Darmowe ebooki » Tragedia » Judasz - Kazimierz Przerwa-Tetmajer (gdzie czytac za darmo ksiazki txt) 📖

Czytasz książkę online - «Judasz - Kazimierz Przerwa-Tetmajer (gdzie czytac za darmo ksiazki txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Kazimierz Przerwa-Tetmajer



1 2 3 4 5 6 7 8 9
Idź do strony:
class="verse">tych zębów nie ma, tamte krzywe, 
człek więcej żyje już nabiałem, 
otóż więc chciałem, u Anera, 
wiesz, krowę ma, syryjka szczera, 
cisula, łaty tak — łaciata — 
 
posuwa rękę niby wzdłuż grzbietu
mleko, jak złoto — otóż chciałem 
kupić, bo to wiesz, człowiek stary —  
  JUDASZ
niecierpliwie
Aha; więc co? co?  
  SYMEON
Otóż chciałem 
kupić — bo to mi nie do wiary 
robi — 
  JUDASZ
j. w.
Aha — 
  SYMEON
Za darmo nie da, 
jakiś tam grosik uciułałem — 
  JUDASZ
j. w.
Więc co?! Więc co?!  
  SYMEON
Poczkajże, bracie; 
więc wziąłem z domu —  
  JUDASZ
kończąc niecierpliwie
Pieniądze.  
  SYMEON
Tak. 
A gdy ci, bracie, dzisiaj brak, 
i kiedy cię przycisła bieda, 
otóż — schowane mam w tej szmacie —  
 
wydobywając z za pazuchy
poczkajże — zaraz... gdyś w kłopocie, 
weź —  
 
wydobywa z zawinięcia pieniądze. JUDASZ
zdumiony
Ty byś — tyle mi pożyczył?! 
  SYMEON
rozdzielając pieniądze
Otóżem właśnie miedź odliczył —  
  JUDASZ
Trzy srebrne!... Tyle, ilem dłużen!  
  SYMEON
Tylko kiedy byś zwrócić mógł? 
  JUDASZ
O Symeonie! Niech ci Bóg 
nagrodzi! Niech pomnoży w krocie! 
Dzień twój niech będzie troski próżen!  
  SYMEON
zadowolony
Lecz kiedyż mógłbyś?  
  JUDASZ
W dwa miesiące — 
jak ziemię widzisz i to słońce, 
co teraz za górami schodzi.  
  SYMEON
Pamiętaj, — bo to ludzie młodzi 
często najmniej to pamiętają, 
kiedy, co winni, oddać mają.  
  JUDASZ
niecierpliwie
Niech Bóg nagrodzi po sto razy! 
Idziesz już?  
  SYMEON
Pójdę dać zadatek. 
Kwiatek nie krowa! A co płatek 
to inny! No, bywaj mi zdrowy — 
a gdzież to dzieci?  
 
Judasz macha ręką z niechętną rezygnacją.
Nie w posłuchu? 
  JUDASZ
Serce na piętach — a świat w brzuchu — 
klątwa — na sercu mojem głazy —  
  SYMEON
Co —  
  JUDASZ
j. w.
Czuję, widzę — 
  SYMEON
chcąc umknąć
Ja już pójdę — 
  JUDASZ
Ręka dosięgnie mnie Jehowy — 
grzeszyłem — wiem, że Mu nie ujdę —  
  SYMEON
kiwając głową przystaje
Czwartegoś nie czcił przykazania —  
  JUDASZ
Ściga mnie krzywda matki, ojca — 
ty wiesz — 
jam bił — 
dzisiaj ta dwójca 
swej pomsty czeka i karania...  
  SYMEON
Jam ci to nieraz gadał, bracie.... 
Jak jastrząb krwi, tak życie chciwe 
zemsty i w zemście nie leniwe...  
  JUDASZ
Już mści się...  
  SYMEON
Możeć lepiej by szło, 
gdybyś zaś żonę pojął wtórą — 
sam jeden siedzisz z dziećmi w chacie, 
samemu w życiu jest ponuro.  
  JUDASZ
Samemu w życiu jest żałoba, 
samemu w życiu jest tęsknica, 
samemu oko świeci łzą 
samemu więdną lica...  
  SYMEON
Pojmij —  
  JUDASZ
Nie mogę... 
  SYMEON
Przeczże? 
  JUDASZ
wskazując na piersi z rozpaczą
Tu 
jest żar, co pali...  
 
po chwili
O ramiona! 
O duszo moja utęskniona!... 
O miłowanie utracone!... 
O tęskna nocy!... Tęskny dniu!... 
O dolo moja nieszczęśliwa!...  
  SYMEON
Mówię ci, pojmij wtórą żonę —  
  JUDASZ
Jać mam.  
  SYMEON
zdumiony
Gdzie?! 
  JUDASZ
Śmiercią się nazywa. 
  SYMEON
Tyś, bracie, spragnion miłowania —  
  JUDASZ
posępnie
Jam godzien ukamionowania.  
  SYMEON
Wyrzutyć dręczą —  
  JUDASZ
po chwili głośno do siebie
O miłości, 
stracona, wiecznie pożądana!  
 
po chwili
Jam cię pogrzebał... Żal rwie kości! 
Nie zmartwychwstaniesz... 
  SYMEON
zabierając się
Chwalmy Pana   
i poszukujmy szczęśliwości, 
bo na to na świat jest posłana 
i tego duch pożąda nasz. 
  JUDASZ
Lecz pojrzyj na mnie — na mą twarz! 
Ona jest klątwą piętnowana! 
Gdym w Jeruzalem w paschę był — 
a byłem jeszcze młodym chłopcem — 
gdziem się pokazał — zaraz szmer: 
złodziej... Jakąem wściekłość krył — 
a i ból jaki!... W oku obcem 
myśl taką budzić — na pierwszy zer... 
W końcum się chował, jak bity pies... 
Złodziej... Wiesz, żem wsze uczciw był... 
Złodziej!... tym szeptem w twarz mi pluto!...  
  SYMEON
Na złość ci jeno robił bies...  
  JUDASZ
nie zwracając uwagi
Obliczem z ludzi mnie wyzuto — 
napiętnowano — i kto? Bóg...  
 
wstrząśnięty
I słuchaj — miewam straszny sen — 
straszny sen — czasem mi się zdaje, 
że ile w świecie ścieżek, dróg, 
chodników: zewsząd, przez wsze kraje, 
pielgrzymi idą, idzie tłum 
przez wieki, wieków wieki — hen — 
wszyscy drży na całem ciele — zimny mnie zlewa pot — 
wszyscy... urywanie 
przeciwko mnie... 
z rękoma 
wyciągniętemi... 
w górą — wzwyż 
podniesionemi —  
 
z wysiłkiem
z klątwą... 
 
po chwili
Szum 
okropny w uszach... w sercu młot — 
zjawa okropna — półwidoma, 
kryjoma pół — i jakiś krzyż — 
krzyż jakiś we mgle — w górze — gdzieś 
nad mną — jak orzeł — 
  SYMEON
dając pieniądze, przerażony
Bracie — weź — 
muszę już...  
 
wychodzi szybko.
Po wyjściu Symeona Judasz, który bezmyślnie bierze pieniądze, bezmyślnie je zawija w węzełek i zatyka za opasek, tak, że wiszą przewieszone i widoczne. Judasz stoi pod wrażeniem własnych słów chwilę. Lamech ukazuje się i schodzi ze wzgórza ku niemu. SCENA II
Judasz, Lamech. LAMECH
tęgi, z pałką w ręku, z dali
Hej tam! Judasz!  
  JUDASZ
Co? Lamech? 
  LAMECH
Ja. 
Zwierzchność gminna mnie przysyła. 
  JUDASZ
Czego chcesz?  
  LAMECH
Córka twa 
Ada —  
  JUDASZ
poruszony
Ada? Co? 
  LAMECH
Dała zgorszenie. 
  JUDASZ
Ada się czego dopuściła!? 
Kłamiesz! Łżesz!!  
  LAMECH
spokojnie
Judasz, nie mów, że nie, 
skoro ci prawda nie jest znana — 
 
urzędowo naśladując sędziów, ordynarnie, z powagą, sucho
Ada w uczynku jest schwytana, 
a że schwytana na uczynku, 
już jej tem samem dowiedziono — 
czy nie? 
Gdy zatem jest schwytana 
i skoro dowód jest uczynku 
o co została oskarżona: 
ma być przez wieś we worze gnana, 
stawiona oczom wszech na rynku, 
gdzie, że jest jeszcze bardzo młoda, 
karą jej będzie zimna woda: 
czterdzieści wiader i śmiech ludzi.  
  JUDASZ
gwałtownie
O hańbo! Wstydzie! O boleści! 
O podły płodzie ty niewieści!  
  LAMECH
Tak twoja córka się paskudzi; 
twój syn Mawiael zaś u Sali 
krawca skradł sukna postaw —  
  JUDASZ
Boże!! 
Łżesz! Kłamiesz!  
  LAMECH
niewzruszenie
który tam schowali 
kupiwszy —  
  JUDASZ
Gorze mi! 
  LAMECH
w komorze, 
i ma być za to karan chłostą, 
pletni czterdzieści ze spocznięciem, 
ile że jeszcze jest chłopięciem. 
  JUDASZ
To wszystko kłamstwa! Niecne słowa! 
Łżą! Breszą! Skarze ich Jehowa!!  
  LAMECH
Zwierzchności gminy jest ma mowa, 
a ty się nie drzyj ponad miarę, 
bo wół nie gada ze starostą. 
Bądź zdrów. 
  JUDASZ
Stój! 
  LAMECH
Czego? 
  JUDASZ
Nie pozwolę! 
Ja jeden prawo karcić mam! 
Ja ojciec! 
  LAMECH
obojętnie
Dano taką karę, 
bo twoje dzieci są zakałem, 
wstydem i hańbą w mieście całem.  
  JUDASZ
Ty łotrze!!  
  LAMECH
j. w., poruszając pałę.
Pilnuj się ty sam, 
bo mówią: czyli winien w szkole 
nauczać taki dzieci cudze, 
co własne chował 
znowu naśladując 
na bezecne 
i które niecny płodzą czyn.  
  JUDASZ
Lamech!!  
  LAMECH
kpiąc głupkowato
Kłaniaj się twemu słudze — 
i niech ci słońce w północ świeci.  
 
Wychodzi. SCENA III
Judasz, Sella, Ada, Mawiael. JUDASZ
O słowa, słowa, słowa niecne! 
O niecne, niecne, niecne dzieci! 
O córka moja!... O mój syn!...  
 
Mawiael w koźlej skórze wchodzi. Judasz rzuca się ku niemu.
Coś ty uczynił?!  
  MAWIAEL
Ja?  JUDASZ
U krawca! 
 
Chwyta go za włosy. Sella, tęga, złowroga, wchodzi.
U krawca!!  
  SELLA
zatrzymuje Judasza w miejscu.
Ojciec — czy oprawca?! 
 
Ada bezczelna, głupia, wchodzi. ADA
Tacie się śniło, że psy łowi, 
o czem śnił, poznać dał synowi.  
  JUDASZ
tupiąc.
Bezczelna! Z ojca hycla robisz?!  
  ADA
Cóż tata tak nogami drobisz?  
  JUDASZ
Ty suko!  
  ADA
niezmieszana
Albo? 
  JUDASZ
Zasądzona! 
  ADA
Aha! To tata już wie o tem? 
Owa! Nie z przodku, nie z ostatka.  
  JUDASZ
Bezecna!  
  ADA
obojętnie
Wiem, że coś tam będzie, 
głośno pomstują coś w urzędzie. 
Bo ja to chciałam poza płotem, 
a on, że szparę w ścianie zatka... 
Już mnie nie złapią po raz drugi —  
  JUDASZ
Gdzieś była?  
  ADA
Albo? U Arona. 
  JUDASZ
Żmija jest każdy włos twój długi! 
Jaszczurek gniazdo usta twoje!  
  ADA
Rób ojciec swoje, a ja swoje.  
  JUDASZ
Szmato plugawa!  
  ADA
Daj pieniądze — 
czy ja to tak, jak inne chodzę?  
  JUDASZ
Dość masz! na ciebie!  
  ADA
głupio, bezmyślnie
Ja chcę lepiej. 
  JUDASZ
Dość masz!  
  ADA
Za co się oporządzę? 
Mam taką być, jak groch przy drodze? 
Ja chcę być ładnie.  
  MAWIAEL
Daj pieniądze! 
Nie będę kradał, gdy mieć będę! 
Skąpiście jak czart! 
  SELLA
pogardliwie
Nie jedz! Nie pij! 
  ADA
Może przy drodze prosić siędę?  
  JUDASZ
Czemu roboty nie szukacie?  
  MAWIAEL
unosząc nieszczególny płaszcz ojca
A wasz płaszcz jaki? Wszak ją macie!  
  ADA
Jam młoda —  
  JUDASZ
Nie na cudze łoże! 
  ADA
bezczelnie
Gdzież się we własnem z kim położę? 
 
pokazując na dom
Tu? 
  JUDASZ
porywa kamień z ziemi
Ty!! 
  SELLA
uderza go w piersi dłonią.
Biłbyś!? Co?! 
  JUDASZ
z widoczną obawą Selli
Ty ochrono! 
Ty opiekunko!... Ty byś ojca 
własnego śćmiła krwią czerwoną — 
zbójczyni — 
  SELLA
Któż tu chciał być zbójca? 
  JUDASZ
Dobrze, że matka już nie żyje!  
  SELLA
Zatem jej ojciec już nie bije.  
  JUDASZ
Milcz!  
  SELLA
zuchwale
Małoś bijał?  JUDASZ
odwracając głowę
Gdy musiałem! 
  SELLA
Wściekłyś był!  
  JUDASZ
przyciszonym głosem
Wężu! 
  SELLA
Dzieckiem małem 
byłam, lecz pomnę... Wieczna zwada, 
wieczny krzyk, hałas, wyklinanie!  
  JUDASZ
z rozpaczą
Bom musiał!  
  SELLA
Charkot o sąsiada, 
stryjów, znajomych, o Uzala 
szewca, o kupca Chusa — z dala, 
czy z bliska kto nastąpił jeno, 
Izraelici, czy poganie, 
to o każdego podejrzenie, 
gwałt, wrzaski, klątwy — i rzemienie! 
Pamiętam dobrze! 
  JUDASZ
Ty hyeno! 
Przestań!  
  SELLA
Nieprawdę mówię może? 
 
Tymczasem pojawili się sąsiedzi zwabieni hałasem. ADA
Więc gdzież mam to postawić łoże?  
 
Mawiael parska śmiechem. JUDASZ
do Ady
Ty nierządnico!  
 
do Selli
A co z matką, 
Bóg niech —  
  SELLA
przerywając
Bóg dał jej skórę gładką, 
a twoja zazdrość — garbowaną.  
  JUDASZ
Kochałem ją!  
  SELLA
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Idź do strony:

Darmowe książki «Judasz - Kazimierz Przerwa-Tetmajer (gdzie czytac za darmo ksiazki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz