Jobsjada - Karl Arnold Kortum (gdzie czytać książki txt) 📖
Krótki opis książki:
Jobsjada to historia o życiu Hieronima Jobsa. Poznajemy ją od najmłodszych lat głównego bohatera.
Przed jego narodzinami, jego matce przyśniło się, że urodziła róg. Zdaniem sąsiadki to pewny znak, że urodzi chłopca. Gdy dziecko przychodzi na świat, rodzice słyszą kolejne proroctwo — kształt twarzy noworodka wskazuje na to, że będzie on księdzem. Rodzice Hieronima biorą sobie tę wróżbę do serca. Chłopiec od najmłodszych lat posyłany jest na nauki. Nie jest wybitnym uczniem, ale rodzice decydują się posłać go do akademii. Hieronim prowadzi hulaszcze życie, płacąc oczywiście pieniędzmi rodziców. Gdy wraca do domu, okazuje się, że nauka w akademii nie przyniosła zbyt wiele efektów. Czy Hieronim zostanie duchownym?
Autorem Jobsjady, poematu satyrycznego, jest Karol Arnold Kortum. Był on niemieckim fizykiem i pisarzem, żył na przełomie XVIII i XIX wieku. Jobsjada została napisana w 1784 roku.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Karl Arnold Kortum
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Jobsjada - Karl Arnold Kortum (gdzie czytać książki txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Karl Arnold Kortum
class="verse">Ale profesor z Bartkową tak żyje,
Jakoby Bartkiem w chacie tam
Był, a nie zasię Bartek sam.
Po siódme: Często do karczmy zagląda,
Jest chłop — to zaraz, by fundował, żąda.
W karty też lubi, nocą gra,
Od wójta wygrał złotków dwa.
Nie wszystko piszem my tutaj przytomni213,
A tylko co się z grubsza nam przypomni.
Gdyby zaś pisać wszystko w rząd,
Zbyt ciężki byłby z tego swąd.
Niech więc Wielmożny Pan w tę suplikację214
Wejrzy i nasze wyrozumie racje,
Iż w żaden żywy sposób chcieć
Nie możem pana Jobsa mieć.
Oczekujący łaskawego skutku
W wielkiej żałości piszem się i smutku
Baraniej Woli... (jako wzwyż),
A zaś za podpis kładziem krzyż.»
Rozdział dwudziesty dziewiąty
jak skarżący się chłopi od dziedzica rezolucję wzięli i jak obietnicą kuny215 uciszeni zostali, wszystko w kancelaryjnym stylu pięknie wypisane.
— Poszło dwóch chłopów z co najtęższą głową,
Niosąc pisanie ze skargą takową.
Tym rezolucję raczył dać
Pan, którą zaraz będziem znać:
«Przykro się bardzo dowiaduję o tem,
Że zamiast orką albo też omłotem
Chłopi zajmują piórem się
I swoją skargą nudzą mnie.
Jakaż bo korzyść ma wyniknąć z tego,
Nauczyciela że skarżycie swego,
I to tak ciężko, że ja sam
Nie wiem, co o tym myśleć mam.
A chociaż skarga, podana w ten sposób,
Tych, co czcić macie, dotyczy się osób,
Przecież na każdy zarzut wasz
Ojcowską swą zwracamy twarz.
W żadnym wszelako nie widzim powodu
Do zaburzenia całego narodu
Ani też rzeczy, by w ten kształt
Aż taki we wsi robić gwałt.
Primo216: Dał, prawda, pan Jobs abecadło
Nowe dla szkoły, a stare upadło.
Ale dość bliżej przyjrzeć się,
By uniewinnić nowość tę.
Prawda i to jest, że kogut u nogi
W elementarzu starym miał ostrogi;
W drugiej edycji będę chciał,
By znowu swe ostrogi miał.
Co się dodanych liter znów dotyka,
To je i dawna ma też gramatyka,
Tylko je jedno różni — to,
Że tam na trzeciej stronie są.
Prawda, że kogut jaj nie niesie; ale
Kapłon kurczęta wodzi doskonale
I jaje pewno będzie znak,
Że jest kapłonem217 w książce ptak.
Że — pro secundo218 — zamiast oślej głowy
Wprowadził osła, to znak jest takowy,
Że wy i dzieci, cała włość,
Jesteście osły w rząd — i dość!
Tertio219: Że chłopak jeden nic nie słyszy,
A dwóch ogłuchło z jego towarzyszy
Od bicia w gębę, tego się
Nie chwali tutaj ani gdzie.
Co zaś na niego skarżycie pro quarto220,
Aprobowania też mego nie warto.
Lepiej by zrobił, gdyby bił
Wszystkich zarówno, co ma sił.
Jeśli zaś dzieciom kieszenie wytrzęsa
Czy to z orzechów, czy z jabłek, czy z mięsa,
Czyni — pro quinto221 — także to
Z intencją dobrą, a nie złą.
Żołądek dzieci, rozmiękczon zbyt papką,
Uszkodzi łatwo czy orzech, czy jabłko,
A nauczyciel, jedząc to,
Niejedno wam oszczędził zło.
Gdzie zaś — pro sexto222 — mowa jest o owej
Historii z Bartkiem i jego Bartkowej,
O piciu w szynku, o grze kart,
Pan Jobs by za to cięgów wart.
Ale jest naszą najłaskawszą wolą,
By zmilczeć, bo wam języki posolą,
A ten, kto o tym piśnie mi,
Do kuny223 pójdzie na dwa dni.
Reszta zażaleń będzie rozpatrzona
I sprawiedliwość wszystkim wymierzona,
Jak tylko mnie z podróży Bóg
Przywiedzie znów na ojców próg.
Aż do tej pory rozkazuję srogo
Nie atakować o nic i nikogo,
Bo nie przepuszczę, jakem pan!
W dworze Baraniej Woli dan.»
Rozdział trzydziesty
jak się pewnej środy wzburzenie chłopów uczyniło w baraniej woli, jako się tam wielkie i dziwne pokazały znaki i jak hieronim kijem z nauczycielstwa wypędzony został.
Gdy rezolucja doszła do poznania
Baraniej Woli, wzniosły się szemrania
I głuchy pomruk, jakby gdzie
Miś z legowiska ruszył się.
Nikomu teraz już nie były tajne
Jobsa na dworze łaski nadzwyczajne
I to, że w jawny sposób mu
Nic nie poradzą chłopy tu.
W karczmie się tedy schodzić jęli ciszkiem,
Kuflem się albo stukając kieliszkiem
I radząc szeptem, jak i co
Uczynić, by wysadzić go.
Przed wszystkim dzieci do szkoły nie dali.
Igrają224 po wsi i więksi, i mali,
Raz wraz kułaków słychać trzask,
Płacz, bijatykę, śmiech i wrzask.
Ale mądrzejsi z chłopów jęli radzić,
Jak by tę sprawę całą przeprowadzić,
By kijem sobie zrobić sąd
I Jobsa precz wygonić stąd.
Tak dzielny wniosek wnet piwem zapito
I ręką w rękę z klaskaniem przybito,
Termin dla sprawy dając tej,
Jak pan w podróży będzie swej.
Aż do tej pory, poprzysięgli chłopi,
Kto się odezwie, gromada go skropi.
Tak się spiskowców rozszedł sąd
I tylko z fajek został swąd.
Zanim się wszakże to, co wyżej, stało,
Widziano w Woli Baraniej niemało
Znaków cudownych, jak się snadź
Przed katastrofą zwykło dziać.
Kiedyś, na przykład, na kościelnej wieży
Sowa usiadła, gdy był księżyc świeży,
I z całej siły wrzasła tak,
Że strach! A to był pierwszy znak.
Toż wójt, wracając z karczmy podchmielony,
Wyraźnie słyszał o północy dzwony
I widział, jak się komin chwiał,
Co lat pięćdziesiąt prosto stał.
Toż u młynarza ulęgło się cielę,
Co miało nogę o jedną za wiele,
A psy tak na nów wyły, że
Jakby już wojna była gdzie.
Baby na bagnach widziały świetliki,
Po nocach im się śniły nieboszczyki,
A koń ławnika w biały dzień
Rozniósł półdrabki225, choć był leń.
Wszystko to zdało się wprost ukazować,
Że los już karty zaczyna tasować,
Co zmiarkowali chłopi, lecz
Gdy już się stała owa rzecz.
Aż raz — a wtedy była prawie środa —
Jak kiedy tamę wiosną zerwie woda,
Buchnęło po wsi, że już czas,
I chłopi się ruszyli wraz.
Najpierwej każdy, nie mówiąc nikomu,
Zbroił się w rzemień albo kańczug226 w domu,
Ten brał kłonicę227, a ów kij,
A hasło mieli: Tęgo bij!
I baby także chwyciły ożoga228,
Łopat, skrobaczów i mioteł od proga.
Garnki, skorupy, wszystko się
W wojnie przydawa, każdy wie.
Tak się zebrali gromadą w porządku,
Chłopy w rezerwie, baby na początku,
Po flankach dzieci tu i tam
Krzyczą, a w środku wójt był sam.
Jeszcze Hieronim w tej porannej dobie
Pod pierzynami dwiema leżał sobie,
Kiedy go nagły zbudził wrzask
I wschodzącego słońca blask.