Darmowe ebooki » Dramat antyczny » Oresteja - Ajschylos (gdzie można czytać książki przez internet za darmo .txt) 📖

Czytasz książkę online - «Oresteja - Ajschylos (gdzie można czytać książki przez internet za darmo .txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Ajschylos



1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ... 20
Idź do strony:
class="stanza-spacer"> 
A gdy się to stanie, nasz władca, nasz król, 
Na gród swój niech spojrzy z pomroków mogiły. 
Niech widzi, jak zniknął ból, 
Nad łanem ojczystych pól 
Jakie się blaski swobody rozlśniły! 
 
Na miejscu żalów, skarg 
Popłynie zbawcza wieść 
Z naszych niewieścich warg,  
 
Przy dźwięku lutni przeradosny glos. 
O cześć ci, grodzie, cześć! 
Twoich najdroższych szczęsny spotkał los, 
Odparty klątwy cios.  
 
A kiedy nadszedł już dzień, 
Choć rzeknie ci: „Synu, o, stój!” — 
Łam winę bez lęku i drżeń! 
Niech wtedy przez ciebie ojciec mówi twój!  
 
Perseuszową251 zbudź 
Odwagę w sercu swem, 
Umarłym sławę wróć, 
Pomściwszy śmierć ich! Twoja zbrojna dłoń 
Niech się zboryka z złem! 
Niechaj morderców — litości się chroń! — 
Równa rozgromi broń!  
 
Tak, kiedy nadszedł już dzień, 
Choć rzeknie ci: „Synu, o, stój!” — 
Łam winę bez lęku i drżeń! 
Niech wtedy przez ciebie ojciec mówi twój!  
 
Od strony, ku której udała się była Cylissa, zjawia się Ajgistos. AJGISTOS
Przychodzę zawezwany, nie z swej własnej chęci. 
Podobnoć jacyś obcy, w gościnę przyjęci, 
Wiadomość mają dla mnie — ach, niepożądaną! — 
O śmierci Orestesa. Zbyt bolesną raną 
Dotknęłoby to dom nasz, który do tej pory 
Nie zdołał jeszcze powstać, tak śmiertelnie chory 
Z dawnego krwi upływu... Prawdaż się w tym mieści? 
Jak sądzić?... Czy też tylko spłodził lęk niewieści 
Majaki niepochwytne? Wiadomo co komu? 
  PRZODOWNICA CHÓRU
Tak, myśmy to słyszały. Ale wejdź do domu, 
Zapytaj się przybyszów! Świadczenie jest niczem, 
Gdy mąż sam może stanąć przed męża obliczem. 
  AJGISTOS
Zobaczyć chcę posłańca. Rzeczą gospodarza 
Wybadać go, czy widział śmierć tę, czy powtarza 
Niepewne, błędne słuchy, słyszane od ludzi; 
Ma dusza widzi jasno: niełatwo ją złudzi. 
 
Ajgistos wychodzi. CHÓR
Jakich zaklęć, Zeusie, użyć mam? 
W jakim dzisiaj pomodlić się słowie? 
Wszystko próżny kłam: 
Wrzenia swego serca nie wypowie. 
 
Teraz czyn się ogromny dokona, 
Teraz miecz się w pierś zdradziecką wparł: 
Albo zniszczy dom Agamemnona 
Lub swobody jasny wznieci żar. 
 
Złote berło, co waliło miasta, 
Władnąć będzie, jak za dobrych lat — 
Orestesa gromka moc wyrasta 
Przeciw sprawcom pogromu i zdrad. 
 
Idzie pan nasz w bitewnym rynsztunku — 
Niech zwycięstwo da mu wielki bóg! 
  GŁOS Z WEWNĄTRZ
Ratunku, ach, ratunku! 
  CHÓR
Hej! Czy już go zmógł?! 
Cóż się tam dzieje w pałacu? Słyszycie?! 
  PRZODOWNICA CHÓRU
Wypełnia czyn się krwawy. Ustąpmy w ukrycie, 
By nikt nas nie posądził o wspólnictwo w winie. 
Zapewne już ta walka rozstrzygła252 się ninie. 
 
Chór znika w jednej z bram; scena pusta; noc. Z drzwi środkowych wybiega jeden z sług i puka do pokoju Klitajmestry. SŁUGA
O biada! Pan mój zabit! Zabiła go zdrada! 
Raz jeszcze wołam: biada! I po trzykroć biada! 
Już nie ma Ajgistosa!... Otworzyć! Hej! Prędzej! 
Niezbędna wszelka pomoc w tej straszliwej nędzy! 
Otworzyć i niewieście pokoje! Lecz, boże, 
Zmarłemu na co zda się?!... Nic już nie pomoże! 
Hej! Hej! 
Pogłuchły czy posnęły?... Daremne wołanie... 
Gdzie jesteś, Klitajmestro?! Czy nikt tam nie wstanie?! 
Co robić? Ach, nieszczęście będziem mieli nowe! 
Miecz pomsty, zda się, spadnie i na pani głowę! 
  KLITAJMESTRA
wychodzi z izby
Co znaczą te hałasy?... Co trapisz kobiety? 
  SŁUGA
Umarli, mówię, żywych mordują! O rety!  
  KLITAJMESTRA
Rozumiem już zagadkę!... Boże!... Łotry! Zbóje! 
My zdradą mordowali, zdrada nas morduje! 
Podajcie mi siekierę! Gdzie mordu narzędzie?! 
Zobaczę, kto tu padnie, kto zwycięzcą będzie! 
 
Sługa biegnie na pokoje kobiece; Orestes wychodzi z drzwi głównych, za nim Pylades; podczas następnych wierszy drzwi pozostają otwarte; widać przez nie zwłoki Ajgistosa. ORESTES
Ha, jesteś! Ciebie szukam! Tamten ma za swoje! 
  KLITAJMESTRA
Zabity mój Ajgistos!.. Jak ja się ukoję? 
  ORESTES
Miłujesz go... I owszem: jedna wam mogiła, 
Ażebyś go po śmierci podle nie zdradziła. 
 
Dobywa miecza. KLITAJMESTRA
odsłania piersi
Powstrzymaj miecz ten, dziecię! Nie sprowadzaj zguby 
Na pierś tę! Tyleś razy, o mój synku luby, 
Pił mleko z niej! Sumienia wzbudź w sobie ostatki! 
  ORESTES
opuszcza miecz, do Pyladesa
Co czynić, Pyladesie? Nie zabijać matki?  
  PYLADES
Zapomnieć chcesz przykazań świętych Loksyjasza, 
Pytyjskich wieszczb253? Przysięga czy cię nie przestrasza 
Złamana? Czy się druh mój bogom sprzeniewierzy? 
  ORESTES
Twe słowo zwyciężyło... Radzisz jak najszczerzej. 
 
do Klitajmestry
Ty — chodź!... Niźli mój ojciec droższym on był tobie 
Za życia — przy nim zginiesz, w jego legniesz grobie. 
Kochałaś go, dla człeka nienawiść mająca, 
Któremu należała twa miłość gorąca. 
  KLITAJMESTRA
Chowałam cię — starości mojej bądź pociechą! 
  ORESTES
Co? Z ojca morderczynią żyć pod jedną strzechą?  
  KLITAJMESTRA
Współwinna była Dola we wszystkim, me dziecię!  
  ORESTES
Więc Dola dziś i ciebie z tego świata zmiecie!  
  KLITAJMESTRA
Nie lękasz się, mój synu, klątwy matki? Powiedz!  
  ORESTES
Tej, co mnie wypędziła na nędzy manowiec?  
  KLITAJMESTRA
W przyjaznym żyłeś domu, wysłany przeze mnie.  
  ORESTES
Wolnego ojca dziecko sprzedałaś nikczemnie!  
  KLITAJMESTRA
A gdzież jest ta zapłata, co tak myśl ci tłoczy?  
  ORESTES
Nie wstydzę się twej hańby wyjawić ci w oczy.  
  KLITAJMESTRA
I ojca rozważ winy — kto co winien komu!  
  ORESTES
Na bojach miewał trudy, a ty wczasy w domu.  
  KLITAJMESTRA
Niedobrze jest niewieście, kiedy mąż nie wraca.  
  ORESTES
Siedzącą przy kominku żywi męża praca.  
  KLITAJMESTRA
Cóż, synu? Chcesz mordować swoją matkę własną?  
  ORESTES
Ty sama się mordujesz! Niech oczy twe zgasną!  
  KLITAJMESTRA
Pamiętaj, sfora matki254 jak cię ścigać może. 
  ORESTES
A ujdęż, poniechawszy, tej ojcowskiej sforze?  
  KLITAJMESTRA
Więc płaczę nadaremnie, żywa, a już w grobie?  
  ORESTES
Śmierć ojca — oto wyrok, przeznaczon i tobie.  
  KLITAJMESTRA
O, biada mi! O biada! Ta ci jest ma żmija!  
  ORESTES
Nie płona snów twych wróżba! Grzech dziś grzech zabija.  
 
Prowadzi ją ku bramie głównej. Pylades idzie za nim. Chór zjawia się znowu. Podczas gdy się szykuje, mówi Przodownica chóru. PRZODOWNICA CHÓRU
Nad śmiercią tych obojga niemało boleję, 
Lecz jeśli już Orestes spełnił swe nadzieje 
Przelewem krwi — ostatnim, módlmy się głęboko, 
Ażeby nam nie zgasło domu tego oko. 
  CHÓR
Czas nieuchronnych spłat 
Na ród Priama255 padł, 
Zemsty rozpłonął gniew. 
Krwawy nawiedził srom 
Agamemnona dom — 
Dwojaki zbój, 
Dwojaki lew. 
Ale powrócił zbieg 
W zhańbiony zamek swój. 
Sam bóg go tu przywiódł, 
Co go tak czujnie strzegł. 
 
Radosny wznieśmy głos: 
Szczęsny zawitał los! 
Rycerny256, możny pan 
Dom nasz wyleczył z ran, 
Hańbę już zmył. 
Będzie nam żył  
Płodny dobytku łan!  
 
Duch nieuchronnych spłat 
Odział się płaszczem zdrad — 
Możeż płaszcz inny mieć 
Ta, którą jedną z cór 
Zeusa, władcy chmur, 
Nazywa lud257? 
W podstępu sieć 
Odział się pomsty kształt: 
Gniew ją płomienny wiódł 
Na wroga, by zginął wśród jej zabójczych fałd. 
 
Radosny wznieśmy głos: 
Szczęsny zawitał los! 
Rycerny, możny pan 
Dom nasz wyleczył z ran, 
Hańbę już zmył. 
Będzie nam żył, 
Płodny dobytku łan!  
 
Oto Loksyjasz, on, 
Co ma w Parnasie schron, 
We mgły spowity żleb, 
Wywróżył pomście, że zdradę ten zmógł, 
Kto, krew chcąc pomścić, z zdradnych nie zszedł dróg; 
Nie zbrodnia to, gdy pomoc śle nam władca nieb, 
Czyn to godziwy, sam go spełnia bóg.  
 
Wokrąg258 rozbłysły już 
Złote płomienie zórz. 
Tyle rozkoszy, tyle — 
Zwycięstwa słodka dań! 
Prastary domie, wstań, 
Za długo leżałeś w pyle! 
 
Spokoju święty czas 
Rychło nawiedzi nas, 
Wkroczy w twych ojców gmach, 
Boś zmył z swych progów dawnej hańby kał. 
Oby co prędzej głos tryumfu brzmiał: 
Wygnany rój złych duchów, które siały strach, 
Wyzwalających blasków idzie zwał.  
 
Wokrąg rozbłysły już 
Złote płomienie zórz. 
Tyle rozkoszy, tyle — 
Zwycięstwa słodka dań! 
Prastary domie, wstań, 
Za długo leżałeś w pyle! 
 
Ściana tylna się rozsuwa; na marach widać zwłoki Ajgistosa i Klitajmestry, obok nich Orestes. Służba trzyma płaszcz, w którym zamordowano Agamemnona. Przed zamkiem gromadzi się lud. ORESTES
Patrzajcie! Oto dwoje tyranów ojczyzny, 
Co ojca mi zabili i dom mój, tak żyzny 
W dobytek, okradali! Z jakim dumnym czołem 
Siedzieli wraz na tronie, a i teraz społem 
Miłością połączeni! Zaprzysięgli razem 
Śmierć ojca i pod jednym chcieli spocząć głazem — 
To wszystko dziś się spełnia. A wy, naszej nędzy 
Świadkowie tu obecni, przyjrzyjcie się przędzy 
Zdradliwej, którą ojcu biednemu na nogi 
I ręce zarzucono. 
 
do służby
Rozwińcie złowrogi 
Ten płaszcz i między lud go zebrany ponieście! 
Niech zdrady to narzędzie zobaczy nareszcie 
I ojciec — nie mój ojciec, lecz wszechwidne259 słońce — 
Niech ujrzy dzieło matki! Pragnę mieć obrońcę 
W dzień sądu, iżem mord ten spełnił według prawa, 
Na matce mord. Ajgistos — jego dola krwawa 
Jest słuszna, o nim mówić nie warto. Lecz o tej, 
Co takiej dokonała na mężu sromoty, 
Na ojcu swych, tak dzisiaj nienawistnych dziatek —  
Nosiła mnie w swym wnętrzu, miała podostatek260 
Miłości, a dziś wroga ma we mnie — tak, o niej 
Powiedzcie, co myślicie? Nikt się nie obroni 
Przed takim, jak ta, gadem. Jadowita żmija 
Już samym swym dotknięciem na wieki zabija, 
Nie ukąsiwszy wcale. Taki potwór siedział 
W jej duszy! 
 
służba wraca z płaszczem
A jak o tym, iżbym nie powiedział 
Zbyt srogo, mam się tutaj wyrazić? Na zwierza 
Dzikiego to samołów261? Całunna odzieża 
Dla zmarłych? Nie! To sidła, które zbój nastawia, 
Z rabunku li żyjący, z mordu i bezprawia! 
Ach, jakąż czuje rozkosz, jeśli do tej sieci 
Przechodniów nieopatrznych jak najwięcej wleci. 
 
odwraca się znów ku zwłokom matki
Mieć taką żonę?! Boże, raczej wytęp do cna 
Me plemię! Niechaj padnę, gałąź bezowocna!  
  CHÓR
Ojej! Ojej! Strach takich czynów, strach! 
Okropną śmiercią zginął on! 
Ach, ach! 
Ale i boleść bujny wyda plon. 
  ORESTES
Jest winna czy niewinna? Płaszcz ci ten nie przeczy 
Jej zbrodni. Oto patrzcie! Ślady krwawej cieczy! 
Tak, patrzcie! Zblakła plama, co zżarła purpurę, 
Na wskroś jest zgodna z czasem, gdy dzieło ponure 
Spełniono. Nic cim wówczas ja nie wiedział o tem, 
Wygnany z mego domu. Ale dziś, z powrotem 
Przyszedłszy, widzę jasno, gorzkie łzy dziś leję, 
Mający to przed sobą. Rodu mego dzieje, 
Cierpienia jego wszystkie stają mi przed oczy 
I serce mi ten straszny jad zwycięstwa tłoczy. 
  CHÓR
Któż w życiu tym spokojny miewał dach? 
Któż się uchronił win i plam? 
Ach, ach! 
Dzień każdy nowy ból gotuje nam. 
  ORESTES
Jak skończy się to wszystko, czy wiecie? Ja nie wiem. 
Wyskoczył z toru zaprząg mej duszy, zarzewiem 
Pędzony gdzieś na oślep. Cugle mi wypadły 
Z rąk. W sercu przeraźliwą nuci strach pobladły 
Melodię, serce w dziki pogania mi taniec. 
Słuchajcie, przyjaciele! Nim jeszcze skazaniec 
Utraci wszystkie zmysły, powiedzieć wam pragnie, 
Że mord na matce spełnił według praw — na bagnie, 
Na bogów — tej ohydzie, na ojca przeklętej, 
Nikczemnej morderczyni! Sam Loksyjasz, święty 
Wróżbita, pchnął mnie k’temu. Wzywam go na sędzię. 
W wyroczni rzekł mi swojej, że nikt mnie nie będzie 
Obwiniał, gdy to spełnię. Lecz jeśliby miała 
Zawahać się ma ręka, ludzkich myśli strzała, 
Chociażby najostrzejsza, nie wniknie do sedna 
Tych kar, które ma znosić moja dusza biedna. 
A teraz — czy widzicie ten pokutny wieniec 
I różdżkę tę oliwną262? Idę, potępieniec, 
O łaskę błagający, tam, do pępka ziemi263, 
Do schronu Loksyjasza, gdzie iskry wiecznemi 
Wybucha ogień boży. Od mej krwawej winy 
Uciekam w jego progi, bo tam mi jedyny 
Wyznaczył on przytułek!264 A was, Argiwowie, 
Upraszam, byście, pomni naszych klęsk, w swym słowie 
Świadczyli mi, gdy wróci Menelaos. Dola 
Tułacza z ojczystego wypędza mnie pola, 
Rodzoną matkę dłoń ma wszak zabiła krwawa265: 
I w życiu, i po śmierci taka moja sława. 
  PRZODOWNICA CHÓRU
Nie bluźnij swemu dziełu! Własnymi wargami 
Nieszczęścia nie sprowadzaj na siebie! Nie plami 
Twój czyn: wyswobodziłeś gród Argiwów cały, 
Gdy głowy tych potworów stopy twe zdeptały. 
  ORESTES
Ha! Ha! 
Niewiasty straszne widzę... Podobne Gorgonom266, 
Odziane w czarne płaszcze, z skronią oplecioną 
1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ... 20
Idź do strony:

Darmowe książki «Oresteja - Ajschylos (gdzie można czytać książki przez internet za darmo .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz