Darmowe ebooki » Tragedia » Noc listopadowa - Stanisław Wyspiański (biblioteka cyfrowa za darmo TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Noc listopadowa - Stanisław Wyspiański (biblioteka cyfrowa za darmo TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Stanisław Wyspiański



1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Idź do strony:
Zmiłujcie się! 
  CHÓR
Szpieg! Szpieg! Powiesić, rozedrzeć, mordować! 
  MAKROT
Zmiłujcie się! Zmiłujcie się! 
  MŁODY GENDRE
w mundurze oficera rosyjskiego
wbiega z uliczki, z prawej
Stójcie! Stójcie!  
  TŁUM
zatrzymuje się MAKROT
O ty miłosierny! 
 
czepia się nóg wybawcy
wpatruje się w pochylonego nad sobą
nagle:
A wiecie, kto to jest?! To syn obwiesia, 
najpodlejszego łotra syn. Przy Wielkim Księciu 
jest jego ojciec przybocznym na służbie; 
Zabijcie go! 
 
rzuca się na młodego Gendra
Ty psie! Ty psie! Ty psie! 
  MŁODY GENDRE
dobywa pałasza TŁUM
odbiera mu pałasz i łamie MŁODY GENDRE
Ojcze! — A!!! 
 
upada
Ojcze — — — 
  MAKROT
stoi nad trupem
ogłupiały GŁOS
Teraz kolej na cię! 
  MAKROT
nasłuchuje
Stójcie! — Ktoś jedzie? — — — 
  TŁUM
słucha
oczekują MAKROT
Kareta po bruku! 
 
wjeżdża kareta MAKROT
rzuca się ku karecie
Kto jedzie!?  
  WOŹNICA
Jenerał Nowicki171! 
  MAKROT
He? Kto, mówisz, jedzie? 
  TŁUM
otacza karetę MAKROT
Patrzajcie! Chresty172 na piersiach na przedzie! 
Zdrajca! Ty zdrajca Lewicki173! Znam ja cię! 
Cha, cha, cha, przedajniku! Będziesz wisiał, bracie! 
 
pada kilka strzałów MAKROT
Och — trup! — trup! 
  1 GŁOS
Wyciągnąć trupa! 
  POSPÓLSTWO
wywleka trupa z karety 2 GŁOS
Zobaczcie kto to?! 
  WOŹNICA
Nowicki generał! 
 
zeskakuje z kozła 2 GŁOS
Za Lewickiego zabit! — Nieszczęście! Szlachetny 
poległ za zdrajcę! 
  WOŹNICA
wyprowadza konia w boczną uliczkę 1 GŁOS
Kto rzekł, że to zdrajca!? 
Kto nazwiska pomylił? 
  2 GŁOS
Wieszać! 
  TŁUM
wskazując Makrota
To on!! 
  2 GŁOS
Rajca! 
We krwi mu wytrzeć pysk! 
  TŁUM
rzucają się na Makrota
przewracają na ziemię i wleką
Niech wisi w górze! 
Naści174 pij! Na latarnię! Krew, krew, krew na murze! 
 
porzucają trupa w ulicy
oddalając się w ulicę główną.
Popod murami skradają się: KERY175
przypadają ku trupom leżącym
pochylają się nad trupami
ssające ich krew. CHÓR
Ssaj z piersi wszystko złe, 
jad wszelki wypij z ran. 
  KERA
pochylona nad trupem Makrota
Ten mój. 
  KERA
pochylona nad trupem Potockiego
Ten mój. 
  KERA
pochylona nad trupem młodego Gendra
Ten mój. 
  KERA
przypadła nad trupem Makrota
ssąca krew
To szpieg. 
  KERA
przypadła nad trupem Potockiego
To wielki pan. 
  KERA
przypadła nad trupem młodego Gendra
To nędzarz. 
  KERA
nad trupem Makrota
Wyssaj ból 
i tul i pieść i tul. 
  KERA
nad trupem Potockiego
Gdy zejmiesz176 duszy jarzmo, 
gdy wyżresz z duszy grzech, 
poniesiem je na ostrów177, 
na śmiech. 
  KERA
nad trupem młodego Gendra
Na śmiech. 
  KERA
nad trupem Makrota
Na śmiech. 
 
W uliczce, w murze ogrodowym
słychać u furty przekręcanie klucza
furta się otwiera
wchodzi: KSIĄŻĘ ADAM CZARTORYSKI178
zatulony w wielki płaszcz
rozgląda się
pozostaje w cieniu pod murem ogrodu KERA
nad trupem Potockiego
Ktoś idzie.... 
  KERA
nad trupem młodego Gendra
Człowiek żywy. 
  KERA
nad trupem Potockiego
Pod murem wstąpił w cień. 
  KSIĄŻĘ ADAM CZARTORYSKI
postąpił kilka kroków
we światło
nasłuchuje
bada
zamyślony KERA
nad trupem Potockiego
Wystąpił.  
  KERA
nad trupem młodego Gendra
Mówi. 
  KERA
nad trupem Potockiego
Myśl swą waży. 
  KS. CZARTORYSKI
Korona — — — — 
  KERA
nad trupem Potockiego
O koronie marzy. 
  KS. CZARTORYSKI
zadumany
Gdzie pójść — ? 
  KERA
nad trupem Potockiego
Myśl swoją miej na straży. 
  KS. CZARTORYSKI
rozgląda się
By w głąb mej duszy się nie wdarli, 
uniknę — — — 
 
chce iść w kierunku ulicy KERA
nad trupem Potockiego
wznosi głowę
Słyszą. — — 
  KS. CZARTORYSKI
zatrzymał się
pochylił się, by zbadać,
by dostrzec
Kto!? 
  KERA
nad trupem Potockiego
podnosi się
z ust jej ciecze krew
Umarli! 
  W PAŁACU ŁAZIENKOWSKIM
Przedsionek pałacu z kolumnadą.
Zwiędłe krzewy i cyprysy. BOGINIE ZWYCIĘSTWA
prowadzą Aresa jako Tryumfatora CHÓR BOGINEK
Zwyciężyłeś zwycięstwem Boga. 
  ARES
Przygiąłem opornych do stóp. 
  CHÓR BOGINEK
O piersi dumy ich uderza twoja ręka, 
na karku pychy ich spoczęła twoja noga. 
Pobrałeś rycerski łup. 
  ARES
Oto zbroja od upałów pęka. 
Pot z liców ocieka kroplami. 
Podajcie pić. 
  CHÓR BOGINEK
Zwyciężyłeś nad mnogimi ludami. 
Po tej kąpieli krwawej 
odrodzą się i poczną żyć. 
  ARES
Zdejmijcie zbroję, co krwawi. 
Zdejmijcie z oczu kask. 
Rozpłomienić domostwo ogniami. 
Dziękczynne zapalić kadzidła 
Zewsowi za wielość łask. 
  BOGINIE
podają mu pić ARES
Nie wprzódy pucharu nachylę, 
aż ojca obiatą179 zasilę. 
 
przyjmuje puchar
wylewa część napoju na ziemię BOGINIE
zapalają ognie na trójnogach
pałac się rozświetla ARES
Czyjaż to ta siedziba pusta? 
  CHÓR BOGINEK
Polski ostatniego Augusta180 
dom, stawion Hellenów sztuką. 
  ARES
Przecz181 serca nie stało wnukom 
tu mieszkać — ? 
  CHÓR BOGINEK
Puste pokoje. 
  ARES
Rozewrzeć na ścież podwoje! 
  BOGINIE
otwierają drzwi główne pałacu
w głębi ukazuje się: EROS
stojący w drugiej sali, okrągłej CHÓR BOGINEK
Jakiż to chłopiec młody? 
Rumieńcem kraśne jagody. 
Łuk dłonią ujął złoty 
i złotą strzałę waży. 
On-że stoi na straży 
w opustoszałym domie. 
Kto jesteś piękny młody? 
Czy Cypryda182 ciebie urodziła, 
żeć tyle przydała urody 
i lice dziwem okrasiła? 
  EROS
zmierza się łukiem
godząc w pierś Aresa BOGINIE
wchodzą w głąb pałacu.
Z głębi pałacu wiodą ku Aresowi JOANNĘ
ubraną w wielki welon biały
i suknię białą w gwiazdy. CHÓR BOGINEK
Wiedziem do cię miłośnicę, 
bierz miłośny dar. 
Patrz, lubieżna Afrodite183 
wstaje ze śmiertelnych mar. 
  ARES
patrzy na Joannę
To blednie, to się płoni. 
  JOANNA
Eros mnie k’tobie goni. 
Eros, Eros mnie ściga. 
  ARES
Cyprys184 mnie w tobie obdarza, 
rumieńców licom przydaje. 
  JOANNA
Miłość rumieńców przymnaża. 
Któż-to mnie z nędzy dźwiga? 
  CHÓR BOGINEK
Cyprys, wszechwładna Afrodite, 
przydałać godną świtę 
i przykazuje kochanka. 
  JOANNA
Ja słusznej woli poddanka, 
Erosa moc poznałam 
i uwiedziona wojny znakiem, 
na mieczów igrzysko wstałam 
i jestem oto tu z orszakiem. 
  ARES
Pójdź, jakoś dla mnie przeznaczona. 
  JOANNA
Miłością k’ tobie pałam. 
  ARES
Cyprys cię zsyła niezwyciężona. 
  JOANNA
Przez wstyd mój i hańby pożyte 
ty pomścisz mej niemocy. 
  ARES
Rycerze mnogie zabite 
do twego rydwanu zaprzęgnę 
i wszystkie zlękłe dosięgnę. 
Patrz, oto wieńce zdobyte. 
Pobrałem wszystkie tej nocy. 
  JOANNA
Złotem te wieńce uwite, 
nie mego to kraju listowie. 
  ARES
Zdobyłem potęgą mocy: 
teć biorą bohaterowie. 
  JOANNA
Ciebie ja to pragnęłam, 
ciebie kocham. 
W nędzy i lęku się gięłam, 
że w nocach bezsennych szlocham 
a teraz jużem wesoła. 
  ARES
Rozpogódź dziewo czoła. 
  JOANNA
A teraz jużem dumna. 
Dotknęłam twego kolana, 
chcę ciebie uznawać pana. 
Poza mną, poza mną trumna, 
poza mną Śmierć i lęk. 
Weselny słyszę zgiełk i szum. 
  ARES
Uderzać mieczmi o tarcze. 
Chcę słuchać zwycięskich dum. 
 
w salach pałacu odzywa się muzyka JOANNA
Twojej miłości wystarczę, 
miłośnym chętna upałom. 
  ARES
Powaliłem rycerzy zastępy, 
z pęt wyzwoliłem ducha; 
rozkoszy śmierci zaznali, 
ty zaznasz rozkoszy ciała. 
  JOANNA
Twoja je rozkosz ocali 
z mąk ducha i ducha bolu. 
O ty, któryś je porwał ogniem, 
bierz rozkosz... 
  CHÓR BOGINEK
Powstaniem za jego głosem 
i mnogie zapory pogniem. 
On włady wojennym losem. 
  ARES
Zwycięstwo zyskałem w polu, 
zwycięstwo zdobyłem krwi, 
narody zbudziłem do życia. 
  JOANNA
Miłość zdobyłeś tajemną. 
Byłam bolesną i ciemną, 
serce pojmałeś z ukrycia. 
  ARES
Jakież cię nędze trapią, 
jakież niepokoje cię łamią, 
ty piękna, jeśliżem rzekł, 
żem pobił i zwyciężył bojem — ? 
  JOANNA
To serce drży niespokojem. 
Pobiłeś rycerze w boju, 
lecz ja się troskam w niepokoju, 
bo walczył wzajem mąż i brat 
a nie wiem, jaki walki bieg 
i nie znam jeszcze krwawych strat, 
czyli mam płakać męża 
a cieszyć się brata zdrowiem, 
czy bratowego zgonu 
płakać, a męża kląć zabójcę — ? 
  ARES
Zapomnij, zapomnij niewiasto. 
W pożarach wzdęło się miasto 
krzykiem i wojny wrzaskiem. 
Otoczęć łun złotych blaskiem, 
nacieszę widokiem plonu. 
  JOANNA
Zwycięski wchodzisz w te progi, 
gdzie latmi zerdzałe wrzeciądze185 
i czas upłynął mnogi, 
jak nie wszedł nikt godny. 
  ARES
Wnoszę zwycięską moc. 
Pobrałem zastępy tłumne 
i podeptałem dumne. 
  JOANNA
Wzeszedłeś na jedną noc. 
  ARES
Na jedną noc ty moja. 
  JOANNA
Daj patrzeć — twoja to zbroja — ? 
W bojach już razy tyle, 
 
wskazuje leżącą opodal zbroję Aresa
Szczęsno spominać ta boje, 
wspominać zwycięstwa chwile 
na smutku dzisiejszej żałobie. 
  ARES
W zwycięstwie myślę o tobie, 
o tobie, miłośna pani 
i dar twój biorę w ofierze. 
  JOANNA
Jesteś ten, któremu ja w dani 
miłość moją przynoszę, 
i ten, w którego wierzę. 
  ARES
wiedzie ją ku drzwiom pałacu JOANNA
we wrotach zatrzymuje się
patrzy na Boginie BOGINIE ZWYCIĘSTWA
stulają skrzydła JOANNA
Co one robią? 
  ARES
Skrzydła kładą. 
  JOANNA
Nie będą walczyć — ? 
  ARES
Więcej nie. — 
Cóż twarz twą w lęku chylisz bladą? 
  JOANNA
To źle. — — — 
  BOGINIE ZWYCIĘSTWA
kładą się do snu w przysionku pałacu JOANNA
Co one czynią? 
  ARES
Sen je ściele. 
Spełnione dzieło. — Patrzaj, wieńce 
kładą pod czoła, snu spragnione. — 
Cóż lice chowasz wylęknione? 
  JOANNA
Nie zbudzą się do walk? 
  JOANNA
Już nie. 
Cóż drżysz i szlochasz w męce? 
  JOANNA
To źle. — — — 
  ARES
wiedzie ją w podwoje pałacu
muzyka coraz cichnie KORA
jako królowa
pojawia się w salonach pałacu JOANNA
Kto jest ta, która przechodzi 
przez jasność sal, jako pani? 
Wszyscy, jak jej poddani — ? 
Jakaś cichość za jej każdym gestem —  
jeno drzewa z ogrodu szelestem 
drżą — — — 
  KORA
wchodzi do przedsionka pałacu
Oto pani jestem. 
  JOANNA
Powiedz piękna — zdajesz się władnąca, 
czyliś nocy królowa tajemna? 
Miłość nas wiedzie 
a światła przed nami gasną 
i droga staje się ciemna — ? 
Oto miłośna w pałacu tym błądzę. 
Ktoś jest — ? 
  KORA
Ja tutaj rządzę. 
  JOANNA
Oczy twe płomieniące, 
dziw w oczach twych i głębie, 
przetom zlękła, jako gołębie 
i nogi pode mną drżące. 
  KORA
Zaszłaś w kraje tajemne. 
Z Plutusem186 święcę gody 
a oto teraz idę zwiedzać spichrze. 
Oto część mej urody 
straciłam na jesiennym wichrze 
i na jesiennym chłodzie; 
fala niesie po wodzie 
moje złote kosztowne listowie. 
Lecz cyt... — cicho — — tam groby, 
tam pod ziemią śpichlerze, 
tam idę. 
 
zwraca się do orszaku
Podajcie złote klucze. 
 
przyjmuje klucze
Zamykam nimi serca, 
zamykam nimi dusze. 
Oto wieki ożywię idące. 
Wieki i lata, co przyjdą, 
żyć będą
1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Idź do strony:

Darmowe książki «Noc listopadowa - Stanisław Wyspiański (biblioteka cyfrowa za darmo TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz