Eneida - Wergiliusz (gdzie czytac ksiazki online za darmo TXT) 📖
Krótki opis książki:
Epopeja w dwunastu księgach opowiadająca o podróży Eneasza, który po upadku i spaleniu jego ojczystego miasta Troi dąży, kierowany wróżbami, do kraju swego przodka Dardanosa. Tam, w Italii, stoczywszy walkę z miejscowymi ludami, Eneasz zakłada nowe państwo, Rzym.
Droga do tego szczytnego celu jest jednak kręta i niebezpieczna, wiedzie przez wiele krain, a nawet prowadzi przez podziemne królestwo zmarłych. Przy okazji opowieści o przygodach Eneasza i jego towarzyszy oraz o zmaganiach poprzedzających powstanie Rzymu, czytelnicy zostają wprowadzeni w świat mitów i wierzeń starożytnego świata.
Wergiliusz pisał Eneidę u schyłku życia, w latach 29–19 p.n.e. i nie dokończył dzieła, choć aby temu sprostać, podjął podróż do Grecji, ojczyzny Homera. Epos został wydany dwa lata po śmierci autora, wbrew jego ostatniej woli, w redakcji dokonanej przez dwóch jego przyjaciół, na polecenie cesarza Oktawiana Augusta.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Wergiliusz
- Epoka: Starożytność
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Eneida - Wergiliusz (gdzie czytac ksiazki online za darmo TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wergiliusz
bez obaw:
«Zacznij, jeżeliś mężny, i ze mną się pobaw;
Głoś Pryjamowi, żeś i tu znalazł Achilla!»
Rzekł. Ów ramię w zamachu potężnym wysila
I rzuci oszczep ciężki, sękami zjeżony. —
Powietrze przeszył tylko, bo ręka Junony
Odwróciła cios; oszczep w bliskiej utkwił bramie.
«Ale oręża, który wznosi moje ramię,
Nie ujdziesz: dłoń lepszego go dzierży szermierza!»
Tak rzekł Turn; miecz wysoko podniósłszy, uderza
Między skronie, i czoło z mocą niesłychaną
Przerąbie, młode lica straszną dzieląc raną.
Szczęk słychać, pod ciężarem w krąg ziemia zadrżała;
Broń, mózgiem obryzgana, legnie obok ciała
Martwego. Czerep czaszki, równymi częściami
Zwisając z obu barków, krwią ciemną je plami...
Pierzchną Trojanie, przestrach ogarnie ich nowy,
I gdyby ich pogromcy myśl przyszła do głowy,
Rwąc rygle wpuścić druhów za bram umocnienia,
Ostatni dzień by nastał wojny i plemienia;
Lecz szał rzezi, do której sposobność mu dano,
Gna go naprzód, w tłum...
Falerysa powali, — podcina kolano
Gigesa; pierzchającym wstecz wrazi w kark nagi
Ich własne włócznie; — Juno przymnaża odwagi.
Halisa żgnie, Fegeja, strzaskawszy tarcz, zwali;
Nie wiedzących o niczym, gdy na szańcach stali,
Alkandra, Prytanisa, Halja, Noemona
Żgnie w plecy, zaś Lynceja wręcz w starciu pokona,
Kiedy druhów zwoływał: błyszczącym żelazem
Od prawej tnie go strony i z przyłbicą razem
W dal ciska jego głowę. Wraz Amyka kładzie,
Łowcę, co z dawna słynął w myśliwców gromadzie
I umiał świetnie jadem namazywać strzały;
Klicjusza Eolidę i pełnego chwały
Kreteja, Muz kochanka, uśmierci okrutnie,
Który nad wszystko pieśni miłował i lutnię,
Konie, broń opiewając ciągle i bój dziki.
Mnestej i Serest, wodze, słysząc, że ich szyki
W rozsypce, biegną wreszcie, gdzie bitwa wre sroga.
Rozbitych widzą druhów i w okopach — wroga.
Więc Mnestej: «Gdzie pierzchacie, gdzie śpieszycie w pędzie?
Jakiż was — woła — inny obóz chronić będzie?
Jeden mąż, osaczony w krąg przez nieprzyjaciół,
Takie stosy bezkarnie wśród obozu naciął,
Tylu przednim młodzieńcom drogie wydarł życie!
Czyż ojczyzny się biednej, starych nie wstydzicie
Bóstw? Czyż Enej nie natchnie was odwagą dumną?»
Na te słowa się skrzepią806 i zbitą kolumną
Przystaną. Turn powoli, od lęku daleki,
Ustępuje, rzucając bój, ku falom rzeki.
Tym srożej Teukrzy z wrzaskiem nacierają z bliska,
Tłocząc się. Tak podchodząc do srogiego lwiska,
Wrogimi strzały razi go łowców czereda;
Ów dziko patrząc cofa się — uciec mu nie da
Gniew i męstwo, a łowców z czoła nie dosięże,
Chociaż rad by się rzucić na groty i męże...
Nie inaczej uchodzi wstecz Turn z czołem śmiałem,
Nie nagląc zbytnio kroku, a pierś wre mu szałem.
Dwakroć owszem na zbite znów rzucił się szyki,
Dwakroć gnał je przez szańce, szerząc popłoch dziki,
Lecz wnet ciżba z obozu się zbiegła stłoczona;
Jemu sił nie śmie dłużej Saturnka Junona
Dodawać, bo — Irydę lotną śląc do siostry —
Juppiter nakaz z nieba objawił jej ostry,
Aby Tum szańce Teukrów opuścił niezwłocznie.
Zaczem tarcza młodzieńcza uginać się pocznie,
Prawica słabnie; zewsząd go chmura strzał goni,
Ustawnie dźwięczy szyszak wokół wklęsłych skroni,
Pod gradem głazów gną się zbroi twarde spiże,
Strącona spadła kita, potężną tarcz chyże
Zwątlą razy; z włóczniami prze Trojan nawała
I sam Mnestej ognisty. Z całego mu ciała
Pot spływa; zbrudzon pyłem, wytchnienia nie zazna
Ani chwili; znużona pierś dyszy żelazna.
Wówczas dopiero w pełnej zbroi do fal głębi
Rzuci się.
Płowa rzeka wirami się skłębi,
Przyjmie zbiega, unosi łagodnymi wody
I krew zeń zmywszy, druhom wraca go bez szkody.
Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
Księga X
Tymczasem dom potężny Olimpu się budzi.
Zebranie zwoła niebian ojciec i król ludzi
Do gwieździstej siedziby, skąd cała kraina
Widna, obóz Dardanów i ludy Latyna.
Zasiędą przy otwartych bramach, on zaś zacznie:
«Niebianie wielcy! Czemuż, me zdanie niebacznie
Lekceważąc, tak wzajem zwalczacie się sami?
Nie chciałem, by Italia bój wiodła z Teukrami.
Skąd kłótnia wbrew zakazom? Jakiż lęk was skłania
Tych lub owych wspomagać i siać zamieszania?
Przyjdzie czas słuszny wojny, przyszłość sama da go,
Gdy wielką zgubę Romie okrutna Kartago
Nieść będzie na otwartych Alp urwistym grzbiecie.
Wtedy spierać się, porwać za oręż możecie!
Teraz sza! W błogim dłonie połączcie rozejmie!»
Tak krótko Jowisz. Wenus miła rzecz podejmie
W dłuższej mowie:
«Ojcze, co masz moc wieczną nad świata przestworzem
(Bo kogóż już innego w trosce wezwać możem?) —
Czy widzisz, jak Rutule szydzą, jak Turn goni
Wśród stłoczonych zastępów, dumny z rączych koni
I zwycięstw? Teukrów zwarty mur już nie ukrywa;
W bramach i pośród samych okopów straszliwa
Wre bitwa, już krew w rowach po brzegi się pieni.
Enej z dala, nieświadom. Nigdyż oblężeni
Nie wytchną? Pod dopiero rodzącą się Troją
Znów wróg nowy i nowe zastępy się zbroją;
Znowu od Arp807 etolskich Teukrzy groźną postać
Tydydy ujrzą? Znowu zraniona mam zostać?
Twe dziecię broń śmiertelna zatnie niespodzianie? —
Gdy wbrew twoim nakazom i planom Trojanie
Do Italii przybyli, ukarz ich i zostaw
Bez pomocy; — jeżeli do śmiałych tak postaw
Niebo ich upoważnia i Many, któż twoje
Rozkazy śmie niweczyć, knuć nowych zdrad roje?
Wspomnęż łodzie, co w kraju Eryksa zgorzały
U brzegów? Podstęp króla burz i wichrów szały
Z Eolii808 — lub Irydę z obłoków zesłaną?
Teraz i Many — aby przed żadną przyganą
Nie cofnąć się — znienacka wywołuje nie kto
Inny, jak szalejąca po grodach Allekto.
Berła nie chcę — łudziłam się nim w szczęścia chwili;
Niech zwyciężą ci, którym dasz, by zwyciężyli.
Jeśli się w żadnym kraju lud mój nie ostoi —
Jak chce sroga twa żona — przez zburzonej Troi
Dymiący popiół błagam: Askania zbaw, ojcze!
Od wnuka mego odwróć żelazo zabójcze!
Niech Enej przez nieznanych fal błądzi odmęty,
Niech idzie, kędy los go woła nieugięty —
Wnuka, pozwól, niech bój mi srogi nie odbiera:
Mój jest Amat, wysoka Pafos i Cytera809
I chram Idalii; tam niech wśród czułych mych pieszczot
Żyje w ciszy, bez chwały. Niech Kartagi brzeszczot
Auzonię ciśnie; grodom Tyryjców nikt śmiało
Nie stanie w drodze! — Na cóż się Teukrom przydało,
Że uszli zguby między greckimi pożary,
Że na morzach i lądach cierpieli bez miary,
Szukając Lacjum z nowym Pergamem pospołu?
Nie lepiej było dzierżeć ostatki popiołu
I łan, gdzie Troja była? — Ksantu czyste strugi
I Symoent wróć, ojcze, biednym! Daj raz drugi
Iliackie znosić klęski!» —
Królewska Junona
Z gniewem na to: — «Dlaczego rozjątrzasz, szalona,
Ból, milczeniem głębokim zabliźnion na poły?
Kto z ludzi albo z bogów w bojowe mozoły
Gna Eneja? Kto każe być wrogiem Latyna?
»Lecz z losów mu Italii przypadła kraina:
Kasandra go szalona pchnęła...« Niech tak będzie!
Lecz czyż ja mu kazałam toń rzeki pruć w pędzie,
Rzucić obóz, chłopięciu zdać szańce i wojnę,
Tyrreńczyków podburzać i ludy spokojne?
Jakaż zdrada tu, fortel mój chytry się wyda?
Gdzież tu Juno i słana z obłoków Iryda?
Nie wolnoż nowej Troi niszczyć italskimi
Pożary? I nie może osiąść na swej ziemi
Turn, Pilumna wnuk, dziecię Wenilii, bogini?
Lecz nic to, że przez Trojan gnębieni Latyni:
Im wolno kraj gnieść obcy, brać łup nieustanny,
Wabić teściów i zwodzić zaręczone panny!
Mogą błagać o pokój, miecz niosąc! — Dalekom
Ja od przygan! — Eneja możesz wyrwać Grekom,
Pchnąć larwę zamiast męża, by z wichrami gnała,
Możesz statki zamienić na tyluż nimf ciała...
W nas zbrodnia, kiedy sprawim, by górą był Rutul?
»Enej z dala, nieświadom«: niech będzie! Płacz utul,
Paf, Idalię, Cytery masz gaj pełen zacisz —
Przecz w twierdzy, podburzając lud srogi, czas tracisz?
Czy mu frygijską kruchą sprawę chcemy sami
Zgubić, czy ta, co biednych Trojan z Achiwami
Zwaśniła? Co przyczyną była, iż przymierze
Rwąc, Europa i Azja do broni się bierze?
Czyż ja wiodłam Parysa po cudze do Sparty?
Ja strzały dałam, żądzą bój krzepiąc uparty?
Wtedy o twoich było dbać — dzisiaj rozrzutnie
Za późno szerzysz skargi, próżne niecisz kłótnie».
Tak mówiła Junona; cały orszak niebian
Szemrał na obie strony. Tak w bór niewytrzebian
Wiatr wpada, po ostępach ślepych szumy nieci,
Żeglarzom pęd ciągnącej zwiastując zamieci.
Wtedy ojciec wszechmocny, co świata posadom
Włada, zaczął; gdy mówi, przestrach pada na dom
Olimpu, milknie drżąca ziemia i w przestworze
Zefiry, wzdęte nurty swe ucisza morze. —
«Słuchajcie i mem słowem przejmijcie się bożem!
Skoro przymierzem złączyć Auzońców nie możem
Z Teukrami i nie widać końca waszej waśni,
Niechże sama fortuna dzisiaj rzecz wyjaśni.
Trojańczyk dziś i Rutul w równej u mnie cenie810,
Czy z losu hufiec Teukrów znosi oblężenie,
Czyli dla błędów Troi, od wróżb złych zwiedziony.
Rutulów nie wyłączam: każdy prac swych plony
Weźmie i los swój; Jowisz królem nad wszystkiemi.
Fata drogę swą znajdą».
Na rzekę podziemi
Brata i smolnych nurtów wrące klnąc się wały,
Skinął i wraz skinieniem wstrząsnął Olimp cały.
Tu koniec narad. Z tronu złotego powstanie
Jowisz — do progu sali wiodą go niebianie.
Tymczasem Rutulowie do bram walą wokół,
Chcąc wyciąć mężów, ogniem otoczyć ostrokół.
Zaś zastęp Eneadów szańców jego strzeże
Bez nadziei ucieczki. Zajmą wielkie wieże —
Garść niewielka, po murach z rzadka rozstawiona:
Azjusz Imbrasów, Tymet, syn Hiketaona,
Assaraków dwóch, Tymbrys starszy, Kastor świeci,
W pierwszym szyku. Wraz z nimi Sarpedona dzieci
Stoją z Licji górzystej: Klar i Temon śmiały.
Z wysiłkiem dźwiga kamień, wielki odłam skały,
Lirneski Akmon, Klicja, rodzica nadzieja,
Nie mniejszy odeń ni od brata Menesteja.
Ci z włócznią, tamci z głazem w bój stają straszliwy,
Sposobią żar i strzały kładą na cięciwy.
Wśród nich miły Wenery wnuk, młodzian dorodny,
Dardańczyk z gołą głową: tak budząca zgodny
Podziw perła lśni w ramie ze szczerego złota.
Zdobiąc pierś albo włosy, lub taki blask miota
W bukszpan albo terebint orycki wprawiona
Kość słoniowa: rozwiane na śnieżne ramiona
Spływają włosy, giętki krąg spina je złoty.
I ciebie też, Ismakrze, obaczyły roty
Mężne, jak słałeś strzały zaprawne trucizną.
Meonia cię wydała, kędy ziemię żyzną
Orzą męże i Paktol złotonośny płynie.
Był i Mnestej, którego zasługą jedynie
Zwycięskiego już Turna ze szańców wygnano,