Darmowe ebooki » Tragedia » Sabinki - Paul Heyse (nowoczesna biblioteka txt) 📖

Czytasz książkę online - «Sabinki - Paul Heyse (nowoczesna biblioteka txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Paul Heyse



1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Idź do strony:
przebaczysz?  
  HERSYLIA
Miłość cię tłumaczy. 
 
AKT PIĄTY SCENA I
Ranek świta. Brama otwarta. W miarę postępu akcji scena rozwidnia się.
Pinarius śpiesznie wychodzi z prawej strony, za nim chłopiec. PINARIUS
Dalej stąd, synu, dalej! Brama bliska; 
Czuję powietrze, co się tu przeciska. 
Więc uciekajmy! 
  CHŁOPIEC
Uciekać! Gdzie, po co? 
Zewnątrz się biją. Gdzie spojrzeć za mury, 
I beczka by się nie stoczyła z góry 
Przez ciżbę mordu, co począł się nocą. 
Co za noc! Jakiż dzień się z niej wychyli? 
I pocóżeśmy wyszli ze świątyni, 
Gdzieśmy przynajmniej bezpiecznymi byli! 
  PINARIUS
Nie! Chram bez boga bezpiecznym nie czyni, 
A bogi wyszły, złorzecząc tej chwili. 
I tylko Jędze gospodarzą strachem, 
Sowimi skrzydły warkocząc nad dachem, 
Który ma runąć. Uciekajmy! 
  CHŁOPIEC
Po co? 
Jak się wychylim, na śmierć nas zdruzgocą. 
Całe podole, jak zajrzeć daleko, 
Roi się bojem, — pod lasem, nad rzeką. 
Żeśmy bezbronni, nic nam nie pomoże. 
Jak gradem całe ściemniało przestworze; 
Tu świszczą strzały, tam pociski grzmocą, 
Tu kamień warczy wyrzucony procą. 
  PINARIUS
Co mi śmierć! Bylem ten bezbożny gród 
Rychlej opuścił. 
  CHŁOPIEC
Mogąż bezbożnemi 
Być martwe mury? Przecież męski lud 
Wyległ na pole. Kiedyś legł na ziemi 
I zadrzemałeś, jam poszedł do miasta. 
Pusto. Gdzie spojrzę przez otwarte drzwi, 
Tam przy ognisku sabińska niewiasta 
Samotna siedzi i ociera łzy. 
Psy, co jedyną zostały obroną, 
Liżą ich ręce opadłe na łono. 
Biedneż niewiasty! Tak młode a smutne. 
Cóż? Gdy mężowie walczą tam z ich braćmi, 
Kto bądź zwycięży — losy to okrutne — 
Łza po poległym kirem oko zaćmi. 
  PINARIUS
Czemuż ni jednej nie było tak śmiałej, 
Jak córka króla?... Dziś by nie płakały. 
  CHŁOPIEC
Jeszczem coś widział... Szedłem koło domu 
Biednego Anka. Wprawdzie go na mary 
Złożyli, ale nie było go komu 
Pilnować nocą. Spojrzę przez świt szary 
Ode drzwi: w głowach siedziała dziewica 
I nad umarłym pochyliła lica. 
Tullia!... krzyknąłem. Ona na to słowo 
Spojrzała martwo i dała znak głową, 
Bym nie przeszkadzał. Jakaś tajemnica!... 
Aż mnie dreszcz przeszedł. 
  PINARIUS
Spojrzyj no ku bramie, 
Co to za hałas? 
  CHŁOPIEC
wyglądając
Ho! nasz szyk się łamie... 
Nie... znów stanęli; dotrzymują kroku. 
Król przed szeregiem prowadzi na wroga... 
Zwarli się... dzielnie!... Już z połowa stoku 
Oswobodzona... Droga aż do góry 
Stoi otwarta. 
