Brand - Henryk Ibsen (literatura naukowa online .txt) 📖
Krótki opis książki:
Brand — dramat Henrika Ibsena z roku 1865. Głównym bohaterem jest pastor, opierający swoją religijność na dewizie „wszystko albo nic”. Nawet jego nazwisko jest znaczące (oznacza ogień). Dramaturg traktuje jego poglądy z wyraźną sympatią, zarazem jednak nie zamyka oczu na spustoszenie, jakie radykalnie wyznawana wiara sieje pośród ludzi otaczających głównego bohatera. Jego niewątpliwa charyzma doprowadza do rozbicia małżeństwa, poczucie obowiązku — do śmierci syna, a następnie żony, kaznodziejski zapał podsyca konflikty we wspólnocie, a w finale prowadzi do spektakularnego nieszczęścia.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Ibsen
- Epoka: Modernizm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Brand - Henryk Ibsen (literatura naukowa online .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Ibsen
otrzymam za to w darze?
JEDNA Z KOBIET
Chyba nie umrze syn mój?
KOŚCIELNY
Czy my
Jeszcze przed wtorkiem zwyciężymy?
BRAND
O co pytacie?
KOŚCIELNY
Księże mój,
Naprzód: jak długo potrwa bój?
Potem: co tracim przezeń? Wreszcie:
Co zyskujemy?
BRAND
ogląda się z rozpaczą wokoło
A więc, bracie,
O to wy mnie się dziś pytacie?
BAKAŁARZ
Tak jest! Mężowi i niewieście
Wszelkiej odpowiedzi daj! My, panie,
Dotąd nie wiemy, co się stanie.
BRAND
oburzony
Wnet się dowiecie z moich słów!
TŁUM
skupia się naokoło niego
Tak! Chcemy wiedzieć! Gadaj! Mów!
BRAND
Jak długo bój ten będzie trwać?
To pragnie wiedzieć moja brać?
Aż po ostatnie serca bicie,
Aż kielich ofiar wychylicie,
Aż pozrywacie wsze172 umowy,
Aż woli waszej napór zdrowy
Już wam na zawsze zamknie drogę,
Już nie da wam odwracać lic
Od hasła: „Wszystko albo nic”! —
Co utracicie?... To rzec mogę:
Wszelkiej gnuśności miękkie łoże,
Wszelką służalczych lat obrożę,
Połowiczności już bałwana
Czcić nie będziecie, gnąc kolana! —
Co zyskujecie? Ducha jednię
I czystość woli, niepowszednie
Zasoby wiary i ofiarność,
Co, się nad trwogi wznosząc marność,
Najcięższe trudy ponieść zdoła!
Wieńce cierniowe na swe czoła
Pozyskujecie! Takie oto
Będzie nagrody waszej złoto!
TŁUM
śród szalonego wrzasku
Zdradził! Któż będzie jeszcze zwlekał?!
BRAND
Nic wam innegom nie przyrzekał...
KILKU
Zwycięstwemś łudził, zaszczytami,
A o ofiarę ty się z nami
Teraz targujesz!...
BRAND
Tak, zwycięstwo
Obiecywałem dać za męstwo!
I kto z was zechce, ten ci będzie
Zawsze zwycięzcą! Lecz kto w rzędzie
Pierwszym tu kroczy, ma być gotów
Paść, jeśli trzeba!... Do helotów173
Niech idzie ten, niech złoży bronie,
Kto nie chce na tym się wygonie
Potykać mężnie! W ręce wraże
Przechodzi sztandar, przy sztandarze,
Kogo lęk nadgryzł, blady jad,
Ten już naznaczon, zanim padł!
TŁUM
Prawo do życia on nam skraca
Dla pokolenia, które jeszcze
Na świat nie przyszło!
BRAND
To wam wieszczę,
Że Kanaanu174 słodka płaca
Czeka li huf, co paść gotowy!
Przez śmierć do zwycięstw! Tymi słowy175
Duch mój rycerzy Pańskich woła.
KOŚCIELNY
Zważywszy wszystko, rzecz wesoła:
We wsi jesteśmy, jak wyklęci —
BAKAŁARZ
Wracać nie można, to w pamięci!
Trzeba mieć dzisiaj —
KOŚCIELNY
A co dalej?
KILKA GŁOSÓW
Ubić go! Ubić!
BAKAŁARZ
To się chwali,
Lecz gdzie nam szukać przewodnika,
Gdy wokół taka burza dzika!
KOBIETY
wskazując przerażone na drogę
Proboszcz! Hu! Proboszcz!
BAKAŁARZ
Stary kiep!
Nie dajcie mu się brać na lep!
PROBOSZCZ
wchodzi w towarzystwie kilku ludzi, którzy nie poszli z Brandem
Moje owieczki, dziatki moje,
To ja, wasz pasterz, tutaj stoję.
BAKAŁARZ
do tłumu
Niech się tam lud już tak nie męczy!
O, chodźmy tu, za grzbiet przełęczy.
PROBOSZCZ
Ach! Mogłem w was się tak pomylić?
Mam przez was kielich ten wychylić?
Przez was mam czuć tę ranę w boku?
BRAND
Czyż on nie ranił was co roku?
PROBOSZCZ
Nie słuchajcie go! On was zwodzi!
KILKU
Tak! Prawdę mówi ksiądz dobrodziej!
PROBOSZCZ
Lecz my łagodni, przebaczamy
Tym, którzy skruchą mażą plamy.
o, chrześcijański luby bracie,
Patrz, jakie sidła on tu na cię
Zastawił dzisiaj! Patrz, twe serce
W jakiej pogrążył dziś rozterce
Czarnym podstępem!
WIELU
Siecią złud
Uwikłał ci on boży lud!
PROBOSZCZ
Potem, przyznacie sami przecie,
Kogoż wy tu oświecać chcecie,
Wy, urodzeni w tym zakątku!
Czyż do innego was porządku
Stworzył nasz Pan Bóg — czyż wielmoży
Chciał zrobić z was Wszechwładca boży?!
Czyż choć jednego uwolnicie
Z tej krępującej go obroży?
Ten trud powszedni, oto życie,
Które jest waszym dziś udziałem!
W tym utrapieniu swoim całem
Gdzież macie szukać dziś pociechy?
W tym, byście strzegli swojej strzechy!
Wy — światoburce? Niech przy zrębie
Swojego domu każdy stanie!
Między jastrzębie wam i kanie —
Tak, między kanie i jastrzębie
Chodzić w tej wielkiej waszej biedzie —
Pomiędzy wilki i niedźwiedzie?
O nie, owieczki, o me dzieci!
TŁUM
Z słów jego jasna prawda świeci!
KOŚCIELNY
My tam już dzisiaj nic nie mamy,
Myśmy zamknęli domów bramy,
Raz się zdobywszy na ten krok!
BAKAŁARZ
Zajął się nami, chciał nasz tłok
Oczyścić z grzechu! Snu już dość!
Tam, gdzie ma niby życie rość,
Dla przebudzonych dzisiaj dusz
Nie ma żadnego życia już!
PROBOSZCZ
Wszystko przeminie, nie najgorzej
Wszystko wam znowu się ułoży,
Tylko cierpliwie, a znów boski
Zjawi się mir176 do naszej wioski.
BRAND
Więc wybierajcie, wy, mężowie,
I wy, niewiasty!...
KILKU
Ani w głowie
Nam tu pozostać!
INNI
Nie! Nie! W górę!
W górę! Tam w dole dni ponure!
WÓJT
przybiega zdyszany
Szczęście, żem dognał was, jedyni!
KOBIETY