Darmowe ebooki » Komedia » Rozbity dzban - Heinrich von Kleist (jak efektywnie czytać książki .TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Rozbity dzban - Heinrich von Kleist (jak efektywnie czytać książki .TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Heinrich von Kleist



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 13
Idź do strony:
class="kwestia">
Tak, o dzban ten tylko. 
  ADAM
I o nic więcej?  
  EWA
O nic. 
  ADAM
Czy na pewno? 
  EWA
Idźcie, powiadam, i dajcie mi pokój!  
  ADAM
Słuchaj, Ewuniu, bądź rozsądna, radzę.  
  EWA
Bezwstydni wy!  
  ADAM
Pamiętaj, że w ateście13 
stoi frakturą14 wypisane imię 
Ruprechta Dziury. Atest mam w kieszeni 
gotowiusieńki — słyszysz, jak szeleści? 
Zwolni ci on Ruprechta, jak się patrzy. 
Inaczej kto wie, czy za rok, Ewuniu, 
nie przyszłoby ci sukni wdziać żałobnej, 
kiedy ogłoszą, że Ruprecht w Batawii15 
zdechł gdzieś na febrę żółtą lub czerwoną, 
lub, czy ja wiem już, jaką — może zgniłą. 
  WALTER
Hej, proszę tam, panie sędzio Adamie, 
nie wieść z stronami gawęd na uboczu. 
Tutaj zasiadać, proszę was, i badać.  
  ADAM
do siebie:
Co mówi? Co wasza miłość raczy mi rozkazać? 
  WALTER
Czy nie słyszycie? Wszak wyraźnie mówię, 
byście przed sesją w sposób tajemniczy 
nie wiedli rozmów dwuznacznych ze stronami! 
Tutaj to, sędzio, urząd wasz i miejsce, 
ja zaś jawnego przesłuchania czekam. 
  ADAM
do siebie:
Aj, do kaduka! Lęk mnie zbiera zacząć. 
Coś tam zabrzękło, gdym uciekał wczoraj!  
  JASNOTKA
wyrywając go z zadumy:
No, panie sędzio! Czyście...  
  ADAM
Nie, na honor! 
Wszakem ostrożnie... wołem byłbym chyba, 
jeślibym...  
  JASNOTKA
Co? 
  ADAM
Co? 
  JASNOTKA
Pytałem was... 
  ADAM
Właśnie... 
Pytaliście, czym ja...  
  JASNOTKA
Tak, czyście głusi! 
Wszak jego miłość was wzywa.  
  ADAM
Myślałem... 
Co? Kto wzywa?  
  JASNOTKA
Jego miłość! 
  ADAM
do siebie:
Aj, bierz licho! 
Jednoli z dwojga: złamie się lub zegnie! 
Głośno: 
Do usług, panie! Co mi wasza miłość 
raczy rozkazać? Mamże przewód zacząć? 
  WALTER
Dziwnieście, mój panie sędzio Adamie, 
dziwnieście16 jakoś roztargnieni, widzę. 
  ADAM
Na honor, panie, wybaczcie! Pantarka17, 
którą nabyłem od handlarza z Indii, 
pypcia18 mi, ścierwo, dziś w sam raz dostała. 
Knedelkiem trza ją, wasza miłość, leczyć, 
a żem w tych sprawach w ciemię bity, przeto 
tej się tu panny o radę pytałem. 
Słabość to moja, że kuraki swoje 
jak własne dzieci miłuję. 
  WALTER
Zasiądźcie! 
Powoda proszę wezwać i przesłuchać! 
Do Jasnotki: 
Pan pisarz będzie protokół prowadził. 
  ADAM
Czy według wszelkich prawa formalności 
rozkaże wasza miłość sąd odprawić, 
czy też jak u nas tu, w Hajsum, w zwyczaju? 
  WALTER
Według wszelakich prawa formalności, 
jak to w zwyczaju w Hajsum, nie inaczej.  
  ADAM
Wybornie, panie. — Już ja wam dogodzę! 
Do Jasnotki: 
Pan pisarz gotów? 
  JASNOTKA
Do usług. 
  ADAM
A zatem 
sprawiedliwości, dziej się wola twoja! 
Powód niech stanie!  
  MARTA
Tu, panie sędzio. 
  ADAM
Kto wy?  
  MARTA
Kto? 
  ADAM
Wy, Marto. 
  MARTA
Ja? 
  ADAM
Kto jesteście? 
Imię, siedziba, stan wasz i tam dalej!  
  MARTA
A toć pan sędzia żarty chyba stroją. 
  ADAM
Żarty? Do licha! W imię prawa pytam, 
prawo zaś wiedzieć musi, kto jesteście.  
  MARTA
Kto jestem?  
  ADAM
Właśnie. 
  JASNOTKA
półgłosem:
Dajcie pokój, kumie! 
  MARTA
Wszak mi pan sędzia co niedziela przecie 
zaziera w okno, gdy na folwark idzie. 
  WALTER
Więc wam, mój sędzio, pani ta znajoma?  
  ADAM
Tak, wasza miłość. Zwie się Marta; we wsi, 
o tam, na rogu mieszka, wśród opłotków. 
Nieboszczyk mąż jej był burgrabią19 zamku, 
ona zaś dziś położną jest tu, panie; 
zresztą kobieta zacnej reputacji. 
  WALTER
Gdy więc tak dobrze ją, mój sędzio, znacie, 
to te pytania są zbyteczne zgoła. 
Imię jej tylko w protokół zapiszcie 
dodając przy nim, że w urzędzie znana. 
  ADAM
Aj aj, wybornie! Wasza miłość, widać, 
czczych formalności nie jest zwolennikiem. 
Do pisarza: 
Czyńcie, jak sobie jego miłość życzy. 
  WALTER
Teraz o przedmiot skargi zapytajcie.  
  ADAM
Mam teraz?...  
  WALTER
No tak, poznać przedmiot skargi. 
  ADAM
Proszę wybaczyć, lecz nim dzban jest przecież. 
  WALTER
Dzban?  
  ADAM
Nie inaczej. 
Do pisarza: 
Dzban w protokół wpiszcie 
dodając przy nim, że w urzędzie znany.  
  JASNOTKA
Czyż na mój domysł, tak na wiatr rzucony?  
  ADAM
Na honor, jeśli mówią, to dzban wpiszcie, proszę! 
Czy nie dzban, Marto? 
  MARTA
Jużci, dzbanek, sędzio. 
  ADAM
Ten tu?  
  MARTA
Rozbity. 
  ADAM
Czyż nie powiedziałem? 
Ta pedantyczna skrupulatność!  
  JASNOTKA
Ależ! 
  ADAM
I któż go rozbił? Pewnie ten tam chłystek?  
  MARTA
Zaśby kto inny?  
  ADAM
do siebie:
Więcej mi nie trzeba! 
  RUPRECHT
Łże, panie sędzio!  
  ADAM
do siebie:
Odetchnij, Adamie! 
  RUPRECHT
Łże wam na gardło całe!  
  ADAM
Milcz, gamoniu! 
Jeszcze ty dzisiaj pod pręgierzem staniesz! 
Pan pisarz wpisze dzban i imię tego, 
Który go rozbił. Poczekaj, hultaju! 
Wnet my tu całą sprawę rozwikłamy.  
  WALTER
Mój panie sędzio! Cóż za procedura! 
Nazbyt, przyznaję, zda mi się gwałtowna.  
  ADAM
Czemu?  
  JASNOTKA
Nieco formalniej!... 
  ADAM
Przenigdy! 
Czczych formalności pan radca nie znosi.  
  WALTER
Jeśli, jak widzę, mój sędzio, nie wiecie, 
jak się w myśl ustaw proces wdrażać winno, 
to nie tu miejsce o tym was pouczać. 
Gdy zatem tylko taki znacie sposób 
praw wymierzania, to odstąpcie raczej. 
Może pan pisarz lepiej to potrafi. 
  ADAM
Wybaczcie, panie! Wymierzałem prawo 
tak, jak się w Hajsum je wymierzać zwykło 
i jak mi wasza miłość przykazała. 
  WALTER
Ja wam? 
  ADAM
Na honor! 
  WALTER
Przykazałem tylko, 
by sprawiedliwość wedle praw wymierzać, 
i sądząc, że w Hajsum prawa są te same 
co w całym naszym Państwie Zjednoczonym20. 
  ADAM
Z submisją21 więc o przebaczenie proszę. 
My tu, za waszym, panie, pozwoleniem, 
statuty mamy dość szczególne w Hajsum, 
nigdzie co prawda nie spisane, ale 
starą tradycją wieków przekazane. 
Od tych ja formuł, wasza miłość, tuszę, 
ani na jotę dziś nie odstąpiłem. 
Lecz i w tej nowej procedurze prawnej, 
co ją stosować mają w całym państwie, 
umiem się znaleźć jak u siebie w domu. 
Chcecie dowodu? Rozkazujcie, proszę. 
Potrafię prawo tak i tak wymierzać. 
  WALTER
Złe mi o sobie mniemanie dajecie. 
Lecz niechaj będzie! Zacznijcie od nowa.  
  ADAM
Na honor, baczcie! Będziecie kontenci. 
Wy zatem, Marto, ze skargą wystąpcie! 
  MARTA
Ja tu, jak wiecie, o ten dzban oskarżam. 
Nim jednak powiem, co się z dzbanem stało, 
pozwólcie, proszę, żebym opisała, 
czym mi był wprzódy ten dzbanuszek. 
  ADAM
Mówcie! 
  MARTA
Widzicie dzban ten, wielebni panowie? 
Czy go widzicie?  
  ADAM
Jużci, że widzimy. 
  MARTA
Owóż przepraszam, nie widzicie wcale! 
Nic prócz czerepów tych tu nie widzicie! 
Rozbity w szczątki najpiękniejszy z dzbanków 
W tej oto dziurze, gdzie dziś nic prócz dziury, 
ongi król Filip przyjmował hiszpański 
wszystkie prowincje niderlandzkie w lenno. 
Tu stał w ornacie cesarz Karol Piąty, 
z którego tylko nogi stoją jeszcze. 
Tu klęczał Filip przyjmując koronę. 
Dzisiaj on w garnku, zadek jeno został, 
lecz i ten także cios śmiertelny dostał. 
Tam ze wzruszenia obie jego ciotki, 
królowa Francji i Węgier królowa, 
łzy szczęścia sobie ocierały z oczu. 
A teraz, patrzcie, gdy z nich jedna chustkę 
do ócz podnosi ręką poszczerbioną, 
zda się, jakoby nad sobą płakała. 
Tu się Filibert pośród świty tłumnej, 
ten, co to król zań cios podchwycił w boju, 
oparł na mieczu; dziś by i on musiał 
z Maksymilianem paść po równi — młokos! 
Tu w dole miecze widać odłamane. 
A tu w pośrodku, z świętą na łbie tiarą, 
arcybiskupa z Arrasu widziano; 
dziś go już diabli z kretesem porwali, 
cień tylko po nim na bruk jeszcze pada. 
Za nim zaś z tyłu straż przyboczna ciżbą 
z halabardami stała i lancami. 
Tu, patrzcie, domy na brukselskim rynku, 
ktoś jeszcze z okna wyziera ciekawie, 
lecz co tam widzi, Bóg to wiedzieć raczy. 
  ADAM
Zostawcie, Marto, pakt ten skorupkowy, 
skoro do rzeczy nie należy wcale. 
O dziurę idzie, nie zaś o prowincje, 
co je tam na niej przekazywać miano. 
  MARTA
Za pozwoleniem! Ale piękność dzbanka 
do rzeczy, panie sędzio, też należy. 
Dzban zdobył ongi cny Childeryk kotlarz, 
kiedy Orańczyk z gezami morskimi 
gród Bril wziął szturmem. Właśnie onej chwili 
przytknął go do ust pewien Hiszpan dumny 
pijąc zeń wino, gdy Childeryk z tyłu 
Hiszpana pięścią na ziemię powalił, 
dzban mu z rąk wyrwał, wychylił i poszedł. 
  ADAM
Istny gez morski!  
  MARTA
Potem zasię dzbanek 
grabarz Bogufał wziął w spadku, człek trzeźwy, 
trzy razy tylko z niego pił, trzy, mówię, 
a zawdy wino pomieszane z wodą, 
pierwszy raz wonczas, gdy już w piętkę goniąc, 
młodą małżonkę pojął; w lat trzy potem, 
gdy go szczęśliwym uczyniła ojcem, 
a gdy spłodziwszy dzieci piętnaścioro, 
zmarła biedaczka, wypił — po raz trzeci. 
  ADAM
Dobrze już, dobrze. I cóż dalej?  
  MARTA
Potem 
dzban miał Zacheusz, krawiec z Tirlemontu. 
Sam on to raz nieboszczykowi memu — 
świeć mu Bóg w niebie! — opowiadał, wiecie, 
że kiedy dom mu grabili Francuzi, 
razem z gratami dzban przez okno cisnął, 
po czym sam skoczył, kark, niezdara, skręcił, 
ale dzbanuszek, dzbanek ten gliniany 
na równe stanął nogi — i ocalał! 
  ADAM
Do rzeczy, proszę was, Marto, do rzeczy!  
  MARTA
Czasu pożaru w sześćdziesiątym szóstym 
miał go już mąż mój — świeć mu, Panie, w niebie! 
  ADAM
Do diabła, Marto! Czy nie koniec jeszcze?  
  MARTA
Skoro mi, mój panie sędzio Adamie, 
mówić nie dacie, nic tu po mnie; pójdę 
poszukać sądu, co mnie rad wysłucha. 
  WALTER
Mówić wam wolno, byle nic o rzeczach, 
które do rzeczy nie należą wcale. 
Jeśli, mówicie, że wam dzban był drogi, 
to wiemy tyle właśnie, ile trza nam, 
żebyśmy waszą osądzili sprawę.  
  MARTA
Ile wam trzeba, by osądzić sprawę, 
tego, panowie, nie wiem i nie badam. 
To jednak wiem, że abym skarżyć mogła, 
muszę mieć możność powiedzenia, o co.  
  WALTER
Dobrze więc, dobrze. Kończcie! Cóż się stało 
Cóż się więc, pytam, z onym stało dzbanem 
czasu pożaru w sześćdziesiątym szóstym? 
Czyli usłyszym wreszcie, co się stało? 
  MARTA
Co się, pytacie, z dzbanem stało? Ano 
nic się w tym roku sześćdziesiątym szóstym 
z dzbanuszkiem tym nie stało, wasza miłość. 
Nic się z nim, panie, powtarzam, nie stało. 
Ostał się cało pośrodku płomieni 
i z popieliska go nazajutrz rano 
z taką dobyłam polewą błyszczącą, 
jakby co wyszedł ze zduńskiego pieca.  
  WALTER
Dosyć już, dosyć! Dzban już znamy, wiemy, 
co się z nim stało i co się nie stało. 
Teraz cóż dalej?  
  MARTA
Owóż dzban wspomniany, 
co, choć rozbity, wart jest jeszcze dzbana, 
dzban nie za podły ni dla ust szlachcianki, 
ni, bez urazy, dla panny regentki, 
ten dzban, dostojni wy sędziowie obaj, 
dzban ten, powiadam, rozbił mi ów chłystek! 
  ADAM
Kto?  
  MARTA
Ten tam, Ruprecht. 
  RUPRECHT
Nie! Łże, panie sędzio! 
  ADAM
Milcz mi do czasu, aż cię zapytamy! 
Przyjdzie dziś jeszcze i na ciebie kolej. 
Czy to pan pisarz zaprotokołował?  
  JASNOTKA
Jak najdokładniej.  
  ADAM
Wybornie. 
A teraz nam tu, zacna pani Marto, 
o całym zajściu opowiedzcie, proszę. 
  MARTA
Wczoraj więc koło jedenastej...  
 
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 13
Idź do strony:

Darmowe książki «Rozbity dzban - Heinrich von Kleist (jak efektywnie czytać książki .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz