Pieśni - Jan Kochanowski (biblioteka dla seniora .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Jan Kochanowski przez ponad dwadzieścia lat tworzył Pieśni. Utwory te zostały wydane w dwóch tomach — Księgi pierwsze i Księgi wtóre.
W Pieśniach Kochanowski przedstawia świat jako coś niepewnego i chaotycznego. W tym chaosie to właśnie człowiek powinien być zrównoważony, jednocześnie ciesząc się życiem. Epikureizm i hasło carpe diem, które pojawiają się w utworach są zaczerpnięte z filozofii antycznego twórcy Horacego. Pieśni mają zróżnicowaną tematykę, można w nich znaleźć utwory o tematyce miłosnej, religijnej, patriotycznej, filozoficznej i biesiadnej.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Jan Kochanowski
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Pieśni - Jan Kochanowski (biblioteka dla seniora .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Jan Kochanowski
zabić (por. pokrewne: konać; dokonać żywota). [przypis redakcyjny]
384. Abych (...) okrutnych razów nie podjęła — żebym nie doznała (nie otrzymała) okrutnych ciosów. [przypis redakcyjny]
385. nie mówię o słowa, / Łatwiejsza to, kiedyby — nie chodzi już o to, co mówią, łatwiej by to było znieść, gdyby. [przypis redakcyjny]
386. wrzeciądz (daw.) — zamek; urządzenie do zamykania bramy w postaci żelaznej sztaby lub drąga obracającego się na sworzniu. [przypis redakcyjny]
387. młotek — chodzi tu o młotek wiszący na bramie i używany jako kołatka. [przypis redakcyjny]
388. głowica — rękojeść broni. [przypis redakcyjny]
389. na jaki żywot sie udała — jaki rodzaj życia wybrała. [przypis redakcyjny]
390. na zęby ją wzięli — zaczęli ją obmawiać (por. dzisiejsze „wziąć kogoś na języki”). [przypis redakcyjny]
391. noc pole nocy — noc podle nocy, czyli noc po nocy. [przypis redakcyjny]
392. podwoja (starop. forma D. lp) — bocznej futryny drzwi. [przypis redakcyjny]
393. gdyż — tu: skoro. [przypis redakcyjny]
394. uznać — doznać, doświadczyć. [przypis redakcyjny]
395. niewytrwany (starop.) — nie do wytrzymania. [przypis redakcyjny]
396. doległość (daw.) — cierpienie, dolegliwość. [przypis redakcyjny]
397. Gdzieś to (...) przepadło — oby przeniknęło. [przypis redakcyjny]
398. zapamiętały — uparty w złym. [przypis redakcyjny]
399. uczynność — tu: przysługi, podarki. [przypis redakcyjny]
400. niechać (starop.; tu forma 3 os. lp r.ż.: niechała) — zostawić. [przypis redakcyjny]
401. Com sie razów — ilem się razy. [przypis redakcyjny]
402. obiata (daw.) — ofiara. [przypis redakcyjny]
403. tego — w domyśle: tego śpiewania. [przypis redakcyjny]
404. oni — w domyśle: kochankowie śpiewający w nocy. [przypis redakcyjny]
405. odpieją — skończą piać. [przypis redakcyjny]
406. mię ledwie staje (starop.) — ledwie żyję. [przypis redakcyjny]
407. Ks. 2, Pieśń I — po raz pierwszy opublikowana pt. Pieśń o potopie. Nawiązuje do opowieści o potopie z biblijnej Księgi Rodzaju. [przypis redakcyjny]
408. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
409. przeciwny (daw.) — nieprzyjazny. [przypis redakcyjny]
410. Wilna — Wilejka, dopływ Wilii. [przypis redakcyjny]
411. brzegom silna — zagraża brzegom. [przypis redakcyjny]
412. zakładaj korab’ — zaczynaj budować okręt (arkę). [przypis redakcyjny]
413. nauczony (daw.) — doświadczony, biegły w swym fachu. [przypis redakcyjny]
414. wał (daw.) — fala. [przypis redakcyjny]
415. Nie wysiedział sie (...) w cale — nie przetrwał, nie uszedł z życiem. [przypis redakcyjny]
416. obłów — połów, zdobycz; por. pokrewny współcz. wyraz: obłowić się. [przypis redakcyjny]
417. Bóg (...) nierząd psował — zwalczał zepsucie, grzech. [przypis redakcyjny]
418. niezmierzony — bardzo wielki. [przypis redakcyjny]
419. świat zastąpiły — pokryły świat, czyli stały się całym światem. [przypis redakcyjny]
420. prawie (starop.) — należycie. [przypis redakcyjny]
421. za czasem — z czasem. [przypis redakcyjny]
422. Boga ruszyły — wzruszyły Boga. [przypis redakcyjny]
423. plemię (starop.) — potomstwo. [przypis redakcyjny]
424. osiędzie — zaludni się (por. pokrewne: osiąść gdzieś na stałe; osadnik). [przypis redakcyjny]
425. wzruszyć (daw.) — pobudzić do ruchu. [przypis redakcyjny]
426. znakomity* (daw.) — widoczny. [przypis redakcyjny]
427. pomni sie — opamiętaj się. [przypis redakcyjny]
428. nie twojej to głowy — to nie na twoją głowę, to przekracza twoje możliwości rozumienia. [przypis redakcyjny]
429. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
430. Nie dbam (...) biegają — tańczące skały to aluzja do działalności Amfiona, władcy Teb i muzyka, który potrafił swą grą poruszać kamienie, zaś wzmianka o biegających lasach stanowi nawiązanie do umiejętności Orfeusza (zob. też: Ks. 1, Pieśń XXI). [przypis redakcyjny]
431. tobie k woli (starop.) — dla ciebie. [przypis redakcyjny]
432. Aryjon — Arion: muzyk z Lesbos; dźwięk jego głosu zwabił delfiny, które uratowały mu życie. [przypis redakcyjny]
433. druga na plac jedzie — inna się popisuje. [przypis redakcyjny]
434. plemię (starop.) — potomek. [przypis redakcyjny]
435. nauczony — uczony, wykształcony. [przypis redakcyjny]
436. zajźrzą jako żywo (starop.) — zawsze (przez całe życie) zazdroszczą. [przypis redakcyjny]
437. wiatrom krzywo — nie podoba się wiatrom (więc potrząsają nim). [przypis redakcyjny]
438. nama (starop.; C. daw. liczby podwójnej) — mnie i tobie. [przypis redakcyjny]
439. nie potrzeba — tu w znaczeniu: nic mi już więcej nie potrzeba do szczęścia. [przypis redakcyjny]
440. samy (starop. M. lm rodz. niemęskoosobowego) — same. [przypis redakcyjny]
441. co raz — co chwilę. [przypis redakcyjny]
442. Zająca już nie znać w życie — oznacza to, że żyto wysoko już wyrosło. [przypis redakcyjny]
443. ścisły (daw.) — skromny, oszczędny. [przypis redakcyjny]
444. faunowie (daw. forma lm; dziś: fauny) — pół mężczyźni, pół kozły. W mit. rzym. bóstwa polne i leśne towarzyszące pasterzom. [przypis redakcyjny]
445. ćma* (daw.) — ciemności. [przypis redakcyjny]
446. noc (...) nienaspaną — mowa tu o nocy nie pozwalającej na przerwanie snu, może nawet o śmierci jako wiecznym śnie. [przypis redakcyjny]
447. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
448. Fortuna — rzym. bogini ślepego przypadku. Przedstawiano ją z rogiem obfitości, trzymającą ster (była sternikiem życia ludzkiego), zazwyczaj ślepą. Motyw Fortuny odgrywał niezwykle ważną rolę w filozofii Pieśni Kochanowskiego. [przypis redakcyjny]
449. siedzieć wysoko — zajmować wysoką pozycję społeczną. [przypis redakcyjny]
450. Miej na poślednie koła pilne oko — dosł.: zwracaj uwagę na tylne koła; przysłowie to znaczy: myśl o tym, co się może zdarzyć. [przypis redakcyjny]
451. z przyrodzenia — z natury. [przypis redakcyjny]
452. pokład (daw.) — skarb. [przypis redakcyjny]
453. dawność (praw.)— termin oznaczający prawo do posiadania z tytułu zasiedzenia. [przypis redakcyjny]
454. tył (...) podawać (daw.) — uciekać. [przypis redakcyjny]
455. nie zstawa (starop.) — nie starcza. [przypis redakcyjny]
456. pobłaźnić (starop.) — ogłupić. [przypis redakcyjny]
457. insze oczyma przenosi — gardzi innymi (patrząc wyniośle ponad ich głowami, omijając ich wzrokiem). [przypis redakcyjny]
458. u Szczęścia w mocy — zależy od Szczęścia (a więc Losu, Fortuny). [przypis redakcyjny]
459. a tak — a więc. [przypis redakcyjny]
460. przygoda — przypadek. [przypis redakcyjny]
461. Ks. 1, Pieśń IV — pieśń jest parafrazą ody Horacego (Carmina III 16) noszącej tytuł Ad C. Maecenatem (Do C. Mecenasa). [przypis redakcyjny]
462. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
463. nieuspionych (...) złajników — sfory nie dających się uśpić psów; por. złaja (starop.): sfora. [przypis redakcyjny]
464. wiecznie nie uznać — nigdy nie poznać. [przypis redakcyjny]
465. obaczyć — tu: przewidzieć. [przypis redakcyjny]
466. W twardej kamiennej wieży (...) gmach otworzony — Danae została zamknięta w wieży przez swego ojca Akrisjosa („Akryzego”), pragnącego uchronić jej cnotę; Jowisz dostał się jednak do niej w postaci złotego deszczu, w wyniku czego została matką Perseusza. [przypis redakcyjny]
467. Złoto śrzodkiem janczarów zbrojnych pójdzie snadnie — złoto zwojuje nawet zbrojnych żołnierzy. [przypis redakcyjny]
468. przepadnie — tu: przeniknie. [przypis redakcyjny]
469. prorok grecki — tu: chodzi o Amfiaraosa, króla Argos, który wybrał się na wyprawę przeciw Tebom, choć jako prorok wiedział, że znajdzie tam śmierć; schowanego w kryjówce zdradziła żona przekupiona złotym naszyjnikiem. [przypis redakcyjny]
470. Macedończyk — wg popularnej anegdoty Filip Macedoński mawiał, że nie ma muru tak wysokiego, by nie przeskoczył go osioł objuczony złotem. [przypis redakcyjny]
471. podkopać — tu: doprowadzić do upadku. [przypis redakcyjny]
472. Wielkich pieniędzy (...) naszladuje — idzie za wielkimi pieniędzmi. [przypis redakcyjny]
473. pokład (daw.) — skarbiec. [przypis redakcyjny]
474. pomierny (daw.) — skromny. [przypis redakcyjny]
475. przystępować* (daw.) — przybywać. [przypis redakcyjny]
476. A buntów dobrowolnie bogatych sie kaję — wystrzegam się związków z bogatymi. [przypis redakcyjny]
477. państwo — tu: status wielkiego pana. [przypis redakcyjny]
478. żóławski (daw.; dziś popr.: żuławski) — pochodzący z urodzajnych Żuław koło Gdańska. [przypis redakcyjny]
479. siedząc w cieniu — żyjąc na uboczu. [przypis redakcyjny]
480. nędznik w dobrym mieniu — biedak wśród bogactwa. [przypis redakcyjny]
481. zasiewku (...) niepochybna wiara — pewna wiara w to, co wyrośnie po zasianiu. [przypis redakcyjny]
482. seremskie — ze Sremu na Węgrzech. [przypis redakcyjny]
483. strzyc — tu: skubać. [przypis redakcyjny]
484. odprawić — tu: odpędzić. [przypis redakcyjny]
485. płatu (...) poprawię — zwiększę dochody; por. współcz.: płacić, płatność. [przypis redakcyjny]
486. porządny (daw.) — sprawnie rządzony. [przypis redakcyjny]
487. ścisły (daw.) — oszczędny. [przypis redakcyjny]
488. Ks.2, Pieśń V — pieśń mówi o najeździe Tatarów na Podole w 1575 roku. [przypis redakcyjny]
489. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
490. sromota (daw.) — hańba, niesława. [przypis redakcyjny]
491. nienagrodzona szkoda — niepowetowana strata. [przypis redakcyjny]
492. pohaniec (daw.) — muzułmanin (Turek lub Tatar; poganin); określenie pogardliwe. [przypis redakcyjny]
493. sprosny (starop.) — godny potępienia, potworny, okrutny. [przypis redakcyjny]
494. Niestr — Dniestr. [przypis redakcyjny]
495. żałosny (daw.) — godny żalu. [przypis redakcyjny]
496. niewierny — niechrześcijanin. [przypis redakcyjny]
497. Turczyn psy zapuścił swoje — Turek (sułtan turecki) wypuścił swoich poddanych (sforę) Tatarów. [przypis redakcyjny]
498. łanie — tu przen.: piękne kobiety. [przypis redakcyjny]
499. jedny (daw. M. lm r. ż.) — jedne. [przypis redakcyjny]
500. bisurmański — mahometański. [przypis redakcyjny]
501. pod kotarzami — szałas, namiot; por. współcz.: kotara. [przypis redakcyjny]
502. odbieżałe stado — opuszczone stado; może aluzja do sytuacji po ucieczce Henryka Walezego. [przypis redakcyjny]
503. po woli (starop.) — posłuszny komuś; por. daw. powolny. [przypis redakcyjny]
504. że — tu: gdyż. [przypis redakcyjny]
505. dodać serca (daw.) — dodać odwagi. [przypis redakcyjny]
506. lekki (daw.) — podły, godny lekceważenia. [przypis redakcyjny]
507. Ledwieć nam (...) króla nie podawa — aluzja do tureckich rad w sprawie wyboru króla. [przypis redakcyjny]
508. mała nie dostawa (starop.) — mało brakuje. [przypis redakcyjny]
509. czuj (...) o sobie (starop.) — czuwaj nad sobą, nad swoim bezpieczeństwem. [przypis redakcyjny]
510. Lach — Polak. [przypis redakcyjny]
511. jakobyć — aby ci. [przypis redakcyjny]
512. Wsiadamy? — w znaczeniu: czy już wsiadamy na konie? [przypis redakcyjny]
513. chętny (daw.) — życzliwy; por. współcz. antonim: niechętny. [przypis redakcyjny]
514. talery — talary (powszechnie używana moneta srebrna). [przypis redakcyjny]
515. darmo — bez celu. [przypis redakcyjny]
516. Pozno puklerza przebici macają — gdy już
Darmowe książki «Pieśni - Jan Kochanowski (biblioteka dla seniora .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)