Psalmodia polska - Wespazjan Hieronim Kochowski (jak czytac ksiazki za darmo w internecie TXT) 📖
Literacki testament siedemnastowiecznego poety, sarmackiego historyka i moralisty, wzorowany na psalmach biblijnych, będący rozliczeniem Wespazjana Kochowskiego z własnym życiem, które przypadło na wyjątkowo burzliwy okres w dziejach.
Autor podejmuje uniwersalne tematy dotyczące relacji między Bogiem a człowiekiem, ale też daje wyraz barokowej, kontrreformacyjnej religijności, nieznoszącej żadnych „szyzmatyków”, a także formułuje owoczesną politykę historyczną. Wyraża przekonanie, że każdorazowo przy elekcji sam Bóg wskazuje braci szlacheckiej właściwą osobę, która ma zostać jego „pomazańcem” (zgodnie z dawną, feudalną nomenklaturą). Gromi oczywiście „praktyki i konkurencje na elekcjach” oraz zrywanie sejmów, jednakże z przekonaniem głosi, że sam Bóg jest opiekunem wolności szlacheckich i szczególnie Sarmacji (tj. Rzeczpospolitej), wspiera ją w walce z niewiernymi, a z jej zwycięstw militarnych każe się radować górom i rzekom. W Psalmodii polskiej Kochowskiego dokonuje się ciekawe podmienienie historycznego Izraela z Psalmów Dawidowych na Polskę i jej żywotne, współczesne autorowi problemy. Zapomniana na ponad stulecie, twórczość Kochowskiego została na nowo odkryta w XIX w., trafiając do gustów i serc przedstawicieli epoki romantyzmu.
W zbiorze wyróżnia się cykl utworów o wyprawie wiedeńskiej Jana III Sobieskiego (Psalm XXII–XXVI oraz XXX–XXXII).
- Autor: Wespazjan Hieronim Kochowski
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Psalmodia polska - Wespazjan Hieronim Kochowski (jak czytac ksiazki za darmo w internecie TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wespazjan Hieronim Kochowski
Bo gdy rozmyślam przeszłe dni młodości mojej, przypominam, że tam włosów piększenie nie mogło być bez obrazy bożej i zgorszenia bliźniego.
Za to teraz zrosły się w kupę jako strąki bobu rozkwitłego, a nierozplecione kędziory uczyniły ze mnie Nazarejczyka.
I stąd mniemam czasem, żem zasiągnął od Samsona stroju albo żem tym znakiem na sędźtwo535 ludu jest bożego naznaczony.
Jakoż widzę, że chociem od tego proroka laty daleki; do własności jednak włosów jego i moje wielką mają relacją536.
Bo jako w tamtych skryta moc taiła się ludzką niezmożona; tak i w moich uznawam niewypowiedzianej choroby ostrość, której żadne nie pomoże lekarstwo.
I tak nie tylko podniósł róg nieprzyjaciel na głowie mojej; ale też i wewnątrz różnemi dolegliwościami ścisnął mi serce.
Rzadka choroba, żeby mi nią nie dokuczył; i szczęśliwa część ciała, która by wolna była od uprzykrzonej afekcji537.
Temi paroksyzmami pomięszana głowa nie dosyć czyni funkcji swojej; a co godzina alteracją538 pomięszany rozum prawie odchodzi od siebie.
Wierzę, jeżeli czemem zgrzeszył539, to mi się w karę grzechu obraca; o jakoż słusznie z kołtonem rzekę: sprawiedliwyś Panie, gdy sądzisz, a dobrotliwy, gdy karzesz.
Jużże540 tedy siecz, pal i według upodobania Twego dotykaj, o Najwyższy; jeno ukarawszy docześnie, racz przepuścić na wieki. Oświeć oczy moje, abym kiedy nie zasnął w śmierci i żeby nie rzekł trapiący mię nieprzyjaciel: przemogłem.
A ja i w najostrzejszych boleściach śpiewać Ci i wielbić imię Twe święte będę, ufając, że w tem nawiedzeniu ręki Twej, choć się zachwieję, podźwigniesz upadłego. I tak rozraduje się duch mój w Zbawicielu swoim; a ja wyznawać będę Panu, że który mię nawiedził bólem, ten mi dodał i cierpliwości.
Chwała Ojcu i Synowi, i Duchowi świętemu etc541.
Domine ne in furore Tuo arguas me542.
Panie, nie w popędliwości Twojej strofuj mię, ani w słusznym gniewie bierz pomstę z przesądzonego winowajcy.
Znam się, żem Ci dał umyślną do urazy okazją544, z ciężkiem przewinieniem zarobił na karę.
I stąd strzały Twoje, jako w celu wszelakiej nieprawości, utchnęły we mnie; a ręka Twoja silna zmocniła545 się nade mną.
Nie masz zdrowia w ciele mojem dla złości moich; dopieroż uspokojenia na umyśle dla przeszłych zbrodni pamięci.
Tak strapiony i zniszczony na umyśle bolałem, najbardziej na to, żem był łaski pobudzającej niegodnym.
Atoli546 w nadzieję uzdrowienia rzekłem: niechajże ciało cierpi, które się w proch rozsypać musi, byle się tym cierpcem547 dusza jakkolwiek z długu wypłaciła.
Panie, przed Tobą jest wszelka żądość moja, a wzdychanie moje u Ciebie nie jest tajne.
Gdy bez Ciebie, Boże mój, jestem niczem, a bywszy548 niczem, jestem do powołania tępym i zdrewniałym do poprawy żywota.
Zamięszanego znak rozumu, gdy dobrego obierać nie umiem; a skażonej woli dowód, kiedy się złego chronić nie chcę.
I stąd przyznaję, że niegodnie żyjąc, godnie cierpię, a ustawicznie grzesząc, słuszne z grzechu karanie ponoszę.
W Tobie tedy, Panie, i w miłosierdziu Twojem wszystka nadzieja moja, że tu ukarawszy na onym świecie, przepuścisz winowajcy.
Nie racz się obruszać, Stwórco, gdy z krewkości upadamy; a chciej ratować, Zbawicielu, gdy pokornie suplikujemy549.
Bowiem jeżeli żałujesz mizernego człowieka upadku, a coć przeszkodzi, który wszystko możesz, żebyś się nie miał cieszyć z podźwignienia550 kreatury Twojej?
Nie opuszczaj mię, Panie Boże mój, i nie odstępuj, Zbawicielu, zguby bliskiego.
Chwała Ojcu i Synowi, i Duchowi świętemu. Jako była początku, tak i teraz, i zawsze, i na wieki wieków, Amen.
In Te Domine speravi, non confundar in aeternum551.
W Tobie Panie ufałem zawsze; niechże nie będę zawstydzony na wieki; podług sprawiedliwości Twojej wybaw mię.
A wybaw, miarkując sprawiedliwość z litością, dobry Panie, któryś chciał bóstwo Twoje z naturą ludzką pojednoczyć niesłychanym sposobem.
Nakłoń ucha do supliki553 żebrzącego, a pospiesz się, abyś ratował w straszliwym momencie, od którego zawisła554 wieczność.
Bądź mi Bogiem obrońcą przy skończeniu, któryś mi Bogiem stwórcą pierwszego początku mego.
Teraz zwłaszcza, kiedy już ostatnia godzina na zegarku docieka555, a nachylony wiek każe zjeżdżać z pola pielgrzymowania tego.
Termin556 bez eksepcji557, nieprzeskoczony salt558, niezłomane prawo: że kto się rodzi, umierać musi.
Za nic dostojność u śmierci, za nic świątobliwości; bo i owa para do raju wziętych, kiedyż tedyż z śmiercią się przywita.
Różnią się majestaty od poddanych zwierzchnością, ale się śmiertelnością równają; a wielkich prałatów dostojeństwa, taż co i podłych kmiotków, libityna kosi.
Wala się w popiele siermięga, a tamże i purpurę widzę; w tysiącu lat Matuzala, we trzydziestu Aleksandra do grobu niosą.
Czy tedy prędzej czy później wywiedziesz mię z więzienia tego, wybawco mój; stawiam się przed Tobą, i nie bawiąc odpowiadam: «Awom559 ja jest».
W ręce Twoje, Panie, polecam ducha mego. Ty, któryś mię stworzył, święty mocny, Tyś mię i odkupił, Panie Boże prawdy.
Wejrzyj, Ojcze dobrotliwy, na Syna Twego, który dla mnie cierpi; obejrzyj się, Synu przedwieczny, na rany Twoje, okrutnie dla człowieka zadane.
Wyrwij duszę wierną od zasłużonego nieprawością dekretu; i nie daj charakterem560 chrztu świętego naznaczonemu, aby mając na sobie znamię Twoje, miał kiedy szwankować.
Tę tedy jedynaczkę duszę moję561 na ręce Twoje boskie daję, oddaję i rezygnuję, którym miał od Ciebie datek, ten wracam dawcy szczodrobliwemu.
Uczyńże562 z nią według woli Twojej świętej i obróć ją, jako chcesz, według upodobania Twego.
Padnieli563 kostka dobrze, niepojętemu miłosierdziu Twemu przypiszę; uchybili (czego broń Boże) niedoścignionej sprawiedliwości Twojej, przyznawać będę.
Ale przebieram miarkę w nadziei, którym ją przebrał w niezbożności, kiedy uważam, że Ty mnie sądzić będziesz, któryś się dla mnie wcielił i ucierpiał.
Ufam mocno, że się nie będziesz tak zapatrował564 na sprawiedliwość przeciwko winnemu, żebyś respektować nie miał na politowanie nad mizerakiem ułomnym.
Ani będziesz pozwalał słusznemu gniewowi przy sprawiedliwości, żebyś nie miał pamiętać na łaskawość Twą, któryś jest źródłem dobroci.
Bom ci w Tobie ufał Panie, niechże się weselę i raduję w miłosierdziu Twojem.
Druga część, z którejm565 złożony, ciało, więzienie duszy, masz zgniłości instrument grzechu i ceber plugastwa.
To ponieważ z ziemi poszło, ziemi je oddają; niechajże się skazitelna materia rozsypie w proch, pierwszego początku swego istotę.
Ale żeś Panie tęż siermięgę człowieczeństwa na się przyjąć raczył; ufam że i ta powstanie nieskazitelna, i będę widział w ciele mojem Zbawiciela mego, widzeniem błogosławionych.
Majętnostka i jakiekolwiek zbiory, cacko dziecinne i połyskujące się nic, jakoby mi były przeszkodą do Boga, tak się i teraz ledwie dla mnie na koszulę zdobyły.
Rodzina i przyjaciele precz ode mnie umykają; ale zdarz im Panie, żeby się szczerze i od świata umknąwszy, do Ciebie się obrócili.
Ale ja w tę drogę wszelkiego ciała idąc, czekam rychłoli566 mi ten dzień pożądany zaświeci, który żadnego nie zna zachodu.
Do tej się światłości przez nadzieję i wiarę biorę567, a z miłości po tysiąckroć śpiewam: «W ręce Twoje Panie polecam ducha mego».
Chwała Ojcu i Synowi, i Duchowi Świętemu, jako była na początku, tak i teraz, i zawsze, i na wieki wieków, Amen.
Qui habitat in adjutorio altissimi568.
Kto mieszka w spomożeniu Najwyższego, ten w obronie Boga niebieskiego będzie przebywał.
Rzecze Panu: «Tyś jest obrońca mój, i ucieczka moja, i same przeciwko mnie bramy nie przemogą piekielne».
Głos pański cedry łamie i mocne rzeczy słabemi mięsza; na dźwięk trąby jego pysznego Jerycha bellowardy upadną.
Kiedy On chce, miedzianym murem pajęczyna będzie, a gdy zechce, najwarowniejszych fortec katarakty570 pokruszy.
W sile jego oślą szczęką Samson na Filistynów fechtuje; a mały Dawid z pomiernej571 procy w czoło Goliata ugodzi.
Rozważ i Ty, korono moja, jeżli niesłusznie rzec możesz: «Pan jest obrońca mój, i ucieczka moja, w Nim ja będę ufała».
Albowiem On mię wyrwał z sidła łowiących i obronił mię od przykrego słowa, zwierzchności prawu niepodległy.
Ale mię okrył siłą ramienia Swego i chciał, aby pod skrzydłami Jego mną się opiekował potomek Jakuba.
I ten, jako tarcza opatrzności Jego, opatruje mię, a ja bezpiecznie usypiając, nocnemi fantazmatami572 nie potrwożon w pierwosny573.
Nie szkodzą mi strzały lecące od południa gęsto; ani na krew chrześciańską głodne z Stambułu szaleństwo.
Uczy bowiem Pan ręce pomazańca swego na wojnę; i On sam za niego wojując, pysznego tłumi Sennacheryba.
Padło ich po lewym boku tysiąc, a dziesięć tysięcy po prawym; ale nie dosyć, dokąd oczyma swemi nie ujrzę odpłaty grzeszników.
I tak mówię: «Ty Panie jesteś nadzieją moją, a któryś jest stwórcą światła niebieskiego, Ty pogański miesiąc574 przyprowadzisz do ostatniej kwadry».
A korona polska w wspomnieniu Twojem, gdy od bisurmańskiej ma zaszczyt575 szabli, o jako słuszna576, aby Cię uznawała, Boże, mocnym obrońcą.
Przyzwoita577, chwalić Cię za to w przybytku Twoim, a w kościele prawowiernym śpiewać Ci pieśń nową.
I żebrać dalszej łaski uspokojenia do końca, abyś zatłumił potęgę pogańską i domowe niezgody.
Abyś zgromadzenie wiernych podwyższał, płosząc dzikie bestie, które pustoszą winnicę Chrystusową.
Rozkaż aniołom Twoim o koronowanej głowie, aby jej strzegli we wszystkich drogach i zawodach jej.
Niech ją sprawujące duchy na ręku noszą; a przezornego oka Twego opieka niechaj nad nią nieustannie zostaje.
Po szyzmatyckiej578 żmii, jad pod językiem mającej, niechaj chodzi i niech podepce bazyliszka orientalnego.
Ty rzucisz pod nogi jego opiłego krwią niewinną smoka; a z libickiej jaskini lew męstwem się jego niech zatrwoży.
Nasyćże579 go długich dni, o Najwyższy! i w owocu jego pokaż nam zbawienie Twoje.
Chwała Ojcu i Synowi, i Duchowi świętemu.
Jako była na początku, tak i teraz, i zawsze, i na wieki wieków. Amen.
Uwagi (0)