Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖
Krótki opis książki:
Jerozolima wyzwolona (wł. Gerusalemme liberata) to epos rycerski autorstwa Torquata Tassa, podejmujący temat pierwszej wyprawy krzyżowej (świętej wojny) ogłoszonej przez papieża Urbana II na synodzie w Clermont 27 listopada 1095. Epos opisuje końcowy etap wojny oraz zdobycie Jerozolimy przez krzyżowców w 1099 r.
Centralną postacią utworu jest wódz rycerzy chrześcijańskich Gotfred (także: Goffred, wł. Gottifredo), ale istotną rolę odgrywają również inni bohaterowie (np. Rynald, wł. Rinaldo) i ich perypetie. Istotną dla autora kategorią estetyczną była wzniosłość, dochodząca do głosu zarówno w wyborze samego tematu, jak również charakterystyce bohaterów, wskazywaniu na zasady etosu rycerskiego (w tym np. nieatakowanie nieuzbrojonych przeciwników, służenie wsparciem damom itp.) oraz bezinteresowność ich intencji. Wielokrotnie, w rozmaity sposób podkreślane jest to, że krzyżowcy podejmują działania wojenne ze względu na interes jedynej prawdziwej religii (muzułmanie ukazywani są jako inspirowani przez szatana wyznawcy religii fałszywej) oraz chwałę Boga na ziemi.
Epos, będący dziełem życia Tassa (pracę nad nim rozpoczął jako nastolatek) został wydany w roku 1581. Przekładu na język polski dokonał bratanek poety z Czarnolasu, Piotr Kochanowski, już w 1618 r.; samo tłumaczenie stanowi więc ważny zabytek staropolszczyzny. Utwór Tassa cieszył się największym powodzeniem w okresie romantyzmu, do którego poetyki należała między innymi melancholijna tęsknota za rzekomo harmonijnym (tj. nietarganym rewolucyjnymi wstrząsami politycznymi) światem średniowiecza.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Torquato Tasso
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Jerozolima wyzwolona - Torquato Tasso (czytac ksiazki przez internet .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Torquato Tasso
kołami rozwiia.
Zda się, że w nię4722 wiatr nabożniey dmie, y że
Słońce blask od niey iaśnieyszy odbiia.
Strzała y kula z twardey lana spiże4723,
Abo wzad4724 idzie, abo ią wciąż miia.
Zda się, że Syon swem wierzchem wesołem
Pokłon iey czyni y biie iey czołem.
101.
Wtem znak zwycięstwa y swoiey obrady4725
Wszystkie krzyk srogi hufce wypuściły;
Y bliskie góry y przyległe sady
Ostatnie dźwięki często powtórzyły.
W tenże czas Tankred wszystkie zbił zawady4726,
Które ze wszystkiey Argant czynił siły;
Iuż y on swóy most do muru przystawił,
Y krzyże na niem swe także postawił.
102.
Lecz na południe, gdzie grabia z Toloze
Bił się szedziwy4727 z palestyńskiem panem,
Swoiey Gaskończyk dostawić nie może
Wieże4728 do miasta. Z trudem niesłychanem
Sili się barzo4729, ale nie pomoże,
Bo tam król z ludem pilnuie przebranem.
A chocia4730 tam mur słabszy beł4731, w obrony
Woienne zaś beł lepiey opatrzony.
103.
Więc barziey4732, niźli gdzie indziey wściągały4733
Wieżę w tem mieyscu niesposobne drogi;
Y nie tak wiele dowcipy4734 umiały,
Aby złe mieysce nie trudniło nogi.
A wtem gaskońskie hufce usłyszały,
Y ci, co muru bronili — krzyk srogi;
Stąd grabia poznał y król w Palestynie,
Że miasto beło wzięte ku równinie.
104.
Rynald zawoła y swoich przywodzi:
«Miasto — pry4735 — wzięte y iuż zwyciężone
Dotąd się trzyma? masz, o piękna młodzi,
Pole do męstwa ieszcze zostawione!»
Ale król ztamtąd4736 nakoniec4737 uchodzi,
Widząc, że tam iuż obrony zwątpiono;
Y ku mocnemu udał się zamkowi,
Tusząc4738, że tam ma wytrzymać szturmowi4739.
105.
Wtem wszystko4740 woysko w miasto iuż wchodziło,
Nie tylko przez mur, ale y bramami.
To co mu iedno wstręt4741 iaki czyniło,
Lub zbito, lubo4742 spalono ogniami.
Strach, narzekanie, wszędzie się szerzyło,
A miecz gniewliwy karmił się śmierciami;
Krew ciepła bieży strumieniem y kupy
Źle żywych4743 leie y pobite trupy.
Koniec pieśni ośmnastey.
Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
Pieśń dziewiętnasta
Argument
Argant z Tankredem poiedynek zwodzi,
Na którem Tankred zwyciężcą zostaie;
Król uszedł w zamek. Z Wafrynem uchodzi
Y przestrogi mu Erminia daie;
Ale kiedy ią do swoich uwodzi,
Pana bezekrwie na piasku zastaie:
Ona go płacze, potem go uzdrawia.
Goffred o zdradzie pogańskiey rozmawia.
1.
Iuż beł4744 wszędzie strach, albo miecz krwie chciwy,
Wszystkie od obron rozpędził pogany;
Sam tylko nie chce Argant nielękliwy
Od dobytey bydź4745 odpędzony ściany.
Biie się przedsię4746, wzrok niosąc straszliwy,
Y woli umrzeć w koło obegnany4747,
Niźli4748 ustąpić — y tę czyni postać,
Że umieraiąc ma zwyciężcą4749 zostać.
2.
Lecz od Tankreda naycięższy mężnego
Wziął raz4750, który tam, bić się z niem gotowy,
Przypadł. Po zbroi poznał wnet swoiego
Nieprzyjaciela Cyrkaszczyk surowy:
Co się z niem przedtem bił, y dnia szóstego
Miawszy się wrócić, nie strzymał umowy.
Zatem nań krzyknie: «Tak się to wracaią?
Tak to umowę, Tankredzie, trzymają4751?
3.
Późno, co prawda, ale to na stronę4752,
Biy się! nie masz iuż wymówek przyczyny;
Acześ4753 nie rycerz (że y to wspomionę)
Ale mistrz iakiś w ciesielstwie iedyny.
Czyń sobie z swoich, jaką chcesz, zasłonę,
Wymyślay wieże y niezwykłe czyny4754;
Śmierci nie uydziesz wnetże4755, nieboraku
Z mych rąk, o mężny niewiast zabiiaku4756».
4.
Rozśmiał się Tankred y tak odpowiedział,
Przymówką oną iego uszczypniony:
«Późny iest móy zwrot, ale abyś wiedział,
Będzieć się zdał wnet prętki4757 y kwapiony4758;
Y radbyś, żebyś odemnie4759 gdzie siedział
Górami, albo morzem rozdzielony.
Obaczysz, że to nie strach we mnie sprawił,
Żem ci się na czas — iakom rzekł — nie stawił.
5.
Pódź sam4760 na stronę — coś to rycerz taki,
Co się z samemi biiesz olbrzymami —
Przeciwko temu, co zaś ladaiaki
Z boiaźliwemi walczy niewiastami».
Potem się do swych obróci y znaki
Czyni y mówi: «Nie ma on nic z wami;
Nieprzyiacielem on iest własnem moiem,
Winienem się z niem bić osobnem boiem».
6.
On na to: «Lub4761 się bić sam a sam ze mną,
Lub chcesz gromadą — na twey woley4762 będzie.
Czyń zgoła, co chcesz, nigdziey4763 się przedemną4764
Nie skryiesz, bo cię naydę4765 pewnie wszędzie».
Tak oba4766, wolą złączeni wzaiemną,
Szli w przedsięwziętem do dzieła zapędzie.
Gniew w iednem przyszedł do takiego końca,
Że nieprzyiaciel stawa4767 się obrońca.
7.
Tak iest czci Tankred, tak iest sławy chciwy,
Tak go pragnienie krwie4768 pogańskiey grzeie,
Że go nie zgasi (patrzcie iako mściwy!)
Ieśli ią z niego kto inszy wyleie.
Tarczą go składa y woła gniewliwy
Gdy kto nadiedzie: «Nie bądź tey nadzieie,
Abyś go miał bić!» I tak go z powodzi
Zwycięzców mieczów zdrowego uwodzi.
8.
Wychodzą z sobą z miasta, a za niemi
W tył chrześciiańskie namioty zostały.
Y szli tam, gdzie iem po nierówney ziemi
Nieznaczne ścieszki4769 szlak ukazowały4770.
Wtem pagórkami plac między gęstemi4771
W ciasney dolinie natrafili mały,
Tak iakoby beł z tey y z owey strony
Dla pojedynków umyślnie sprawiony.
9.
Tu widząc Argant od Chrześcianina
Łupione miasto, okrutnie się smucił,
A bacząc Tankred, że u Poganina
Tarczey4772 nie beło, swą także odrzucił.
«Iuż przyszła twoia ostatnia godzina,
Trzeba, żebyś się (powiada) ocucił!
Czy śmierć swą widzisz, że tak smętno stoisz?
Ale się darmo y nie na czas boisz».
10.
«Myślę — odpowie Argant temi słowy —
Że miasto, które żydowstwu panuie,
(Kiedy tak wyrok Boski chce surowy)
Iuż nieprzyiaciel łupi y plundruie4773,
Y że niewielka pomsta z twoiey głowy,
Którą mi teraz niebo obiecuie».
Wtem się ostrożnie do siebie porwali,
Bo swoie siły wzaiem dobrze znali.
11.
Tankred obrotem y ciała lekkością
Siła ma nadeń4774, lub siecze, lub chodzi4775;
Ale zaś wzrostem y członków miąższością4776,
Z drugiey go strony poganin przechodzi4777.
Sam w się zebrany4778, aby go prętkością4779
Podbieżał4780 — Tankred na to wszystek godzi4781:
Mieczem swem często miecz iego nayduie,
Y żeby mu go mógł odwieść4782 — pilnuie.
12.
Tąż sztuką idzie, ale różnem strychem
Cyrkaszczyk srogi, wszystek4783 wyciągniony4784,
Y nie w miecz, ale w gębę godzi sztychem,
Iako nadaley4785 sięgaiąc ramiony;
Y gdy go ów chce krokiem podpaść cichem,
Do twarzy mu miecz obraca stalony,
Strzegąc ostrożnie, aby mu urazy
Ukradkiem dane nie przyniosły razy4786.
13.
Tak okrętami między nierównemi,
Gdy cicho stoi ocean głęboki,
Równa iest bitwa, kiedy ów lekkiemi
Bokami lepszy, ten wierzch ma wysoki;
Ów koły coraz naciera prętkiemi,
Ten ociężałe w mieyscu trzyma boki,
Ale, gdy lżeyszy blisko zaś podpadnie.
Wysoki z góry pożyie4787 go snadnie4788.
14.
Kiedy tem Tankred fortelem nań mierzył,
Chcąc zastawiony miecz odwieść na stronę4789;
Podał mu w twarz sztych Argant — on uwierzył
Y biegł z swem mieczem twarzy na obronę.
Ale on indziey tak prętko uderzył,
Że niewczas Tankred przybiegł na ochronę,
Y pchnąwszy go w bok, krzyknie: «Swą nauką,
Swą iuż iest szermierz zwyciężony sztuką!»
15.
Tankred się z gniewu wielkiego nie czuie4790,
Gryzie się srodze y zębami zgrzyta
Y do pomsty się prętkiey tak gotuie,
Że późno wygrać — za stratę poczyta4791.
Y sztych mu poda tam, gdzie ukazuie
Wzrokowi przeszcie4792 przyłbica zakryta;
Argant odbiia on4793 sztych y odwodzi4794,
Wtem odważony Tankred miecz podchodzi4795.
16.
Y kroku rączo pomknąwszy lewego,
Lewą mu ręką porwie łokieć prawy,
A prawą w lewy bok — końcem ostrego
Miecza — kilkakroć sztych mu daie krwawy.
«Tę — pry4796 — odpowiedź od zwyciężonego
Szermierza, mistrz ma zwycięzca!» Dziurawy
Bok czuiąc Argant, miece4797 się przezdzięki4798,
Nie mogąc wydrzeć poimaney4799 ręki.
17.
Wtem miecz na sznurze puścił uwiązany,
A sam Tankreda podpadł w rączem skoku.
Toż czynił Tankred y tak opasany
Wzaiem ten y ów, pomykali kroku.
Nigdy tak mocno Alcyd4800 zawołany,
Anteusowi4801 snadź4802 nie ścisnął boku,
Iako się w ten czas różnemi węzłami
Ci żylistemi4803 ściskali rękami.
18.
Ten beł onemu koniec zapasowi,
Że oba ziemię bokiem uderzyli,
Lecz się zdarzyło, szczęściem Argantowi,