Boska Komedia - Dante Alighieri (gdzie można czytać książki online .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Boska Komedia to dzieło życia włoskiego poety Dante Alighieriego, którym chciał zapewnić nieśmiertelność, oddać hołd swojej zmarłej ukochanej Beatrycze oraz ostrzec lud średniowieczny przed konsekwencjami grzesznego życia.
Poemat tryptyk — składający się z trzech ksiąg — Piekła, Czyśćca i Raju, po których wędruje alter ego autora, oprowadzane przez Wergiliusza, św. Bernarda z Clairvaux oraz ukochaną Beatrycze. Alighieri nie tylko jako bohater, ale i jako narrator krytykuje zaświaty, będące alegorią życia doczesnego. W całym utworze wyraźnie widać fascynację cyframi, zwłaszcza 3, będącą symbolem Trójcy Świętej. Księga pierwsza, Piekło, charakteryzuje się drastycznymi opisami wydarzeń i właśnie dzięki niej mówi się o dantejskich scenach.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Dante Alighieri
- Epoka: Średniowiecze
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Boska Komedia - Dante Alighieri (gdzie można czytać książki online .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Dante Alighieri
męstwo,
A zaś M głoska tych cnót przeciwieństwo1513.
Tam zapisana chciwość i zła wola
Włodarza państwa przy ognistej Etnie1514,
Kędy Anchizes kończył dni stuletnie:
I aby dowieść, jak był mało warty,
Życiorys jego przez skrócone słowa
Księga zamyka w kilku wierszach karty.
Księga ta pamięć haniebną przechowa
Wuja i brata1515, przez których spodlony
Lud niegdyś mężny spodlił dwie korony.
Tam wśród norweskich i duńskich włodarzy
Spotka Dalmatę, co w spółce lichwiarzy
Fałszował ważne weneckie cekiny.
Biedna Panonio1516, z twoich władców winy,
Błoga Nawarro, jeśli cię od Franków
Zasłonią góry tarczą skalnych blanków1517,
Już ziemia Cypru z boleści wykrzyka,
Skarżąc na rządy drapieżne Henryka1518;
Dziki jak zwierzę, mściwy a zawzięty,
Wspólne ma rysy z dzikimi bydlęty1519».
Pieśń XX
Orzeł kończy mowę. Duchy śpiewają. Przemawia orzeł powtórnie i wymienia niektóre duchy: Dawida, Trajana, Hiskię, Konstantyna, Wilhelma, Ryfeusza. Dalsze pouczenia o błogosławieństwie niechrześcijan.
Gdy światło, które oświeca świat cały,
Schodząc z półkuli naszej, dzień przetrawia,
Niebo, co przezeń świeciło w dzień biały,
Nagle wieczorną poświatę roznieci
Przez wiele świateł, w których jedno świeci;
Taki stan nieba pamięć mi przedstawia,
Gdy dziób swój godło zamknęło monarsze.
Bo żywe światła miecąc1520 blaski jarsze1521,
Urocze pieśni znów śpiewać poczęły,
Które z pamięci mej jak sen wionęły.
Z jakim gorącem, o miłości słodka,
Płoniesz w tych światłach, wybłyskasz z ich środka1522,
Skąd ich duch iskrzy świętymi myślami!
Gdy szóstej gwiazdy te drogie kamienie
Anielskich dzwonków przerwały dzwonienie,
Zda się, słyszałem, szmer, łoskot strumyka,
Co jasne wody staczając skałami,
Świadczył dostatek źródła, skąd wynika1523.
Jak w szyi lutni dźwięk kształt swój odlewa,
Jak otworami wierzbowego drzewa
Wiatr wpadający całą fletnią śpiewa,
Tak nie czekając, wrzawa tonów taka
Zarazem w szyi zaszumiała ptaka,
Jakby ta była jak fletnia dziurawa.
I przez dziób jego wyszła głosu wrzawa
W kształcie słów takich, na jakie czekałem
Spragnionym sercem, gdzie je zapisałem.
Ptak mówił: — «We mnie ta cząstka widząca,
Co w ziemskich orłach znosi promień słońca,
Chce, abyś sam jej przypatrzył się bliżej.
Patrz, z tylu świateł tej orlej budowy,
Te, co oczyma iskrzą z mojej głowy,
Na pierwszych szczeblach tu stoją najwyżej.
Patrz, ten co błyszczy w środku mej powieki,
Świętego Ducha piewcą był przed wieki1524,
Po miastach arkę obnosił przymierza,
Teraz tu wartość swych piesień1525 odmierza
Miarą nagrody i sam je ocenia
Wedle ich skutków i łaski natchnienia.
Z pięciu tworzących świetny łuk brwi mojej,
Ten, co najbliżej mego dzioba stoi,
Po stracie syna pocieszył żal wdowi1526,
Ile kosztuje, poznał z doświadczenia,
Niebieskich uciech, ziemskiego cierpienia,
Nie być z owczarni miłej Chrystusowi.
