Darmowe ebooki » Epos » Eneida - Wergiliusz (gdzie czytac ksiazki online za darmo TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Eneida - Wergiliusz (gdzie czytac ksiazki online za darmo TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Wergiliusz



1 ... 22 23 24 25 26 27 28 29 30 ... 45
Idź do strony:
Ramneta w krwi ujrzą, a z nim przednich sporo, 
Serrana też i Numę. Gromadnie się zbiorą 
Przy trupach i wpółżywych; patrzą przerażeni 
Na plac rzezi, gdzie w strugach krew ciepła się pieni. 
Oglądając łup z trudem odzyskan, ze stali 
Hełm Messapa błyszczący i pas rozpoznali. 
 
Już pierwszy brzask na ziemię miecąc, nowa Zorza 
Z Tytona złocistego dźwigała się łoża; 
Gdy słońce wzeszło, światłem odsłaniając łany, 
Do oręża Turn mężów, sam w zbroję odziany, 
Budzi; szyki w spiż zbrojne ustawiają wodze 
Kolejno, i wieściami gniew ich jątrzą srodze. 
Co więcej — iście widok okropny i nowy! — 
Z wrzaskiem podnoszą wbite na oszczepy głowy 
Euriala i Nizusa. 
Eneadzi obsadzą swe oszańcowania 
Na lewo, bo ich prawy bok rzeka osłania; 
Ogromnych baszt i rowów z sercem niewesołem 
Pilnują; ścięte głowy wzruszają ich społem, 
Dobrze znane i skrzepłą krwią zbroczone wokół. 
 
Tymczasem przez gród trwożny Wieść, szybka, jak sokół 
Mknie i matki Euriala uszu wnet dopada. 
Jej przestrach zmroził kości: zatoczy się blada, 
Z rąk wypadnie jej grzebyk tkacki i przędziwo. 
Z rozpacznym łkaniem pędzi nieszczęsna co żywo 
Ku szańcom, w szale, z włosem rozwianym u czoła; 
Dobiega przednich szyków, niepamiętna zgoła. 
Na męże, grozę, strzały — i skargę śle skorą: 
«Takimż widzę cię, synu, co późną podporą 
Starości mojej byłeś?! Samotną mnie, srogi, 
Porzucasz? — Gdyś na pewną śmierć ruszał, bez trwogi, 
Nie mogłam, matka, słowy789 cię żegnać tkliwemi!... 
Na pastwę psów i sępów na nieznanej ziemi 
Rzuconyś, a jam twego nie pogrzebła ciała, 
Nie zamknęła ci oczu, ran nie obmywała! 
Nie odziałam cię w szaty, które dniem i nocą 
Tkałam, słodząc przędzeniem mą starość sierocą. 
Gdzież pójdę? Jakaż ziemia pocięte zdradziecko 
Członki dziś kryje? Toż mi po sobie, o dziecko, 
Dajesz? Za tym goniłam przez lądy i fale? 
Przebijcie mnie, na litość! Wszystkie włócznie w szale 
Na mnie miećcie, Rutule, mnie pierwszą powalcie! 
Albo ty, Ojcze niebian, gdy nade mną żal cię 
Zdejmuje — strąć mnie w Tartar, na głowie mej połam 
Grom twój, gdy życia stracić inaczej nie zdołam!» 
Jej łkanie wzrusza hufce, żal w piersi się wwierci; 
Jęk brzmi, chętne ku bitwie zwątliły się serca. 
Szerzącą skargi Idej i Aktor utula; 
Na rozkaz Ilioneja i smutnego Jula 
Pod ręce biorąc, pod dach wiodą ją w pobliżu. 
 
Tymczasem przeraźliwy dźwięk surma ze spiżu 
Wydała, zgiełk rozgłośny pod niebo uderzy. 
Suną Wolskowie, górą dach tworząc z puklerzy. 
Chcą rowy zasypywać i rzucić się na wał; 
Śledzą, gdzie by rząd drabin przystawić się dawał 
Do murów, kędy szyki obrońców są rzadsze 
I luki znać... 
Huf Teukrów z góry zasię natrze 
Pocisków wszelkich gradem — twarde miecą790 belki, 
Nawykli w drugiej wojnie łamać napór wszelki. 
Ogromne głazy toczą, próbują, czy kędy 
Nie skruszą krytych szyków — lecz wszystkie zapędy 
Łamią się o złączone w dach twardy puklerze. 
Niedługo: bo gdzie wrogów czerń większa się zbierze, 
Ogromny odłam skały Teukrzy z trudem wloką 
I rzucą; on spadając, roztrąca szeroko 
Tarcze. Zaczem791 Rutule, rzuciwszy szturm śmiały, 
Usiłują Dardanów tłum lotnymi strzały792 
Spędzić z wału. 
Ówdzie znów Mezent, sosną etruską olbrzymią 
Wstrząsając, niesie ognie, co skrzą się i dymią; 
Messap, koni pogromca, Neptuna syn śmiały, 
Pod murem drabin woła, rozerwawszy wały. 
 
Wy, Muzy, ty, Kalliopo, natchnijcie me pienia, 
Jak tam Turn szalał mieczem, jak grozę zniszczenia 
Szerzył, kto kogo strącił w Orku otchłań ciemną; 
Ogromny obraz bitwy odsłońcie wraz ze mną! 
Pamiętacie ją, boskie, i wspomnieć możecie! 
 
Była wieża wysoka, gęstych wiązań siecie 
Piętrząca, którą z wielkim wysiłkiem próbował 
Italczyków tłum z posad obalić na pował; 
Trojanie zaś głazami łamią zapęd ślepy 
Napastników i z okien miotają oszczepy. 
Pierwszy Turn rzucił głownię płonącą, co sięgła 
Rusztowań, rozżarzona od wichru, u węgła 
Zapaliła wieżycę i utkwiła w belce 
Podwojów. Wewnątrz Teukrzy, zatrwożeni wielce, 
Próżno chcą uciec. Kiedy się tłoczą ku części 
Nietkniętej ogniem, nagle wieżyca zachrzęści 
I runie z trzaskiem. Wokół grzmi niebios krąg cały, 
Pod stosem belek widać wpół żywych ciał zwały: 
Ci na włóczniach tkwią, tamtych pierś przebita kołem 
Twardym; jeden Helenor uszedł z Likiem społem. 
 
Helenor, syn Meonii793 króla pięknolicy, 
Z Licymnii był nadobnej zrodzon służebnicy: 
Ta, wbrew ojcu, pod Troję, by okrył się chwałą, 
Wysłała go. — Bez pochwy miał miecz i tarcz białą. 
Kiedy ujrzał, że Turna tysiączne go zgraje 
Otaczają i zewsząd tłum wrogów nastaje, 
Jak zwierz, kiedy nań zewsząd naprze łowców rota, 
Choć pewien śmierci, wściekle na włócznie się miota 
I skacze przez pociski, nim grot go przewierci, — 
Nie inaczej w tłum wrogów młodzian, pewny śmierci, 
Wpada, kędy najgęściej las włóczni się zjeża. 
Lik zasię, szybszy w nogach, przez gęstwę żołnierza, 
Przez oręże ucieka i na mur się zacznie 
Wdzierać, ręce do druhów ściągając rozpacznie. 
Ściga go Turn zwycięski i grożąc oszczepem 
Tak karci: «O szaleńcze! W zaufaniu ślepem 
Myślałeś, że ujść zdołasz?» Gdy ów nie przestawał 
Piąć się, chwyta go silnie i muru z nim kawał 
Odedrze: tak łabędzia lub zająca z góry 
Dopada ptak Jowisza krzywymi pazury; 
Tak wilk, gdy do obory owiec się dobędzie, 
Porywa jagnię matce beczącej. — Wrzask wszędzie 
Wstaje. Biegną, faszyną zasypują rowy, 
Drudzy na szczyty wieżyc żar miecą ogniowy. 
Odłamem wielkim skały powali Ilionej 
Lutecja, gdy niósł ogień do bramy zwątlonej — 
Emationa tnie Liger, Koryneja śmiały 
Azylas; tamten oszczep miotał, ten zaś strzały. 
Ortyga — Cenej, tego Turn stalą powita; 
Kloniusza, Dioksyppa, Promolusa, Ita, 
Sagarysa z Idasem Turn kładzie pokotem. 
Kapys zwalił Prywerna. Ów, draśnięty grotem 
Temilasa, tarcz rzucił i ręką, szalony, 
Przycisnął ranę; wtedy w bok, od lewej strony 
Przeszywając dłoń, lotna trafiła go strzała 
I wraz śmiertelną raną oddech mu przerwała. 
 
Stał syn Arcensa, w zbroję wyborną przyodzian, 
W płaszcz z haftem i hiberski szkarłat; piękny młodzian, 
Którego rodzic Arcens w bój wysłał radośnie 
Znad rzeki Symetejon794, gdzie matki795 gaj rośnie 
I Palika łaskawe ołtarze migocą796. 
Mezent, włócznie złożywszy, trzykroć straszną procą 
Zakręcił koło głowy, nie szczędząc mozołów, 
I w głowę wroga miecąc797 roztopiony ołów, 
Rozbił czaszkę. — Ów runął na piaski spłowiałe. 
 
Pierwszy raz, mówią, w boju puścił wtenczas strzałę 
Nawykły dotąd ścigać płochliwego zwierza, 
Askań — i wraz mężnego Numana uderza, 
Co przydomek Remula miał; pięknego ciała 
Siostrzyca Turna młodsza rękę mu oddała. 
Przed pierwszym szykiem mnóstwo obelg i prze­chwałek 
Głosił, pychą z nowego związku wzdęty śmiałek, 
Krocząc i wrzask donośny podnosząc zuchwale: 
«Nie wstyd wam oblężenie znosić w ciasnym wale, 
Dwakroć zbici Frygowie798? Kryć się za mur gruby? 
Oto jacy małżeńskie zdobywać chcą śluby! 
Jakiż bóg czy też obłęd ku naszym osadom 
Gna was? Tu nie Atrydzi, nie Ulis, zdrad świadom! 
Ród my twardy z pradziada, od wygód daleki, 
Dziatki nasze hartujem w mrozie, falą rzeki; 
Chłopcom łowy na myśli i leśna gęstwina, 
Każdy konno harcuje, łuk dzielnie napina. 
Wytrwała w pracach młodzież, przestając na małem, 
Łan orze albo stacza bój pod grodów wałem. 
W zbroicach wiek nam schodzi; włócznią odwróconą 
Bijemy karki wołów. Nawet w starcach płoną 
Żywe ognie i wiek im krzepkości nie bierze; 
Włos siwy pod przyłbice kryjem. Zawsze świeże 
Lubimy znosić łupy i żyć ze zdobyczy. 
U was szafran i szkarłat prym w strojach dziedziczy, 
Na ospalstwie i pląsach upływa wam życie, 
Tuniki z rękawami i mitry nosicie! 
O Frygijki, nie Frygi! — po Dyndymie799, nie tu, 
Błądzić wam przy odgłosie dwudźwięcznego fletu, 
Brząkadły was, piszczałką Berecyntka800 wabi 
Idajska. Mężom zdajcie broń, do miecza słabi!» 
 
Nie zniósł Askań przechwałek, głoszonych chełpliwie. 
Na skręconej ze ścięgna końskiego cięciwie 
Kładzie strzałę, naciągnie łuk mocno i stanie. 
Wśród ślubów do Jowisza śląc takie błaganie: 
«Jowiszu wszechpotężny! W śmiałym mnie zamiarze 
Wesprzyj, a cennym darem twe uczczę ołtarze! 
Sam byczka ci przywiodę: złocone ma czoło, 
Biały, matki dorasta głową — już wesoło 
Bije rogiem, racicą raźnie piasek grzebie». 
 
Słyszy go rodzic bogów; przy pogodnym niebie 
Grzmi od lewa. Wraz zgubna cięciwa zabrzmiała: 
Ze świstem głośnym pierzchła naciągnięta strzała, 
Remulusowi wklęsłe skronie i tył głowy 
Przeszywa. «Masz! Drwij z męstwa chełpliwymi słowy! 
Dwakroć zbici odpowiedź ślą!» — To jeno Askań. 
Wtórują Teukrzy zgiełkiem okrzyków i klaskań, 
Wre radość i unosi serca pod niebiosy. 
 
Właśnie z chmury Apollo patrzał jasnowłosy 
Na Auzońców i obóz, co w szańce się wtula, 
I tak do zwycięskiego odezwie się Jula: 
«Świetnie, chłopcze, poczynasz! Tak gwiazd się dosięga!801 
Z bogów zrodzon, ród bogów wzbudzisz — a potęga 
Plemienia Assaraka wszystkie skruszy wojny. 
Nie obejmie cię Troja!» 
Rzekł i w blaski strojny 
Z wysoka skoczy; lotem, co wichrom mógł sprostać, 
Pośpieszy do Askania. Boską swoją postać 
Na starego Butesa zmienia po kryjomu — 
Giermek to był i wierny stróż Anchiza domu; 
Ojciec go Askaniowi przydał. — Szedł przez niwy 
Apollo, starca mając twarz, głos i włos siwy, 
I broń, co głośnym dźwiękiem dreszczu nieci mrowie, 
I do Jula wrącego radością tak powie: 
«Dość, Julu, że bezkarnie padł Numan zuchwały 
Od twego grotu. Wielki Apollo tej chwały 
Użycza, o strzał celny zazdrości nie chowa; 
Lecz ustąp, chłopcze, z boju!» 
Takie głosząc słowa, 
Apollo, jak mgła wiotka, gdy wietrzyki dmuchną, 
Zniknął z oczu i w chmurkę rozwiał się leciuchną. 
 
Poznali zaraz boga przedniejsi Trojanie 
Po pierzchnięciu i głośno dźwięczącym kołczanie. 
Wstrzymują w bój rwącego Askania przestrogą 
I wolą Feba. Sami znowu w bitwę srogą 
Powrócą i przygodom nadstawiają czoła. 
Po wszystkich basztach głośny zgiełk słychać dokoła, 
Prężą się łuki, głazów grad miecą rzemienie, 
Zaścielą ziemię strzały, w krąg słychać dźwięczenie 
Puklerzy i szyszaków — bój srogi nastawał: 
Tak, gdy Kozły z zachodu napędzą chmur nawał802 
Deszcz siecze ziemię wokół; tak nad wzdętą falą, 
Wśród wycia wichrów, zimą gęste grady walą, 
Gdy pod dłonią Jowisza chmur pęknie zawora. 
 
Pandar i Bicjasz z Idy, syny Alkanora, 
Którym w gaju Jowisza ród dała niepodły 
Ijera — zuchy rosłe jak góry i jodły, 
Zwierzoną sobie bramę, nie znając co trwoga, 
Otworzą i w głąb szańców przyzywają wroga. 
Na prawo i na lewo, niby wieże sami 
Stoją, zbrojni żelazem, błyszczący kitami, 
Wyniośli — jak nad Padu kryształową rzeką 
Lub nad miłą Atezą803, cień miecąc daleko, 
Dwa dęby ku niebiosom, w liść strojne zielony, 
Wznoszą głowy i chwieją wielkimi korony. 
 
