Pieśni - Jan Kochanowski (biblioteka dla seniora .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Jan Kochanowski przez ponad dwadzieścia lat tworzył Pieśni. Utwory te zostały wydane w dwóch tomach — Księgi pierwsze i Księgi wtóre.
W Pieśniach Kochanowski przedstawia świat jako coś niepewnego i chaotycznego. W tym chaosie to właśnie człowiek powinien być zrównoważony, jednocześnie ciesząc się życiem. Epikureizm i hasło carpe diem, które pojawiają się w utworach są zaczerpnięte z filozofii antycznego twórcy Horacego. Pieśni mają zróżnicowaną tematykę, można w nich znaleźć utwory o tematyce miłosnej, religijnej, patriotycznej, filozoficznej i biesiadnej.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Jan Kochanowski
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Pieśni - Jan Kochanowski (biblioteka dla seniora .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Jan Kochanowski
[przypis redakcyjny]
262. poruczać (starop.) — oddawać pod opiekę, polecać. [przypis redakcyjny]
263. łacno (starop.) — bez trudu, łatwo. [przypis redakcyjny]
264. podobno — być może. [przypis redakcyjny]
265. ostatnie (starop.) — ostatecznie. [przypis redakcyjny]
266. usilny — tu: silny, natarczywy. [przypis redakcyjny]
267. że wrychle stanie — żeby rychło (szybko) stanął. [przypis redakcyjny]
268. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
269. Czołem za cześć — zwrot oznaczający pożegnanie i podziękowanie (tutaj: za ucztę). [przypis redakcyjny]
270. przezdzięki (starop.) — wbrew mojej woli, gwałtem. [przypis redakcyjny]
271. przemierzły — wstrętny, budzący odrazę, obrzydliwy. [przypis redakcyjny]
272. być — by ci. [przypis redakcyjny]
273. miecesz — miotasz, potrząsasz. [przypis edytorski]
274. Wyciskałeś talerze, wyciskasz (...) stołki — rzucałeś talerzami, rzucasz stołkami. [przypis redakcyjny]
275. Zdrowie rad mam od ciebie — z przyjemnością przyjmuję twój toast za zdrowie. [przypis redakcyjny]
276. Dajęć przodek — przyznaję ci pierwszeństwo. [przypis redakcyjny]
277. usiec (tu: 2 os. lp cz. przysz.: usieczesz) — pokonać. [przypis redakcyjny]
278. jesli — tu: czy. [przypis redakcyjny]
279. czestować — okazywać cześć. [przypis redakcyjny]
280. dobra wola (tu: daw. B. lp. dobrą wolą) — swoboda. [przypis redakcyjny]
281. po niewoli — wbrew swojej woli. [przypis redakcyjny]
282. skwarna — środek wymiotny podawany ptakom myśliwskim. [przypis redakcyjny]
283. Ja nie będę gonił — w domyśle: jak ptak myśliwski, któremu podano skwarnę. [przypis redakcyjny]
284. piwa (...) zronił — zwymiotował piwo. [przypis redakcyjny]
285. przedsię — przecież. [przypis redakcyjny]
286. niemyśliw — nie lubiący polowania. [przypis redakcyjny]
287. szperki niedopiekłe — niedopieczone kawałki wysmażonej słoniny (skwarki). [przypis redakcyjny]
288. głodzić (tu: 3 os. lm: głodzą) — tu: gryźć. [przypis redakcyjny]
289. co im krzywo — co im zawiniło. [przypis redakcyjny]
290. Rado by (...) z mozgu oszalało — na pewno zwariuje. [przypis redakcyjny]
291. bez wici — bez uprzedzenia. [przypis redakcyjny]
292. Porwoniście (...) śmierci — niech was śmierć porwie. [przypis redakcyjny]
293. Do tylam was rozwadzał — Tak długo rodzielałem was, bijących (wadzących) się. [przypis redakcyjny]
294. mnie tam na tym mało — mnie to nie obchodzi, mało mi na tym zależy. [przypis redakcyjny]
295. arkabuz — strzelba. [przypis redakcyjny]
296. go nalewaj — nalewaj piwa (czy też innego trunku). [przypis redakcyjny]
297. nieżaden (starop.; tu N. lp: nieżadnym) — niebrzydki. [przypis redakcyjny]
298. Chciejże pomnieć, a dobrze baczyć, namilejsza!; W czerwonej czapce chodził — tytuły pieśni popularnych w czasach Kochanowskiego. [przypis redakcyjny]
299. dyszkant — głos chłopięcy. [przypis redakcyjny]
300. wagant (od łac. vago, vagare: błądzić) — głos pośredni między altem i tenorem, „błądzący” po pijacku; opis całego tego chóru jest wyraźnie groteskowy. [przypis redakcyjny]
301. ali (starop.) — tymczasem. [przypis redakcyjny]
302. krom klątwy — bez przekleństwa. [przypis redakcyjny]
303. snadnie sie dopije — łatwo (skutecznie) się upije (a. zapije). [przypis redakcyjny]
304. Ks. 1, Pieśń XIX — pieśń zawiera motywy z licznych utworów Horacego (Carmina I 25, III 15, IV 13; epody 8 i 12). [przypis redakcyjny]
305. ale mało — choć przez chwilę. [przypis redakcyjny]
306. tobą szali, a ty sie nie czujesz — oszukuje cię, a ty nie dostrzegasz, jak jest z tobą naprawdę. [przypis redakcyjny]
307. Popatrz miedzy szoty prawdziwszej roboty — poszukaj między kupcami bardziej prawdomównego wyrobu, tj. lustra („szot” od „Szkot”; Szkoci byli znani w Polsce jako kupcy). [przypis redakcyjny]
308. płeć — daw. cera. [przypis redakcyjny]
309. nieprawie (starop.) — nie całkiem. [przypis redakcyjny]
310. uchyl gęby — otwórz usta („gęba” nie ma w języku szesnastowiecznym znaczenia pejoratywnego). [przypis redakcyjny]
311. snadnie — łatwo. [przypis redakcyjny]
312. lat (...) / Mamkać nie ukradnie — zwrot różnie tłumaczony: „nie ujmie ci lat to, że młodą osobę przedstawisz jako swoją mamkę” (L. Ślękowa); „niełatwo mamce mówić, że masz mniej lat” (T. Sinko). [przypis redakcyjny]
313. karby — zmarszczki. [przypis redakcyjny]
314. weneckie farby — luksusowe kosmetyki sprowadzane z Wenecji. [przypis redakcyjny]
315. mi się nie udała — nie spodobała mi się. [przypis redakcyjny]
316. młodym przyganiać — współzawodniczyć z młodymi. [przypis redakcyjny]
317. A to za krzywdę biorą twoje lata — będąc już w takim wieku, wyrządzasz sobie (ściślej: swojemu wiekowi) krzywdę. [przypis redakcyjny]
318. Nie przeciw sie — nie naśladuj, nie chciej dorównać. [przypis redakcyjny]
319. poprzestać świata — wyrzec się świata. [przypis redakcyjny]
320. cudniej* — bardziej stosownie (inny odcień znaczeniowy niż dzisiaj). [przypis redakcyjny]
321. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
322. przypij każdy swemu — w domyśle: sąsiadowi. [przypis redakcyjny]
323. Niech sie tu nikt z państwem nie ozywa — niech nikt nie mówi o sobie, jakby był wielkim panem. [przypis redakcyjny]
324. powagi używa — pokazuje, jaki jest ważny. [przypis redakcyjny]
325. z rejestru — według ścisłych reguł zachowania się. [przypis redakcyjny]
326. statek (starop.) — powaga, stateczność. [przypis redakcyjny]
327. Przedsię do mnie — no, chodźcie do mnie (lub: pijcie do mnie). [przypis redakcyjny]
328. drudzy, co macie pogodę — inni, którzy macie okazję, sposobność. [przypis redakcyjny]
329. Każdy swojej — w domyśle: towarzyszce, kobiecie. [przypis redakcyjny]
330. Kto sie długo na dobrą myśl bierze — jeśli ktoś długo zbiera się do zabawy. [przypis redakcyjny]
331. o jutrze — jutro. [przypis redakcyjny]
332. niechaj próznej rady — zaniechaj niepotrzebnych myśli. [przypis redakcyjny]
333. odmyślił — przemyślał. [przypis redakcyjny]
334. Ks. 1, Pieśń XXI — skarga zakochanego pod drzwiami dziewczyny nawiązująca do popularnego w starożytności i renesansie gatunku paraklausithyron (utwory Horacego, Tibullusa, Owidiusza, Propercjusza, Katullusa). [przypis redakcyjny]
335. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
336. sam (starop.) — tutaj. [przypis redakcyjny]
337. nieużyty (starop.) — nieubłagany. [przypis redakcyjny]
338. czartu porwano (starop.) — popularne przekleństwo: niech czart porwie. [przypis redakcyjny]
339. hardość — wyniosłość, zuchwałość. [przypis redakcyjny]
340. Gładkość wprawdzie (...) ale dzierżą obyczaje — sens fragmentu: uroda sprawia, że człowiek się zakochuje (staje się sługą miłości), ale miłość utrzymuje się dzięki zasadom. [przypis redakcyjny]
341. nieumowny — taki, z którym trudno się dogadać; nieubłagany. [przypis redakcyjny]
342. Amfijonowa lutnia — Amfion: w mit. gr. muzyk, który potrafił za pomocą dźwięku liry przenosić kamienie używane do budowania murów Teb, w których panował. [przypis redakcyjny]
343. chutnie (starop.) — chętnie, ochoczo; może też znaczyć: szybko. [przypis redakcyjny]
344. niezwyczajny — niezwykły lub nienawykły do czegoś; tu: o skałach nienawykłych do samodzielnego poruszania się. [przypis redakcyjny]
345. Orfeowych strón słuchały — Orfeusz: w mit. gr. poeta tracki, który potrafił poruszyć za pomocą swej muzyki Furie („jędze”), a nawet rzeczy nieożywione. Kiedy zmarła jego żona Eurydyka, udał się do podziemi i tak oczarował Plutona, że uwolnił on Eurydykę pod warunkiem, że Orfeusz nie odwróci się, dopóki nie wyjdą na ziemię. Kiedy już mieli postawić swe stopy na ziemi, Orfeusz odwrócił się i Eurydyka natychmiast zniknęła. Ogromny żal Orfeusza po powtórnej stracie żony tak rozwścieczył trackie kobiety, że w czasie jednej z orgii z okazji bachanaliów rozerwały go na strzępy. [przypis redakcyjny]
346. pieśni (...) / Zjęły bogi — pieśni przejęły, wpłynęły na bogów. [przypis redakcyjny]
347. Czarci panią zaś porwali — przykład chrystianizacji opowieści mitologicznych. [przypis redakcyjny]
348. Czekać (...) było — trzeba było czekać. [przypis redakcyjny]
349. bić w stróny — uderzać w struny (lutni). [przypis redakcyjny]
350. więniec (...) / Niechaj wisi — zwyczaj wieszania wieńca na drzwiach ukochanej po bezskutecznym nocnym czuwaniu nie był raczej znany polskiej obyczajowości i został tu przejęty ze staroż. paraklausithyronów. [przypis redakcyjny]
351. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
352. prózno (...) masz — nie powinieneś. [przypis redakcyjny]
353. wetować (starop. czas. łączy się z D.: czego?) — odzyskać (z B.: co?). [przypis redakcyjny]
354. łacno (starop.) — łatwo. [przypis redakcyjny]
355. szkoda głowy psować (starop.) — szkoda zawracać sobie tym głowę. [przypis redakcyjny]
356. snadnie (starop.) — łatwo. [przypis redakcyjny]
357. dowcip (starop.) — tu: być może chodzi o sprytne ukrywanie uczuć (dowcip jako fortel, zdolność kombinowania, pomysłowość). [przypis redakcyjny]
358. Ks. 1, Pieśń XXIII — kolejna pieśń o oczekiwaniu u drzwi ukochanej (zob. Ks.1, Pieśń XXI) oparta na motywach z poezji Katulla i elegików rzymskich. [przypis redakcyjny]
359. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
360. mieć po woli (starop.) — mieć w swojej mocy. [przypis redakcyjny]
361. za raz (starop.) — za jednym razem. [przypis redakcyjny]
362. bezpiecznie (...) głupstwo zadać — bez obawy, że się pomyli, zarzucić głupotę. [przypis redakcyjny]
363. bacząc (forma starop.) — chociaż zauważyłem. [przypis redakcyjny]
364. stateczność (a. statek*) — wierność, stałość. [przypis redakcyjny]
365. niebaczny (starop.) — niewdzięczny. [przypis redakcyjny]
366. świadomy (starop.) — będący świadkiem. [przypis redakcyjny]
367. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
368. Dosyć na dniu ma statek (...) ostatek — sens fragmentu: wystarczy już powagi w tym dniu, ostatek czasu poświęćmy zabawie. [przypis redakcyjny]
369. tu przymówki prazen (starop.) — tu (czyli na ziemi) wolny od napiętnowania. [przypis redakcyjny]
370. błędy (starop.) — głupstwa, sprawy niewarte zachodu. [przypis redakcyjny]
371. chłop — tu: mężczyzna, człowiek. [przypis redakcyjny]
372. rozciskać — rozrzucić (por. ciskać: rzucać). [przypis redakcyjny]
373. płony (starop.) — płonny, zbyteczny, daremny. [przypis redakcyjny]
374. szatanowi zlecone (przen.) — przeklęte. [przypis redakcyjny]
375. uprzątnąwszy głowę — wyprowadziwszy się z głowy. [przypis redakcyjny]
376. skrzynię Fokarowę — skrzynię Fokarów; chodzi o bankierską rodzinę Fuggerów. [przypis redakcyjny]
377. Ks. 1, Pieśń XXV — skarga furty skierowana do pięknej dziewczyny; klasyczny przykład gatunku zwanego paraklausithyron, którego realizacje pojawiały się już wyżej w Ks. 1, Pieśni XXI i Pieśni XXIII. Pieśń nawiązuje do elegii (I, 16) Propercjusza (do w. 25 stanowi naśladowanie, a dalej przekład). [przypis redakcyjny]
378. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
379. użałować się (starop.) — ulitować się. [przypis redakcyjny]
380. niewczasy (starop.) — niewyspanie, przemęczenie, niewygody. [przypis redakcyjny]
381. dobrze (daw.) — omal. [przypis redakcyjny]
382. jednak — tu: w końcu. [przypis redakcyjny]
383. dokonać (starop.) — dobić,
Darmowe książki «Pieśni - Jan Kochanowski (biblioteka dla seniora .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)