Darmowe ebooki » Tragedia » Faust - Johann Wolfgang von Goethe (czy można czytać książki w internecie za darmo .TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Faust - Johann Wolfgang von Goethe (czy można czytać książki w internecie za darmo .TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Johann Wolfgang von Goethe



1 ... 13 14 15 16 17 18 19 20 21 ... 51
Idź do strony:
style="margin-left: 12em">Tak! w istocie tak! 
Zaraz poczęcia damy znak; 
siódmą dziś sztukę odgrywamy, 
taki dosiódmy zwyczaj mamy. 
Dyletant ją napisał, panie, 
i dyletanckie będzie granie, 
a jam dyletant też — kurtyniarz!  
  MEFISTOFELES
Dużo radości mi przyczyniasz, 
gdy na właściwym miejscu widzę 
głupotę ze szaleństwem w lidze287. 
  INTERMEZZO288
SEN NOCY SABATOWEJ czyli ZŁOTE GODY OBERONA i TYTANII289 DYREKTOR TEATRU
Dzisiaj odpoczniemy przecie, 
dzielni synowie Muz; 
lepszej sceny nie ma w świecie 
niż ta wśród gór i łóz290.  
  HEROLD
Lat pięćdziesiąt migiem zleci, 
wtedy złotych godów pora; 
gdy już słońce zgody świeci, 
mogę złoto pchać do wora.  
  OBERON
Zastęp duchów niechaj spłynie, 
czeka na was król z królową, 
którzy oto w tej godzinie 
pobierają się na nowo.  
  PUK
Puk zlatuje — Puk się kręci, 
zgrabnie w tańcu stopki stawia; 
nikt się z duchów dziś nie smęci, 
każdy z Pukiem się zabawia.  
  ARIEL
Śpiew Ariela szczerozłoty, 
jak niebiańska brzmi muzyka; 
dźwięk jej wabi moc szpetoty, 
lecz i piękno w cwał pomyka.  
  OBERON
Chcesz w małżeństwie żyć szczęśliwie, 
nuże ucz się od nas skoro! 
Ci kochają się prawdziwie, 
co wpierw rozwód z sobą biorą.  
  TYTANIA
Pan grymasi, zrzędzi pani, 
lek na to pomocny: 
południowy biegun dla niej, 
dla niego północny.  
  ORKIESTRA TUTTI291
fortissimo
Muszych skrzydeł szmer, bzykania 
komarze i trzmiele, 
rechot żab, świerszczowe grania: 
to nasze kapele!  
  SOLO
Kobza292 idzie! na bok! z drogi! 
To bańka mydlana. 
Gra na nosie — mazur srogi — 
ramtajdiadana.  
  DUCH
który się dopiero kształtuje
Pajęcze nóżki, brzuch ropuszy 
i skrzydełka ma ten skrzacik! 
chce być zwierzątkiem, już się puszy, 
ledwo zeń będzie poemacik.  
  PARKA293
Kroczek mały, skok wysoki; 
wonie, rosę chłepce — 
nie wyleci nad obłoki, 
kto wciąż w kółko drepce. 
  CIEKAWY PODRÓŻNY
Toć reduta294 wynaglona295! 
Mamże wierzyć oczom? 
Widzę boga Oberona 
osobę uroczą. 
  ORTODOKS296
Nie ma wprawdzie końskiej nogi, 
lecz mówię nie żartem: 
że jak wszystkie greckie bogi 
i on też jest czartem.  
  ARTYSTA PÓŁNOCY
To, co widzę, to szkicuję 
w swobodzie beztroskiej — 
lecz się już przygotowuję 
do podróży włoskiej. 
  PURYSTA
Napytałem sobie biedy: 
wpadłem w straszną ruję! 
Prawie nikt się z tej czeredy 
diablej nie pudruje.  
  MŁODA CZAROWNICA
Suknia, puder, miły ciołku,  
zdatne starej babie; 
siedzę goła na koziołku, 
jędrnym ciałkiem wabię. 
  MATRONA
Kto wytworny, słowa waży; 
jednak mam nadzieję, 
że ciał chutność, powab twarzy 
przepadnie, spróchnieje. 
  KAPELMISTRZ
Ejże! muchy i komary, 
do gołej lecicie —? — 
żabo szczwana297, świerszczu stary, 
i wy takt gubicie! 
  CHORĄGIEWKA NA DACHU
z tej strony
Panien na wydaniu mrowie! 
Towarzystwo, istny raj! 
W chłopa chłop — kawalerowie! 
To wesoło, w to mi graj! 
  CHORĄGIEWKA NA DACHU
z tamtej strony
Gdy się w ziemię nie zapadną, 
gdy ich los nie skarci, 
niech mnie zaraz w piekło na dno 
porwą wszyscy czarci!  
  KSENIE298
Ćma owadów leci z cienia 
żądlista, zażarta, 
niesie cześć i pozdrowienia 
dla ojczulka czarta. 
  KRYTYK
Patrzcie, jak nas zgrają mamią 
rozśmiane, niefrasobliwe! 
jeszcze w końcu nas okłamią. 
że serduszka mają tkliwe. 
  PRZYWÓDCA MUZ
Chętnie bym w świat ten dziwów wrósł 
pośród czartowskiej dziatwy; 
bo bardzo trudny jest rząd Muz, 
a rząd czarownic łatwy. 
  BYŁY GENIUSZ CZASU
Z mądrym nie żal tracić czasu. 
Dobrniemy do mety! 
Łysej Góry i Parnasu 
rozłożyste grzbiety. 
  CIEKAWY PODRÓŻNY
A któż to ten sztywny człek? 
Stąpa dumnie pośród szczytów; 
„ach! to taki sobie szpieg, 
wszędzie wietrzy jezuitów”. 
  ŻURAW
Przezroczyście — trochę mętnie — 
łowić można, byle w wodzie; 
więc świętoszek żyje chętnie 
nawet z diabłem w zacnej zgodzie. 
  DZIECIĘ ŚWIATA
Dla świętoszków dobra wszędzie 
sposobność na popisy; 
zejdą się — bractwo będzie, 
choćby na Górze Łysej. 
  TANCERZ
Już chór nowy ku nam płynie, 
jakby werbel bębna głuchy; 
jeno cicho! — w szumnej trzcinie 
brzęczą bąków zrzędne duchy. 
  TANCMISTRZ
Każdy nóżki swe naciąga! 
Kuternoga dryga! 
Tłuścioch w taniec wziął kośląga, 
śmieszna to fatyga. 
  WEREDYK299
Chętnie by utopili siebie w łyżce wody, 
taka w nich żywie300 nienawiść zawzięta; 
tylko kobza ich jedna i skłania do zgody, 
jak lira Orfeusza301 godziła zwierzęta. 
  DOGMATYK
Ni krytyka, ni zwątpienie 
nie zmoże mnie siłą. 
Diabli muszą mieć znaczenie — 
bo by ich nie było! 
  IDEALISTA
Wyobraźnia zbyt szaleje, 
stwierdzam to ze smutkiem. 
Jeśli się to we mnie dzieje, 
to już jestem dudkiem302.  
  REALISTA
Istnienie mnie przeraża, 
na wszystko patrzę gniewnie; 
raz pierwszy mi się zdarza, 
że stąpam coś niepewnie.  
  NADNATURALISTA
Z radosną patrzę nadzieją 
i pełen jestem otuchy, 
bo jeśli diabły istnieją, 
muszą i dobre być duchy.  
  SCEPTYK
Jak zdobyć skarby i mienie 
tym myśl swą dręczy biedną: 
diabeł, to znaczy zwątpienie — 
wszakże trafiłem w sedno?  
  KAPELMISTRZ
Żabo szczwana, świerszczu stary, 
precz z dyletantami! 
Jeno muchy i komary — 
te są muzykami!  
  ZRĘCZNI
Beztroskliwców rzesza ludna 
— z śmiechem się zowie — 
nie zwyczajnie, to rzecz nudna, 
chodzimy na głowic.  
  NIEZARADNI
Miły Boże! Toż się żarło! 
Teraz zmiana taka! 
Dziś obuwie się podarło — 
tańczmy na bosaka!  
  BŁĘDNIKI
Błędne ogniki — lecimy 
z mokradeł, bagniska; 
ach, jak wspaniale świecimy 
pośród zbiegowiska.  
  GWIAZDA SPADAJĄCA
Zabłysnęłam w gwiezdnej sławie, 
rozświetliłam się jak zorze, 
oto spadłam, leżę w trawie — 
któż mi powstać dopomoże? 
  OCIĘŻALI
Czyńże ruch, latawców zgrajo! 
trawa w lęku, w zawierusze, 
idą duchy — duchy mają 
także tęgość303, setną tuszę. 
  PUK
Ociężale tak kroczycie, 
jakby stęp słoniowych nóg — 
niech na niezgrabności szczycie 
jeden tylko stanie — Puk. 
  ARIEL
Skrzydła dała wam przyroda  
za mną do świetlanych wzgórz! 
Lećmy, kędy lśni pogoda 
w wonnym gaju róż! 
  ORKIESTRA
pianissimo304
Lotne chmury, zwiewne mgły, 
świetlistość zalewa. 
W trzcinach powiew, w drzewach tchy 
wszystko się rozwiewa. 
  DZIEŃ POSĘPNY
Faust, Mefistofeles. W szczerym polu. FAUST
Więc uwięziona! w nędzy, w pohańbieniu! 
Trwogą szarpana — ona! — jak zbrodniarze 
w strasznej udręce, w ohydnym więzieniu — 
w zwidzeniach patrzy w pokrwawione twarze! 
Czysta! Niewinna! — A ty, duchu czarny, 
szyderstwa czarcie, ukryłeś przede mną 
jej poniżenie i jej los ofiarny! 
Wpijaj wzrok we mnie ponuro i ciemno — 
o, bo ponura i ciemna twa zdrada, 
w której niewinność łamie się i pada! 
A ty tymczasem w wiecznym pokuszeniu 
blekotem305 zabaw usypiasz mą duszę, 
a ona w ducha przeraźliwym cieniu 
cierpi i kona! — Wyzwolić ją muszę! 
  MEFISTOFELES
Nie pierwsza ona, ani nie ostatnia.  
  FAUST
Psie! Psie przeklęty! Straszna twoja matnia, 
w którą pociągasz jak pająk w swe sieci — 
najniewinniejszych i czystych jak dzieci! 
O, niezmierzony, niepojęty Duchu! 
zamień zbrodniarza w psa! Niechaj na wieki 
skomli i wyje, i lży na łańcuchu 
wśród mrozów nocy i południa spieki. 
Niech w tej postaci, w którą sam się przecie 
przedzierzga chętnie, u nóg moich leży, 
abym go kopać mógł za te na świecie 
przewiny czarne! — Niechaj zęby szczerzy, 
niechaj złe ślepia miota, lecz na zawsze 
będą odjęte czyny mu najkrwawsze! 
„Ona nie pierwsza!” — Męki niepojęte! 
Ona, ta dusza i serce prześwięte! 
Oto śmierć jedna! — męko i rozpaczy — 
była — myślałem — Przedwieczny wybaczy 
i zbawi serce od męki kielicha 
tej, która biała jest — świętością cicha. 
Rzucam w świat straszne, przeraźliwe skargi, 
a tobie uśmiech igra koło wargi! 
  MEFISTOFELES
I oto znowu stanęlim u granic, 
gdzie dowcip306 ludzki nie zda się już na nic. 
Czemuż wchodziłeś w tajemne układy, 
kiedyś tchórzliwy i na sercu blady? 
Chciałbyś ty latać, lecz zawrót ci broni; 
szkoda dla tego władzy, kto ją trwoni. 
Wszak nie zaprzeczysz w piekle ani w niebie, 
żeś do nas przyszedł, a nie my do ciebie. 
  FAUST
Duchu przedwieczny, któryś moim oczom 
raczył swą światłość objawić przeźroczą 
ty, który znałeś duszę mą i serce, 
czemuś zbrodniarza tego i oszczercę 
przykuł do boku mego? — Jego, który 
kocha nie słońce, lecz gradowe chmury, 
nie noc gwiaździstą, ale piorunową, 
zamiast zbawienia — potępienia słowo! 
co wiecznie dręczy i zdradza, i knuje, 
klęską się puszy — nieszczęściem raduje! 
  MEFISTOFELES
Czy już skończyłeś?  
  FAUST
Ratuj ją lub biada 
tobie na wieki! Z szatanem jest zwada, 
wiem o tym dobrze — ale się nie trwożę 
i mówię: ratuj ją!! albo ci gorze!! 
  MEFISTOFELES
Chcesz do mnie dotrzeć przez strach i przez trwogę? 
zemsty i klątwy uchylić nie mogę! 
Ratuj ją — mówisz! wejdź w swoje sumienie; 
czy ja ją pchnąłem, czy ty w potępienie? 
Faust uderza weń wzrokiem. 
Szukasz pioruna! — Zamysł to człowieczy. 
Sądzicie, że was zbawi lub uleczy, 
jeśli miast sobie przypisać przyczyny, 
na niewinnego przełożycie winy.  
  FAUST
Prowadź mnie do niej, dziś musi być wolna! 
  MEFISTOFELES
To nie jest prosta droga, lecz okolna, 
zważ, nie zapomnij, obłąkany bracie, 
że tam w jej mieście zemsta czeka na cię, 
że krew na bruku przez ciebie przelana 
właśnie krwią twoją musi być zmazana, 
że sprawiedliwi, a już nie oszczerce 
wracającego schwytać chcą mordercę; 
a jeszcze gorzej, jeśli się w to wmiesza 
duchów mścicieli wygłodniała rzesza.  
  FAUST
Więc i to także! Lecz nic to i basta — 
ratować musisz ją — prowadź do miasta!!  
  MEFISTOFELES
Wszakże wszechwładnej nie mam w sobie mocy, 
uczynić mogę tylko to, co mogę, 
jednak udzielić pragnę ci pomocy; 
uśpię dozorcę i bramy otworzę; 
jeno ją ludzka ręka wywieść307 może. 
Więc wyprowadzisz ją; wszystko, co mogę! 
Z czarcimi końmi stać będę na dworze — 
siądziesz i jazda! 
  FAUST
A więc naprzód: — W drogę!! 
  NOC
Faust, Mefistofeles na karych koniach w galopie. FAUST
Cóż to tam przędą od pól ku wzgórzom?  
  MEFISTOFELES
Nie wiem — coś czynią — gotują —  
  FAUST
Raz w cieniu się grążą — raz w świetle się nurzą — 
gną się — prostują — i snują. 
  MEFISTOFELES
Zapewne zaklęcia to będą —  
  FAUST
Coś święcą — coś sieją i przędą — 
Ku czyjejż to czynią obronie? 
  MEFISTOFELES
Mijamy — mijajmy — w cwał konie!!  
  WIĘZIENIE
Faust, Mefistofeles, Małgorzata. FAUST
z pękiem kluczy i z lampą przed żelaznymi drzwiami
Dusza w śmiertelnej trwodze kona, 
piętrzy się ludzkich cierpień wał. 
Tam za murami — w mrokach — ona! 
Jej zbrodnią był miłosny szał! 
U tych okropnych drżę podwoi, 
stoję i bicia serca liczę, 
lękam się spojrzeć w jej oblicze! 
Naprzód — wahanie mękę dwoi308. 
 
Chwyta za klamkę. ŚPIEW MAŁGORZATY
Zabiła mnie macocha 
i ojcu dała zjeść — 
siostrzyczka jedyna kocha — 
kosteczki pozbierała, 
by je na cmentarz nieść. 
 
Niesie kosteczki — szlocha, 
pod wierzbą kopie grób; 
zły ojciec — gorsza macocha! 
siostrzyczka jedyna kocha — 
modli się u mych stóp. 
 
A ja ptaszyną małą 
wzleciałam: siostro ma, 
serduszko twoje kochało, 
siostrzyczkę pochowało — 
macocha była zła. 
  FAUST
otwiera drzwi
Zgrzyt łańcuchów, chrzęst słomy na nędznym barłogu; 
nie przeczuwa, że miły stoi już na progu. 
 
Wchodzi. MAŁGORZATA
kuli się lękliwie na barłogu
Idą już — idą — wywlec na ostatnią mękę! 
  FAUST
szeptem
Cicho, cicho, ja idę, wolność niosę w darze.  
  MAŁGORZATA
tarza się w lęku przed nim
Jeśliś ty człowiek — odczuj mą udrękę!  
  FAUST
Cicho, przebudzisz straże!  
 
Pragnie uwolnić ją z więzów. MAŁGORZATA
na klęczkach
Któż ci dał, kacie, taką moc, 
kto kazał oczom trwogę skrzyć! 
Przychodzisz — a to jeszcze noc. 
Litości — pragnę żyć! 
Nie dość ci czasu jutro rano —? 
wstaje 
wszakżem ci młoda, taka młoda... 
na śmierć okrutną mnie skazano. 
A byłam piękna — ta uroda 
na zgubę wiodła mnie nieznaną. 
Ze mną był mój umiłowany — 
dziś on nie w moim, obcym świecie — 
wianek przedarty i rozwiany, 
wiatr zmarłe kwiaty zwiał jak śmiecie. 
Nie tykaj!
1 ... 13 14 15 16 17 18 19 20 21 ... 51
Idź do strony:

Darmowe książki «Faust - Johann Wolfgang von Goethe (czy można czytać książki w internecie za darmo .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz