Darmowe ebooki » Komedia » Rozbity dzban - Heinrich von Kleist (jak efektywnie czytać książki .TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Rozbity dzban - Heinrich von Kleist (jak efektywnie czytać książki .TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Heinrich von Kleist



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 13
Idź do strony:
to ułamek świata, 
na który z owej mądrości powszechnej 
takiż ułamek jeno spłynąć może. 
Raczcież więc, proszę, sprawiedliwość w Hajsum 
oświecać, panie, aby się przekonać, 
że zanim jeszcze odjechać zdołacie, 
w całej was pełni ona zadowoli. 
Gdybyście jednak już dziś tu, w urzędzie, 
mieli ją zastać podług woli waszej, 
byłby zaiste cud to najprawdziwszy, 
boć wolę tę zaledwie przeczuć może. 
  WALTER
Tak, brak przepisów, słusznie, albo raczej 
jest ich za wiele, więc je przesiać trzeba.  
  ADAM
Przez wielkie, panie, wielkie przesiać sito; 
za dużo plewy. 
  WALTER
do Jasnotki:
Pan pisarz? 
  JASNOTKA
Do usług! 
Pisarz Jasnotka. W te Świątki lat dziewięć 
służby mej w sądzie. 
  ADAM
podaje krzesło.
Raczcie spocząć, panie. 
  WALTER
Dziękuję.  
  ADAM
Z Holli wasza miłość? 
  WALTER
Z Holli. 
Dwie mile stąd. Lecz skąd już o tym wiecie? 
  ADAM
Sługa wasz...  
  WALTER
Co? 
  JASNOTKA
Chłop pewien, wasza miłość, 
który dziś rano z Holli wrócił właśnie...  
  WALTER
Chłop?  
  JASNOTKA
Do usług, wasza miłość. 
  WALTER
Przykry, 
nad wyraz przykry zaszedł tam wypadek, 
co zmącił nam pogodny nastrój ducha, 
który nam w pracy towarzyszyć winien. 
Ale i o tym już zapewne wiecie?  
  ADAM
Prawdaż to zatem, miłościwy panie, 
że sędzia Głąb, dostawszy areszt w domu, 
w taką z przestrachu rozpacz wpadł bez miary, 
że się obwiesił? 
  WALTER
I tym zło pogorszył. 
Bo co na nieład tylko wyglądało, 
do malwersacji stało się podobne, 
której — jak wiecie — prawo nie wybacza. 
Ile kas macie? 
  ADAM
Co? Kas? Pięć do usług. 
  WALTER
Pięć? Byłem w błędzie: sądziłem, że cztery. 
  ADAM
Cztery? Zapewne. Wybacz, wasza miłość, 
Lecz z kasą składek na powodzian Renu...  
  WALTER
Z kasą, mówicie, na powodzian Renu? 
Wszelako Ren już dawno nie wylewa, 
więc też i składki nie wpływają chyba. 
Czy to nie dziś roki u was? 
  ADAM
Roki? 
  JASNOTKA
Tak, wasza miłość, pierwsze w tym tygodniu.  
  WALTER
Więc ta gromadka, którą idąc do was 
spotkałem w sieni, tam to pewnie?... 
  ADAM
Pewnie. 
  JASNOTKA
To strony, panie, co się w czas zebrały. 
  WALTER
Nader to miła okoliczność dla mnie. 
Proszę więc wpuścić tu tych ludzi. Chętnie 
jednej się u was przysłucham rozprawie, 
aby zobaczyć, jakie są w tej mierze 
zwyczaje w Hajsum. Po czym przyjdzie kolej, 
gdy tylko z tą się uporamy sprawą, 
na kas przejrzenie i registratury. 
  ADAM
Wedle rozkazu. — Hej tam, woźny Twaróg!  
  SCENA V
DZIEWKA DRUGA wchodzi. Ci sami. DZIEWKA DRUGA
Pani kościelna kazała się kłaniać, 
lecz wam peruki pożyczyć nie może. 
Kazanie, mówi, mają dzisiaj rano, 
więc pan kościelny sam wdział jedną, zasię 
druga, powiada, do niczego zgoła, 
posłać ją miała dziś do perukarza.  
  ADAM
Tam do pioruna!  
  DZIEWKA DRUGA
Gdy kościelny wróci, 
zaraz wam, mówi, perukę tu przyśle.  
  ADAM
Aj, wasza miłość!  
  WALTER
Cóż? 
  ADAM
Na honor, panie! 
Przypadek, patrzcie, przeklęty przypadek 
obu mnie peruk dziś pozbawił na raz. 
A teraz trzecia, com ją chciał pożyczyć, 
również zawodzi. Nie wiem sam, co począć. 
Mamże w łysinie na sąd zasiąść, panie? 
  WALTER
Co?!  
  ADAM
Jako żywo! Choć się lękam srodze, 
czy bez świątecznej peruki ozdoby 
na mej sędziowskiej nie stracę powadze. 
Chybaby jeszcze na folwarku spytać, 
czy pan dzierżawca...  
  WALTER
Na folwarku? 
  ADAM
Właśnie. 
  WALTER
A tutaj, we wsi, czyżby już nikt inny?...  
  ADAM
Nikt, w samej rzeczy.  
  WALTER
Pan pastor może? 
  ADAM
O, pastor?  
  WALTER
Lub pan bakałarz? 
  ADAM
Nie, nic z tego, 
odkąd tu bowiem znieślim dziesięcinę, 
do czegom rękę swą i ja przyłożył, 
już mi nie liczyć na tych panów względy.  
  WALTER
Jakże więc, panie sędzio, no a roki? 
Myślicież czekać, aż wam włos porośnie?  
  ADAM
Poślę na folwark, gdy łaska, w te pędy.  
  WALTER
Dalekoż to ten folwark stąd?  
  ADAM
Dwa kroki. 
  WALTER
Co? 
  ADAM
Pół godzinki. 
  WALTER
Do diabła, mój sędzio! 
Wszakże godzina sądu już wybiła! 
Proszę o pośpiech! Dzisiaj jeszcze muszę 
stanąć w Hussahe.  
  ADAM
Jeszcze dziś? Co począć? 
  WALTER
Do kroćset! Mączką przysypcie łysinę! 
I gdzieżeście, do diaska, też tak nagle 
obie peruki zapodzieli na raz? 
Czyńcie, co chcecie, spieszno mi, powtarzam. 
  ADAM
I to też jeszcze.  
  WOŹNY
wchodzi.
Jestem. Woźny Twaróg. 
  ADAM
Mogęż tymczasem śniadankiem usłużyć? 
Kieliszkiem gdańskiej? Kiełbasą brunszwicką? 
  WALTER
Dziękuję.  
  ADAM
Proszę. 
  WALTER
Jużem po śniadaniu. 
  ADAM
Bez ceremonii.  
  WALTER
Dziękuję, powiadam. 
Idźcie, czas drogi, a ja tu tymczasem 
coś w raptularzu11 zanotuję sobie. 
  ADAM
Jak wola, panie. — Pójdź, Małgosiu, za mną. 
  WALTER
Szpetnieście, widzę, mój sędzio Adamie, 
kontuzjowani. Czyżbyście upadli?  
  ADAM
Aj, wasza miłość, tak, tak! Dzisiaj z łóżka 
iście zabójczym upadłem sposobem. 
Zdawało mi się, że prosto w grób wpadłem. 
  WALTER
Szczerze współczuję... Wierzyć jednak pragnę, 
że to bez dalszych przejdzie następstw.  
  ADAM
Mym obowiązkom w drodze to nie stanie. 
Przepraszam.  
  WALTER
Idźcie. 
  ADAM
do Woźnego:
Ty marsz! Wezwij strony! 
 
Adam, Dziewka i Woźny wychodzą. SCENA VI
Wchodzą: PANI MARTA, EWA, WIT, RUPRECHT. WALTER i JASNOTKA w głębi. MARTA
Hołota wy! Wy dzbanków rozbijacze! 
Dacież mi teraz odwet już!  
  WIT
Cichajcie! 
Wszystko tu wnet wielebny sąd rozsądzi.  
  MARTA
Rozsądzi! Patrzcie! Patrzcie mi mądrali! 
Dzban mój rozsądzi, dzban rozbity w szczątki 
Chyba mi dzban ten przysądzą, co sam już 
na Ostatecznym stanął biedak Sądzie. 
Lecz ja bym nawet tych czerepów12 nędznych 
za taki sąd nie dała nierozsądny! 
  WIT
Właśnie też mówię: gdy se taki wyrok 
wyprawujecie, koszt wam za dzban zwrócim.  
  MARTA
Koszt zwróci. Proszę! Koszt mi za dzban zwróci, 
gdy sobie wyrok wyprawuję taki! 
Dzban mój spróbujcie na powrót przywrócić! 
Na gzyms mi go powróćcie znów! Koszt zwróci! 
Dzbanek mi zwróci mój, co już nieborak 
ni stać nie może ani się odwrócić. 
  WIT
Aj, pani Marto, po co się tak sierdzić!? 
Możnaż co więcej? Gdy go z nas kto rozbił, 
szkodę naprawim, jak się patrzy! 
  MARTA
Ejże! 
Jakby z mych bydląt przemówiło które! 
I za cóż to wy macie sąd? Za zduna? 
A niechby nawet fartuch wzięli zduński 
wielmożni ci sędziowie, i mój dzbanek 
wsadzili w piec, to rychlej by mi oni 
naczynić mogli coś w naczyńko moje 
niż je naprawić. Dzbanek mój naprawić! 
  RUPRECHT
Dajcież jej pokój! Smok to istny! Tata! 
Nie ten dziurawy dzbanek ją tak kole, 
jeno nasz ślub, co roztłukł się wraz z dzbanem. 
Gwałtem by teraz chciała go zdrutować, 
lecz ja wam, tata, jeszcze raz przysięgam: 
sam ścierką będę, gdy tę ścierkę wezmę! 
  MARTA
A to mi gamoń! Ja tu ślub drutować? 
Ślub niewart dzbana, choćby nie rozbity, 
niewart, powiadam, czerepa jednego. 
A choćby tutaj stał wyszorowany 
i taki śklniący, jak mój dzban nieboszczyk 
wczoraj wieczorem jeszcze stał na gzymsie, 
to bym go raczej za ucho chwyciła 
i na łbie twoim rozłupała w szczątki, 
niźlibym miała czerepy drutować! 
Ja — ślub drutować! 
  EWA
Ruprechcie mój! 
  RUPRECHT
Chybaj! 
  EWA
Mój ty!  
  RUPRECHT
Precz, mówię! 
  EWA
Zaklinam cię! 
  RUPRECHT
Ruszaj, 
ty... ty... nie powiem, co!  
  EWA
Posłuchaj, luby! 
Jedno słóweczko...  
  RUPRECHT
Ani jedno! Nie chcę! 
  EWA
Przecie do pułku odchodzisz, Ruprechcie, 
a skoro muszkiet weźmiesz raz na ramię, 
Bóg wie, czy kiedy zobaczym się znowu. 
Na wojnę idziesz, drogi mój Ruprechcie, 
w takimże gniewie chcesz się rozstać ze mną? 
  RUPRECHT
W gniewie? Broń Boże! Tego nie chcę wcale. 
Niechaj ci Pan Bóg tyle zdarzy dobra, 
ile go tylko ma w zapasie, lecz ja, 
choćbym z tej wojny wrócił zdrów, jak z spiżu, 
i w Hajsum jeszcze lat żył osiemdziesiąt, 
to ci i w śmierci powiem, żeś jest ścierka! 
Sama to przecie chcesz zaprzysiąc w sądzie! 
  MARTA
do Ewy:
Precz! Nie mówiłam? Jeszcze cię lżyć będzie 
ten gbur przeklęty! Pan kapral Drewnoga 
oto człek godny, oto mąż dla ciebie — 
kij ci on w wojsku dzierżył, jak się patrzy — 
a nie ten wałkoń, co mu kark wnet poczną 
kijem garbować! Dzisiaj zrękowiny, 
dziś jeszcze ślub, a choćby nawet chrzciny, 
wszystko mi jedno! I na śmierć mą zgoda, 
byleby rogów zuchwałości przytrzeć, 
co mi do dzbanków moich sięga! 
  EWA
Matko, 
dajcie już pokój! Pójdę wam do miasta 
i najlepszego poszukam tam zduna, 
co wam na pokaz te skorupki sklei. 
Gdyby zaś z dzbanka nic już być nie miało, 
to weźcie moją skarbonkę, matulu, 
i nowy kupcie! Któż to widział, matko, 
o dzban gliniany, choćby nawet z czasów 
samego króla Heroda pochodził, 
gwałt taki wszczynać i nieszczęścia tyle! 
  MARTA
Ot, powiedziałaś, coś wiedziała, panno! 
Chcesz może, Ewko, kunę wziąć na szyję  
I w kościół iść pokutę czynić jawną? 
Twoje w tym garnku było dobre imię 
i razem z nim się stłukło w oczach świata, 
chociaż nie w moich ni twoich, ni Boga. 
Zdunem mi sędzia i więzienny pachoł! 
Pnia katowskiego potrza tu i bata! 
A choćby w ogień, na stos z tą hołotą, 
gdy naszą cześć wypalić trza w tym ogniu 
i nasz dzbanuszek znów wypolerować. 
  SCENA VII
Wchodzi ADAM w todze, ale bez peruki. Ci sami. ADAM
do siebie:
Aj, patrzcie, Ewka i ten drab sążnisty, 
i cała tam, do diabłów stu, familia! 
Czyż mnie oskarżać chcą przede mną samym?  
  EWA
Uchodźmy stąd! Zaklinam was, matulu! 
Precz uciekajmy z tej nieszczęsnej izby! 
  ADAM
do Jasnotki:
Kumie Jasnotko, z czym tu oni przyszli? 
  JASNOTKA
Z czym? Nie wiem, fraszki! Wielki hałas o nic. 
Jakiś tam pono, słyszę, dzban rozbito.  
  ADAM
Co? Dzban! Aj, proszę! Dzban? I któż go rozbił?  
  JASNOTKA
Kto go, pytacie, rozbił?  
  ADAM
Właśnie, kumie. 
  JASNOTKA
Zasiądźcie tylko, rychło się dowiecie.  
  ADAM
do Ewy szeptem:
Ewuniu!  
  EWA
tak samo:
Precz!  
  ADAM
Słóweczko! 
  EWA
Nie chcę słyszeć. 
  ADAM
Z czym wy tu do mnie? 
  EWA
Idźcie precz, powiadam! 
  ADAM
Co to, Ewuniu, wszystko, powiedz, znaczy?  
  EWA
Jeśli mi zaraz!... Zostawcie mnie, mówię.  
  ADAM
do Jasnotki:
Słuchajcie, kumie, nie wytrzymam dłużej! 
Mdłości mi sprawia rana na goleni. 
Sądźcie wy dzisiaj, ja — do łóżka pójdę... 
  JASNOTKA
Do łóżka? Czyżby? Czyście oszaleli?  
  ADAM
Aj, na wymioty mi się, kumie, zbiera. 
  JASNOTKA
Chyba naprawdę szał was dziś opętał! 
Wszakże przed chwilą przyszliście dopiero! 
Zresztą powiedzcie sami panu radcy. 
Może się zgodzi... Któż wie, co was boli. 
  ADAM
do Ewy:
Ewuś! Zaklinam cię na wszystkie rany! 
Z czym wy tu do mnie?  
  EWA
Rychło posłyszycie. 
  ADAM
Czy tylko o ten dzban tam w rękach matki, 
com go wszak, Ewuś... 
  EWA
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 13
Idź do strony:

Darmowe książki «Rozbity dzban - Heinrich von Kleist (jak efektywnie czytać książki .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz