Oresteja - Ajschylos (gdzie można czytać książki przez internet za darmo .txt) 📖
Jedyna z zachowanych w całości trylogii antycznego teatru greckiego, tragiczna opowieść o klątwie ciążącej nad rodem Atrydów.
Na zamku w Argos królowa Klitajmestra wyczekuje powrotu męża z wojny. Rozpalane na szczytach gór sygnały ogniowe przenoszą wzdłuż wybrzeży wiadomość: Troja zdobyta! Po długich dziesięciu latach walk król Agamemnon, naczelny wódz Achajów, wraca do domu. Nie przypuszcza jednak, że żona nie wybaczyła mu dawnej zbrodni. Dziesięć lat temu zgromadzona w Aulidzie wielka achajska flota bezczynnie oczekiwała na wiatr, nie mogąc odpłynąć w stronę Troi. Żeby przebłagać obrażoną boginię, która zesłała ciszę morską, Agamemnon zabił w ofierze najstarszą córkę, Ifigenię… Zwycięski król, powracając spod Troi, nie myśli także o tym, że do Argos docierały wieści o jego wojennych brankach i nałożnicach. Wraca do domu z kolejną kochanką, trojańską wieszczką Kasandrą. Nie wie, że pod jego nieobecność Klitajmestra dała się uwieść namowom jego kuzyna Ajgistosa. Klitajmestra chce zemsty za śmierć córki, a jej kochanek nie zawaha się przejąć tronu…
- Autor: Ajschylos
- Epoka: Starożytność
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Oresteja - Ajschylos (gdzie można czytać książki przez internet za darmo .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Ajschylos
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
1. Argos — miasto w Grecji, w płn.-wsch. części Płw. Peloponeskiego; jeden z najważniejszych ośrodków Argolidy, krainy hist. w czasach wojny trojańskiej rządzonej przez Agamemnona, naczelnego wodza wyprawy przeciw Troi. [przypis edytorski]
2. Atrydzi (mit. gr.) — Menelaos i Agamemnon jako synowie Atreusza. [przypis redakcyjny]
3. nadoprawdy (daw. gw.) — doprawdy, naprawdę. [przypis edytorski]
4. ni (daw.) — tu: niby, jakby, jak. [przypis edytorski]
5. lud argiwski — mieszkańcy Argos. Ponieważ Argiwowie byli najważniejszą grupą wojowników walczących w wojsku greckim przeciw Troi, ich nazwa w odniesieniu do tych czasów często oznaczała ogół Greków. [przypis edytorski]
6. szczęsny (daw.) — szczęśliwy, obdarzony szczęściem. [przypis edytorski]
7. Ilion — Troja. [przypis edytorski]
8. jać — zaimek osobowy „ja” w połączeniu z partykułą wzmacniającą „ci” skróconą do „-ć”. [przypis edytorski]
9. szóstka potrójna — obraz wzięty ze starożytnej gry w kości. [przypis redakcyjny]
10. pypeć (pot.) — krosta na języku. [przypis edytorski]
11. Priam (mit. gr.) — król Troi podczas wojny trojańskiej. [przypis edytorski]
12. aleć (daw.) — spójnik „ale”, wzmocniony partykułą „-ć”. [przypis edytorski]
13. Apollo (mit. gr.) — bóg słońca, sztuki, wróżbiarstwa i gwałtownej śmierci, przewodnik dziewięciu muz. [przypis edytorski]
14. Zeus (mit. gr.) — najważniejszy z bogów, władca Olimpu, brat Posejdona i Hadesa, syn Kronosa, patronujący zjawiskom na niebie, zwłaszcza piorunom. [przypis edytorski]
15. Pan (mit. gr.) — górskie bóstwo trzód. [przypis redakcyjny]
16. władyka (daw.) — władca, pan. [przypis edytorski]
17. Erynie (mit. gr.) — boginie zemsty, pilnujące moralnego porządku świata. [przypis redakcyjny]
18. gościnności możny stróż — tak zwany Zeus Herkejos, pilnujący praw domu i nakazujący gospodarzowi uczcić gościa, gościowi uszanować gospodarza. Jego to obraził Parys, królewicz trojański, porywając i uwożąc ze sobą do Troi Helenę, żonę Menelausa, swego gościnnego gospodarza. Atrydzi wyruszają więc na Troję w imię znieważonych praw Zeusa. [przypis redakcyjny]
19. Aleksander (mit. gr.) — Parys, królewicz trojański. [przypis edytorski]
20. Danaowie — dawna epicka nazwa Greków. [przypis redakcyjny]
21. żertwa (daw.) — ofiara, zwykle przez spalenie. [przypis edytorski]
22. precz — tu: daleko. [przypis edytorski]
23. ni (daw.) — tu: niby, jakby, jak. [przypis edytorski]
24. Ares (mit. gr.) — bóg wojny. [przypis redakcyjny]
25. o trzech nogach — tj. na starość podpierająca się kijem. [przypis edytorski]
26. stawa (daw.) — dziś popr.: staje. [przypis edytorski]
27. córka Tyndareowa — Klitajmestra, córka Tyndareusa i Ledy, małżonka Agamemnona, siostra Heleny. [przypis redakcyjny]
28. iścić się (daw.) — ziszczać się, spełniać się. [przypis edytorski]
29. k’nam a. ku nam (daw.) — do nas, w naszym kierunku. [przypis edytorski]
30. iże (daw.) — że, iż. [przypis edytorski]
31. obiata — ofiara, ślubowanie, obietnica (w słowie tym występuje ten sam pierwiastek, co w słowie: „obiecać”). [przypis redakcyjny]
32. możny, królewski ptak — orzeł; starożytni wróżyli z lotu ptaków drapieżnych. [przypis redakcyjny]
33. dwuberłej — dwuberłej, gdyż przywodzili im dwaj królowie: Agamemnon i Menelaos. [przypis redakcyjny]
34. Achajowie — dawna epicka nazwa Greków. [przypis redakcyjny]
35. Teukrowie (mit. gr.) — Trojańczycy; Teukros był według podania pierwszym królem Troi. [przypis redakcyjny]
36. po stronie oszczepu — tj. po prawej stronie, gdyż oszczep noszono w prawej ręce. [przypis redakcyjny]
37. Po stronie oszczepu siedli na wierchu, zajęczycy rozszarpanej jedli niedonoszony płód! — zjawienie się orłów było znakiem wieszczym; zjawienie się ich po prawej stronie było znakiem dobrym, rozszarpywanie zaś zajęczycy mającej płód niedonoszony — złym. Pojawienie się obu znaków budzi więc wątpliwości Atrydów. [przypis redakcyjny]
38. mądry wróż — Kalchas, wróżbita grecki towarzyszący wyprawie na Troję. [przypis edytorski]
39. zniszczon — krótka forma przymiotnika r.m., dziś: zniszczony. [przypis edytorski]
40. Mojry (mit. gr.) — boginie przeznaczenia. [przypis redakcyjny]
41. Artemis a. Artemida (mit. gr.) — dziewicza bogini-łuczniczka, opiekunka zwierzyny łownej, bliźniacza siostra Apollina; jej strzałom przypisywano nagłą śmierć kobiet. [przypis redakcyjny]
42. nadobna pani nasza — Artemis. [przypis redakcyjny]
43. Pajan (mit. gr.) — pierwotnie bóg leczenia, z czasem jego imię stało się przydomkiem bogów związanych z leczeniem: Apollina, a następnie Asklepiosa. [przypis edytorski]
44. nawa (daw.) — statek. [przypis edytorski]
45. ażeby, zagniewana, wyrodnej nie żądała ofiary, co w progi domowe nieprzepartą nienawiść by wniosła. — bogini Artemida za pomocą przeciwnych wichrów zatrzymała w Aulidzie, w Beocji, wojska greckie ruszające pod Troję. Kalchas, wróżbita achajski, oświadczył, że bogini żąda, aby Agamemnon złożył jej w ofierze własną córkę Ifigenię. Po długim wahaniu Agamemnon zgodził się; czynem tym obudził nienawiść żony swej, Klitajmestry. [przypis redakcyjny]
46. czeka już bowiem zemsta, z krwi wyrosła — w pojęciu starożytnych każda krew wylana woła o pomstę. [przypis redakcyjny]
47. nieźrzały (daw., gw.) — niedojrzały. [przypis edytorski]
48. Ten, co tak długi czas wszechwładzy rozkosz pił — pierwszym władcą świata był Uranos, strącony przez syna swego, Kronosa. [przypis redakcyjny]
49. wtóry bóg — Kronos, ojciec Zeusa, przez syna pozbawiony władzy. [przypis redakcyjny]
50. li (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
51. Chalcyda, właśc. Chalkida, hist. Chalkis — miasto na wyspie Eubei. [przypis edytorski]
52. Aulida (gr. Aulis) — wojska greckie wyruszyły na wyprawę trojańską z Aulidy, miasta w Beocji. [przypis edytorski]
53. aże (daw.) — aż. [przypis edytorski]
54. Strymon — rzeka w Macedonii; wicher wiał od Strymonu, tj. od północy, uniemożliwiając w ten sposób wojskom greckim wyruszenie właśnie na północ, tj. na Troję. [przypis redakcyjny]
55. o ziem (daw., gw.) — o ziemię. [przypis edytorski]
56. naonczas — wówczas, wtedy. [przypis edytorski]
57. płony (daw.) — jałowy; daremny; dziś: płonny. [przypis edytorski]
58. kośba — koszenie trawy lub zboża; tu przenośnie: mord. [przypis edytorski]
59. by — tu: niby, jakby; jak. [przypis edytorski]
60. by (wargi) klątw nie rzuciły, ni skargi! — słowo przekleństwa rzucone podczas obrządku religijnego narusza i unicestwia jego znaczenie: obrządek religijny może się odbywać tylko w zbożnej ciszy. Oprócz tego słowo przekleństwa jest szczególnie groźne w ustach umierającego, bo wywołuje Erynie. [przypis redakcyjny]
61. przemówić by rada — Ifigenii zakneblowano usta, by nie wymówiła przekleństwa w chwili śmierci. [przypis redakcyjny]
62. onać — zaimek „ona” z partykułą wzmacniającą „-ci”, skróconą do „-ć”. [przypis edytorski]
63. ongi (daw.) — kiedyś, dawniej. [przypis edytorski]
64. Jakie drogi los ten srogi wybrał ci potem, nie wiem — według podania Ifigenia nie została zabita, lecz w ostatniej chwili Artemida podstawiła zamiast niej łanię, a Ifigenię uniosła do dalekiej Taurydy (por. Ifigenia w Tauris Eurypidesa). [przypis redakcyjny]
65. przedsię (daw.) — przecież, jednak. [przypis edytorski]
66. Apia — daw. nazwa Peloponezu, używana zanim półwysep ten został podbity przez mitycznego króla Pelopsa. [przypis edytorski]
67. mię — daw. forma (analogiczna do: cię, się) zaimka w pozycji nieakcentowanej w zdaniu; dziś: mnie. [przypis edytorski]
68. prawdziwać — konstrukcja z partykułą „-ci”, skróconą do „ć”. [przypis edytorski]
69. Hefajstos (mit. gr.) — bóg ognia i kowalstwa, opiekun rękodzielników; kulawy syn Zeusa i Hery. [przypis edytorski]
70. Ida — pasmo górskie w pobliżu Troi. [przypis edytorski]
71. na Lemnos, na Hermesa opokę — Lemnos, wyspa naprzeciwko wybrzeża trojańskiego, była ulubioną siedzibą Hermesa. [przypis redakcyjny]
72. Athos — szczyt górski w płn.-wsch. Grecji, na Płw. Chalcydyckim. [przypis edytorski]
73. Makistos — góra na wyspie Eubei. [przypis redakcyjny]
74. Euripos — cieśnina morska pomiędzy wyspą Eubeją a lądem. [przypis redakcyjny]
75. Messapios — góra w Beocji. [przypis redakcyjny]
76. opoczysty — skalisty; por. opoka: skała. [przypis edytorski]
77. Asopos — rzeka w Beocji. [przypis redakcyjny]
78. Cyteron — góra na pograniczu Beocji i Attyki. [przypis redakcyjny]
79. wody Gorgony — Gorgopis, jezioro, które miało znajdować się w okolicach Koryntu. [przypis edytorski]
80. Ajgiplankt — góra w Megarydzie. [przypis redakcyjny]
81. Zatoka Sarońska — zatoka pomiędzy Attyką a Argolidą. [przypis redakcyjny]
82. Arachna — góra w Argolidzie. [przypis redakcyjny]
83. płomię (daw.) — dziś r.m.: płomień. [przypis edytorski]
84. widomie (daw.) — widocznie; w widoczny sposób. [przypis edytorski]
85. kruża (poet.) — dzban lub czara. [przypis edytorski]
86. juścić — konstrukcja z partykułą wzmacniającą „-ci”, skróconą do „-ć”; znaczenie: a jakże, pewnie. [przypis edytorski]
87. Jeżeli tylko uczczą opiekuńcze bogi tej twierdzy — głębokie religijne uczucie Greków nakazywało cześć i dla bogów pokonanych wrogów. Słowa te są zarazem przepowiednią: Grecy tych bogów należycie nie uszanowali i przez to poniosą niezliczone klęski w powrotnej drodze. [przypis redakcyjny]
88. zwycięstwy — dziś popr. forma N. lm: zwycięstwami. [przypis edytorski]
Uwagi (0)