  PINARIUS
Tak? otwarta stoi? 
Więc, pod mym gniewem, prowadź mnie za mury! 
A gdybyś ojca w bezbożności swojej 
Nie chciał wywieść za ten gród złowrogi, 
To sam omackiem pójdę szukać drogi. 
  CHŁOPIEC
Za późno, ojcze. Czy mnie wzrok nie mami? 
Górą znów jakaś wre ciżba straszliwa. 
Ktoś ze świeżymi nadciąga hufcami, 
A włos mu siwy po szyi opływa: 
To Tytus Tacjusz. Jakby mu ubyło 
Lat, istny młodzian postawą i siłą; 
Jakże znać po nim bohatera-króla! 
A teraz... prosto pędzi na Romula. 
W promieniach słońca błysnęły dwa miecze... 
Zmieszany hufiec rusza na porzecze133 
Rozdzielić królów... 
  PINARIUS
A ja próżno pięście 
Ściskam i czekam... na co? 
  CHŁOPIEC
Ot, nieszczęście! 
Rzym do wstecznego zmuszony pochodu. 
Woła na zewnątrz. 
Tu! tędy! Brama otwarta! 
  ROMULUS
za sceną
Do grodu! 
Zaniechać bitwy! 
  TACJUSZ
za sceną
Do szturmu, Sabiny! 
  CHŁOPIEC
odstępując od bramy
Ojcze! Rzym wkrótce pójdzie w gruzy. Biada! 
  PINARIUS
Słuszny gniew bogów niechaj prędzej spada; 
Niech miejsce zgrozy zalegną ruiny! 
  SCENA II
Talassjusz ukazuje się w bramie. Widać zewnątrz grupy, które walcząc, pną się po stoku ku górze. Rzymianie bronią się, cofając, Pinarius siada na lewo. Chłopiec stoi obok niego z miną głębokiego współudziału. TALASSJUSZ
stojąc na progu, woła na zewnątrz
Ręka na rękę, towarzysze, śmiało! 
Tarczą o piersi przeć ich, co sił stało, 
I spychać w przepaść. Tak!... Już się zachwiali, 
Już lecą na dół. Towarzysze, dalej! 
Do miasta bieżcie, chrońcie się za mury. 
Tędy, Romulu! Śpieszcie, nim zgłuszone 
Upadkiem tłumy wdrapią się do góry! 
Niechaj szturmują, my znajdziem obronę! 
Rzymianie cisną się przez bramę, ranni, niektórzy upadając. Zabitych wynoszą. Na prawo i na lewo rozchodzą się do miasta.  
A teraz spocząć i obwiązać rany. 
  1-SZY RZYMIANIN
Niech krwawią; trudu Sabinom ubędzie.  
  TALASSJUSZ
Co tobie ulgi wrogów mieć na względzie? 
Wstydź się, Sekstusie, coś taki stroskany? 
Każdą krwi naszej kroplę u tej bramy 
My im za ciężkie żelazo sprzedamy. 
Dalej na mury, w kim dech jeszcze! Śmiało! 
  2-GI RZYMIANIN
Próżno! 
  TALASSJUSZ
Gdzie wasze męstwo się podziało? 
Cóż stąd, że chwilę zatrzymano nas? 
Tocieśmy trzykroć wpierali ich w las 
I czoło z czołem całą noc walczyli. 
Czegóż tak głowę zwieszać w jednej chwili, 
Jakby po hańbie? Na jednego wilka 
To zbyt morderczo puszczać psów po kilka. 
Ale niech jeno podejdą do góry, 
Oj złamią zęby o te dzielne mury! 
  3-CI RZYMIANIN
pomagając nieść zabitego
Nasi najlepsi zalegli na ziemi! 
  TALASSJUSZ
Wstydź się, Flawiuszu! Jakże najlepszemi 
Możesz tych mienić, co w tak ciężkiej chwili 
Rzym opuścili? 
Czyż ja nie żyję? Czyż wy nie żyjecie? 
I czyż nie żyje Romulus, choć niemy 
I głuchy, milcząc, nieprzyjaciół miecie? 
Ej! Rzym nie zginął, kiedy my żyjemy! 
Dalej na mury! Co który zabity, 
To go stojący134 wprowadzić na szczyty, 
Aby wróg z pola myślał, że kamienie 
Rodzą nam coraz nowe pokolenie! 
Rannych do domów!... Lecz cóż to król zwleka? 
  RZYMIANIE
ostatni wkraczający
Nadchodzi! 
  TALASSJUSZ
Niech mu przebaczą bogowie, 
Że tak na oślep narażał swe zdrowie. 
A co my znaczym bez tego człowieka? 
  SCENA III
Talassjusz i kilku Rzymian; — Pinarius i chłopiec; — Romulus ranny w rękę i w biodro ukazuje się, zwracając oczy ku bramie. TALASSJUSZ
Cześć Romulowi!  
  RZYMIANIE
gromowym okrzykiem
Cześć królowi, cześć! 
  ROMULUS
wchodząc
Zamykać bramę! Potem kamień znieść 
Ze wszystkich domostw. Złożyć go na mury, 
I gdy podejdą, miotać na nich z góry. 
Kiedy nie mamy dosyć silnej dłoni 
By bronić Rzymu, niechaj Rzym nas broni! 
  TALASSJUSZ
Siądź na kamieniu, spocznij, boś znękany, 
I pozwól, że ci obwiążemy rany. 
  ROMULUS
Dajcie mi pokój! Alboż tu nie świecą 
Krople krwi Anka? Niech się zmiesza z moją! 
Rzymianie sadzają go na kamieniu i porywają ramię do opatrunku. 
Gdyby tylko było ciszej nieco 
Tu, w głowie. — Jak tam w polu rzeczy stoją? 
  2-GI RZYMIANIN
Szczególna135! 
  ROMULUS
Cóż to? 
  2-GI RZYMIANIN
Cofają się wrogi. 
Taran ściągnięty prawie na pół drogi 
Zwraca się w prawo. O! zwietrzyli snać 
Najsłabsze miejsce i stamtąd chcą brać. 
  TALASSJUSZ
Przekleństwo! Widać rozejrzeli z bliska 
Wszystko, gdy przyszli do nas na igrzyska.  
  ROMULUS
do tych, co go opatrują
Kiedyż tam koniec? Śpieszcie! Jam już zdrowy. 
Idź, Talassjuszu; ja za tobą wraz. 
Trzeba w świątyni zamknąć białogłowy; 
Sabinki myślą, jak by zdradzić nas. 
One gotowe, niby to z pustoty, 
Gdy wyruszycie na zewnętrzny bój, 
Zajść was i weprzeć na braci swych groty. 
Ruszaj na mury, Talassjuszu mój! 
Talassjusz odchodzi. 
Kto przy ołtarzu siedzi tam? Pinary! 
Że też mi zawsze na drodze ten stary! 
Ha! jeśli bywasz mocą swego ducha 
Na radzie niebian; jeśli ci wiadomo, 
Co sobie Parki136 szepczą tam do ucha: 
Powiedz, wielebny, jak się stanie z Romą? 
  PINARIUS
Jak zasłużyła, tak się też z nią stanie. 
  ROMULUS
A też zasługi ważyć kto ma władzę? 
  PINARIUS
Jowisz je waży na rzetelnej wadze. 
  ROMULUS
Której wahadłem tyś jest? 
  PINARIUS
Rzekłeś, panie! 
  ROMULUS
Tak ja myślałem. — Wielka mu stąd chwała, 
Że się ta waga dla niego nie zdała, — 
On waży innych. Dla takiej zalety, 
Wepchnąć gadułę pomiędzy kobiety! 
Wstaje. 
Co będzie z Rzymem, miecz mi powie mój 
Lepiej, niż wróżba starości... Na bój! 
Wy towarzysze, pilnujcie mi wrót. 
Kto idzie? 
 
Nadchodzi zbrojny. ZBROJNY
Królu, czy słyszysz ten grzmot? 
Rąk secinami137 w powietrzu miotana 
Wali w te mury głowa ich tarana. 
Co zastęp spędzim, to znów idzie nowy. 
  ROMULUS
A czyż to wasze nie mocniejsze głowy? 
Dobrze! niech wrogów wywścieka się szał; 
Gdy się mur zwali, wzniesiem go z ich ciał. 
 
Wchodzi drugi zbrojny. DRUGI ZBROJNY
Koniec Rzymowi! Mur pękł do połowy. 
  ROMULUS
Czyż to, nędzniku, Rzymem jest ten głaz? 
Niechaj mur pęka, byle stało was! 
Jak nie miał pęknąć, gdy w dziele poczętem138 
Krew bratnia strasznym była mu cementem? 
Choćbyśmy wznieśli go pod same chmury, 
Pękłby tak samo, bo nad tymi mury 
Duch pomsty trzyma wciąż płomienną żerdź 
W niszczącej dłoni. Więc na bój, na śmierć! 
 
Romulus biegnie na lewo. Talassjusz, wkraczający z oddziałem Rzymian, wstrzymuje go. SCENA IV
Poprzedzający, Talassjusz z Rzymianami. TALASSJUSZ
Stój! stój! ratunek już nie w mocy twojej. 
  ROMULUS
Więc i tyś stchórzył! zdrajco! 
  TALASSJUSZ
Kto ustoi, 
Gdy rozszalałe zerwie morze tamę 
I wtargnie? Drugą tam otwórzcie bramę 
I chrońcie się na pola. Że zaś rady 
Moje tchórzliwe nie są, ani zdradne, 
Dowiodę, tu zostając, by gromady 
Wrogów wstrzymywać, dopóki nie padnę. 
  ROMULUS
Czy już do tego doszło? A więc, kto 
Ze wszystkich, co się Rzymianami zwą, 
Ma chęć ucieczki, otwarta mu droga!... 
Nikt się nie rusza. 
Ani jednego?... Więc Rzymianom cześć! 
Żałobę Rzymu godnie będziem nieść. 
Górą miecz! Razem, przed ołtarzem boga, 
W ognisku grodu czekać będziem wroga. 
  TALASSJUSZ
Już wkracza! 
  SCENA V
Poprzedzający, Tytus Tacjusz i Sabinowie, ostatnich Rzymian pędząc przed sobą. TACJUSZ
z dobytą bronią
Gdzie król? Gdzie tu król się chowa? 
Gdzie jest Romulus? Moją jego głowa! 
  ROMULUS
który stoi przyparty aż podle swego domu
Tu, starcze; ale bądź lepiej z ostrożna. 
Już cię na polu raz z nim rozdzielili, 
Lecz tu za ciasno, minąć się nie można, 
I jam już wreszcie syt tej krotochwili. 
  TACJUSZ
Znów byś słowami rozbroić mnie chciał, 
Niegodny! Kiedym bezbronny tu stał, 
Ty śmiechem plwając na mój siwy włos, 
Niemiłosierny zadałeś mi cios 
W samą rdzeń139 życia. Ja chcę nie dla chwały 
Zmierzyć się z tobą. Jako dąb omszały 
Gruchocze tego, co mu ściął korzenie, 
Tak ja zgruchoczę ciebie! 
  TALASSJUSZ
do swoich
Hej, baczenie! 
  SABINOWIE
następując, wściekłym okrzykiem
Śmierć! śmierć wam, zdrajcy! 
  TACJUSZ
do swoich
Odstąpcie! ja sam 
Do jego życia tylko prawo mam. 
On, co najdroższe, porwał mi zdradziecko; 
Kto mi go zabić wzbroni?  
  SCENA VI
Poprzedzający, Hersylia. HERSYLIA
wychodząc z domu
Twoje dziecko, 
Ojcze!  
  TACJUSZ
Hersylia! Czy to chwila snu? 
  HERSYLIA
wchodzi w koło przez rozstępujących się Rzymian i Sabinów
Zabij go, ojcze, jeśli zdołasz, tu, 
Na progu tego domu; mocą swą 
Przytułkiem wdowim dla mnie uczyń go. 
Patrz! On miecz spuszcza, on bronią nie miota 
Przeciwko starcom i niewiastom mdłym; 
Wielkość i zacność tarczą mu żywota. 
Ale gdy go zabijesz, w domu twym 
Tarcza ta jako trofej140 nie postoi.  
  TACJUSZ
Czy śnię, czy to są słowa córki mojej? 
  ROMULUS
Córkę swą słyszysz, lecz nie moją żonę. 
Cóż było wspólnym między nią i mną? 
Nie bądź kłamliwie pociągnion w mą stronę; 
Prócz twoich, inne jeszcze ręce są 
Godzące na me życie. 
  TACJUSZ
Co za ciemnie! 
Kuglarskim trybem chceszli wmówić we mnie, 
Że mi ją jeszcze córką mą odsyłasz, 
Córką Tacjuszów? Jak to, nie zdradziłaż 
Bogów mścicieli rodzinnego miasta 
I klątw ojcowskich? 
  ROMULUS
Nie, starcze; niewiasta, 
Z niewieścim sercem uczyniła to; 
Ale ty córkę wychowałeś swą 
Na posąg z głazu. Toż ona gotowa 
Była mordowi otworzyć tę bramę. 
  HERSYLIA
Słuchajcie, proszę. I niech bogi
1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Idź do strony:

Darmowe książki «Sabinki - Paul Heyse (nowoczesna biblioteka txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz