Żywot człowieka poczciwego - Mikołaj Rej (gdzie można za darmo czytać książki txt) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Mamy przed sobą dzieło wielkiego gawędziarza, którym Mikołaj Rej niewątpliwie był. Zanim swoje opowieści zapisał, testował je zapewne na słuchaczach, pouczając ich i bawiąc. Widać to w jego stylu, w zdaniach łączących się w długie łańcuchy nieprzerwanych fraz, w nasyceniu pytaniami retorycznymi, ale też w szeregach wyliczeń, licznych powtórzeniach i zdrobnieniach: wszystko to miało przykuć uwagę odbiorców.

Żywot człowieka poczciwego, najobszerniejszy tekst spośród wchodzących w skład zbioru zatytułowanego Zwierciadło, to przykład renesansowej literatury parenetycznej, a wzorcem osobowym jest tu średnio zamożny szlachcic-ziemianin. Dzieło wydane na rok przed śmiercią autora, stanowi rodzaj testamentu Mikołaja Reja z Nagłowic; jest to zarazem testament promieniujący niezwykłym ciepłem, życzliwością do świata i ludzi oraz pogodą ducha.

Podział na trzy księgi pokrywa się z podziałem na trzy okresy życia ludzkiego: młodość, dojrzałość i starość. Wszystkie są potraktowane z uwagą, mającą na celu wskazanie drogi mądrości, umiaru, pobożności, ale i czerpania radości z życia we wszystkich jego odmianach i porach. Ze szczególną uwagą potraktowany został jednak końcowy okres życia ludzkiego: w ujęciu Reja starość to, metaforycznie rzecz ujmując, czas posilania się konfiturami z owoców tych drzew, które się własną ręką szczepiło za młodu. Droga człowieka poczciwego (tzn. godnego czci) prowadzi harmonijnie przez życie i pozwala równym krokiem przejść aż za jego kres, w zaświaty.

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Autor: Mikołaj Rej
Epoka: Renesans
Rodzaj: Epika

Czytasz książkę online - «Żywot człowieka poczciwego - Mikołaj Rej (gdzie można za darmo czytać książki txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Mikołaj Rej

Idź do strony:

Panie, wiemy za grzech pomstę — Panie, wiemy, że za grzech spada zemsta. [przypis edytorski]

1824. zaślepienie (starop.) — tu: ślepota. [przypis edytorski]

1825. cieszyć kogo (starop.) — pocieszać kogo. [przypis edytorski]

1826. ist (starop.) — pewny. [przypis redakcyjny]

1827. przyłakomszym nabywać (starop.) — łakomiej kupować. [przypis edytorski]

1828. ony (starop.) — te. [przypis edytorski]

1829. napaść (starop.) — tu: natrafić. [przypis edytorski]

1830. niepościgniony (starop.) — niepojęty. [przypis edytorski]

1831. wszytko (starop.) — tylko; ciągle. [przypis edytorski]

1832. żadnym obyczajem (starop.) — w żaden sposób. [przypis edytorski]

1833. podziż (starop.) — pójdźże (forma z partykułą wzmacniającą -że, skracanej niekiedy do -ż; znaczenie: pójdź koniecznie). [przypis edytorski]

1834. ostraszywszy się (starop.) — ochłonąwszy ze strachu. [przypis redakcyjny]

1835. okrocić (starop.) — wstrzymać. [przypis redakcyjny]

1836. dzierżeć (starop.) — wytrzymać. [przypis redakcyjny]

1837. sobą trwożyć (starop.) — trwożyć się; lękać się. [przypis edytorski]

1838. chociajś go widział (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: chocia[ż] go widziałeś. [przypis edytorski]

1839. zumiawszy (starop.) — zdumiawszy. [przypis redakcyjny]

1840. stoi (starop. forma) — daw. forma trybu rozk., dziś: stój. [przypis edytorski]

1841. susza (starop.) — tu: suchy ląd. [przypis edytorski]

1842. bokłag a. bukłak (starop.) — naczynie do wody. [przypis redakcyjny]

1843. barnasz (starop.) — zbroja. [przypis redakcyjny]

1844. szorować (starop.) — obcierać, uwierać. [przypis edytorski]

1845. zawroty (starop.) — [tu:] wiry morskie. [przypis redakcyjny]

1846. po woliś ji porzucił (starop.) — z własnej woli go porzuciłeś. [przypis edytorski]

1847. z pirwotku (starop.) — z początku. [przypis redakcyjny]

1848. pod kotarą — pod zasłoną. [przypis redakcyjny]

1849. kotara (starop.) — z tatarskiego kotarha: namiot z derek. [przypis edytorski]

1850. barnasz kąsa (starop.) — zbroja gniecie. [przypis redakcyjny]

1851. czcią (starop. forma) — daw. 3.os.lm: czczą. [przypis edytorski]

1852. ważyć (starop.) — poważać, obdarzać szacunkiem. [przypis edytorski]

1853. darują (starop.) — opatrują darami. [przypis redakcyjny]

1854. pewnie (starop.) — z pewnością, nieomylnie. [przypis edytorski]

1855. łudarstwo (starop.) — oszustwo (wywołujące złudzenie); tu daw. forma N.lm: łudarstwy, tj. oszustwami. [przypis edytorski]

1856. kuglarstwo (starop.) — sztuczka. [przypis edytorski]

1857. łudarka (starop.) — zwodnica; [oszustka]. [przypis redakcyjny]

1858. ubryżuje (starop.) — pstro, wykwintnie ustroi. [przypis redakcyjny]

1859. prątek (starop.) — pręcik. [przypis redakcyjny]

1860. fałeczny (starop.) — fałszywy. [przypis redakcyjny]

1861. przeminęłymi (starop.) — upłynionymi; które przeminęły. [przypis redakcyjny]

1862. wydzielić się (starop.) — odejść z domu rodzinnego, usamodzielnić się. [przypis edytorski]

1863. młóto (starop.) — wywary od piwa. [przypis redakcyjny]

1864. wziąć się gdzie (starop.) — wybrać się gdzie; tu: dostać się gdzie. [przypis edytorski]

1865. skromić (starop.) — poskramiać. [przypis redakcyjny]

1866. ist (starop.) — pewien. [przypis redakcyjny]

1867. przyjmiż (starop. forma) — daw. forma trybu rozk. z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; dziś: przyjmijże, przyjmij koniecznie. [przypis edytorski]

1868. w staniech (starop. forma) — w osobach. [przypis redakcyjny]

1869. k’latom przyszedł (starop.) — osiągnął wiek (poważny, sędziwy). [przypis edytorski]

1870. krys (starop.) — kres, kraniec; koniec (tu: życia). [przypis edytorski]

1871. bieżysz o zakład (starop.) — ścigać się o nagrodę. [przypis edytorski]

1872. na ledzie (starop. forma) — na lodzie. [przypis edytorski]

1873. stracić na zawodzie — przegrać w wyścigach. [przypis edytorski]

1874. gdzieżbyś chciał na radę — gdzie chciałbyś szukać rady. [przypis edytorski]

1875. przyrodzenie (starop.) — natura. [przypis edytorski]

1876. razem z przyrodzenia i z światem nachylisz — (dzięki rozumowi) poradzisz sobie z (siłami) natury i (wpływami) świata. [przypis edytorski]

1877. rozwieść — wytłumaczyć. [przypis edytorski]

1878. w czesie (starop. forma) — w czasie. [przypis edytorski]

1879. zdrowy — tu: pomyślny. [przypis edytorski]

1880. na ocel — na ostro. [przypis edytorski]

1881. tam — tu: na cudzym. [przypis edytorski]

1882. pojął był z imieniem niejaką Różównę z Sędziszowa — Mikołaj Rej ożenił się w 1531 r. z Zofią Kościeniówną z Sędziszowa, siostrzenicą arcybiskupa lwowskiego Andrzeja Boryszewskiego, który kupił im jako swym krewnym wiele dóbr ziemskich. [przypis edytorski]

1883. jurgelt (starop.) — pensja roczna. [przypis edytorski]

1884. Postylla — zbiór kazań Mikołaja Reja zatytułowany Świętych słów a spraw Pańskich (...) kronika albo postylla, polskim językiem a prostym wykładem też dla prostaków krótce uczyniona, wyd. w Krakowie w 1557 r., w drukarni M. Wirzbięty. [przypis edytorski]

1885. Pisał też żywot i sprawy onego Józefa, żydowskiego patriarchy — dramat Mikołaja Reja z 1545 r. zatytułowany Żywot Józefa z pokolenia żydowskiego, syna Jakubowego, rozdzielony w rozmowach person, który w sobie wiele cnót i obyczajów zamyka. [przypis edytorski]

1886. Spectrum albo nowy czyściec — wyd. 1540; zaginione dzieło M. Reja. [przypis edytorski]

1887. Kupiec — Kupiec, to jest Kstałt a podobieństwo Sądu Bożego ostatecznego, powst. ok. 1543, wyd. 1549 w Królewcu. [przypis edytorski]

1888. Apokalipsim Jana świętego — Apocalypsis, to jest dziwna sprawa skrytych tajemnic Pańskich Mikołaja Reja, wyd. w Krakowie w 1565 r., w drukarni M. Wirzbięty. [przypis edytorski]

1889. Wizerunek — Mikołaj Rej, Wizerunek własny żywota człowieka poczciwego, wyd. Kraków 1558, drukarnia M. Wirzbięty. [przypis edytorski]

1890. Zwierzyniec — zbiór pism Mikołaja Reja pt. Zwierzyniec, w którym rozmaitych stanów ludzi, źwirząt i ptaków kstałty, przypadki i obyczaje są właśnie wypisane, wyd. pierwsze Kraków 1562, wyd. rozszerzone Kraków 1574. [przypis edytorski]

1891. Zatargnienie fortuny z cnotą — zaginiony utwór Mikołaja Reja. [przypis edytorski]

1892. Kozera z pijanicą, Warwas z Dikasem, Lew z kotem, Gęś z kurem — tytuły zaginionych lub ocalałych we fragmentach dialogów pióra Mikołaja Reja. [przypis edytorski]

1893. pisał też zasię do kmiotków, wojta z panem a z plebanem — Mikołaja Reja Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem, wyd. w Krakowie w 1543, w drukarni M. Szarffenberga. [przypis edytorski]

1894. księgi „Żywota człowieka poczciwego” (...) „Narzekanie na nierząd Polski” (...) „Żegnanie z światem” — wszystkie wymienione tu utwory obejmuje wyd. w Krakowie w l. 1567–1568 w drukarni Wirzbięty, a nast. w Wilnie w 1606 r. zbiór zatytułowany Zwierciadło albo kształt, w którym każdy stan snadnie się może swym sprawam jako we zwierciedle przypatrzyć. [przypis edytorski]

Wesprzyj Wolne Lektury!

Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.

Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.

Jak możesz pomóc?

Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056

Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.

Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Nowoczesna Polska zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

E-book można pobrać ze strony: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/rej-zywot-czlowieka-poczciwego/

Tekst opracowany na podstawie: Żywot człowieka poczciwego przez Mikołaja Reja, Zbiór pisarzów polskich, Drukarnia A. Gałęzowskiego, Warszawa 1828.

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl).

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Aleksandra Kopeć-Gryz, Aleksandra Sekuła.

Okładka na podstawie: The Hay Wain, John Constable (1776–1837), domena publiczna

ISBN 978-83-288-6371-2

Plik wygenerowany dnia 2022-02-14.

Idź do strony:

Darmowe książki «Żywot człowieka poczciwego - Mikołaj Rej (gdzie można za darmo czytać książki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz