Dzieci szatana - Stanisław Przybyszewski (gdzie za darmo czytać książki .txt) 📖
Małe miasteczko terroryzowane jest przez grupę anarchistów. Ich przywódca, Gordon, skupia wokół siebie jednostki słabe, beztalencia, młodych ludzi, którzy zwątpliwi w życie i szukają jego sensu.
Wykorzystuje ich i uzależnia od siebie, nie tylko po to, by siać zniszczenie, lecz także by budować nowe wzorce, oparte na jego demonicznych ideałach. Dzieci szatana uważane są za pierwszą polską powieść satanistyczną. Gordon, główny bohater, uważany jest niekiedy za alter ego samego Przybyszewskiego, który bardzo interesował się okultyzmem, a także był propagatorem filozofii Nietzschego i jego idei nadczłowieka. Utwór został wydany po raz pierwszy w 1897 roku w języku niemieckim.
Stanisław Przybyszewski to jeden z najważniejszych twórców okresu Młodej Polski, prekursor polskiego modernizmu, kontrowersyjny dramaturg, eseista, przedstawiciel tzw. cyganerii krakowskiej.
- Autor: Stanisław Przybyszewski
- Epoka: Modernizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Dzieci szatana - Stanisław Przybyszewski (gdzie za darmo czytać książki .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Stanisław Przybyszewski
45. aktów — dziś w tym znaczeniu („dokumenty”) D.lm: akt. [przypis edytorski]
46. cofnąć się w tył — pleonazm, tj. powtórzenie tej samej informacji. [przypis edytorski]
47. nie stało (daw.) — nie starczyło; zabrakło. [przypis edytorski]
48. było tak wymuszonym i nienaturalnym — dziś popr.: było tak wymuszone i nienaturalne. [przypis edytorski]
49. Ściegienny, Piotr (1801–1890) — ksiądz katolicki, polski działacz niepodległościowy i przywódca chłopski, działał na Lubelszczyźnie i Kielecczyźnie; autor przeznaczonej dla ludu Złotej książeczki, będącej krótkim zarysem dziejów zawierającym wyjaśnienie przyczyn nierówności społecznych oraz ucisku zaborców wobec ludności polskiej; założyciel konspiracyjnego Związku Chłopskiego (1842–1844), dążył do wywołania powstania chłopskiego; aresztowany i skazany w 1846 r. na śmierć; wyrok w ostatniej chwili przed egzekucją zmieniono na chłostę i katorgę w kopalni; w 1871 r. powrócił z zesłania z Syberii, dożył sędziwego wieku i został pochowany w Lublinie; jego grób był w okresie międzywojennym miejscem manifestacji robotniczych. [przypis edytorski]
50. influenza — dziś: grypa. [przypis edytorski]
51. z trudnością i uciążliwie — w oryg. niem. sehr mühselig: bardzo mozolnie. [przypis edytorski]
52. prętów — w oryg. niem. Weidenästen: gałęzie wierzby. [przypis edytorski]
53. rozpaczny (daw.) — dziś: rozpaczliwy. [przypis edytorski]
54. nasamprzód — najpierw. [przypis edytorski]
55. gąsiory — tu: rodzaj półokrągłej dachówki układanej na kalenice (tj. grzbiety) i naroża dachu (w tym wypadku daszku okrywającego mur). [przypis edytorski]
56. cofnął się wstecz — pleonazm tj. powtórzenie tej samej informacji. [przypis edytorski]
57. filister — mieszczuch, kołtun; prozaiczny materialista pozbawiony wyższych aspiracji; człowiek ograniczony, małostkowy. [przypis edytorski]
58. rozpaczny (daw.) — dziś: rozpaczliwy. [przypis edytorski]
59. mruży oczami — raczej: mruży oczy a. mruga oczami. [przypis edytorski]
60. czuł się z tego zaproszenia niemal szczęśliwym — dziś popr.: czuł się z powodu tego (...) szczęśliwy. [przypis edytorski]
61. szydersko — dziś popr.: szyderczo. [przypis edytorski]
62. strejk — dziś popr.: strajk. [przypis edytorski]
63. Büchner, Friedrich Karl (1824–1899) — niem. lekarz, fizjolog i filozof; jako jeden z czołowych przedstawicieli materializmu naukowego XIX w., w swoich pracach rozwijał m.in. teorię Darwina; twierdził, że materia i energia (siła) są wieczne i nieskończone, że natura jest całkowicie fizyczna, niepodporządkowana żadnemu celowi, woli czy prawom narzuconym przez jakąkolwiek ponadnaturalną władzę (istotę boską) i nie posiada żadnej zewnętrznej wobec siebie sankcji etycznej; był bratem sławnego dramatopisarza Georga Büchnera. [przypis edytorski]
64. Strauss, David Friedrich (1808–1874) — niem. pisarz, filozof i teolog; w swoim głównym dziele Das Leben Jesu. Kritisch bearbeitet (Życie Jezusa. Opracowanie krytyczne, 1835) dowodził, że Jezus najprawdopodobniej nie istniał, a Ewangelie to zbiór mitów powstałych w I i II w. n.e. na bazie starotestamentowych podań o mesjaszu; uważał jednak, że nie należy z tego powodu zrywać z chrześcijaństwem, które wypracowało wartościowy system moralny (z tym jego poglądem polemizował ostro Friedrich Nietzsche). [przypis edytorski]
65. Renan, Ernest (1823–1892) — fr. pisarz, historyk, filolog, orientalista, filozof pozytywista, krytyczny badacz historii religii; znał biegle języki starożytne (łacinę, grekę, staroarabski, hebrajski) i opierając się na swojej wiedzy prowadził drobiazgowe studia biblistyczne; jego najbardziej znane dzieło to Życie Jezusa (1863); Biblię Starego i Nowego Testamentu analizował jako zbiór mitów. [przypis edytorski]
66. odłączę kozły od owiec — nawiązanie do przypowieści z Ewangelii, zawierającej opis przyszłego Sądu Ostatecznego, podczas którego Chrystus oddzieli grzeszników, których skaże na potępienie, od ludzi sprawiedliwych, których wynagrodzi życiem wiecznym: „Gdy Syn Człowieczy przyjdzie w swej chwale (...) zgromadzą się przed Nim wszystkie narody, a On oddzieli jednych [ludzi] od drugich, jak pasterz oddziela owce od kozłów. Owce postawi po prawej, a kozły po swojej lewej stronie” (Mt 25, 31–33). [przypis edytorski]
67. z niespokojem — dziś popr.: z niepokojem a. niespokojnie. [przypis edytorski]
68. na powrót — dziś popr.: z powrotem. [przypis edytorski]
69. rozpaczny — dziś popr.: rozpaczliwy. [przypis edytorski]
70. uderzyła nogą o ziemię — w oryg. niem.: Sie stampfte mit dem Fuß: tupnęła nogą. [przypis edytorski]
71. spode łba — w oryg. niem. bedeutungsvoll: znacząco. [przypis edytorski]
72. szyderski (daw.) — dziś: szyderczy. [przypis edytorski]
73. Dioskurowie (mit. gr.) — Kastor i Polluks (a. Polydeukes), bracia bliźniacy, synowie Zeusa i Ledy, herosi, byli uczestnikami wyprawy Argonautów, walk Heraklesa z Amazonkami i in. słynnych czynów mitycznych; Kastor był śmiertelny i gdy zginął, nieśmiertelny Polluks postanowił zrzec się swojego boskiego daru i prosił o to Zeusa, który wzruszony braterską miłością postanowił, że po śmierci bracia na zmianę będą jeden dzień żyli, a jeden spędzali na niebie jako gwiazdy w konstelacji Bliźniąt. [przypis edytorski]
74. Karol XII Wittelsbach (1682–1718) — król Szwecji, wybitny dowódca wojskowy; objąwszy tron jako nastolatek (1697), został zmuszony wkrótce do podjęcia wojny (tzw. III wojna północna, 1700–1721), podczas której prowadził bardzo zręczne działania i wielokrotnie rozbijał przeważające wojska koalicji Rosji, Saksonii, Danii i Polski; zginął na polu bitwy. [przypis edytorski]
75. w czternastu dniach — dziś popr.: w czternaście dni. [przypis edytorski]
76. ściągły — dziś popr.: ściągnięty. [przypis edytorski]
77. rozszerzać — tu: rozpowszechniać. [przypis edytorski]
78. fin de siècle (fr.) — koniec wieku; termin stosowany na określenie ostatniej dekady XIX w. [przypis edytorski]
79. do niepoznania — dziś popr.: nie do poznania. [przypis edytorski]
80. będziemy mieli (...) z jakie pięćdziesiąt tysięcy — dziś popr.: będziemy mieli jakieś pięćdziesiąt tysięcy a. będziemy mieli z pięćdziesiąt tysięcy. [przypis edytorski]
81. Katylina, Lucjusz Sergiusz (109–62 p.n.e.) — rzym. polityk, zubożały patrycjusz rzymski, utracjusz i awanturnik; roztrwoniwszy swój majątek i będąc pozbawiony możliwości ubiegania się o urząd konsula z powodu nadużyć, jakich dopuścił się piastując urząd namiestnika w Afryce (67–66 p.n.e.), postanowił poprawić swoją sytuację materialną przejmując władzę siłą; w tym celu zdobył stronników wśród zrujnowanych nobilów oraz najbiedniejszych obywateli i w 63 p.n.e. zorganizował spisek na życie konsulów (tzw. sprzysiężenie Katyliny); gdy spisek został ujawniony przez Cycerona, spiskowców skazano na śmierć, zaś sam Katylina uciekł i w Etrurii stanął na czele oddanych mu wojsk (złożonych również z bankrutów politycznych i finansowych, weteranów Sulli); ostatecznie poległ w bitwie pod Pistorią. [przypis edytorski]
82. moc robotnika — dziś popr.: moc (tj. mnóstwo) robotników. [przypis edytorski]
83. przeważna część — dziś: przeważająca część. [przypis edytorski]
84. Fourier, Charles (1772–1837) — fr. socjalista utopijny, w swoim projekcie nowego, szczęśliwego świata, w którym ludzie byliby podzieleni na niewielkie wspólnoty (falanstery), zamierzał wyeliminować niesprawiedliwość, opierając się na idei wzajemnej troski i kooperacji, wynagradzaniu według wkładu pracy i zatrudnianiu ludzi zgodnie z ich wrodzonymi skłonnościami, a nie na zasadzie przymusu; głosił, że konieczną reformą jest równouprawnienie kobiet (jako pierwszy użył terminu feminizm w 1837 r.); uważał, że dobra organizacja społeczeństw i koordynacja działań powinna uwzględniać dobro świata przyrody; w czasie rewolucji 1848 r. i Komuny Paryskiej żywo odwoływano się do myśli Fouriera; jego krytykiem był Karol Marks (z powodu braku programu realizacji projektu oraz braku analizy przyczyn zła, jakie niesie z sobą kapitalizm); w XX w. do filozofii Fouriera odwoływali się socjaliści nieutożsamiający się z głównym nurtem marksizmu (surrealiści, sytuacjoniści). [przypis edytorski]
85. Babeuf, François Noël (1760–1797) — radykalny polityk fr. pochodzenia chłopskiego; przyłączył się do rewolucji fr. 1789 r., zorganizował tzw. Sprzysiężenie Równych, działał na rzecz zradykalizowania rewolucyjnych przemian, wydawał radykalny dziennik „Trybun Ludu” („Le Tribun du peuple”), zyskał sobie przydomek Grakchusa (rzym. trybuna ludowego z II w. p.n.e., dbającego o dobro plebejuszy); egalitarysta, autor Manifestu plebejskiego, postulował uspołecznienie środków produkcji oraz podzielenie całej ziemi na równe działki i rozdanie jej obywatelom (istniejącą własność uważał za powstałą w wyniku przemocy i nieuczciwości; w przyszłości, w nowym, komunistycznym ustroju własność prywatna i prawo dziedziczenia miały zostać zniesione, wprowadzono by natomiast wspólnotę dóbr); zwolennik rewolucji proletariackiej, w wyniku której uciskani przejęliby władzę nad swymi wyzyskiwaczami poprzez zamach stanu przygotowany uprzednio przez szczupłą grupę konspiratorów; do jego poglądów (tzw. babuwizmu) nawiązywali zarówno socjaliści utopijni, jak i Marks. [przypis edytorski]
86. w ostatnich dwunastu latach — dziś: w ciągu ostatnich dwunastu lat. [przypis edytorski]
87. tak strasznie znużony — w oryg. niem. Ich bin zum sterben müde: jestem śmiertelnie zmęczony. [przypis edytorski]
88. zmieniać — tu: rozmieniać. [przypis edytorski]
89. na okół — dziś: wokół a. naokoło. [przypis edytorski]
90. Bakunin, Michaił Aleksandrowicz (1814–1876) — ros. rewolucjonista, jeden z twórców koncepcji anarchizmu w jego wersji kolektywistycznej; sprzeciwiał się istnieniu relacji rządzący-rządzony we wszystkich sferach, od religijnej, poprzez państwową, do prywatnej; niezłomny bojownik o wolność, całe życie żarliwie wspierał też dążenia Polaków do odzyskania niepodległości. [przypis edytorski]
91. zemsty na właściciela (daw.) — dziś popr.: na właścicielu. [przypis edytorski]
92. poczciwy — w oryg. niem. brave: zacny, dzielny, waleczny. [przypis edytorski]
93. rozszerzać — tu: rozpowszechniać. [przypis edytorski]
94. torfisko — dziś: torfowisko. [przypis edytorski]
95. dobrotliwie — w oryg. niem. vergnügt: zadowolony, wesoły, szczęśliwy. [przypis edytorski]
96. śmiał się jak dziecko — w oryg. niem. wurde ungewöhnlich fröhlich: był niezwykle wesoły. [przypis edytorski]
97. w febrze — tu: w gorączce. [przypis edytorski]
98. na powrót — dziś: z powrotem. [przypis edytorski]
99. zresztą (daw.) — co do reszty, poza tym. [przypis edytorski]
100. na powrót — dziś: z powrotem. [przypis edytorski]
101. To prosty łotr — w oryg. niem. Er ist ein Schwein: to świnia. [przypis edytorski]
102. burmistrz z dziesięciu tysiącami mieszkańców może się tak przerazić kilku politycznymi proklamacjami — dziś popr.: (...) z dziesięcioma tysiącami (...) kilkoma (...). [przypis edytorski]
103. skoro (daw.) — gdy tylko, kiedy. [przypis edytorski]
104. plikę (daw.) — dziś r.m.: plik. [przypis edytorski]
105. aktów — dziś w tym znaczeniu („dokumenty”) D.lm: akt. [przypis edytorski]
106. go — Gordona. [przypis edytorski]
107. narócił się — tu: nawrócił a. zawrócił. [przypis edytorski]
108. ubezwładniony — tu: obezwładniony. [przypis edytorski]
109. zresztą (daw.) — tu: poza tym, co do reszty. [przypis edytorski]
110. wzruszonym — w oryg. niem. erregter: podniesiony. [przypis edytorski]
111. skrzywiały — dziś raczej: krzywiły a. wykrzywiały. [przypis edytorski]
112. wyjęknął — dziś raczej: wyjąkał a. jęknął. [przypis edytorski]
113. Wilgoć mnie zabija. Ale to głupstwo. — w oryg. niem. Ich lasse mich nicht dadurch düpieren (Nie dam się temu [polepszeniu] nabrać); red. WL. [przypis edytorski]
114. łagodnie — w oryg. niem. lange: długo. [przypis edytorski]
115. febra — tu: gorączka. [przypis edytorski]
116. trochy — dziś popr.: trochę. [przypis edytorski]
117. Będzie dużo, dużo światła. Stary Goethe byłby zadowolony — nawiązanie do słów „Więcej światła!”, jakie miał wypowiedzieć Goethego na łożu śmierci. [przypis edytorski]
118. silny — tu: mocny. [przypis edytorski]
119. Nieprawda? — raczej: „Prawda?” a. „Nieprawdaż?”. [przypis edytorski]
120. bezpośrednio — w oryg. niem. unvermittelt: znienacka,nagle. [przypis edytorski]
121. śmiały — w oryg. niem. geschickt: zręczny, zwinny. [przypis edytorski]
122. bezpośrednio — w oryg. niem. unvermittelt: znienacka, nagle. [przypis edytorski]
123. roztwarły — dziś popr.: rozwarły a. otwarły. [przypis edytorski]
124. chętnie — tu: bardzo (kalka językowa z niem.). [przypis edytorski]
125. rozpacznie (daw.) — dziś: rozpaczliwie. [przypis edytorski]
126. obezwładniały — dziś popr.: stały się bezwładne. [przypis edytorski]
127. powała — sufit. [przypis edytorski]
128. ogarnął szał — w oryg. niem. wurde rasend: był
Uwagi (0)