Widząc bramy otwarte, Rutulów gromada 
Skoczy. Kwercens, Akwikuł w pięknej zbroi wpada, 
Mar prędki i marsowy Hemon z całą zgrają; 
Lecz wnet albo pierzchając wstecz tyły podają, 
Lub w samym progu bramy walą się bez ducha. 
Wtedy sroższy gniew w piersiach walczących wybucha: 
Już Trojan wielu w tłoku społem się zebrało, 
Już walczą wręcz i dalej wybiegają śmiało. 
 
Turnowi, który szalał opodal i głowy 
Płatał mężów, donosi goniec, że bój nowy 
Rozgorzał i wróg bramy na oścież otworzył... 
Rzuca szyki i w gniewie runie niby orzeł 
Ku dardańskiej bramicy, na pysznych dwu braci. 
I najpierw Antyfata ogromnej postaci 
Żgnie, bastarda z Tebanki, syna Sarpedona, 
Miotając pocisk. Leci włócznia wyrzucona 
Przez powietrze i wbiła w brzuch pod piersią samą 
Utkwi; fala krwi zbroję ciemną znaczy plamą, 
Spieniona pod żelazem ostrym, z dala widna... 
Meropa, Erymasa ściele i Afidna — 
Bicjasza też o gniewnych oczach na piach miota, 
Nie strzała, boby strzałą mu nie wziął żywota, 
Lecz oszczepem, co warcząc i świszcząc pospołu, 
Leciał szybki jak piorun; ni skóry dwie z wołu, 
Ni podwójna kolczuga złota nie wstrzymała 
Zapędu: runie kolos ogromnego ciała. 
Jęknie ziemia, potężna tarcz głucho zadzwoni... 
Tak tama, którą w Bajów eubejskich ustroni 
Spojono żmudnie z głazów na wybrzeżu płaskiem, 
Strącona w morze wali się z hukiem i trzaskiem 
I legnie wśród mielizny; wre wokół toń wodna, 
Piach brudny się podnosi z fal wzburzonych do dna; 
Grzmi Prochyta804 wysoka, twarda Inaryma805, 
Którą Jowisz Tyfeja przywalił olbrzyma. 
 
Wtedy Mars, władny w boju, wlał ogień i siły 
W Latynów serca, które wnet żywiej zabiły, 
Zaś popłoch i strach zgubny rzucił w Teukrów rzędy. 
Zyskawszy pole bitwy, wróg kupi się wszędy 
Za sprawą boga wojny. 
Pandar, widząc na ziemię zwalonego brata 
I jak los wrogi Trojan naokół rozmiata, 
Z wielką mocą bramicę na zawiasach skręci, 
Podkładając szerokie bary bez pamięci 
Na ziomków przed murami, gdzie walka wre dzika, 
I prących wrogów, których wśród szańców zamyka 
Szalony! Rutulskiego króla, co żelazem 
Rzeź szerzy, pośród wałów zamknął z nimi rażeni, 
Jak wielkiego tygrysa wśród owiec schroniska. 
Tamtemu wraz w źrenicach żar nowy rozbłyska; 
Straszliwie chrzęstła zbroja, wiatr kitę czerwoną 
Rozwiał mu, z tarczy jasne błyskawice płoną. 
 
Poznają lica wroga i ogromne ciało 
Zmieszani nagle Teukrzy; ale Pandar śmiało 
Skoczy i wzburzon gniewem za straszną śmierć brata: 
«Nie pałac tu — rzekł — który ci daje Amata 
W posagu, nie Ardeja przyjmuje cię trwożna! 
Obóz wrogi w krąg widzisz, a wyjść stąd nie można!» 
Uśmiechając się na to, Turn rzecze
1 ... 22 23 24 25 26 27 28 29 30 ... 45
Idź do strony:

Darmowe książki «Eneida - Wergiliusz (gdzie czytac ksiazki online za darmo TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz