Psalmodia polska - Wespazjan Hieronim Kochowski (jak czytac ksiazki za darmo w internecie TXT) 📖
Krótki opis książki:
Literacki testament siedemnastowiecznego poety, sarmackiego historyka i moralisty, wzorowany na psalmach biblijnych, będący rozliczeniem Wespazjana Kochowskiego z własnym życiem, które przypadło na wyjątkowo burzliwy okres w dziejach.
Autor podejmuje uniwersalne tematy dotyczące relacji między Bogiem a człowiekiem, ale też daje wyraz barokowej, kontrreformacyjnej religijności, nieznoszącej żadnych „szyzmatyków”, a także formułuje owoczesną politykę historyczną. Wyraża przekonanie, że każdorazowo przy elekcji sam Bóg wskazuje braci szlacheckiej właściwą osobę, która ma zostać jego „pomazańcem” (zgodnie z dawną, feudalną nomenklaturą). Gromi oczywiście „praktyki i konkurencje na elekcjach” oraz zrywanie sejmów, jednakże z przekonaniem głosi, że sam Bóg jest opiekunem wolności szlacheckich i szczególnie Sarmacji (tj. Rzeczpospolitej), wspiera ją w walce z niewiernymi, a z jej zwycięstw militarnych każe się radować górom i rzekom. W Psalmodii polskiej Kochowskiego dokonuje się ciekawe podmienienie historycznego Izraela z Psalmów Dawidowych na Polskę i jej żywotne, współczesne autorowi problemy. Zapomniana na ponad stulecie, twórczość Kochowskiego została na nowo odkryta w XIX w., trafiając do gustów i serc przedstawicieli epoki romantyzmu.
W zbiorze wyróżnia się cykl utworów o wyprawie wiedeńskiej Jana III Sobieskiego (Psalm XXII–XXVI oraz XXX–XXXII).
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Wespazjan Hieronim Kochowski
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Psalmodia polska - Wespazjan Hieronim Kochowski (jak czytac ksiazki za darmo w internecie TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wespazjan Hieronim Kochowski
class="foreign-word">votum: ślub złożony bogom) — przedmiot służący do ofiarowania w świątyni, ofiara dziękczynna, najczęściej w formie krzyżyka, różańca, obrazka lub figurki Matki Boskiej, ryngrafu itp. [przypis edytorski]
382. dokazować (daw.) — dokazywać; tu: dokonywać znacznych czynów. [przypis edytorski]
383. polęże (daw. forma) — dziś: polegnie. [przypis edytorski]
384. zaszczycić (daw.) — obronić; osłonić tarczą (tj. szczytem). [przypis edytorski]
385. zachowajże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]
386. etc. (łac.) — skrót od et caetera: i tak dalej, i tym podobnie. [przypis edytorski]
387. Venite exultemus Domino (łac.) — Przyjdźcie, radośnie śpiewajmy Panu; Psalm 95 (94). [przypis edytorski]
388. Psalm 94— w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 95. [przypis edytorski]
389. R. P. — skrót od: roku Pańskiego. [przypis edytorski]
390. zrazić — tu: porazić, celnie uderzyć. [przypis edytorski]
391. bestią (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: bestię. [przypis edytorski]
392. pewno (daw. forma) — dziś r.n.: pewne (hasło). [przypis edytorski]
393. ono (daw.) — to, owo. [przypis edytorski]
394. forga (daw.) — pióropusz, jaki przypinano w XVI–XVIII w. do szyszaków rycerskich, łbów końskich, tu: stanowiący ozdobę turbana. [przypis edytorski]
395. bellerbej właśc. bejlerbej — tytuł namiestnika zarządzającego prowincją w Turcji osmańskiej; także: beglerbeg, beglerbej. [przypis edytorski]
396. nazad (daw.) — w tył, z powrotem. [przypis edytorski]
397. kartan a. kartaun — większego kalibru działo oblężnicze do kruszenia murów, używane w XVI–XVII w. [przypis edytorski]
398. oblężeńcy (daw.) — oblężeni; mieszkańcy oblężonego miasta. [przypis edytorski]
399. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
400. nieprzyjacioły (daw. forma) — dziś B. lm: (na) nieprzyjaciół. [przypis edytorski]
401. niebitny — tu: niezdolny do boju. [przypis edytorski]
402. etc. (łac.) — skrót od et caetera: i tak dalej, i tym podobnie. [przypis edytorski]
403. Exurgat Deus et dissipentur inimici ejus (łac.) — Bóg wstaje, a rozpraszają się jego wrogowie; Psalm 68. [przypis edytorski]
404. Psalm 67 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 68. [przypis edytorski]
405. prezumcja (daw., z łac.) — mniemanie. [przypis edytorski]
406. konfundujący (daw.) — zawstydzający, zbijający z tropu. [przypis edytorski]
407. znamię miesiąca — znak księżyca; dokładnie: półksiężyca, używany przez wyznawców islamu. [przypis edytorski]
408. poturnak — poturczony; ten, który przeszedł na islam. [przypis edytorski]
409. niegdy (daw.) — niegdyś, kiedyś. [przypis edytorski]
410. uskromić — poskromić, powściągnąć. [przypis edytorski]
411. wszystkę (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: wszystką; tj. całą. [przypis edytorski]
412. gaur a. giaur (pogard.) — nazwa, którą muzułmanie określali innowiercę. [przypis edytorski]
413. wiary nie dotrzymywać (daw.) — łamać dane słowo; por. wiarołomstwo. [przypis edytorski]
414. arcychwalebna (daw. forma) — w domyśle: rzecz; dziś raczej: (arcy)chwalebne. [przypis edytorski]
415. Agar właśc. Hagar — postać biblijna z Księgi Rodzaju, egipska niewolnica żony Abrahama, Sary, która, będąc sama bezpłodna, oddała ją mężowi za żonę, aby urodziła mu potomka; Hagar została z tego związku matką Izmaela, praojca wszystkich Arabów. [przypis edytorski]
416. władnąć (daw.) — władać. [przypis edytorski]
417. wprawuje (daw. forma) — wprawia. [przypis edytorski]
418. hemisferium — tu: półkula ziemska a. niebieska; hemisfera. [przypis edytorski]
419. pozór (daw.) — wygląd; straszny pozorem: straszny z wyglądu. [przypis edytorski]
420. Deus auribus nostris audivimus (łac.) — Boże, słyszeliśmy na własne uszy; Psalm 44. [przypis edytorski]
421. Psalm 43 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 44. [przypis edytorski]
422. bieżał (daw. forma) — biegł. [przypis edytorski]
423. zjęty (daw.) — zdjęty (strachem); ujęty, przejęty. [przypis edytorski]
424. ochłodnął (daw. forma) — dziś: ochłódł. [przypis edytorski]
425. odbieżany (daw.) — porzucony, opuszczony. [przypis edytorski]
426. one (daw.) — te, owe. [przypis edytorski]
427. pyszny (daw.) — tu: wspaniały. [przypis edytorski]
428. nichże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; znaczenie: (o) nich właśnie, (o) nich samych. [przypis edytorski]
429. chrześciański (daw. forma) — dziś: chrześcijański. [przypis edytorski]
430. pyszny — tu: dumny, pełen pychy. [przypis edytorski]
431. tenci (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci; znaczenie: ten właśnie. [przypis edytorski]
432. Dixi custodiam vias meas (łac.) — Rzekłem: „Będę pilnował dróg moich”; Psalm 39. [przypis edytorski]
433. Psalm 38 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 39. [przypis edytorski]
434. pytając się o sekretach (daw.) — dziś z B.: pytając się o sekrety. [przypis edytorski]
435. górny konsystorz — tu: sąd niebieski (w niebie). [przypis edytorski]
436. fata (daw.) — losy. [przypis edytorski]
437. urzucić — wyrzucić; rzucić. [przypis edytorski]
438. period (z łac.) — okres. [przypis edytorski]
439. augur — tu: wieszcz, wróżbiarz; w staroż. Rzymie kapłan i wróżbita zajmujący się odczytywaniem wróżb z lotu ptaków drapieżnych. [przypis edytorski]
440. minucjarz (starop.) — układający kalendarze, tj. minucje; astronom, astrolog. [przypis edytorski]
441. upadniony (daw. forma) — dziś: upadły (ten, który upadł). [przypis edytorski]
442. regestr (daw.) — rejestr, spis, lista. [przypis edytorski]
443. drugi (daw.) — tu: inny. [przypis edytorski]
444. cetno i licho — liczba parzysta i nieparzysta; także: gra w kości, oparta na losowej liczbie parzystej i nieparzystej. [przypis edytorski]
445. bo gdy siódmy liczby obrót przychodzi (...) a dwa razy trzy, z jednością zmięszane, zakrytą mocą dokazują — autor tych słów był wyznawcą numerologii; w Annales Poloniae Wespazjan Kochowski doszukiwał się porządku dziejów, odmierzając je siedmioletnimi okresami, nazwanymi przez siebie klimakterami (z gr.: szczebel), a także na okresy siedemsetletnie, które przedzielone miały być przewrotami historycznymi; podobnie patrzył na ciąg życia poszczególnych jednostek. [przypis edytorski]
446. ronić — tu: tracić, gubić. [przypis edytorski]
447. zarastać — tu chodzi o związane z dojrzewaniem chłopców pojawienie się u nich zarostu. [przypis edytorski]
448. gradus (z łac.) — stopień. [przypis edytorski]
449. inszy (daw.) — inny. [przypis edytorski]
450. progres — postęp. [przypis edytorski]
451. niepochybny — nieomylny. [przypis edytorski]
452. Nieboż winno czyli wyroki (daw.) — konstrukcja podwójna z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż, oraz partykułą -li; znaczenie pytania retorycznego: czy to niebo winne (temu) czy też wyroki. [przypis edytorski]
453. winno (daw. forma) — dziś lp r.n.: winne. [przypis edytorski]
454. ona (daw.) — ta, owa. [przypis edytorski]
455. klimakter (z gr. szczebel) — okres siedmioletni a. okres siedmiu setek lat mający zamykać się przewrotem, przesileniem, w numerologicznej historiozofii sarmackiego historyka. [przypis edytorski]
456. tuszyć (daw.) — mieć nadzieję. [przypis edytorski]
457. strona (daw.) — struna. [przypis edytorski]
458. w niwczem (daw.) — w niwecz, na nic (się nie zdaje). [przypis edytorski]
459. kopią (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: (na) kopię. [przypis edytorski]
460. warować czego (daw.) — strzec się czego. [przypis edytorski]
461. nademdlony (daw.) — nadwątlony, osłabiony. [przypis edytorski]
462. Sarmacją (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: Sarmację; tj. Polskę. [przypis edytorski]
463. egzystencją (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: (ma w dozorze) egzystencję. [przypis edytorski]
464. za upamiętaniem (daw.) — po opamiętaniu się. [przypis edytorski]
465. Dilexi quoniam exaudiet Dominus (łac.) — Miłuję Pana, albowiem usłyszał; Psalm 116 (incipit cz. 1 psalmu, w Wulgacie: Psalm 114). [przypis edytorski]
466. Psalm 114 — tak w Wulgacie; w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 116 (cz. 1). [przypis edytorski]
467. dzięka (daw.) — podzięka, dziękczynienie. [przypis edytorski]
468. suplika (daw., z łac.) — prośba, błaganie. [przypis edytorski]
469. żądać kogo o co (daw.) — dziś: żądać co od kogo; prosić kogo o co. [przypis edytorski]
470. dla (daw.) — z powodu. [przypis edytorski]
471. zmięszanie (daw. forma) — dziś: zmieszanie. [przypis edytorski]
472. jenom pomyślił (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jeno pomyślałem, tylko pomyślałem. [przypis edytorski]
473. niewiadomy (daw.) — tu: nieświadomy, niewiedzący o czym. [przypis edytorski]
474. szczodrota (daw.) — szczodrość. [przypis edytorski]
475. siłę (daw. forma) — dziś nieodmienne: mnóstwo, wiele. [przypis edytorski]
476. w przydatku (daw.) — na dodatek, na dokładkę. [przypis edytorski]
477. wyznawam (daw. forma) — dziś: wyznaję. [przypis edytorski]
478. moję (...) swoję (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: moją, swoją. [przypis edytorski]
479. usterk (starop.) — przeszkoda, o którą można się potknąć; szkopuł; potknięcie się; uszkodzenie, wada, szwank. [przypis edytorski]
480. tedy (daw.) — zatem. [przypis edytorski]
481. a oraz (starop.) — a także. [przypis edytorski]
482. etc. (łac.) — skrót od et caetera: i tak dalej, i tym podobnie. [przypis edytorski]
483. Dixit insipiens in corde suo, non est Deus (łac.) — Mówi głupi w swoim sercu; Psalm 14. [przypis edytorski]
484. Psalm 13 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 14. [przypis edytorski]
485. usadzić się — naszykować się, zasadzić się. [przypis edytorski]
486. wnętrzny (daw.) — wewnętrzny. [przypis edytorski]
487. z jednę (...) z drugą stronę (daw. forma) — dziś: z jednej (...) z drugiej strony. [przypis edytorski]
488. uporny (daw.) — uparty. [przypis edytorski]
489. lubo (daw.) — choć, chociaż. [przypis edytorski]
490. nie pytaj kogo — tu: nie pytaj o kogo, nie szukaj kogo. [przypis edytorski]
491. niewolą (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: (w) niewolę. [przypis edytorski]
492. lusztyk (daw., z niem.) — bankiet, wesele, radość, hulanka. [przypis edytorski]
493. czop a. czopowe (daw.) — podatek od trunków. [przypis edytorski]
494. żeby były zbytkom nakłady (daw.) — żeby były pieniądze na zbytki. [przypis edytorski]
495. zakon (daw.) — prawo. [przypis edytorski]
496. etc. (łac.) — skrót od et caetera: i tak dalej, i tym podobnie. [przypis edytorski]
497. Ecce quam bonum et quam jucundum (łac.) — Oto jak dobrze i jak miło; Psalm 133. [przypis edytorski]
498. Psalm 132 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 133. [przypis edytorski]
499. by (daw.) — tu: choćby, nawet. [przypis edytorski]
500. zamożysty (daw.) — możny, potężny; zamożny, bogaty. [przypis edytorski]
501. gwoli komu (daw.) — dla kogo. [przypis edytorski]
502. założyć — tu: zasłonić. [przypis edytorski]
503. pochłonienie (daw. forma) — pochłonięcie. [przypis edytorski]
504. witez a. witeź (daw.) — rycerz, bohater, junak. [przypis edytorski]
505. magisz a. maisz (daw.) — towarzysz. [przypis edytorski]
506. ćwik (daw.) — ktoś doświadczony, przebiegły, chytry. [przypis edytorski]
507. zastanowić się (daw.) — stanąć, zatrzymać się. [przypis edytorski]
508. Izmael — tu przen.: ludy arabskie, muzułmanie. [przypis edytorski]
509. aleś ty sprawił (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: ale ty sprawiłeś. [przypis
Darmowe książki «Psalmodia polska - Wespazjan Hieronim Kochowski (jak czytac ksiazki za darmo w internecie TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)