Antymonachomachia - Ignacy Krasicki (biblioteka darmowa online .TXT) 📖

z łac.) — zmiana. [przypis edytorski]

145. naprzemiany (daw.) — naprzemiennie, na przemian. [przypis edytorski]

146. my się nie odkupim — sens: nie unikniemy. [przypis edytorski]

147. swywolny (daw.) — kierujący się tylko własną wolą. [przypis edytorski]

148. snadnie (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]

149. w wyrazach zbyt wolny — sens: zbyt łatwo mówiący rzeczy podejrzane. [przypis edytorski]

150. powolny — posłuszny, tu: postępujący zgodnie z naszą wolą. [przypis edytorski]

151. czyli — czy z partykułą pytajną -li. [przypis edytorski]

152. paszkwil — złośliwy, znieważający a. obrażający kogoś utwór literacki. [przypis edytorski]

153. potwarz — oszczerstwo, obraza. [przypis edytorski]

154. tryb — tu: sposób postępowania. [przypis edytorski]

155. rozżarzyć się — tu: dać się ponieść namiętności polemicznej. [przypis edytorski]

156. pamiętny — tu: pamiętający. [przypis edytorski]

157. lekko — nie traktując poważnie. [przypis edytorski]

158. dotkliwość — tu: podatność na obrazę. [przypis edytorski]

159. cierpieć nie mogąc rzecz zdrożną — dziś popr. składnia: ścierpieć nie mogąc rzeczy zdrożnej. [przypis edytorski]

160. bez względu — bez oglądania się na status społeczny czy okoliczności. [przypis edytorski]

161. uwłoczy — dziś popr.: uwłaczy, tj: obrazi. [przypis edytorski]

162. kunszt (daw.) — sztuka, rzemiosło, umiejętność. [przypis edytorski]

163. prawy (daw.) — prawdziwy. [przypis edytorski]

164. wytknąć — zarzucać coś komuś. [przypis edytorski]

165. szydzić moje lata — dziś popr. składnia: wyśmiewać się z moich lat. [przypis edytorski]

166. w myśli to jego może nie postało — sens: może nie miał tego na myśli. [przypis edytorski]

167. osławiać (daw.) — obmawiać, rozpowszechniać o kimś złe a nieprawdziwe informacje. [przypis edytorski]

168. sława — tu: szacunek, poważanie. [przypis edytorski]

169. frasować się (daw.) — smucić się. [przypis edytorski]

170. hazard — tu: przypadek. [przypis edytorski]

171. nie tym — dziś popr.: nie w tym. [przypis edytorski]

172. alboż — czy. [przypis edytorski]

173. trawić — spędzać. [przypis edytorski]

174. do woli — ile chciał. [przypis edytorski]

175. nieprawy — tu: niesłuszny. [przypis edytorski]

176. sarknąć — wyrazić się nieuprzejmie. [przypis edytorski]

177. wasze (daw.) — waszmość. [przypis edytorski]

178. zmodnieć — dostosować się do współczesnej mody. [przypis edytorski]

179. bogdaj (daw.) — oby (dosł. niech Bóg da, aby...). [przypis edytorski]

180. łudzić — mylić, oszukiwać. [przypis edytorski]

181. opaczny — tu: fałszywy. [przypis edytorski]

182. skrzętny — zapobiegliwy, staranny. [przypis edytorski]

183. ująć — odebrać. [przypis edytorski]

184. zasilenie — tu: wzmocnienie. [przypis edytorski]

185. gnuśność (daw.) — lenistwo. [przypis edytorski]

186. mżyć (daw.) — drzemać. [przypis edytorski]

187. w spokojnej zaciszy — dziś popr.: w spokojnym zaciszu. [przypis edytorski]

188. jędza — Eris, w mit. gr. bogini kłótni i chaosu. To ona rzuciła między trzy boginie, Herę, Atenę i Afrodytę, złote jabłko przeznaczone dla najpiękniejszej, co doprowadziło ostatecznie do wojny trojańskiej, kiedy Parys rozstrzygnął, że jabłko należy się bogini miłości. Personifikacja ta występowała również w Monachomachii. [przypis edytorski]

189. srożyć się (daw.) — złościć się, gniewać. [przypis edytorski]

190. dzielniejszy — tu: silniejszy, skuteczniejszy. [przypis edytorski]

191. pozór — zewnętrzny wygląd, często nieodpowiadający stanowi faktycznemu. [przypis edytorski]

192. taić — ukrywać. [przypis edytorski]

193. pałać — świecić, płonąć. [przypis edytorski]

194. coraz — co chwilę. [przypis edytorski]

195. czuć — tu: czuwać. [przypis edytorski]

196. wczas (daw.) — odpoczynek. [przypis edytorski]

197. gnuśny (daw.) — leniwy. [przypis edytorski]

198. nieprawie (daw.) — w sposób nienależny. [przypis edytorski]

199. zbyt wolnie — w sposób dający zbyt wiele swobody. [przypis edytorski]

200. znaczyć — tu: ukazywać. [przypis edytorski]

201. wzmagać się — tu prawdop. podejmować wysiłek. [przypis edytorski]

202. dostać — dosięgnąć. [przypis edytorski]

203. zająć się — zapalić się. [przypis edytorski]

204. zjadłość — zjadliwość. [przypis edytorski]

205. syn Alkmeny — Herakles. [przypis edytorski]

206. z olbrzymy i smoki — dziś popr. forma N. lm: z olbrzymami i smokami. [przypis edytorski]

207. zdobycz nemejska — skóra lwa nemejskiego, zabitego przez Heraklesa w ramach jego pierwszej pracy. [przypis edytorski]

208. na nieśmiertelność godził — sens: dążył do nieśmiertelności. [przypis edytorski]

209. walny — zasadniczy, decydujący. [przypis edytorski]

210. wdziać (daw.) — ubrać. [przypis edytorski]

211. rozjadły — rozzłoszczony. [przypis edytorski]

212. żwawo — szybko. [przypis edytorski]

213. kupić się (daw.) — gromadzić się. [przypis edytorski]

214. zorza — dziś popr. forma M. lm: zorze. [przypis edytorski]

215. wzruszenie — tu: poruszenie, zamieszanie. [przypis edytorski]

216. struchlały — przerażony. [przypis edytorski]

217. chyży (daw.) — szybki. [przypis edytorski]

218. laty — dziś popr. forma N. lm: latami. [przypis edytorski]

219. zemdlić (daw.) — osłabić. [przypis edytorski]

220. mroczyć (daw.) — wprawiać w zamroczenie. [przypis edytorski]

221. bohatyr — dziś popr: bohater. [przypis edytorski]

222. z strachu — dziś popr.: ze strachu. [przypis edytorski]

223. na poły (daw.) — w połowie. [przypis edytorski]

224. nie śmie podnieść oczy — dziś popr. składnia: nie śmie podnieść oczu. [przypis edytorski]

225. uśmierzyć — uspokoić, złagodzić. [przypis edytorski]

226. lada — byle. [przypis edytorski]

227. strofować — krytykować, napominać. [przypis edytorski]

228. zdrożność — wykroczenie przeciw właściwym obyczajom. [przypis edytorski]

229. starce — dziś popr. forma B. lm: starców. [przypis edytorski]

230. potwarca — ten, kto obraża; odnośnie formy gramatycznej patrz przypis poprzedni. [przypis edytorski]

231. targać się — zuchwale atakować. [przypis edytorski]

232. jakowej — dziś popr.: jakiej. [przypis edytorski]

233. próżny — jałowy, bezskuteczny. [przypis edytorski]

234. dąsać się — obrażać się, ujawniać niezadowolenie. [przypis edytorski]

235. w pieczy — w opiece. [przypis edytorski]

236. przeciwny — tu rzeczownikowo: przeciwnik. [przypis edytorski]

237. jad — tu: złość. [przypis edytorski]

238. dumnym maksym swoich składem — sens: swoimi dziełami, pełnymi umoralniających maksym. [przypis edytorski]

239. ubity — utrwalony (metafora odsyłająca do obrazu ubitej drogi). [przypis edytorski]

240. zelżywość (daw.) — obelga. [przypis edytorski]

241. sztuka — tu: umiejętność. [przypis edytorski]

242. polerowny (daw.) — kulturalny, wyrafinowany. [przypis edytorski]

243. czczy — jałowy, nic nieznaczący. [przypis edytorski]

244. okrasić — tu: ozdobić. [przypis edytorski]

245. przynuka a. prynuka (daw. a. reg.) — zachęta. [przypis edytorski]

246. zdradnie — dziś popr. zdradliwie. [przypis edytorski]

247. srożyć się (daw.) — złościć się, gniewać. [przypis edytorski]

248. muszą — zmuszają. [przypis edytorski]

249. odwołać — powołać. [przypis edytorski]

250. drudzy — dziś powiedziano by: inni. [przypis edytorski]

251. lubo (daw.) — chociaż. [przypis edytorski]

252. uhamować — pohamować. [przypis edytorski]

253. miękczyć — zmiękczać. [przypis edytorski]

254. zbytek — nadmiar. [przypis edytorski]

255. nadać się — być odpowiednim, właściwym. [przypis edytorski]

256. przywdziać (daw.) — ubrać, tu: ozdobić. [przypis edytorski]

257. zawzdy (daw.) — zawsze. [przypis edytorski]

258. szpetnie — brzydko. [przypis edytorski]

259. Wojna Mnichów — tłumaczenie tytułu Monachomachii. [przypis edytorski]

260. najprzód (daw.) — najpierw. [przypis edytorski]

261. płochość — lekkomyślność. [przypis edytorski]

262. fraszka (z wł.) — drobiazg. [przypis edytorski]

263. rada (daw.) — chętnie. [przypis edytorski]

264. za rzecz szacowną gdy udała baśnie — sens: gdy udawała, że baśnie są rzeczą szacowną. [przypis edytorski]

265. zatrudniony — zajęty. [przypis edytorski]

266. ladaco — byle co (tu nie odnosi się do osoby). [przypis edytorski]

267. maszka — dziś popr.: maska. [przypis edytorski]

268. wierszów — dziś popr.: forma D. lp: wierszy. [przypis edytorski]

269. kryśli — dziś popr.: kreśli. [przypis edytorski]

270. nie wart uczonych czytania i myśli — sens: nie zasługuje, by uczeni czytali go i zastanawiali się nad nim. [przypis edytorski]

271. z słowy — dziś popr. forma N. lm: ze słowami. [przypis edytorski]

272. istota — tu: znaczenie. [przypis edytorski]

273. mający wyroki w szafunku — sens: szafujący opiniami. [przypis edytorski]

274. mieścić — tu: umieszczać. [przypis edytorski]

275. kunszt (daw.) — sztuka, rzemiosło, umiejętność. [przypis edytorski]

276. omamiać — oszukiwać, wprowadzać w błąd. [przypis edytorski]

277. wdzięcznie (daw.) — pięknie. [przypis edytorski]

278. próżny — jałowy, bezskuteczny. [przypis edytorski]

279. płochy — tu: niepoważny. [przypis edytorski]

280. nie godzi się — nie należy. [przypis edytorski]

281. probować (z łac. probo) — badać, oceniać, czynić coś godnym uznania. [przypis edytorski]

282. ganić — krytykować. [przypis edytorski]

283. chlubić się — chwalić się. [przypis edytorski]

284. zgoła — całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]

285. przymawiać (daw.) — krytykować. [przypis edytorski]

286. zakąty — kąty, zakątki. [przypis edytorski]

287. umysły były rozerwane — sens: pojawiały się sprzeczne opinie. [przypis edytorski]

288. wicesgerent — (daw., z łac. vices: zastępca; gerent: osoba działająca, wykonawca) — w XVIII w. urzędnik powoływany przez starostów grodzkich do wykonywania wyroków. [przypis edytorski]

289. instygator (daw.) — oskarżyciel. [przypis edytorski]

290. przegranę — dziś popr. forma B. lp: przegraną. [przypis edytorski]

291. miękczyć — zmiękczać. [przypis edytorski]

292. ustawicznie — ciągle. [przypis edytorski]

293. bierać (daw.) — przyjmować. [przypis edytorski]

294. ojciec promotor — w Monachomachii występuje „promotor różańcowy”, czyli zakonnik opiekujący się kółkiem różańcowym. [przypis edytorski]

295. igraszki — dziś popr. forma N. lm: igraszkami. [przypis edytorski]

296. hoży — zdrowy i urodziwy. [przypis edytorski]

297. wydawać się — wyglądać. [przypis edytorski]

298. sprośnie (daw.) — nieprzyzwoicie. [przypis edytorski]

299. skojarzyć — tu: połączyć. [przypis edytorski]

300. srożyć się (daw.) — złościć się, gniewać. [przypis edytorski]

301. swarzyć się — kłócić się. [przypis edytorski]

302. odrażać — zniechęcać. [przypis edytorski]

303. próżnie — właśc. próżno, tj. bezskutecznie, bezcelowo. [przypis edytorski]

304. płochy — lekkomyślny. [przypis edytorski]

305. drukiem podać (daw.) — wydrukować. [przypis edytorski]

306. bawić (daw.) — zajmować. [przypis edytorski]

307. dwakroć — dwukrotnie, dwa razy. [przypis edytorski]

308. obaczyć — dziś: zobaczyć. [przypis edytorski]

309. plon — tu: łup. [przypis edytorski]