Patrz, ten, co świeci, gdzie brew łuk podnasza,
Szczerą pokutą wobec Izajasza,
Zwlekł na lat wiele swój kres ostateczny1527,
Wie, że sąd nigdy nie zmienia się wieczny,
Chociaż na ziemi modlitwa gorąca
Przemienia czasem zachód na wschód słońca.
Trzeci z kolei, którego w tym sława,
Że przeniósł na wschód mnie, orła, i prawa1528
Zły zbierał owoc z najlepszych zamiarów:
Samochcąc berło ustąpił Cezarów
Rzymskim pasterzom i sam stał się Grekiem,
Czuje, że nie jest dla niego szkodliwym
Zło wywołane sercem dobrotliwym,
Choć świat wstrząsnęło trzęsieniem dalekiem.
Ten, co na łuku pochyłości świeci,
Patrz, oto Wilhelm1529! Jako ojca dzieci,
Płacze go naród, którego zła dola
Skarży żyjących Frydryka, Karola;
Jak sprawiedliwy król w niebie kochany,
Widzisz po blasku, jakim jest odziany.
Któż by uwierzył tam na waszej ziemi,
Wśród tylu błędów, że zrodzony w Troi
Ryfeusz oto na łuku brwi mojej
Jest piątym między światłami świętymi1530
Lepiej on od was wie, co łaska boża,
Chociaż nie widzi jeszcze dna jej morza».
Skowronek śpiewa pod obłoki wzbity,
A potem nagle swój akord urywa,
Ostatniej nuty melodyją1531 syty.
Takim zdał mi się wizerunek godła
Przedwiecznej woli, co z siebie wywiodła
Cały świat rzeczy, gdzie w danym zakresie,
Przez nią rzecz każda tym, czym jest, staje się.
Choć była widna moja myśl wątpliwa,
Jak przez szkło farba, którym się nakrywa,
Chciała milczenie przerwać niecierpliwa;
Z ust mych: «Co widzę, to dla mnie rzecz nowa1532!»
Własnym ciężarem wypadły te słowa,
Bo ja widziałem iskrami zapału
Rozpromienioną radość nie po mału1533.
Błysnąwszy żywiej ze źrenic oboich,
Orzeł odpowiedź dał mi w okamgnieniu,
Snadź1534 nie chciał dłużej trzymać mnie w zdumieniu.
«Wierzysz w te rzeczy na wiarę słów moich;
Jak ten, co umie rzecz zwać po imieniu,
Nie wie, co ona i dlaczego znaczy,
Jeśli kto drugi jej nie wytłumaczy.
Niebo modlitwy gwałtu nie odtrąca1535,
Żywa nadzieja i miłość gorąca
Nad wolą bożą zwycięstwo odnoszą;
Nie w sposób, jakim wre z mężem bój męża,
Ona zwyciężać daje się z rozkoszą,
A zwyciężona dobrocią zwycięża.
Pierwsza i piąta dusza na brwi mojej
Zadziwia ciebie, myśl twą niepokoi,
Jak mogły wstąpić w te anielskie szranki?
Wiedz, one z ciał swych wyszły nie poganki,
Jak mniemasz, ale z wiarą chrześcijanki:
Ta, że krzyżowa ofiara się zbliża,
Druga, że triumf wypełnił się krzyża.
Jedna piekielnych wystąpiła żarów,
Skąd nikt nie wraca do dobrych zamiarów,
W kość się i ciało ubrała z kolei,
Co było żywej zapłatą nadziei.
Żywej nadziei taka moc i siła,
Że wprost u Boga łaskę wymodliła,
Aby ją wskrzesić i wstrząsnąć jej wolę,
By mogła z siebie zdjąć grzechu niewolę.
Dusza ta wchodząc w ciała klatkę starą1536,
Krótko w niej żyła, oświecona wiarą,
Ogniem miłości i żądzą zasługi
Tak zapłonęła, że przy śmierci drugiej
Stała się godną tych niebieskich godów.
Druga, przez łaskę, co fontanną bije
Z tak głębokiego źródła, że niczyje
Oko nie zbada jego głębokości,
Całą swą miłość złożyła w prawości1537.
Dlatego Bóg ją jak po szczeblach schodów,
Wzniósł tak wysoko, skąd by jej spojrzenie
Przejrzało przyszłe nasze odkupienie.
Z wiarą gotując przyszłe drogi Pańskie,
Karciła błędy, skażenia pogańskie:
Trzy te niewiasty, których postać świętą
Przy prawym wozu oglądałeś kole1538,
Zamiast chrztu dobrą krzewiły w nim wolę,
Na trzy tysiące lat nim chrzcić zaczęto.
Któż zgadnie, kogo łaska uwielmożni?
O ludzie! Bądźcie w swych sądach ostrożni,
Gdy my, co stoim przed obliczem bożem,
Wszystkich wybranych jeszcze znać nie możem.
Słodka jest dla nas niewiadomość taka;
Chcieć zgodnie z Bogiem stan jest arcysłodki».
Takim lekarstwem święty obraz ptaka
Leczył, oświecał, wzmacniał wzrok mój krótki.
A jako biegle grający lutnista
Za dźwiękiem struny wodzi głos śpiewaka,
Skąd śpiewu nuta jest pełna i czysta;
Tak, pomnę, orzeł gdy mówił z zapałem,
Błogosławione dwa światła widziałem1539,
Mrugając zgodnie jak oczu źrenice,
Rzucały z dźwiękiem słów tych błyskawice.
Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
Pieśń XXI
7. Saturn: święci kontemplacyjnego życia. Duchy tworzą drabinę. Zakończenie materii o błogosławieństwie niechrześcijan. Damiani przemawia przeciw urągającemu z przykazań bożych wyższemu duchowieństwu.
Znów moje oczy, z nimi dusza cała
Do mojej pani odwrócone były,
Całą uwagę tylko w niej utkwiły:
Ona uroczo więcej się nie śmiała:
«Gdybym uśmiechem błyszczącym za wiele
Tu zaświeciła,» rzekła Beatryce:
«Spłonąłbyś cały na proch jak Semele1540,
Bo piękność moja w blask rośnie stopniami,
Ile, coś widział w ciągu naszej jazdy,
Wstępujem dworca wiecznymi schodami,
Gdybym ci blasku jej nie złagodziła,
Tu wystawiona na jej błyskawice
Tak by zwietrzała twa śmiertelna siła
Jak liść piorunem okruszony z drzewa.
Jużeśmy przyszli aż do siódmej gwiazdy1541,
Co pod lwa piersią swe żary zagrzewa,
Które łagodząc z nim przyświeca ziemi1542.
Myśl twoją ciskaj za oczyma twymi,
A zrób zwierciadło z oczu dla obrazu,
Co się w nich cały odbije do razu».
O! Kto by wiedział, jak strzelistym okiem
Błogosławionym pasłem się widokiem,
W chwili gdy wzrok mój oderwałem od niej,
Przyzna, że trudno być posłusznym godniej
Pani, co wagą łaski nad swym sługą
Równoważyła jedną rozkosz drugą.
W planecie, który świat biegiem okola,
Noszącym imię kochanego króla1543,
Pod którym ziemskie zło jak trup zastygło.
Widziałem długą drabinę, bez końca1544
Z barwą pozłoty od promienia słońca,
Szczebli jej wyższych oko nie dościgło.
Widziałem światła po szczeblach schodzące,
Patrząc, myślałem, że z niebios zasłony
Zarazem świateł wybłysło tysiące.
A jak z nałogu przyrodnego wrony,
Gdy świta ranek, skrzydłami trzepocą,
Grzejąc nastygłe skrzydła chłodną nocą,
Jedne daleko lecą bez powrotu,
Drugie tam, skąd się zerwały do lotu,
Te w miejscu krążą; w takim ciągłym ruchu
Snuły się światła drabiną rozległą,
Nim każde szczebla pewnego dobiegło.
To, co na szczeblu najwyższym stanęło,
Tak promienisty blask rzucać poczęło,
Ażem rzekł w sobie: «Co ciebie natchnęło
Miłością, jaką objawiasz mi, duchu!»
Lecz ta, od której zależą rozkazu
Milczenie moje, głos mego wyrazu,
Milczała ciągle, ja pytać nie śmiałem.
Potem, gdy w moim milczeniu wyśledzi
Oczyma Tego, który wszystko widzi,
Chęć, co przez słowa objawić się wstydzi,
Rzekła: «Niech twoja żądza swym upałem
Sama stopnieje». Więc tak się ozwałem:
«Lubom nie godzien1545 twojej odpowiedzi,
W imię tej, która mówić mi pozwala,
Szczęśliwa duszo! Z twej światłości środka,
Jaką radości skra w tobie zapala,
Mów, czy cię do mnie zbliża pociąg dzielny,
Mów, za co w raju melodyja1546 słodka
Nagle w tej sferze swój akord urywa,
Gdy tak pobożnie niżej go wygrywa?»
«Ty masz podobnie słuch jak wzrok śmiertelny»
Odpowiedziała: — «tu nikt z nas nie śpiewa
Dla tej przyczyny, co i Beatryce
Kryje uśmiechu swego błyskawice.
Schodzę tak nisko świętymi szczeblami,
Aby ci duszę ugościć godami
Słowa i światła jakie mnie odziewa:
Schodzę, nie żebym kochała cię więcej,
Wzwyż tak kochają, a może goręcej,