Żywot człowieka poczciwego - Mikołaj Rej (gdzie można za darmo czytać książki txt) 📖
Krótki opis książki:
Mamy przed sobą dzieło wielkiego gawędziarza, którym Mikołaj Rej niewątpliwie był. Zanim swoje opowieści zapisał, testował je zapewne na słuchaczach, pouczając ich i bawiąc. Widać to w jego stylu, w zdaniach łączących się w długie łańcuchy nieprzerwanych fraz, w nasyceniu pytaniami retorycznymi, ale też w szeregach wyliczeń, licznych powtórzeniach i zdrobnieniach: wszystko to miało przykuć uwagę odbiorców.
Żywot człowieka poczciwego, najobszerniejszy tekst spośród wchodzących w skład zbioru zatytułowanego Zwierciadło, to przykład renesansowej literatury parenetycznej, a wzorcem osobowym jest tu średnio zamożny szlachcic-ziemianin. Dzieło wydane na rok przed śmiercią autora, stanowi rodzaj testamentu Mikołaja Reja z Nagłowic; jest to zarazem testament promieniujący niezwykłym ciepłem, życzliwością do świata i ludzi oraz pogodą ducha.
Podział na trzy księgi pokrywa się z podziałem na trzy okresy życia ludzkiego: młodość, dojrzałość i starość. Wszystkie są potraktowane z uwagą, mającą na celu wskazanie drogi mądrości, umiaru, pobożności, ale i czerpania radości z życia we wszystkich jego odmianach i porach. Ze szczególną uwagą potraktowany został jednak końcowy okres życia ludzkiego: w ujęciu Reja starość to, metaforycznie rzecz ujmując, czas posilania się konfiturami z owoców tych drzew, które się własną ręką szczepiło za młodu. Droga człowieka poczciwego (tzn. godnego czci) prowadzi harmonijnie przez życie i pozwala równym krokiem przejść aż za jego kres, w zaświaty.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Mikołaj Rej
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Żywot człowieka poczciwego - Mikołaj Rej (gdzie można za darmo czytać książki txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Mikołaj Rej
córka. [przypis redakcyjny]
919. naród (starop.) — tu: ród. [przypis edytorski]
920. przypodobnić (starop.) — stać się podobnym. [przypis redakcyjny]
921. z nieobaczka (starop.) — niepostrzeżenie, przez nieuwagę. [przypis edytorski]
922. z kloby skoczył (starop.) — z miary wypadł. [przypis redakcyjny]
923. dawnożechmy je widzieli nikczemniki a nędzniki — czy dawno ich widzieliśmy nikczemnikami i nędznikami (pytanie retoryczne). [przypis edytorski]
924. snać (starop.) — widocznie, najwyraźniej. [przypis edytorski]
925. posądzać — [tu:] sądzić. [przypis redakcyjny]
926. kiloby (starop.) — byleby. [przypis redakcyjny]
927. z postawą (starop.) — [tu:] z nadętością. [przypis redakcyjny]
928. na toż się to ma udać (starop.) — do tegoż to ma posłużyć. [przypis edytorski]
929. z stolca — [tu:] z wysokości, z krzesła, które zasiada. [przypis redakcyjny]
930. podpłomyczek — chleb u samego płomienia pieczony. Jeszcze za Sławian przerzucaniem przez ogień wypiekano chleby ofierne, świąteczne. Patrz: Nar., tom I, Hist. Pols. [przypis redakcyjny]
931. osiec (starop.) — poobcinać. [przypis redakcyjny]
932. wypozwać (starop.) — wycisnąć prawem. [przypis redakcyjny]
933. wystawny (starop.) — wspaniały. [przypis redakcyjny]
934. gdzieć się kolwiek (...) być przytrefi (starop.) — gdziekolwiek ci się trafi (zdarzy) być. [przypis edytorski]
935. zeście (starop.) — zejście wspólne, zebranie. [przypis edytorski]
936. szarasy (starop.) — [forma W.lp od szaras; inaczej:] w szarej sukni szlachcicu. [przypis redakcyjny]
937. akcyja (starop.) — sprawa. [przypis redakcyjny]
938. k’woli czemu (starop.) — dla czego, z powodu czego; na użytek czego. [przypis edytorski]
939. kołat (starop.) — hałas. [przypis edytorski]
940. ciesą (starop. forma) — ciosają. [przypis edytorski]
941. drudzy (starop.) — tu: inni. [przypis edytorski]
942. kupia (starop.) — towar przeznaczony na sprzedaż; handel. [przypis edytorski]
943. warsztat (starop.) — warstat. [przypis edytorski]
944. żużelica (starop.) — osad kruszcowy. [przypis redakcyjny]
945. zawarto (starop.) — zamknięto. [przypis edytorski]
946. czymże się to dzieje (starop.) — daw. konstrukcja składniowa; dziś: czemuż tak się dzieje, dlaczego tak się dzieje. [przypis edytorski]
947. ochylać (starop.) — okrywać, ochraniać. [przypis redakcyjny]
948. osadzony (starop.) — wsparty, utwierdzony. [przypis edytorski]
949. złotohław — złotogłów; tkanina jedwabna wyszywana metaliczną złotą nicią. [przypis edytorski]
950. rozgłobią — rozbiją. [przypis redakcyjny]
951. obeście (starop.) — utrzymanie, zysk. [przypis edytorski]
952. nie lza, jedno (starop.) — nie inaczej tylko. [przypis redakcyjny]
953. jedno (starop.) — tylko. [przypis edytorski]
954. chłopa — za człowieka tu wzięto, nie za kmiecia tylko. [przypis redakcyjny]
955. wżdychmy się pomścili (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: wżdy się pomścilichmy, tzn. przecież się pomściliśmy. [przypis edytorski]
956. kampust (starop.) — maślanka, mleko kwaśne. [przypis redakcyjny]
957. łża zadać (starop.) — kłamstwo zadać. [przypis redakcyjny]
958. idą w się — przyjdzie do bitwy. [przypis redakcyjny]
959. ty (starop.) — daw. forma M.lm zaimka, dziś: te. [przypis edytorski]
960. wspar (starop.) — samołówka na ptaki. [przypis redakcyjny]
961. ani sam wzwie (starop.) — ani się spostrzeże. [przypis edytorski]
962. żadny (starop.) — żaden. [przypis edytorski]
963. postawkami — postępowaniem. [przypis redakcyjny]
964. z nieobaczka (starop.) — niespodziewanie; przez nieuważność. [przypis edytorski]
965. pozdny (starop.) — późny. [przypis edytorski]
966. nie mieszkając — niebawnie [tzn. niebawem, niezwłocznie, red. WL]. [przypis redakcyjny]
967. niemoc — słabość. [przypis redakcyjny]
968. kartuzy (starop.) — [kartuzi]; samotni mnisi; kartuzów zakon ścisły; [nas Pan nie chce mieć kartuzy: Bóg nie chce, żebyśmy żyli jak mnisi z zakonu ścisłego; red. WL]. [przypis redakcyjny]
969. ji (starop. forma) — go. [przypis edytorski]
970. obaczywane (starop.) — uważane. [przypis redakcyjny]
971. pomy (starop. forma) — pójdźmy. [przypis redakcyjny]
972. fontana (starop.) — źródło. [przypis edytorski]
973. sprośnie (starop.) — źle, na złe. [przypis edytorski]
974. przyrodzenie (starop.) — wrodzona natura. [przypis edytorski]
975. acz ci i owo zły (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą ci; znaczenie: jednak ci i tamten (jest) zły; jednakże i tamten (jest) zły. [przypis edytorski]
976. długo gniewliwy (starop.) — zapamiętały w gniewie. [przypis edytorski]
977. ocz (starop.) — skrócone: o co, o coś. [przypis edytorski]
978. napraszczać (starop.) — prostować. [przypis redakcyjny]
979. do brony (starop.) — do bramy. [przypis redakcyjny]
980. obiesić (starop.) — powiesić. [przypis edytorski]
981. mistrz (starop.) — [tu:] nauczyciel. [przypis redakcyjny]
982. lepak (starop.) — zasię [tzn. lecz, ale, natomiast, zaś; red. WL]. [przypis redakcyjny]
983. ale co wiedzieć, co myśli (starop.) — ale nie wiadomo, co myśli. [przypis edytorski]
984. cacko (starop.) — także formy: czaczko, czacz. [przypis edytorski]
985. o równą rzecz (starop.) — o małą rzecz, o drobnostkę. [przypis edytorski]
986. szklenica (starop.) — także: śklenica a. sklenica. [przypis edytorski]
987. afekt (starop.) — uczucie. [przypis edytorski]
988. bierzmo (starop.) — belka. [przypis redakcyjny]
989. co równego (starop.) — coś małego. [przypis redakcyjny]
990. by (starop.) — tu: niby, jak. [przypis edytorski]
991. dawnoli już wałaskiej wojnie — [czy dawno była wojna wołoska, tj. na Wołoszczyźnie; red. WL] na której się ojciec znajdował. [przypis redakcyjny]
992. pewien — tu: może być pewien, może czuć się bezpieczny. [przypis edytorski]
993. agaryk — gąbka modrzewowa. [przypis redakcyjny]
994. korrozywy (starop.) — wygryzające lekarstwa. [przypis redakcyjny]
995. miasto (starop.) — zamiast. [przypis edytorski]
996. taras (starop.) — [tu:] więzienie. [przypis redakcyjny]
997. naród (starop.) — tu: ród. [przypis edytorski]
998. przyrodzenie (starop.) — wrodzona natura. [przypis edytorski]
999. cóżby (starop.) — oboczności pisowni: czożby. [przypis edytorski]
1000. łacniuczki (starop.) — łatwiutki. [przypis edytorski]
1001. drwa (starop.) — [tu:] instrumenty z drzewa. [przypis redakcyjny]
1002. piskać (starop.) — tu: grać. [przypis edytorski]
1003. snadny (starop.) — łatwy. [przypis edytorski]
1004. gończe wędzidłko — do turniejów używane. [przypis redakcyjny]
1005. warchotny (starop.) — kłótliwy. [przypis redakcyjny]
1006. agaryk — [tu:] kij. [przypis redakcyjny]
1007. korrozywa — [tu:] łańcuchem. [przypis redakcyjny]
1008. się przyrodzenie nasze wiele podobieństwy sprawuje (starop.) — z natury naszej często poddajemy się działaniu pozorów (prawdopodobieństw). [przypis edytorski]
1009. drugi (starop.) — tu: inny. [przypis edytorski]
1010. recepta (starop.) — [tu:] lekarstwa. [przypis redakcyjny]
1011. krzywy (starop.) — [tu:] winny. [przypis redakcyjny]
1012. przedni plach — blacha od zbroi. [przypis redakcyjny]
1013. zadni kusz — do ciskania kamieni, grotów. [przypis redakcyjny]
1014. wysszej (starop. forma) — wyżej. [przypis edytorski]
1015. zapomniały (starop.) — zapamiętały. [przypis edytorski]
1016. arkabuz (starop.) — broń ognista staroświecka. [przypis redakcyjny]
1017. taras (starop.) — więzienie. [przypis edytorski]
1018. pęto (starop.) — okowy na nogi, sznury. [przypis redakcyjny]
1019. piłułka (starop.) — pigułka. [przypis redakcyjny]
1020. przymiotek (starop.) — wada. [przypis redakcyjny]
1021. pluta (starop.) — słota. [przypis redakcyjny]
1022. rozwodzić (starop.) — pogodzić, jednać. [przypis redakcyjny]
1023. szarszun (starop.) — szabla. [przypis redakcyjny]
1024. zarównany (starop.) — zagodzony. [przypis redakcyjny]
1025. równy (starop.) — mały. [przypis edytorski]
1026. sadzać — do turmy, więzić. [przypis redakcyjny]
1027. lekkość (starop.) — hańba. [przypis edytorski]
1028. razem — zaraz. [przypis redakcyjny]
1029. apelować (starop.) — odwołać się. [przypis redakcyjny]
1030. zmysły (starop.) — oboczna forma pisowni występująca w staropolszczyźnie XVI w. u Reja: smysły. [przypis edytorski]
1031. wyga (starop.) — pies. [przypis redakcyjny]
1032. obiesić (starop.) — powiesić. [przypis edytorski]
1033. karać (starop.) — ganić, strofować, upominać. [przypis edytorski]
1034. kilobych jedno (starop.) — bylebym tylko. [przypis edytorski]
1035. mardać — kręcić. [przypis redakcyjny]
1036. poczciwość (starop.) — zaszczyt. [przypis redakcyjny]
1037. fest (starop.) — uczta. [przypis redakcyjny]
1038. prze (starop.) — dla. [przypis redakcyjny]
1039. mureny — poławia się i w Dnieprze na wiosnę, ryba ta morska, pod imieniem węgorzownicy pstrej znana (muraenophis helena) a podług dawniejszych pisarzy murena helena mająca nazwisko, szczupła, długa, ściśniona, grubo wstęgowata, cokolwiek do węgorza podobna, lecz nie ma płetw brzuchowych ani piersiowych; zwykle najwięcej trzy stopy ma długości. Utopionych ciało z chciwością kawałkami wydziera. Rzymianie, którzy smaczne jej mięso lubili, zmarłych niewolników, niekiedy i żywych, wrzucać kazali do tych sadzawek, w których węgorzownice trzymali, ażeby tym sposobem utuczyć te ryby. [przypis redakcyjny]
1040. służba (starop.) — tu: zastawa stołowa; naczynia służące podczas posiłku. [przypis edytorski]
1041. po sobie mieć (starop.) — mieć przy sobie, mieć ze sobą, mieć po swej stronie. [przypis edytorski]
1042. kształt (starop.) — oboczna forma pisowni występująca w staropolszczyźnie XVI w. u Reja: kstałt. [przypis edytorski]
1043. iście (starop.) — istotnie, zaiste. [przypis redakcyjny]
1044. przygodzić się (starop.) — przydać [się]. [przypis redakcyjny]
1045. przymiot (starop.) — cecha, tu: wada, choroba. [przypis edytorski]
1046. obleśny (starop.) — pochlebny, fałszywy. [przypis redakcyjny]
1047. okrócić (starop.) — pominąć, zapobiec. [przypis redakcyjny]
1048. niżli (starop.) — zanim. [przypis edytorski]
1049. wzwiesz (starop. forma) — spodziejesz się. [przypis redakcyjny]
1050. ad deliberandum (łac.) — do namysłu. [przypis redakcyjny]
1051. postawki (starop.) — miny. [przypis redakcyjny]
1052. na stronie (starop.) — na boku. [przypis edytorski]
1053. ni z czegoj (starop.) — z niczego. [przypis edytorski]
1054. pustopas (starop.) — samopas, bez opasania, bez praw. [przypis redakcyjny]
1055. rozradzić co (starop.) — odradzić [co], od czego odwieść. [przypis redakcyjny]
1056. nastrzępiona prawda (starop.) — wymyślona rzecz. [przypis redakcyjny]
1057. nieprawdzic (starop.) — kłamca. [przypis edytorski]
1058. jakoby też co na nim u cesarza należało — [jakby] miał znaczenie [u cesarza]. [przypis redakcyjny]
1059. zjednać (starop.) — pozyskać. [przypis redakcyjny]
1060. pośród (starop.) — oboczna forma pisowni występująca w staropolszczyźnie XVI w. u Reja: pośrzod. [przypis edytorski]
1061. omylnik (starop.) — zwodziciel. [przypis redakcyjny]
1062. zeznawszy (starop.) — tu: uznawszy. [przypis edytorski]
1063. wszytko (starop.) — całe. [przypis edytorski]
1064. żagawka (starop.) — pokrzywa. [przypis redakcyjny]
1065. majoran (starop.) — majeranek (rodzaj zioła używanego jako przyprawa). [przypis edytorski]
1066. tranki (starop.) — trunki. [przypis redakcyjny]
1067. wybijać (starop.) — wypędzać. [przypis redakcyjny]
1068. ciotczone (starop.) — cioteczne. [przypis redakcyjny]
1069. prażni (starop.) — wolni. [przypis redakcyjny]
1070. wielcy (starop.) — oboczna forma pisowni występująca w staropolszczyźnie XVI w. u Reja: wieldzy (M.lm od: wielgi; dziś: wielki). [przypis edytorski]
1071. frasowny
Darmowe książki «Żywot człowieka poczciwego - Mikołaj Rej (gdzie można za darmo czytać książki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)