Żywot człowieka poczciwego - Mikołaj Rej (gdzie można za darmo czytać książki txt) 📖
Krótki opis książki:
Mamy przed sobą dzieło wielkiego gawędziarza, którym Mikołaj Rej niewątpliwie był. Zanim swoje opowieści zapisał, testował je zapewne na słuchaczach, pouczając ich i bawiąc. Widać to w jego stylu, w zdaniach łączących się w długie łańcuchy nieprzerwanych fraz, w nasyceniu pytaniami retorycznymi, ale też w szeregach wyliczeń, licznych powtórzeniach i zdrobnieniach: wszystko to miało przykuć uwagę odbiorców.
Żywot człowieka poczciwego, najobszerniejszy tekst spośród wchodzących w skład zbioru zatytułowanego Zwierciadło, to przykład renesansowej literatury parenetycznej, a wzorcem osobowym jest tu średnio zamożny szlachcic-ziemianin. Dzieło wydane na rok przed śmiercią autora, stanowi rodzaj testamentu Mikołaja Reja z Nagłowic; jest to zarazem testament promieniujący niezwykłym ciepłem, życzliwością do świata i ludzi oraz pogodą ducha.
Podział na trzy księgi pokrywa się z podziałem na trzy okresy życia ludzkiego: młodość, dojrzałość i starość. Wszystkie są potraktowane z uwagą, mającą na celu wskazanie drogi mądrości, umiaru, pobożności, ale i czerpania radości z życia we wszystkich jego odmianach i porach. Ze szczególną uwagą potraktowany został jednak końcowy okres życia ludzkiego: w ujęciu Reja starość to, metaforycznie rzecz ujmując, czas posilania się konfiturami z owoców tych drzew, które się własną ręką szczepiło za młodu. Droga człowieka poczciwego (tzn. godnego czci) prowadzi harmonijnie przez życie i pozwala równym krokiem przejść aż za jego kres, w zaświaty.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Mikołaj Rej
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Żywot człowieka poczciwego - Mikołaj Rej (gdzie można za darmo czytać książki txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Mikołaj Rej
class="annotation" id="annotation-1676">1676. dłuższych — inna pisownia z epoki: dłuszszych. [przypis edytorski]
1677. za nastolkami (starop.) — za protekcją. [przypis redakcyjny]
1678. przestydło — wystygło. [przypis edytorski]
1679. gdzie wziąć tu wziąć (starop.) — wszystko jedno, skąd brać (zwrot przysłowiowy). [przypis edytorski]
1680. szańc (starop.) — los. [przypis redakcyjny]
1681. równiejszy (starop.) — mniejszy. [przypis redakcyjny]
1682. masia (starop.) — maże, czyli wóz na posługi pańskie przeznaczony. W Litwie jest rodzaj szlachty zubożałej czy kmieci wolnych, bojarami zwanych, tych powinnością jedyną za grunt posiadany czynsz, droga wielka od 50 do 100 mil i 2 małe od 24 do 50, nadto z kolei stójka u pana komisarza, ekonoma, wozem swym i końmi na wszelkie posyłki mniejsze przez tydzień. Do tej powinności tu przyrównanie; snać gonną masia lub mazią na Rusi Czerwonej, Podolu albo Ukrainie za Reja była nazywana. [przypis redakcyjny]
1683. gonna Masia (starop.) — Marysia latawiec; taka, która lata (podąża) za orszakiem dworskim. [przypis edytorski]
1684. wierę (starop.) — zaiste. [przypis redakcyjny]
1685. zaplecieńszy (starop.) — zawilszy; [bardziej skomplikowany]. [przypis redakcyjny]
1686. tuszyć (starop.) — mieć nadzieję. [przypis edytorski]
1687. dali Bóg — jeśli Bóg da (konstrukcja gramatyczna z partykułą -li); dziś: dalibóg. [przypis edytorski]
1688. cyzjojanus (starop.) — świątnik, kalendarz świąt. [przypis redakcyjny]
1689. świętego Jana — w kalendarzu: 24 czerwca. [przypis edytorski]
1690. święty Marcin — w kalendarzu: 11 listopada. [przypis edytorski]
1691. gody (starop.) — Boże Narodzenie, Nowy Rok. [przypis redakcyjny]
1692. zwałaszyć (starop.) — przen.: osłabić. [przypis edytorski]
1693. kiloby nie pryskowała (starop.) — byle nie piętnowała. [przypis redakcyjny]
1694. teble (starop.) — czopy, kliny. [przypis redakcyjny]
1695. nie prażni (starop.) — nie są wolni. [przypis redakcyjny]
1696. kabatki rzeżą (starop.) — sukna przykrawać każą. [przypis redakcyjny]
1697. obercuchy sznurkują (starop.) — suknie wierzchnie sznurkami oszywają. [przypis redakcyjny]
1698. trzęsą się perfumy (starop.) — skrapiają się [perfumami]. [przypis redakcyjny]
1699. skwarczki (starop.) — [tu:] przynęta. [przypis redakcyjny]
1700. stępice — żelazo na lisy. [przypis redakcyjny]
1701. karw (starop.) — wół stary. [przypis redakcyjny]
1702. ani wzwięk (starop.) — [ani] spodziewa się. [przypis redakcyjny]
1703. pleura (starop.) — zapalenie opłucnej. [przypis edytorski]
1704. przecz (starop.) — na co, dla czego. [przypis redakcyjny]
1705. cykuta — świnia wesz, jadowite ziele używane i w lekarstwach. [przypis redakcyjny]
1706. ekspektatywa (starop.) — zapewnienie sobie urzędu po kim. [przypis redakcyjny]
1707. nadziewać się (starop.) — spodziewać [się]. [przypis redakcyjny]
1708. jeśli już zronił (starop.) — jeśli mu wypadły [zęby]. [przypis redakcyjny]
1709. pater (starop.) — ojciec. [przypis redakcyjny]
1710. czas by mu przed Mojżesza — [czas mu] umierać. [przypis redakcyjny]
1711. idolum (starop., z łac.) — bałwan. [przypis redakcyjny]
1712. standur (starop.) — podpora. [przypis redakcyjny]
1713. wzmożenie (starop.) — pomnożenie majątku. [przypis redakcyjny]
1714. zniewolić się (starop.) — zaprzedać [się] jak w niewolę. [przypis redakcyjny]
1715. naczże (starop.) — na cóż. [przypis edytorski]
1716. Vanitas vanitatum et omnia vanitas — marność nad marnościami i wszystko marność (Koh 1, 2). [przypis edytorski]
1717. wspomienie (starop. forma) — wspomni. [przypis redakcyjny]
1718. woniającej (starop. forma) — wonnej, [tu:] pełnej zapachu człowieka poczciwego. [przypis redakcyjny]
1719. przecz (starop.) — dlaczego. [przypis redakcyjny]
1720. wysszej (starop. forma) — inne zapisy formy: wyszszej; dziś: wyżej. [przypis edytorski]
1721. nadziewać się (starop.) — spodziewać się. [przypis redakcyjny]
1722. przygodzić (starop.) — przydać. [przypis redakcyjny]
1723. zemdlić (starop.) — osłabić. [przypis redakcyjny]
1724. blisszej (starop. forma) — inne zapisy formy: bliszszej; dziś: bliższej. [przypis edytorski]
1725. szacujemy sobie (starop.) — wystawiamy [sobie; wyobrażamy sobie]. [przypis redakcyjny]
1726. z postanowniejszego baczenia (starop.) — z dojrzalszej uwagi. [przypis redakcyjny]
1727. ćwik (starop.) — mąż sędziwy, ale czerstwy. [przypis redakcyjny]
1728. niewiadomie (starop.) — niespodziewanie, z zaskoczenia. [przypis edytorski]
1729. duszno mu było (starop.) — był w trudnej sytuacji; był osaczony, zagnany w kozi róg. [przypis edytorski]
1730. chrust (starop.) — oboczne formy pisowni: chrost, chróst; tu chrusty: krzaki. [przypis edytorski]
1731. podszańcować (starop.) — podemknąć. [przypis redakcyjny]
1732. karwy (starop.) — stare woły. [przypis redakcyjny]
1733. takież (starop.) — tak samo. [przypis edytorski]
1734. zwarły osękami — [tu:] zahaczyły. [przypis redakcyjny]
1735. po woli (starop.) — dowolnie; wedle swej woli. [przypis edytorski]
1736. wedle myśli swojej (starop.) — zgodnie ze swoim zamysłem; tak, jak zaplanował. [przypis edytorski]
1737. kryksmani (z niem.) — wojownicy. [przypis redakcyjny]
1738. w nie (starop. forma) — [tu:] na nich. [przypis redakcyjny]
1739. przygodzić (starop.) — przydać. [przypis redakcyjny]
1740. by (starop.) — tu: gdyby; jeśliby. [przypis edytorski]
1741. boimy (starop.) — oboczna formy pisowni w polszczyźnie XVI w. u Reja: bojemy. [przypis edytorski]
1742. ni nacz (starop.) — na nic. [przypis redakcyjny]
1743. naprzód mieć przed kim (starop.) — mieć nad kim przewagę. [przypis edytorski]
1744. przypuścić się na kogo (starop.) — zdać [się na kogo]. [przypis redakcyjny]
1745. motyliczka (starop., zdrobn.) — motylek. [przypis edytorski]
1746. by miał być panienką — tu: jakby był panienką. [przypis edytorski]
1747. tragarz (starop.) — schronienie z daszkiem, pod którym przekupki siadają. [przypis redakcyjny]
1748. modrym płatem nogę uwija — na zasiniałość rany mniemano, że pomaga obwinąć ją czym sinym, podobnie jak od róży, papierem niebieskim od cukru. [przypis redakcyjny]
1749. nacz (starop.) — na co. [przypis redakcyjny]
1750. inochodniczek (starop.) — koń wierzchowy, krokiem prędszym od kłusa iść nazwyczajony. [przypis redakcyjny]
1751. na nogach pan (starop.) — nóg pewnych, nieutykający. [przypis redakcyjny]
1752. naszychtować główkę (starop.) — umysł rozweselić. [przypis redakcyjny]
1753. rokować (starop.) — wysługiwać; [paktować, czynić układy]. [przypis redakcyjny]
1754. przekazić (starop.) — przeszkodzić. [przypis redakcyjny]
1755. samemuli (...), czyli (...) (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy samemu, czy też (...). [przypis edytorski]
1756. maszkarować się (starop.) — w maski ubierać [się]. [przypis redakcyjny]
1757. przmiel — trzmielina, żółtego koloru drzewo. [przypis redakcyjny]
1758. mieszka spowiedzi słucha — do worka spogląda albo nim brząka, by wiedział, ile w nim jest. [przypis redakcyjny]
1759. nie zrozumie się (starop.) — [tu:] nie zgadza [się]. [przypis redakcyjny]
1760. w turniroch (starop.) — w turniejach. [przypis redakcyjny]
1761. mająli (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli mają. [przypis edytorski]
1762. symulacja — udawanie. [przypis redakcyjny]
1763. cyrografy (starop.) — skrypty, obligi. [przypis redakcyjny]
1764. prześlągły — z zapadłym grzbietem. [przypis edytorski]
1765. rozwodzić (starop.) — wyjaśniać, tłumaczyć. [przypis redakcyjny]
1766. nadziewać się (starop.) — spodziewać [się]. [przypis redakcyjny]
1767. dłużnik, który się bliskich god lęka — [lęka się] Bożego Narodzenia, jako czasu opłaty. [przypis redakcyjny]
1768. śrzodopoście (starop.) — połowa Wielkiego Postu poprzedzającego wiosenne święta Wielkiejnocy. [przypis edytorski]
1769. wiosce puknąć — wiosce pójść w cudze ręce. [przypis redakcyjny]
1770. albo wiosce puknąć, abo się workowi wytrząsnąć — przyjdzie albo stracić wioskę (zapewne: trzymaną w dzierżawie), albo pozbyć się pieniędzy (na rzecz dzierżawcy). [przypis edytorski]
1771. powinnie (starop.) — koniecznie. [przypis redakcyjny]
1772. przyprawa (starop.) — [tu:] ochrona. [przypis redakcyjny]
1773. nienadzieżny (starop.) — niespodziany. [przypis redakcyjny]
1774. z nieobaczka (starop.) — znienacka. [przypis redakcyjny]
1775. oczże (starop.) — o cóż. [przypis redakcyjny]
1776. czeluścią — [tu:] szczęką. [przypis redakcyjny]
1777. powinnie (starop.) — koniecznie. [przypis redakcyjny]
1778. do siedmiu miast — jak u nas wedle magdeburskiego prawa, a ustawy Kaźmierza W[ielkiego] do najwyższego sądu w Krakowie, w którym zasiadali z miast następujących wysłani: z Krakowa, Sandecza, Bochni, Wieliczki, Kaźmierza, Olkusza. Patrz: Nad. t. w. 325 pierwszego wydania. [przypis redakcyjny]
1779. ochynąć (starop.) — wywrócić. [przypis redakcyjny]
1780. ślizamy (starop.) — ślizgamy. [przypis redakcyjny]
1781. powinny (starop.) — konieczny. [przypis edytorski]
1782. przecz (starop.) — dlaczego. [przypis redakcyjny]
1783. przekazić (starop.) — przeszkadzać. [przypis redakcyjny]
1784. niechuć (starop.) — niechęć. [przypis edytorski]
1785. liczbę czynić (starop.) — [robić] rachunek sprawy. [przypis redakcyjny]
1786. a ist (starop.) — i przekonany jest. [przypis redakcyjny]
1787. lichmaniną (starop.) — lada czym. [przypis redakcyjny]
1788. a co się go nasadzają — [w domyśle:] w tiurmie [tj. w więzieniu]. [przypis redakcyjny]
1789. ubodzy — biedni. [przypis redakcyjny]
1790. szefelin (starop.) — włócznia, oszczep, rohatyna. [przypis redakcyjny]
1791. wnetki (starop.) — wnet. [przypis redakcyjny]
1792. nędzny (starop.) — tu: nieszczęsny. [przypis edytorski]
1793. uiścić (starop.) — [tu:] upewnić. [przypis redakcyjny]
1794. fest (starop.) — uroczystość. [przypis redakcyjny]
1795. niedawno zeszły — niedawno zmarły; od zejść: umrzeć. [przypis edytorski]
1796. Maksymilian I Habsburg — cesarz niemiecki 1493–1519. [przypis edytorski]
1797. co by było po tym — co by z tego miało być; co by z tego miało wynikać. [przypis edytorski]
1798. kochać się (starop.) — cieszyć się. [przypis edytorski]
1799. ubznąć się (starop.) — ulęknąć się. [przypis redakcyjny]
1800. przecz (starop.) — dlaczego. [przypis redakcyjny]
1801. Traces — Trakowie; staroż. lud bałkański osiadły na terytorium dzisiejszej Bułgarii. [przypis edytorski]
1802. przeczby (starop.) — dlaczegóżby. [przypis edytorski]
1803. dokończenie (starop.) — śmierć, zgon. [przypis edytorski]
1804. swadziebny (starop.) — weselny. [przypis redakcyjny]
1805. ani wzwiecie (starop.) — [ani] spodziejecie się. [przypis redakcyjny]
1806. uważony (starop.) — zauważony, spostrzeżony. [przypis edytorski]
1807. przyrodzenia (starop.) — natura; wrodzone właściwości. [przypis edytorski]
1808. żadny (starop.) — żaden, nikt. [przypis edytorski]
1809. krzywe żelaza (starop.) — sierpy do żęcia zboża. [przypis redakcyjny]
1810. scelować (starop.) — naprawić. [przypis redakcyjny]
1811. nie mierź (starop.) — nie obrzydzaj. [przypis redakcyjny]
1812. przychędażać (starop.) — ulepszać. [przypis redakcyjny]
1813. dużość (starop.) — dojrzałość; wiek męski. [przypis edytorski]
1814. przeczże (starop.) — dlaczegóż. [przypis edytorski]
1815. przeczże ty sobie masz mierzić starość swoję (starop.) — czemuż miałaby ci się nie podobać twoja starość. [przypis edytorski]
1816. poczyść (starop.) — poczytać. [przypis redakcyjny]
1817. przeczedł i rozwiódł (starop.) — przeczytał i wytłumaczył. [przypis redakcyjny]
1818. symfonalik (starop.) — narzędzie muzyczne. [przypis redakcyjny]
1819. nadziewać się (starop.) — spodziewać [się]. [przypis redakcyjny]
1820. wysszej (starop.) — także: wyszszej; dziś: wyżej. [przypis edytorski]
1821. jeśli (starop.) — tu: czy; jeśliżeś mu stały: czy jesteś stały wobec niego (tzn. czy niezmiennie w niego wierzysz). [przypis edytorski]
1822. tłuszcza — tłum. [przypis edytorski]
1823.
Darmowe książki «Żywot człowieka poczciwego - Mikołaj Rej (gdzie można za darmo czytać książki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)