Wesele hrabiego Orgaza - Roman Jaworski (dostęp do książek online txt) 📖

jeden z nurtów klasycznej filozofii indyjskiej, opierający się na interpretacji Upaniszad oraz Bhagawadgity. [przypis edytorski]

455. sanskryt — język indoaryjski z rodziny indoeuropejskiej, używany w staroż. Indiach, później jako język liturgiczny i literacki pełnił funkcję podobną do łaciny w Europie. [przypis edytorski]

456. Mahabharata — staroż. hinduski poemat epicki, zawierający m.in. dialog filozoficzny Bhagavadgita. [przypis edytorski]

457. Brahma, Sziwa i Wisznu — hinduistyczna trójca (Trimurti) jako trzy aspekty najwyższego boga; Brahma stwarza wszechświat, Wisznu go utrzymuje, a Sziwa unicestwia. [przypis edytorski]

458. Gaurizankar — szczyt w Himalajach (7134 m n.p.m.), do pocz. XX w. mylnie uważany za najwyższy szczyt świata, niekiedy utożsamiany z leżącym o 60 km na zach. od niego Mount Everestem; pierwsze próby jego zdobycia podjęto w latach 50. XX w. [przypis edytorski]

459. Lahore — miasto na zach. przedgórzu Himalajów, ob. w Pakistanie, w pobliżu granicy z Indiami. [przypis edytorski]

460. sahib — pan. [tytuł stosowany przez rodzimych mieszkańców Indii kolonialnych w stosunku do Europejczyków; red. WL] [przypis autorski]

461. Permashwar — Bóg. [przypis autorski]

462. podudłać — podłubać. [przypis autorski]

463. ja sam jestem — interpretacja jednej z najsławniejszych tzw. wielkich wypowiedzi filozofii indyjskiej, zawartych w Upaniszadach: Tat twam asi (sanskr.: ty jesteś owym), wyrażającej jedną z podstawowych tez indyjskiej filozofii: jaźń jest identyczna z brahmanem, jedyną, niezmienną rzeczywistością, podstawą i źródłem wszystkich zjawisk. [przypis edytorski]

464. zadudolić — grać na dudach. [przypis autorski]

465. mahant — w hinduizmie tytuł kapłana-zwierzchnika ważnej świątyni. [przypis edytorski]

466. de iure (łac.) — z prawa; według prawa. [przypis edytorski]

467. butrym — ociężalec. [przypis autorski]

468. czerwiatka — zgniły owoc opadający z drzewa. [przypis autorski]

469. dożera — troska, męka. [przypis autorski]

470. drałas — pędziwiatr. [przypis autorski]

471. bat’ko (ukr.) — ojciec. [przypis edytorski]

472. najsampered (ukr.) — najpierw. [przypis edytorski]

473. czernica — zakonnica. [przypis autorski]

474. czerniec — zakonnik. [przypis autorski]

475. bisnowaty — opętany przez diabła. [przypis autorski]

476. czupirnata — czubata. [przypis autorski]

477. drzewianka – tzw. kurze ziele. [przypis autorski]

478. styrczydło — wysoki, sterczący człowiek. [przypis autorski]

479. bluzdeństwa — bluźnierstwa. [przypis autorski]

480. cmanić — oszukiwać. [przypis autorski]

481. dziwożona a. boginka — niebezpieczny demon żeński z wierzeń dawnych Słowian, przedstawiany w postaci szkaradnej kobiety lub pięknej, uwodzicielskiej dziewczyny; boginki zamieszkiwały zarośla w pobliżu rzek, strumieni i jezior, niekiedy także lasy; termin „dziwożona” został spopularyzowany w XIX w. przez powieść Dziwożona (1855) Zygmunta Kaczkowskiego. [przypis edytorski]

482. bant (daw.) — belka wzmacniająca krokiew. [przypis edytorski]

483. duchota — duszność. [przypis autorski]

484. deadly dust — śmiertelny proszek, czyli złoto. [przypis autorski]

485. A szczo, ja ne skazała! (ukr.) — A co, nie powiedziałam. [przypis edytorski]

486. trzeszczaki — oczy szeroko rozwarte. [przypis autorski]

487. Nifo, Agostino (ok.1470–1538) — włoski filozof, medyk; autor m.in. dwuczęściowego dzieła De Pulchro et de Amore (1549), w którym opisał Joannę Aragońską jako wzór piękna. [przypis edytorski]

488. Joanna Aragońska, wł. Giovanna d’Aragona (1502–1575) — córka Ferdinanda d’Aragon, księcia Montalto, renesansowa opiekunka artystów. [przypis edytorski]

489. De Pulchro et de Amore (łac.) — O pięknie i miłości. [przypis autorski]

490. venter (łac.) — brzuch. [przypis autorski]

491. sub pectore decenti (łac.) — pod piersią umiaru pełną. [przypis autorski]

492. dziuba — dziewczyna. [przypis autorski]

493. dziawoli — skomli. [przypis autorski]

494. dryndać — tańczyć. [przypis autorski]

495. draźnięta — piersi kobiece. [przypis autorski]

496. dymienica — nabrzmiałość, guz. [przypis autorski]

497. basior — bat, bicz. [przypis autorski]

498. syleni (mit. gr.) — towarzysze Dionizosa, boga wegetacji i wina, przedstawiani jako brodaci mężczyźni z końskimi uszami, kopytami i ogonem. [przypis edytorski]

499. chichranie — chichotanie. [przypis autorski]

500. cypek — męski płciowy organ. [przypis autorski]

501. crêpe de Chine (fr.) — krepa chińska, krepdeszyn, rodzaj miękkiej i lekkiej tkaniny jedwabnej o gładkim, płóciennym splocie. [przypis edytorski]

502. lelije (daw.) — lilie. [przypis edytorski]

503. chrzypota — kaszel. [przypis autorski]

504. derdolić — biec drobnym kroczkiem. [przypis autorski]

505. zbąblowana — po pijackim, wariackim żywocie. [przypis autorski]

506. jhopree — mała szopa, służąca jogom do rozmyślań i do nauczania wiernych. [przypis autorski]

507. bucznieć — butwieć. [przypis autorski]

508. ciepać się — rzucać się. [przypis autorski]

509. traktiernia (daw.) — podrzędna restauracja; jadłodajnia. [przypis edytorski]

510. slap on the face (ang.) — uderzenie w twarz. [przypis autorski]

511. giełowaty — brzuchaty. [przypis autorski]

512. Disce, puer, disce (łac.) — ucz się, chłopcze, ucz. [przypis edytorski]

513. Lary i Penaty (mit. rzym.) — bóstwa opiekuńcze domu i rodziny, często wymieniane i czczone razem; przen.: sprzęty domowe, ognisko domowe, dom. [przypis edytorski]

514. Lung-hu — góra w prowincji Shiang-hsi, która stanowi siedzibę papieży taoistów. [dziś: Longhu a. Lung-fu, w prowincji Jiangxi, w płd.-wsch. Chinach, jedna ze świętych gór taoizmu, z wieloma świątyniami; red. WL] [przypis autorski]

515. bocaty — ponury. [przypis autorski]

516. aprykanka — mysz. [przypis autorski]

517. dzwonek — świerczek. [przypis autorski]

518. hapciś — kot. [przypis autorski]

519. kares — pieszczota. [przypis edytorski]

520. czelnie (daw.) — bezczelnie, zuchwale. [przypis edytorski]

521. czerwiaczek — robaczek. [przypis autorski]

522. apostołka — książka zawierająca ewangelie niedzielne i świąteczne. [przypis autorski]

523. Peninsula del crocodilo — Wyspa krokodylów. [przypis autorski]

524. ciemrawa — nieporadna. [przypis autorski]

525. dogadywki — docinki. [przypis autorski]

526. drygotka — bicie serca. [przypis autorski]

527. oczepiny — ceremonia wiązania chustki na głowie panny młodej. [przypis autorski]

528. fujawica — burza wichrowa. [przypis autorski]

529. choja (daw.) — choina. [przypis edytorski]

530. dziubas — statek do spławu. [przypis autorski]

531. steamer — parowiec, parostatek. [przypis edytorski]

532. Forgotten isle — Wyspa Zapomnienia. [przypis autorski]

533. L’ile d’oubli — Wyspa Zapomnienia. [przypis autorski]

534. czczyca — czczość. [przypis autorski]

535. grzmotny — rosły, silny. [przypis autorski]

536. szezlong — kanapa w kształcie wydłużonego fotela, na której można odpoczywać w pozycji półleżącej. [przypis edytorski]

537. pud — daw. rosyjska jednostka wagi, równa ok. 16 kg. [przypis edytorski]

538. dławiduda — organista. [przypis autorski]

539. force majeure (fr.) — siła wyższa. [przypis edytorski]

540. great attraction — wielka atrakcja. [przypis autorski]

541. bruić — wylewać pod siebie. [przypis autorski]

542. kolumbryna (daw.) — kolubryna, duże działo ładowane od przodu. [przypis edytorski]

543. włóka — daw. jednostka miary powierzchni, równa 30 morgom, tj. wynosząca ok. 18 ha. [przypis edytorski]

544. vulgo (łac.) — pospolicie, powszechnie (zwany). [przypis edytorski]

545. starczący — dziś popr.: który starczy. [przypis edytorski]

546. załubnie — obszerne, kryte sanie. [przypis edytorski]

547. fularowy — wykonany z fularu, miękkiego, delikatnego jedwabiu. [przypis edytorski]

548. sleeping (ang.) — sypialny (wagon). [przypis edytorski]

549. widny (daw.) — widoczny. [przypis edytorski]

550. blesność — zatumanienie, szaleństwo. [przypis autorski]

551. siurpryza (daw., z fr.) — niespodzianka. [przypis edytorski]

552. vis maior (łac.) — siła wyższa. [przypis edytorski]

553. bihme (z ukr.) — przysięgam na Boga. [przypis edytorski]

554. grumać się — borykać się. [przypis autorski]

555. zhamanuje — zakatuje. [przypis autorski]

556. gzubięta — dziecięta. [przypis autorski]

557. harata — bije. [przypis autorski]

558. cura — diabła. [przypis autorski]

559. batiar a. baciar (reg.) — ulicznik, łobuz. [przypis edytorski]

560. bałakać (daw. reg.) — mówić; gadać. [przypis edytorski]

561. grzech — bies, zło. [przypis autorski]

562. drepci (reg.) — drepcze. [przypis edytorski]

563. powolność (daw.) — posłuszeństwo. [przypis edytorski]

564. beblać — mącić, mieszać. [przypis autorski]

565. skapujesz — zrozumiesz. [przypis autorski]

566. trapierzyć — trapić, prześladować. [przypis autorski]

567. kormalić się — gramolić się, włazić niezdarnie. [przypis autorski]

568. hardabus — butny, zuchwalec. [przypis autorski]

569. trupięga — stojący nad grobem. [przypis autorski]

570. bakulić — kłamać. [przypis autorski]

571. bałabajda — awanturnik. [przypis autorski]

572. gnipić — gnębić. [przypis autorski]

573. hymy — pyszny, dumny. [przypis autorski]

574. hutorzyć — mówić półgłosem. [przypis autorski]

575. hrudi — piersi. [przypis autorski]

576. pokidać — porzucić. [przypis autorski]

577. nieporadne — niestosowne. [przypis autorski]

578. czyr — próchno. [przypis autorski]

579. farmazon (z fr. franc-maçon) — wolnomularz, mason; także: wolnomyśliciel, liberał, niedowiarek. [przypis edytorski]

580. fikant — trzpiot. [przypis autorski]

581. jej Bohu (ukr.) — o Boże. [przypis edytorski]

582. krajzbabka — akuszerka. [przypis autorski]

583. bełdować — kopcić. [przypis autorski]

584. dufnie — ufnie. [przypis autorski]

585. drapacha — stara wiedźma. [przypis autorski]

586. gołopupki — pisklęta. [przypis autorski]

587. imkluz — pieniądz diabelski. [przypis autorski]

588. jęczyflora — stękająca kobieta. [przypis autorski]

589. jęzornica — niewiasta wygadana, pyskata. [przypis autorski]

590. jędor (daw., gw.) — indor. [przypis edytorski]

591. kadeła — grubas. [przypis autorski]

592. skałdunił się — zachmurzył się. [przypis autorski]

593. kalamancje — zawikłania, tarapaty. [przypis autorski]

594. dijareza — przerwa. [przypis autorski]

595. klawiesz — fortepian. [przypis autorski]

596. hoptaś — kot. [przypis autorski]

597. galantuom (z fonet. fr. galant homme) — galant, człowiek odznaczający się wyszukaną uprzejmością, szczególnie w stosunku do kobiet. [przypis edytorski]

598. prześcipnie (daw.) — sprytnie; dowcipnie. [przypis edytorski]

599. adonis — tu iron.: piękny mężczyzna, wzór urody męskiej; w mit. gr. Adonis był pięknym młodzieńcem, w którym kochały się boginie Afrodyta i Persefona. [przypis edytorski]

600. konkwistador (z hiszp.) — zdobywca, zaborca; najczęściej odnoszone do hiszpańskich zdobywców Ameryki Południowej i Środkowej. [przypis edytorski]

601. kniazić — żałosny głos wydawać. [przypis autorski]

602. andante (muz., wł.: idąc) — tempo wykonania utworu muzycznego: z prędkością spokojnego kroku. [przypis edytorski]

603. chlastawice — błyskawice. [przypis autorski]

604. romanśnica — kobieta lubiąca romanse. [przypis autorski]

605. chląd — sosna. [przypis autorski]

606. mener (z fr. meneur) — przywódca. [przypis edytorski]

607. rosolis — likier aromatyzowany płatkami róży. [przypis edytorski]

608. elixir d’amour (fr.) — eliksir miłości. [przypis edytorski]

609. All devils! (ang.) — do wszystkich diabłów! [przypis edytorski]

610. ślamdrał — beczał. [przypis autorski]

611.