Faust - Johann Wolfgang von Goethe (czy można czytać książki w internecie za darmo .TXT) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Faust to dramat niemieckiego poety, polityka, uczonego Johanna Wolfganga von Goethego w dwóch częściach. Powstał w latach 1773–1832, zaś wydany został w całości w 1833 po śmierci autora.

Tytułowy bohater to uczony, który pomimo ogromnej wiedzy coraz bardziej zdaje sobie sprawę z ograniczonych naukowych możliwości człowieka, chce poznać sens istnienia. Diabeł zakłada się z Bogiem, że uda mu się opętać duszę uczonego. Do pracowni Fausta przybywa Mefistofeles proponując, że zostanie przewodnikiem naukowca, w poszukiwaniu sensu życia. W zamian za to Faust odda mu dusze po wypowiedzeniu słów: „trwaj piękna chwilo”. Faust zgadza się na to…

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Czytasz książkę online - «Faust - Johann Wolfgang von Goethe (czy można czytać książki w internecie za darmo .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Johann Wolfgang von Goethe

Idź do strony:

do łba bucha!

Gdy tak ta pokusa pcha cię,

gdyś po szyję w matnie zalazł —

kop! grzeb! krzyknij: „kuraż363, bracie!

tum cię szukał! tum cię znalazł!”

POMRUK TŁUMU

1. Mnie w ręce strzyka —

2. mnie rwie w nodze —

3. podagra pewnie —

4. brzuch jak ołów —

5. kciuk puchnie —

6. w krzyżach łamie srodze —

7. znaki, że tu jest walny364 połów.

CESARZ

Prędko! Ej — nie ujdziesz cało,

jeśli skłamał, gardłem skarżę!

Więc do dzieła! pokaż śmiało,

w jakiej skarby twe pieczarze.

Złożę berło, miecz odpaszę,

sam się wezmę do łopaty,

ale wara pluć nam w kaszę!

Więc do dzieła — albo baty!

MEFISTOFELES

Cóż za pośpiech! Wskażę drogi

mimo groźby twe pohańskie,

lecz któż zliczy te rozłogi,

wszystkie te skarby bezpańskie,

których bezmiar! — Z wyorzyska

chłop orzący — pod bruzdami

— patrzy — aż ryngraf365 wybłyska,

lub żeleźniak366 z dukatami.

Indziej, spojrzy, aż w oborze

ściany się saletrą367 pocą —

— nie saletrą! — miły Boże!

to czerwieńce368 tak się złocą!

Ileż sklepień, kurytarzy

zasypanych, poniechanych,

w których splendor skrzy i żarzy

wielkich skarbów, niesłychanych!

Aż w podziemia, w kraje duchów

łowca skarbów schodzi śmiele —:

przepych! śród złotych łańcuchów,

kolie369, kolce i manele

piętrzą się i w poniewierce

plączą pośród rozpadliny;

wszystko skrzy, aż rośnie serce!

brylanty, szmaragdy, rubiny!

A pobok — to nie do wiary —

rzędem beczki wina stoją,

lecz dąb dawno spróchniał stary;

wino przemyślnością swoją,

jak ów kokon jedwabnika —

kamienie winne wyłania,

przez które ciecz nie przenika,

lecz dostałość swą osłania.

Likwor370 taki osędziały371

dorówna zlotu w wartości.

Jednym słowem, mędrzec śmiały,

ciągnie zysk ze swej mądrości.

Dzień? cóż dzień! — to omamienie,

wielkie nic lub większa złuda —

jeno nocy mroczne cienie

misteryjne jawią cuda.

CESARZ

Noc dla siebie ostaw, błaźnie,

na nocturno strój basetlę —

mnie daj jasno i wyraźnie,

co masz dać, przy dziennym świetle.

W nocy wszystkie koty szare,

precz z tym „może”, „cichcem”, „niby”

Rozkop w dzień skarbów pieczarę

i w dzień odwal pługiem skiby.

MEFISTOFELES

Weź, wasza mość, do rąk łopatę,

znój chłopski nic ci nie zaszkodzi,

miło samemu wziąć zapłatę —

każda garść ziemi złoto zrodzi.

Potem przywdziejesz diadem złoty,

kochance kolie sprawisz nowe,

bo któż zaprzeczy, że klejnoty

zdobią i tron, i białogłowę?!

CESARZ

Prędzej! Prędzej! Po cóż zwlekać!!

ASTROLOG

jak poprzednio; podszept Mefistofelesa

Wasza cesarska mość, ja radzę czckać —

nicch się odbędzie fest zwyczajnym torem;

zważ — roztargnienie złym bywa doktorem;

wpierw nam się trzeba skupić, wzwyżyć w duchu,

by to, co niższe, zmusić do posłuchu.

Dobrym być musi ten, co dobra pragnie,

kto chce radości — niech będzie jak jagnię,

kto łaknie wina — niech gromadzi grona —

wszak przywołuje cud — wiara wzmożona!

CESARZ

A więc niechaj radość włada

przed popielcowym memento372!

Niechaj herold zapowiada

mięsopustu373 wielkie święto.

Trąby.

Wychodzą. MEFISTOFELES

Poszli! Ot głupcy! — Zresztą skądżeby wiedzieli,

że szczęście i zasługa splata się jak strofa,

gdyby filozoficzny kamień w ręku mieli,

byłby jedynie kamień, lecz bez filozofa.

ZAPUSTY

Faust — Pluton374, Mefistofeles — Zoilotersytes375 — Skąpiec, Cesarz — Pan, Herold, Kwieciarki, Gałąź oliwna z owocami, Wieniec dożynkowy. Wian fantastyczny, Równianka fantastyczna, Przekora, Pąki różane, Ogrodnicy, Matka i córka, Drwale, Poliszynele376, Pasożyty, Pijanica, Gracje: Aglaja, Hegemona, Eufrozyna, Parki: Atropos, Kloto, Lachezis, Furie: Alekto, Megera, Tyzyfona, Bojaźń, Nadzieja, Rozwaga, Efeb — Woźnica, Plotkarki, Głodomór, Herod — Baba, Faunowie, Satyr, Podziomki, Olbrzymy, Rusałki, Rybacy, Ptasznicy, Satyryk, Poeci, Tłum.

Olbrzymia sala z komnatami pobok, strojnie, zdobno, maskaradowo. HEROLD

Nie na groźne śmierci pląsy,

diable igry rybałtowe377

wołam was, ale na pąsy,

na zabawy jasne, nowe,

abyście tak spąsowieli,

jak krzew róż pod słońca tchnieniem

tej mięsopustnej niedzieli

bezpamiętnym rozbawieniem.

Cesarz w swej rzymskiej podróży

spoza Alpów stromej ściany

gościniec378 nam bardzo duży

przywiózł: wigor roześmiany.

W tej stolicy nadtybrowej

sam koronę — w równej parze

zyskał dla nas — stroik nowy:

czapeczkę błazeńską w darze.

Tym przybraniem odrodzony

każdy z nas się dumnie puszy,

rad379 z dzwonkowej czapki onej,

z śmiechem wciąga ją na uszy;

i choć w tej mycce380 do błazna podobny,

udaje rozum, w rozum niezasobny.

Już się kupią381 i gromadzą.

w pary łączą i kołują —

tu pod pachy się prowadzą,

tam z osobna krążą, snują.

Dalej bracia, dalej żywo,

z sercem szczerym i przyjaznym,

byle chwilkę mieć szczęśliwą —

tak czy owak świat jest błaznem.

KWIACIARKI

śpiew, mandoliny

Poklask dajcie nam niezwłocznie!

Wymuskane w tańcu szranki

juz ruszają śpiewnie, skocznie

urodziwe florencjanki.

Kosy382 nasze utrefione383,

wonne kwiatów i ziół wonią,

krasne wstążki rozpuszczona

owijają nas i gonią.

O, nie więdną nasze kwiaty,

kwitną cały rok i dłużej —

kunszt ten, czar i aromaty

niechaj wam, panowie, służy.

A przyznajcie, pomysłowo

każdy na nas strzęp swawoli —

wyszydzicie to czy owo,

jednak całość was zniewoli.

Prawda — bierze was ochota

zbadać, co ukrywa szata? —

czar niewieści i prostota

dziwnie się ze sztuką splata.

HEROLD

Dziew korowód lśni, pomyka;

wielki wybór — herold wita —

dajcie zajrzeć do koszyka,

co na głowach waszych skwita.

Prędzej, prędzej, niechaj sala

ogrodowym wionie czarem,

a z was każdy niech zachwala

ogrodniczki wraz z towarem.

KWIACIARKI

Targ to targ, lecz bez kramarki,

niechaj się gromada skupi —

wśród krotochwilnej384 poswarki385

za żart każdy towar kupi.

GAŁĄŹ OLIWNA Z OWOCAMI

Nie zajrzę386 kwiatom urody,

wszelkiej unikam niezgody;

pośród wojennego znoju

jestem rękojmią387 pokoju;

dzisiaj radość we mnie płonie,

że wśród zacnych dworzan roju

najgodniejsze zwieńczę skronie

gałązką oliwną pokoju.

WIENIEC DOŻYNKOWY

Ja, syn pługa, zrumieniony

czerwonym słońca rumieńcem,

dar wam niosę, dar niepłony388 —

z dożynkowym idę wieńcem.

WIAN FANTASTYCZNY

Barwne kwiaty, niby malwy

przybrane w mchy i nietoty389,

to mody kapryśnej salwy,

nie szukaj we mnie prostoty.

RÓWNIANKA390 FANTASTYCZNA

Nikt nie zna mojego wiana

i nic mnie to nie obchodzi —

za tobą tęsknię nieznana,

co z dziew kwiecistej powodzi

wyciągniesz ku mnie swe dłonie

i w warkocz wpleciesz bezładnie,

a kwiat mój zadrży i spłonie

i na pierś twoją opadnie.

PRZEKORA

Niechaj wyobraźnia licha

służy dnia znikomej modzie,

z przyrody pijąc kielicha

wiecznej hołdujesz pogodzie;

niezabudki i kaczeńce,

splatajcie się w wdzięczne wieńce! —

Lecz my —

PĄKI RÓŻANE

— skrywamy się, niczyje —

szczęśliwy ten, co nas odkryje.

Gdy się dnie lipcowe dłużą,

róża wonią gwarzy z różą —

pełny, szczęsny dzień, uroczy;

bo przyrody panowanie,

obiecanie i oddanie

poi serce, myśl i oczy.

W zielonych wirydarzykach kwieciarki rozkładają nadobnie swój towar. OGRODNICY

śpiew: akompaniament teorbanów391

Z tym już musicie się zgodzić —;

kwiat można pieścić, całować,

owoce nie chcą uwodzić,

owoce chcą jeno392 smakować.

Wiśnia się pyszni, zrumienia

brzoskwinia — wonna patoka393!

Kupujcie — sąd podniebienia

stokroć prawdziwszy niż oka.

Powab owoców najszczerszy

niech was na próżno nie kusi,

róża to temat do wierszy,

lecz jabłko ugryźć się musi.

Więc zezwólcie, byśmy w dani

wnieśli owoc ku osłodzie —

niech się towar nasz stragani

w tej sąsiedzkiej, dobrej zgodzie.

Pod girlandą smereczaną

oświetlone tak rzęsiście —

pełnię tworzą niesłychaną:

pąki, kwiaty, owoc, liście.

Przy śpiewie przeplatanym, przy wtórze gitar i teorbanów — piętrzą oba chóry swój towar, przystrajają go i zachwalają.

Matka i córka. MATKA

Ledwieś odrosła od ziemi

córko ma, rusałko —

stroikami rozmaitemi

zdobiłam twe ciałko;

chodźcie, chodźcie, cni rycerze,

najbogatszy niech ją bierze —

szczęście sprzyja śmiałkom.

Ach! minęły długie lata,

wzrósł twój czar kobiecy,

nikt nie posłał do cię swata

z całej okolicy;

z tym zatańczysz, tego zmanisz,

a tamtego — otumanisz —

wszystko po próżnicy.

Na nic ciuciubabka, fanty —

alkierzyk394 twój pusty;

męskie plemię — o! to franty!

Lecz dziś mięsopusty —

nastaw sidła, oczkuj ładnie,

może przecie w potrzask wpadnie

jaki kąsek tłusty.

INTERMEZZO395 PANTOMIMICZNE

Zbliżają się rówieśniczki młode, hoże396. Zaczyna się pogwar szczebiotliwy. Wchodzą Rybacy i Ptasznicy ze sprzętem przynależnym: z sieciami, wędkami, potrzaskami. Wabienia, łowy, ucieczki. Strzępy rozmów uciesznych. DRWALE

nawalnie; gromko

Z drogi, bracia, czynić rum397,

idzie z nami borów szum,

borów granie, zgrzyty piły,

stuk toporów, jęki drzew,

trzask gałęzi, chorał siły,

twardy tupot — drwali śpiew.

Dłonie grube, spracowane,

naprężone sznury żył —

wasze ręce wymuskane

boją się, cofają w tył

Z mąki marymonckiej398 panki,

zwarzyłby was mróz i chłód —

i was, panny z morskiej pianki,

gdyby nie nasz, drwali, trud.

POLISZYNELE399

papląco, pustaczo

A niechże was las ogarnie,

żywot tak przetrudzić marnie!

My inaczej! — zwiewnie, cicho,

mozół odsuwamy wszelki —

po co z lasu wołać licho?!

Robdeszany400, pantofelki,

oto stroik jak się patrzy!

Wy się trudźcie — my inaczej. —

Zbiegowiska, karuzele,

jarmark, ścisk, bujne gamratki401,

uciech, festów402 wiele, wiele —

żywot aksamitny, gładki.

Po tym życia śliskim torze

kręcimy się jak węgorze —

wschodzim, chociaż nieposiani —

zwinni, żwawi, sprytni, szczwani;

choć tam bieda w kamienicy

my sobie hoc403 na ulicy.

Śmiejcie się lub gańcie nas,

przetrzymamy — mamy czas!

PASOŻYTY

pochlebnie, łakomie

Drwal i węglarz to nasz brat;

przygarbienie, przytaknięcie,

półsłóweczka — to nasz świat —

tego przestrzegamy święcie;

lecz jeśli kto w walce padł,

odwracamy się na pięcie,

pal go kat!

Gdyby węgli, drzew nie było,

— że to ogień skrzesz i dmuchnij —

czym by w piecach się paliło?

czym by się paliło w kuchni?

Musiałby spaść ogień z nieba —

wszak nam zawsze ognia trzeba;

na ogniu się wszystko smaży,

praży, tęsi, mięsi, warzy,

wrze i pryska, skipi, piecze,

aż do gęby ślinka ciecze.

Pieczeń, pasztet, ryby, zrazy,

imbir, czosnki i wawrzyny —

jakież wizje i obrazy,

Idź do strony:

Darmowe książki «Faust - Johann Wolfgang von Goethe (czy można czytać książki w internecie za darmo .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz