Pieśni - Jan Kochanowski (biblioteka dla seniora .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Jan Kochanowski przez ponad dwadzieścia lat tworzył Pieśni. Utwory te zostały wydane w dwóch tomach — Księgi pierwsze i Księgi wtóre.
W Pieśniach Kochanowski przedstawia świat jako coś niepewnego i chaotycznego. W tym chaosie to właśnie człowiek powinien być zrównoważony, jednocześnie ciesząc się życiem. Epikureizm i hasło carpe diem, które pojawiają się w utworach są zaczerpnięte z filozofii antycznego twórcy Horacego. Pieśni mają zróżnicowaną tematykę, można w nich znaleźć utwory o tematyce miłosnej, religijnej, patriotycznej, filozoficznej i biesiadnej.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Jan Kochanowski
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Pieśni - Jan Kochanowski (biblioteka dla seniora .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Jan Kochanowski
class="foreign-word">sobie być radzi — zabawić się, weselić się wspólnie. [przypis redakcyjny]
139. gęśli (a. gęśle) — instrument smyczkowy, zazwyczaj dwu- lub trzystrunowy, rodzaj prymitywnych skrzypiec w kształcie owalnego pudła z krótka szyjką. [przypis redakcyjny]
140. lutnia (tu daw. forma B. lp: lutnią; dziś: lutnię) — instrument szarpany, posiadający od 6 do 16 strun, znany od starożytności, w renesansie również symbol sztuki poetyckiej. [przypis redakcyjny]
141. szafuj gotowym — rozporządzaj tym, co posiadasz; może w znaczeniu: pieniędzmi (por. wyraz pokrewny: gotówka). [przypis redakcyjny]
142. Fortuna — rzym. bogini ślepego przypadku. Przedstawiano ją z rogiem obfitości, trzymającą ster (była sternikiem życia ludzkiego), zazwyczaj ślepą. Motyw Fortuny odgrywał niezwykle ważną rolę w filozofii Pieśni Kochanowskiego. [przypis redakcyjny]
143. niech kona — tu: niech dokona; niech doprowadzi do skutku. [przypis redakcyjny]
144. siedziem w jej prawie (starop.) — podlegamy jej prawom, znajdujemy się pod jej władzą. [przypis redakcyjny]
145. snadnie (starop.) — łatwo. [przypis redakcyjny]
146. stojąc (starop. forma imiesł.) — stojący. [przypis redakcyjny]
147. z przejźrzenia (starop.) — z postanowienia, z przeznaczenia. [przypis redakcyjny]
148. szczęście stateczne (starop.) — niezmienny los. [przypis redakcyjny]
149. spuścić (tu forma 1 os. lp cz. przysz.: spuszczę) — tu: oddać. [przypis redakcyjny]
150. chudoba (starop.) — skromny dobytek, ubóstwo. [przypis redakcyjny]
151. przenajdować — zjednywać. [przypis redakcyjny]
152. bezpiecznym sercem (starop.) — z sercem wolnym od obaw, z poczuciem bezpieczeństwa. [przypis redakcyjny]
153. W równej fuście — w niewielkim okręcie. [przypis redakcyjny]
154. Ks. 1, Pieśń X — początek pieśni jest parafrazą ody Horacego (Carmina II 20) noszącej tytuł Ad Maecenatem (Do Mecenasa); parafraza całości — Ks. 2, Pieśń XXIII; por. też Carmina I 12. [przypis redakcyjny]
155. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
156. odziać pióry — pokryć piórami. [przypis redakcyjny]
157. wrotny — wracający. [przypis redakcyjny]
158. krąg odmiennej światłości — przen. księżyc. [przypis redakcyjny]
159. sprawca żyzności — Diana, bogini księżyca, była też boginią płodności i urodzaju. [przypis redakcyjny]
160. prze Bóg, a na jawi, / Czy mię sen bawi? (starop.) — na Boga, czy to jawa, czy też zwodzi mnie sen? [przypis redakcyjny]
161. Lech Słowianin — nawiązanie do legendarnego władcy Polski umieszczonego tu w niebie. [przypis redakcyjny]
162. Krok — Krak, Krakus, legendarny założyciel Krakowa. [przypis redakcyjny]
163. fortelny Przemysł — przebiegły Przemysław (Lestko I), przedhistoryczny polski książę, według legendy pokonał wojska Aleksandra Wielkiego umieszczając na drzewach malowane tarcze, ku którym zwabił żołnierzy wroga. [przypis redakcyjny]
164. ten, co dostał trefunkiem korony — Lestko II wygrał wyścig jeździecki po koronę, mimo że jego przeciwnik wyłożył trasę biegu żelaznymi kolcami. [przypis redakcyjny]
165. Biegł zawód drogi — biegł w zawody o cenną (drogą) rzecz. [przypis redakcyjny]
166. Zemowit — Siemowit, syn Piasta, legendarnego założyciela dynastii. [przypis redakcyjny]
167. Miecław — chodzi o Mieszka I. [przypis redakcyjny]
168. zakon (daw.) — prawo. [przypis redakcyjny]
169. mężne Bolesławy — chodzi o Bolesława Chrobrego i Krzywoustego, może również Śmiałego. [przypis redakcyjny]
170. serce wzięła — nabrała serca, odwagi. [przypis redakcyjny]
171. zakonnik święty — Kazimierz I Odnowiciel, zwany też Mnichem. [przypis redakcyjny]
172. dwa Leszczkowie — dwóch Leszków: Leszek Biały i Leszek Czarny. [przypis redakcyjny]
173. król wzrostem mały — Władysław Łokietek. [przypis redakcyjny]
174. dwu Kazimierzu (daw. forma B.)— dwóch Kazimierzy: Kazimierza Wielkiego i Kazimierza Jagiellończyka. [przypis redakcyjny]
175. Władysław — chodzi o Władysława Warneńczyka. [przypis redakcyjny]
176. Sygmunt — Zygmunt (Zygmunt I Stary). [przypis redakcyjny]
177. ten, co po was — następca tronu, Zygmunt II August. [przypis redakcyjny]
178. Niechaj (...) zwierzonego nie wzdawa opieku — niech nie oddaje powierzonej mu odpowiedzialności. [przypis redakcyjny]
179. Ks. 1, Pieśń XI — pieśń jest parafrazą ody Horacego (Carmina I 23) noszącej tytuł Ad Chloen meretricem fugientem se (Do hetery Chloe stroniącej od poety). [przypis redakcyjny]
180. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
181. Neto — Neta to dawne zdrobnienie od Agnieszka; u Horacego: Chloe. [przypis redakcyjny]
182. nie tykana — pozostająca dziewicą. [przypis redakcyjny]
183. obłąkany* (starop.) — zabłąkany. [przypis redakcyjny]
184. ustronny — odludny, niedostępny. [przypis redakcyjny]
185. postrachy płonne — nieuzasadniony strach. [przypis redakcyjny]
186. kiedy — tu: w końcu. [przypis redakcyjny]
187. sie (...) przygodzić (starop.) — przydać się. [przypis redakcyjny]
188. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
189. nieprawie (starop.) — nie bardzo, niezupełnie. [przypis redakcyjny]
190. tuszyć (starop.) — spodziewać się, przeczuwać. [przypis redakcyjny]
191. snadź (starop.) — może, chyba. [przypis redakcyjny]
192. złe szczęście — zły los. [przypis redakcyjny]
193. winnica — tu: alegoria kobiety, ciała kobiecego. [przypis redakcyjny]
194. gody — tu: szczęście. [przypis redakcyjny]
195. snadnie (starop.) — łatwo, bez trudu. [przypis redakcyjny]
196. jeno (...) nie (starop.) — niemal. [przypis redakcyjny]
197. przechować — tu: strawić (tj. przechować w żołądku). [przypis redakcyjny]
198. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
199. nad zwyczaj tych czasów — inaczej niż zwykle (bywa) w tych czasach. [przypis redakcyjny]
200. Pan świętobliwy — król Zygmunt August. [przypis redakcyjny]
201. równia (starop.) — równego. [przypis redakcyjny]
202. jako — od czas gdy. [przypis redakcyjny]
203. pohaniec — poganin (zob. Ks. 1, Pieśń VII, w. 9). [przypis redakcyjny]
204. Starodub — warownia zdobyta w roku 1535 przez Jana Tarnowskiego podczas walk z Moskwą. [przypis redakcyjny]
205. lud (...) zwierzony — powierzoną sobie załogę. [przypis redakcyjny]
206. stus — cios, uderzenie. W strofie tej jest mowa prawdopodobnie o bitwie pod Orszą z roku 1514. [przypis redakcyjny]
207. Niepr — Dniepr. [przypis redakcyjny]
208. miecąc na ostrowy — miotając na wyspy. [przypis redakcyjny]
209. na ledzie (starop. N. lp) — na lodzie. [przypis redakcyjny]
210. granic (...) ujedzie (starop.) — wtargnie w nasze granice. [przypis redakcyjny]
211. Ks. 1, Pieśń XIV — pieśń jest parafrazą ody Horacego (Carmina I 9) noszącej tytuł Ad Thaliarchum (Do Taliarcha). [przypis redakcyjny]
212. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
213. z pułnocy — daw. ortografia; dziś: z północy. [przypis edytorski]
214. Nam nie lza, jedno (starop.) — jedyne, co możemy zrobić to. [przypis redakcyjny]
215. w godzinie — w jednej chwili. [przypis redakcyjny]
216. snadnie (starop.) — łatwo, bez trudu. [przypis redakcyjny]
217. Niechaj nie schodzi cało, / Coć sie do rąk dostało — bierz, co ci wpadło w ręce. [przypis redakcyjny]
218. ślubić — zaręczyć. [przypis redakcyjny]
219. zawżdy (starop.) — zawsze. [przypis redakcyjny]
220. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
221. Nie za staraniem ani prze mą sprawę — bez mojego udziału; nie wskutek moich starań. [przypis redakcyjny]
222. po tobie znam taką postawę — doznaję od ciebie takiego zachowania się. [przypis redakcyjny]
223. poczytać — zaliczyć. [przypis redakcyjny]
224. licho — nieszczęście (licho to liczba nieparzysta; miała ona przynosić nieszczęście). [przypis redakcyjny]
225. dobre wodzi (starop.) — dobrze powodzi. [przypis redakcyjny]
226. trudno naleźć masz (starop.) — nie znajdziesz. [przypis redakcyjny]
227. gładkość (starop.) — piękno, uroda. [przypis redakcyjny]
228. padnie — zachodzi. [przypis redakcyjny]
229. zawżdy (starop.) — zawsze. [przypis redakcyjny]
230. czas (...) ostatniej potrzebie — godzina śmierci. [przypis redakcyjny]
231. Ks. 1, Pieśń XVI — pieśń jest parafrazą ody Horacego (zob. Carmina III 1, w. 5–48) noszącej tytuł Ad chorum virginum et puerorum (Do chóru dziewcząt i chłopców). [przypis redakcyjny]
232. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
233. dobrą sławą nie da naprzód nikomu — nie da się wyprzedzić nikomu, gdy chodzi o dobre imię. [przypis redakcyjny]
234. kto bądź, ten bądź — wszystko jedno, kto. [przypis redakcyjny]
235. poima (starop. forma 3 os. lp, cz. przysz.) — pojmie, zabierze (por. imać się czego). [przypis redakcyjny]
236. Komu zawżdy nad szyją wisi miecz goły — aluzja do miecza Damoklesa: Damokles, ulubieniec Dionizjosa, tyrana Syrakuz (405–367 r. p.n.e.), gdy zazdrościł władcy szczęśliwego losu został posadzony pod mieczem zawieszonym na końskim włosie, by mógł wczuć się w sytuację władcy w każdej chwili narażonego na nieszczęście. [przypis redakcyjny]
237. sen przyjmie — sprowadzi sen. [przypis redakcyjny]
238. miarkować (daw.) — ograniczać, powściągać. [przypis redakcyjny]
239. na wodzie zamki budują — jest to nawiązanie do metody budowania rzymskich willi; wprawdzie nie na morzu, ale na tamach czy kamiennych groblach wchodzących w morze (zob. też Ks. 1, Pieśń I). [przypis redakcyjny]
240. pchać sie — wypędzić się, wypchnąć się. [przypis redakcyjny]
241. budowny — okazały, pięknie zbudowany. [przypis redakcyjny]
242. serdeczna rana — tu: niepokój, lęk. [przypis redakcyjny]
243. przecz mam zajźrzeć — dlaczego mam zazdrościć. [przypis redakcyjny]
244. Ks.1, Pieśń XVII — pieśń jest oparta na motywach listu Penelopy do Ulissesa z Heroid Owidiusza. Wprowadzająca strofa pierwsza jest oryginalna. [przypis redakcyjny]
245. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
246. Słońce (...) padło — słońce zaszło; zapadło za horyzont. [przypis redakcyjny]
247. mało (starop.) — trochę. [przypis redakcyjny]
248. lato (daw.) — rok. [przypis redakcyjny]
249. Fortuna (...) zajźrzała — los pozazdrościł. [przypis redakcyjny]
250. cudzołożnik — chodzi tu o Parysa, który porwał Helenę, co stało się przyczyną wojny trojańskiej; z tej wojny wracał przez 10 lat Ulisses, na którego czeka skarżąca się tutaj Penelopa. [przypis redakcyjny]
251. uszłabych była (starop.) — uniknęłabym. [przypis redakcyjny]
252. przed którą prawie — z powodu której całkiem. [przypis redakcyjny]
253. schną dziś moje kości — zwrot przysłowiowy posiadający genezę biblijną, oznacza tęsknotę („usychanie” z tęsknoty), utratę sił z nią związaną. [przypis redakcyjny]
254. zbyć (tu: 3 os. lp: zbędzie) — stracić. [przypis redakcyjny]
255. na rózdze — na gałęzi. [przypis redakcyjny]
256. po swe wszytkie czasy — przez całe swoje życie. [przypis redakcyjny]
257. zawżdy (starop.) — zawsze. [przypis redakcyjny]
258. chronię sie ludzi — chronię się przed ludźmi; unikam ludzi. [przypis redakcyjny]
259. wżdy (starop.) — przynajmniej. [przypis redakcyjny]
260. gorzej sądzić — spodziewa się czegoś złego. [przypis redakcyjny]
261. troszczyć (starop.) — martwić, niepokoić, trapić; troszczą mię: trapią mnie.
Darmowe książki «Pieśni - Jan Kochanowski (biblioteka dla seniora .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)