Żywot człowieka poczciwego - Mikołaj Rej (gdzie można za darmo czytać książki txt) 📖
Krótki opis książki:
Mamy przed sobą dzieło wielkiego gawędziarza, którym Mikołaj Rej niewątpliwie był. Zanim swoje opowieści zapisał, testował je zapewne na słuchaczach, pouczając ich i bawiąc. Widać to w jego stylu, w zdaniach łączących się w długie łańcuchy nieprzerwanych fraz, w nasyceniu pytaniami retorycznymi, ale też w szeregach wyliczeń, licznych powtórzeniach i zdrobnieniach: wszystko to miało przykuć uwagę odbiorców.
Żywot człowieka poczciwego, najobszerniejszy tekst spośród wchodzących w skład zbioru zatytułowanego Zwierciadło, to przykład renesansowej literatury parenetycznej, a wzorcem osobowym jest tu średnio zamożny szlachcic-ziemianin. Dzieło wydane na rok przed śmiercią autora, stanowi rodzaj testamentu Mikołaja Reja z Nagłowic; jest to zarazem testament promieniujący niezwykłym ciepłem, życzliwością do świata i ludzi oraz pogodą ducha.
Podział na trzy księgi pokrywa się z podziałem na trzy okresy życia ludzkiego: młodość, dojrzałość i starość. Wszystkie są potraktowane z uwagą, mającą na celu wskazanie drogi mądrości, umiaru, pobożności, ale i czerpania radości z życia we wszystkich jego odmianach i porach. Ze szczególną uwagą potraktowany został jednak końcowy okres życia ludzkiego: w ujęciu Reja starość to, metaforycznie rzecz ujmując, czas posilania się konfiturami z owoców tych drzew, które się własną ręką szczepiło za młodu. Droga człowieka poczciwego (tzn. godnego czci) prowadzi harmonijnie przez życie i pozwala równym krokiem przejść aż za jego kres, w zaświaty.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Mikołaj Rej
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Żywot człowieka poczciwego - Mikołaj Rej (gdzie można za darmo czytać książki txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Mikołaj Rej
w oczy. [przypis redakcyjny]
1515. na szańc (starop.) — na los, na niebezpieczeństwo. [przypis redakcyjny]
1516. pirata (starop.) — zbójca morski. [przypis redakcyjny]
1517. obiesić (starop.) — powiesić. [przypis edytorski]
1518. skryślać (starop.) — [tu:] przebiegać. [przypis redakcyjny]
1519. stróż z hejnałem — w Krakowie przedtem na wieży P[anny] Marii przez cały adwent, zacząwszy wnet po północy aż do świtu grano zwykle na dętych instrumentach, i to zwano hejnał. Może tu wzięte za odzywanie się na trąbie co godzina podobnych stróżów. [przypis redakcyjny]
1520. harcowniki (starop.) — podjazdy. [przypis redakcyjny]
1521. darmoleg (starop.) — próżniak. [przypis edytorski]
1522. gagatkowy (starop.) — czarny. [przypis redakcyjny]
1523. w poczciwości (starop.) — w poszanowaniu. [przypis redakcyjny]
1524. skrzypiące — skrzypiące, blaszane. [przypis redakcyjny]
1525. podle czego (starop.) — obok czego. [przypis edytorski]
1526. urzezany (starop.) — wyrzeźbiony. [przypis edytorski]
1527. pokoszczony (starop.) — nasączony pokostem; pomalowany. [przypis edytorski]
1528. uriantówka — gruszka. [przypis redakcyjny]
1529. czujący (starop.) — czuwający, czujny. [przypis edytorski]
1530. dokonanie (starop.) — skonanie; zgon. [przypis edytorski]
1531. na lekkość (starop.) — na pohańbienie. [przypis edytorski]
1532. miotać (starop.) — rzucać. [przypis edytorski]
1533. krawczycy (starop.) — czeladnicy krawieccy. [przypis redakcyjny]
1534. ocz (starop.) — o co. [przypis redakcyjny]
1535. cochmy naszczepili (starop.) — cośmy naszczepili; co naszczepiliśmy. [przypis edytorski]
1536. mało (starop.) — trochę. [przypis edytorski]
1537. na co wiedzie(starop.) — do czego wiedzie, ku czemu wiedzie. [przypis edytorski]
1538. strzeżyż się (starop.) — strzeżże się; strzeż się koniecznie. [przypis edytorski]
1539. oblec (starop.) — otoczyć, osaczyć. [przypis edytorski]
1540. iście (starop.) — zaiste. [przypis redakcyjny]
1541. prawie (starop.) — zupełnie. [przypis redakcyjny]
1542. terazejszych (starop.) — teraźniejszych. [przypis redakcyjny]
1543. z pomiarą (starop.) — [z] umiarkowaniem. [przypis redakcyjny]
1544. rzeczpospolita (starop.) — tu: państwo. [przypis edytorski]
1545. poczci a. poćci (starop. forma) — przeczytaj. [przypis redakcyjny]
1546. na skazę (starop.) — na zgubę. [przypis redakcyjny]
1547. przygodzić się (starop.) — przydać się. [przypis redakcyjny]
1548. jakoby mu rogate kijce z gęby pirzchały — mówi wygrażając. [przypis edytorski]
1549. klekotacz (starop.) — gaduła. [przypis redakcyjny]
1550. przyczytać (starop.) — przypisywać. [przypis redakcyjny]
1551. skukłać (starop.) — zbić. [przypis edytorski]
1552. zdawić (starop.) — zdusić. [przypis edytorski]
1553. nie lza, jedno (starop.) — nie może być, tylko. [przypis redakcyjny]
1554. z daleka przegląda — z góry przewiduje. [przypis edytorski]
1555. rozterki (starop.) — kłótnie. [przypis redakcyjny]
1556. wydartki (starop.) — zdzierstwami. [przypis redakcyjny]
1557. równia (starop.) — równych. [przypis redakcyjny]
1558. czesiech (starop. forma) — czasach, latach. [przypis redakcyjny]
1559. prawie (starop.) — zupełnie. [przypis redakcyjny]
1560. darmopych (starop.) — pyszałek. [przypis edytorski]
1561. kęs (starop.) — trochę. [przypis edytorski]
1562. wspanoszeć — wbić się w dumę. [przypis edytorski]
1563. o świętym Janie — w czerwcu. [przypis edytorski]
1564. zawrót (starop.) — wir morski, jak była powieść o Scylli i Charybdzie. [przypis redakcyjny]
1565. w kredzie — [tu: w credo, tj.] w Wierzę w Boga. [przypis redakcyjny]
1566. w co przygodzić się (starop.) — na co przydać się. [przypis redakcyjny]
1567. prokurator (starop.) — [tu:] prawnik. [przypis redakcyjny]
1568. sprawca (starop.) — gospodarz. [przypis redakcyjny]
1569. nadęta piła — piłka nadmuchana. [przypis edytorski]
1570. przydzieli — jeśli przyjdzie. [przypis edytorski]
1571. szelina (starop.) — krzaki. [przypis redakcyjny]
1572. szelinarz (starop.) — ten, kto się zaszywa w szelinie, tj. w zaroślach, krzakach; tu: człowiek małoduszny, mierny, małego formatu duchowego (niczym krzak przy drzewie), nicpoń. [przypis edytorski]
1573. mierzieć (starop.) — przykro być; [odstręczać]. [przypis redakcyjny]
1574. hawerz (starop.) — kopacz; [górnik]. [przypis redakcyjny]
1575. puszkarz — obsługujący armaty. [przypis edytorski]
1576. uczynić (starop.) — zrobić. [przypis redakcyjny]
1577. skwarna (starop.) — niestrawiony pokarm; skwarnę zrzucić: zwymiotować. [przypis edytorski]
1578. po woli (starop.) — według swojej woli; tak, jak chce. [przypis edytorski]
1579. na kolebkach (starop.) — w powozach. [przypis redakcyjny]
1580. na ocel (starop.) — z brodką na podkowach, by się nie pośliznąć. [przypis redakcyjny]
1581. snadnie (starop.) — łatwo. [przypis edytorski]
1582. usiecze (starop.) — obije. [przypis redakcyjny]
1583. na pieczy (starop.) — na względzie. [przypis redakcyjny]
1584. prymas (starop.) — pierwszy. [przypis redakcyjny]
1585. obleśny (starop.) — obłudny. [przypis redakcyjny]
1586. urobić (starop.) — zarobić, pozyskać. [przypis redakcyjny]
1587. równy (starop.) — mały. [przypis redakcyjny]
1588. dutkowanie (starop.) — nadskakiwanie. [przypis redakcyjny]
1589. krewność (starop.) — pokrewieństwo. [przypis redakcyjny]
1590. opiekalnik (starop.) — opiekun. [przypis redakcyjny]
1591. przeliny (starop.) — przetarcia. [przypis redakcyjny]
1592. myto (starop.) — cło, często zapłata sług. [przypis redakcyjny]
1593. smysł (starop.) — zmysł. [przypis edytorski]
1594. pyskłać (starop.) — opluskiwać. [przypis redakcyjny]
1595. przekaza (starop.) — szkodzi. [przypis redakcyjny]
1596. wnet biegać omylnemu przyrodzeniu twemu — wkrótce opanujesz swą wrodzoną naturę (wnet ci ulegnie, będzie ci posłuszna jak koń ujeżdżony). [przypis edytorski]
1597. żagawki (starop.) — pokrzywy parzące. [przypis redakcyjny]
1598. wieść obiesić (starop.) — prowadzić na szubienicę; prowadzić, żeby go powiesić. [przypis edytorski]
1599. stateczna myśl (starop.) — tu: pewność siebie. [przypis edytorski]
1600. stan (starop.) — stanowisko; w takim stanie: na takim stanowisku. [przypis edytorski]
1601. zelżyć się czym — zhańbić się czymś. [przypis edytorski]
1602. uczynimy — uczyniemy. [przypis edytorski]
1603. sprawiony (starop.) — uszykowany. [przypis redakcyjny]
1604. dali Bóg — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli Bóg da. [przypis edytorski]
1605. w potrzebie (starop.) — w bitwie. [przypis redakcyjny]
1606. gdzież ty harce zwodzą (starop.) — gdzież się odbywają te zawody. [przypis edytorski]
1607. szrobuje — [tu:] kieruje. [przypis redakcyjny]
1608. niema twarz (starop.) — wyzwisko: bydlę. [przypis edytorski]
1609. frasunk (starop.) — smutek, troska. [przypis edytorski]
1610. nie mieszkaj (starop.) — [tu:] nie uchybiaj. [przypis redakcyjny]
1611. wierę (starop.) — [tu:] już. [przypis redakcyjny]
1612. kilobyś (starop.) — bylebyś. [przypis redakcyjny]
1613. prażen (starop.) — wolny, swobodny. [przypis redakcyjny]
1614. kęs (starop.) — trochę, nieco. [przypis redakcyjny]
1615. uiścion (starop.) — zaspokojony, zapewniony. [przypis redakcyjny]
1616. rozwodzić (starop.) — przekładać. [przypis redakcyjny]
1617. o konwi się co narychlej pytać (starop.) — brać się do pijatyki. [przypis redakcyjny]
1618. mieszać się (starop.) — tu: wahać się. [przypis edytorski]
1619. zachwycony (starop.) — pochwycony. [przypis edytorski]
1620. szpatle — narzędzia cyrulicze z jednej strony szerokie a płaskie. [przypis redakcyjny]
1621. harcują (starop.) — [tu:] zwijają się. [przypis redakcyjny]
1622. ze krza (starop.) — zza krzaku. [przypis redakcyjny]
1623. iści (starop.) — bezpieczni. [przypis redakcyjny]
1624. nieustawiczny (starop.) — niestały. [przypis redakcyjny]
1625. nadeprzod mieć (starop.) — [mieć] pierwszeństwo, przewagę. [przypis redakcyjny]
1626. lepak (starop.) — [na] opak, przeciwnie, zasię. [przypis redakcyjny]
1627. przeczże (starop.) — dlaczego. [przypis redakcyjny]
1628. z nieobaczka (starop.) — znienacka, niespodzianie. [przypis redakcyjny]
1629. nie nakładając (starop.) — nie łożąc. [przypis redakcyjny]
1630. skażenie (starop.) — zaćmienie. [przypis redakcyjny]
1631. po kęsu (starop.) — po trosze, kawałkami. [przypis edytorski]
1632. przecierać piłami (starop.) — [tu:] przerzynać. [przypis redakcyjny]
1633. zmocnić (starop.) — oprzeć. [przypis redakcyjny]
1634. niema twarz (starop.) — istota nierozumna, bydlę. [przypis edytorski]
1635. rozmysł (starop.) — rozwaga. [przypis redakcyjny]
1636. zaźrzeć (starop.) — zazdrościć, lecz tu się rozumie w szlachetny sposób. [przypis redakcyjny]
1637. na harcu (starop.) — w utarczce. [przypis redakcyjny]
1638. mało weźrzawszy w ziemię (starop.) — krótko popatrzywszy w ziemię. [przypis edytorski]
1639. zafrasować się (starop.) — zmartwić się, zasmucić się. [przypis edytorski]
1640. chłopy (starop.) — [tu:] mężczyźni. [przypis redakcyjny]
1641. rzkomo (starop.) — wnet. [przypis redakcyjny]
1642. obiesić (starop.) — powiesić. [przypis edytorski]
1643. poczciwość uczynić (starop.) — [okazać] cześć, łaskę. [przypis redakcyjny]
1644. ocz go kolwiek prosić będzie (starop.) — o cokolwiek go prosić będzie. [przypis edytorski]
1645. nacją (starop.) — naród. [przypis redakcyjny]
1646. wniwecz (starop.) — na nic. [przypis redakcyjny]
1647. ist (starop.) — pewny. [przypis redakcyjny]
1648. krzyw [jest] (starop.) — szkodzi. [przypis redakcyjny]
1649. na liczbie zostać (starop.) — być dłużnym. [przypis edytorski]
1650. wyiskali (starop.) — obliczyli; [inna pisownia starop.: wygiskali]. [przypis redakcyjny]
1651. doma (starop.) — w domu. [przypis edytorski]
1652. im (starop. forma) — N.lp zaimka; dziś: nim. [przypis edytorski]
1653. ji (starop. forma) — B.lp zaimka, dziś: go. [przypis edytorski]
1654. karw (starop.) — wół stary. [przypis redakcyjny]
1655. kiloby (starop.) — byle. [przypis redakcyjny]
1656. długo żeby sobie — w wyd. BN w oprac. J. Krzyżanowskiego: i dłużej by sobie. [przypis edytorski]
1657. marnie zatrząsać (starop.) — marnować, trwonić. [przypis edytorski]
1658. nagrąznąć (starop.) — namoknąć, nasiąknąć, namoknąć w wodzie. [przypis edytorski]
1659. prawa (starop.) — tu: procesy, procesowanie się, prawowanie się. [przypis edytorski]
1660. ubolawszy jako na łożną niemoc (starop.) — zachorowawszy jak na obłożną chorobę; chorując jak na (ciężką), obłożną chorobę. [przypis edytorski]
1661. którzy ty koty igrawają (starop.) — [którzy] temu się oddają. [przypis redakcyjny]
1662. koty igrawają — drą koty, zadzierają z kimś; kłócą się. [przypis edytorski]
1663. bęben (starop.) — naczynie do wody. [przypis redakcyjny]
1664. kosarz (starop.) — kosiarz; człowiek zatrudniony przy koszeniu. [przypis edytorski]
1665. alchimista prawy — alchemik prawdziwy; powtarzający się koncept u Reja: żarłok jest prawdziwym alchemikiem, mianowicie przemieniającym złoto w gnój. [przypis edytorski]
1666. młóto (starop.) — wywary od piwa. [przypis redakcyjny]
1667. tażbir a. tazbir (starop.) — cienkusz, podpiwek. [przypis redakcyjny]
1668. przecz (starop.) — dlaczego. [przypis redakcyjny]
1669. pastele (starop.) — pasztety. [przypis redakcyjny]
1670. będzielić długo bujał (starop.) — czy ci długo pożyje. [przypis edytorski]
1671. świni — świński. [przypis edytorski]
1672. wańtuch (starop.) — wór albo radno, płachta na chmiel, wełnę. [przypis redakcyjny]
1673. bukłak (starop.) — [tu:] naczynie do noszenia trunku. [przypis redakcyjny]
1674. chłop (starop.) — [tu:] mężczyzna. [przypis redakcyjny]
1675. zabawny (starop.) — zajęty, zatrudniony; skłopotany. [przypis edytorski]
Darmowe książki «Żywot człowieka poczciwego - Mikołaj Rej (gdzie można za darmo czytać książki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)