Tymon Ateńczyk - William Shakespeare (Szekspir) (biblioteka informatyczna .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Sztuka, której współautorstwo przypisuje się Thomasowi Middletonowi, jest opowieścią o nadmiernej szczodrości i zaufaniu, które po odmianie losu przeradzają się w równie skrajną mizantropię. Nie znajdziemy tu jednak jednoznacznego morału zalecającego umiarkowanie.Szczególną cechę utworu stanowi wyjątkowe nagromadzenie wymyślnych przekleństw (np. „za brudny jesteś, żebym pluł na ciebie”); celują w tym Tymon i Apemantes w scenie 3. aktu IV.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: William Shakespeare (Szekspir)
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Tymon Ateńczyk - William Shakespeare (Szekspir) (biblioteka informatyczna .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 William Shakespeare (Szekspir)
żal jest przyjaciela dręczyć.
Pragnę sam zostać.
ALCYBIADES
Więc na pożegnanie
Przyjmij to złoto.
TYMON
Zatrzymaj je, proszę;
Jeść go nie mogę.
ALCYBIADES
Gdy zburzę Ateny,
Na stosach gruzów...
TYMON
Toczysz z nimi wojnę?
ALCYBIADES
A mam powody.
TYMON
Niech Bóg ich zagładzi
Twoim zwycięstwem! Ciebie po zwycięstwie!
ALCYBIADES
Za co, Tymonie?
TYMON
Że się urodziłeś,
Mordując łotrów, ojczyznę twą podbić;
Schowaj twe złoto — idź, idź — weź to złoto —
Bądź jak zaraza z planety, gdy Jowisz
Nad grzesznym miastem truciznę zawiesi
W zgniłym powietrzu. W pień wszystkich wycinaj!
Starca dla siwej nie oszczędzaj brody,
Bo to jest lichwiarz; ni fałszywych matron.
Szaty ich tylko uczciwe, a wewnątrz
Są to rajfurki; niech lica dziewicy
Nie tępią ostrza twojego oręża;
Pierś jej łabędzia, przez sznurówki wstęgi
Swym blaskiem oczy ślepiąca łakome,
Nie zapisana do księgi litości;
Jak obrzydliwą zdrajczynię ją zabij;
Nie szczędź niemowląt, których słodki uśmiech
Obudzą litość w głupich tylko duszach,
To są bękarty, przez ciemną wyrocznię
Skazane, żeby gardło ci poderżnąć;
Bez miłosierdzia siecz je na kawałki,
Włóż na twe oczy i na uszy zbroję,
Której by hartu przeszyć nie zdołały
Krzyki niemowląt i dziewic, i matek
Ni ubiór świętych kapłanów w ornatach
Od krwi czerwonych. Na żołd jurgieltników
Daję ci złoto. Siej śmierć i pożogę!
A gdy swą zemstę nasycisz — przepadnij!
Idź, nie mów do mnie.
ALCYBIADES
Czy masz więcej złota?
Zabiorę wszystko, choć nie wszystkie rady.
TYMON
Zabierz lub odrzuć; niech niebo cię przeklnie!
FRYNIA I TYMANDRA
Dobry Tymonie, daj nam trochę złota!
Czy masz go więcej?
TYMON
Więcej, niźli trzeba,
By nierządnice wszystkie się wyrzekły
Swego rzemiosła, rajfurki przysięgły,
Że fabrykować nie będą wszetecznic.
Nie myślę od was wymagać przysięgi17,
Choć do przysięgi, wiem, żeście gotowe,
Przysięgi strasznej, na którą w niebiosach
Na tronach swoich bogi zdolne zadrżeć;
Lecz przysiąg sobie oszczędźcie na teraz,
Popędom waszym ufam dostatecznie:
Zostańcie wierne waszemu rzemiosłu,
Jeśli pobożny zechce was nawracać,
Waszą go sztuką przywabcie i spalcie,
Niechaj wasz ogień dym jego przemoże;
Lecz zawsze bądźcie samym sobie wierne18.
Dajcie na strzechę nagim waszym czaszkom
Włosy umarłych, choćby i wisielców,
To mniejsza: niechaj pomogą wam zdradzać,
Frymarczyć ciałem; nie szczędźcie bielidła,
Żeby w tym błocie koń mógł nawet ugrząźć.
Do diabła marszczki!
FRYNIA I TYMANDRA
Brawo! Więcej złota!
Co dalej! Wierzaj, Tymonie, za złoto
Zrobim, co zechcesz.
TYMON
Wysuszajcie kości,
Chudźcie golenie, trawcie mężów siły,
Głos złamcie dźwięczny rzecznika, by przestał
Fałszywych aktów bronić przed kratkami,
A swych wykrętów rozwijać dyszkantem;
Toczcie kapłana, który piorunuje
Na grzeszne cielsko, sam nie wierząc sobie;
A nos wyjedzcie do samej nasady
Tego statysty, co dla swej prywaty
Odbieżał tropu publicznego dobra:
Z hultajów czaszek odrzyjcie kędziory;
Junak, którego oszczędziła wojna,
U was przynajmniej niech cierpieć się uczy;
Zaraźcie wszystkich! Niechaj waszą sprawą
Do dna samego źródło życia wyschnie!
Tu złota więcej, a gdy innych zgubi,
I waszej zguby niech będzie powodem!
Niech wspólnym grobem jeden rów wam będzie!
FRYNIA I TYMANDRA
Więcej rad, więcej złota, mój Tymonku!
TYMON
Wprzód więcej praktyk waszego rzemiosła
I złego więcej; com dał, to zadatek.
ALCYBIADES
Uderzcie w bębny, dalej, na Ateny!
Bądź zdrów, Tymonie! Jeżeli zwyciężę,
Znów cię odwiedzę.
TYMON
Jeśli mnie nadzieje
Me nie zawiodą, nie ujrzę cię więcej.
ALCYBIADES
Nigdy ci żadnej nie zrobiłem krzywdy.
TYMON
Zrobiłeś wielką: dobrześ o mnie mówił.
ALCYBIADES
I ty to krzywdą nazywasz, Tymonie?
TYMON
Dowody tego co dzień widzą ludzie.
Idź! tylko zabierz z sobą swoje suki.
ALCYBIADES
Nasza obecność gniewa go. Hej, w bębny!
Biją w bębny. Wychodzą Alcybiades, Frynia i Tymandra.
TYMON
Że też natura przez ludzką niewdzięczność
Tak schorowana czuć jeszcze głód może!
kopie
O matko wspólna, której wieczne łono
Wszystko wydaje, a pierś wszystko żywi,
Która z tej samej gliny, z której człowiek,
Dziecko twe dumne, zlepiony, kształtujesz
Czarne ropuchy i niebieskie żmije,
Złotą jaszczurkę, jadowite płazy,
Wszystkie podniebne straszliwe potwory,
Które Hiperion swym ogrzewa ogniem,
Daj temu, co się ludzkim brzydzi rodem,
Z bogatej piersi jeden choć korzonek!
Zjałów twe płodne, twoje żyzne łono,
Niech już niewdzięcznych nie wydaje ludzi!
Płódź węże, wilki, tygrysy, niedźwiedzie,
Nowe potwory, których twa powierzchnia
Marmurowemu nigdy sklepieniowi
Nie pokazała! Korzonek! O, dzięki!
Wysusz winnice, poorane łany,
Z których niewdzięczny wyprowadza człowiek
Wonny napitek i smaczne potrawy,
Którymi boski zwierzęci swój umysł,
W których rozwagę traci unurzany!
Wchodzi Apemantus.
Co? jeszcze człowiek? Zaraza! zaraza!
APEMANTUS
Przyszedłem tutaj, bo mi powiedziano,
Że praktykujesz mego życia sposób.
TYMON
Dlatego tylko, że psa nie chowałeś,
Którego mógłbym naśladować zwyczaj.
Bodajeś usechł!
APEMANTUS
To tylko choroba
Niegodna męża, licha melancholia,
Twojej fortuny spłodzona przemianą.
Co tutaj robisz? Na co ta motyka?
Stroskana postać, ubiór niewolnika?
Twoi pochlebcy zawsze wino piją,
Chodzą w jedwabiach i śpią w miękkim łożu
Zabójczych perfum strugami oblani19,
A zapomnieli, że był kiedyś Tymon.
Nie wstydź tych lasów twą cenzorską miną;
Zostań pochlebcą i staraj się uróść
Tą samą sztuką, która cię zgubiła;
Przypraw zawiasy do kolan, niech tchnienie
Twego patrona zwiewa ci kapelusz;
Śpiewaj pochwały wad jego najgorszych,
Cnotą je mianuj; tak śpiewano tobie.
Każdemu chętnie nadstawiałeś ucha,
Jak szynkarz, który dla wszystkich wisielców
Ma powitanie na ustach gotowe.
Rzecz sprawiedliwa, abyś łotrem został,
Bo gdybyś w pieniądz znów urósł, twe skarby
Do łotrów pójdą. Przestań mnie małpować.
TYMON
Gdybym był tobą, sam bym się zrujnował.
APEMANTUS
Już to zrobiłeś, będąc sobą samym:
Szaleńcem długo, teraz głupcem. Jak to,
Myślisz, że wicher, głośny twój szambelan,
Ciepłą koszulę na grzbiet ci przywieje?
Że mchem brodate drzewa, co przeżyły
Orła, na paziów przemienią się twoich
I na skinienie poskoczą, gdzie każesz?
Że zimny strumień, do dna ścięty lodem,
Da ci rano gorącą polewkę,