Pieśni - Jan Kochanowski (biblioteka dla seniora .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Jan Kochanowski przez ponad dwadzieścia lat tworzył Pieśni. Utwory te zostały wydane w dwóch tomach — Księgi pierwsze i Księgi wtóre.
W Pieśniach Kochanowski przedstawia świat jako coś niepewnego i chaotycznego. W tym chaosie to właśnie człowiek powinien być zrównoważony, jednocześnie ciesząc się życiem. Epikureizm i hasło carpe diem, które pojawiają się w utworach są zaczerpnięte z filozofii antycznego twórcy Horacego. Pieśni mają zróżnicowaną tematykę, można w nich znaleźć utwory o tematyce miłosnej, religijnej, patriotycznej, filozoficznej i biesiadnej.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Jan Kochanowski
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Pieśni - Jan Kochanowski (biblioteka dla seniora .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Jan Kochanowski
skrzydła, orle dzioby i tułowia lwa; były strażnikami złota na pustyniach północnych Indii czy też w Arabii; tutaj wraz z mrówkami są przedstawione jako istoty strzegące skarbów i wydobywające złoto. [przypis redakcyjny]
8. kopają (starop.) — kopią, wydobywają. [przypis redakcyjny]
9. rozwodzić coś — budować na ogromnej przestrzeni. [przypis redakcyjny]
10. morza kamieńmi zabudował — jest to nawiązanie do metody budowania rzymskich willi; wprawdzie nie na morzu, ale na tamach czy kamiennych groblach wchodzących w morze. [przypis redakcyjny]
11. jesli (starop.) — skoro. [przypis redakcyjny]
12. dyjamentowe goździe — stalowe gwoździe. [przypis redakcyjny]
13. Mus — bogini konieczności (łac. Necessitas). [przypis redakcyjny]
14. pożyć (strop.) — zniszczyć, pokonać. [przypis redakcyjny]
15. natwardszego (...) sęku (starop.) — ogromnej trudności (określenie przysłowiowe). [przypis redakcyjny]
16. Ani (...) wyswobodzisz (...), Ani (...) wyrwiesz — ani nie wyswobodzisz, ani nie wyrwiesz; w staropolszczyźnie przeczenie było zawarte w spójniku „ani”. [przypis redakcyjny]
17. polnych Tatarów — koczowniczych Tatarów, którzy są tu odpowiednikami Scytów z pieśni Horacego. [przypis redakcyjny]
18. kolasa (tu forma N. lp: kolesie) — wóz chłopski, ciężarowy. [przypis redakcyjny]
19. Lepszego rządu Gete grubi używają — lepszy porządek jest u prymitywnych Getów, czyli u starożytnego ludu, koczującego nad Dunajem, uważanego za poprzednika Tatarów. [przypis redakcyjny]
20. niwa — tu: wydzielona część pola. [przypis redakcyjny]
21. nie mierzone — nie wymierzone na poszczególne działki, nie posiadające ustalonych granic. [przypis redakcyjny]
22. wolne zboża — dostępne dla wszystkich, stanowiące wspólną własność. [przypis redakcyjny]
23. niewinny (starop.; łac. innocens) — odznaczający się nieskazitelnymi obyczajami. [przypis redakcyjny]
24. nędzny* (starop.) — nieszczęśliwy. [przypis redakcyjny]
25. przestrzegać wczasu (starop.) — doglądać wygody. [przypis redakcyjny]
26. z każdej strony — tu: pod każdym względem. [przypis redakcyjny]
27. męża rządzi (starop.) — rządzi mężem. [przypis redakcyjny]
28. gładki (starop.) — piękny, urodziwy. [przypis redakcyjny]
29. miłosnik (starop.) — zalotnik, kochanek. [przypis redakcyjny]
30. okrócić (starop.) — ukrócić, poskromić. [przypis redakcyjny]
31. krwie (starop. D. lp rodz. ż.) — krwi. [przypis edytorski]
32. objeździć swą wolą (...) nieokróconą (starop.) — powściągnąć, opanować nieposkromioną samowolę. [przypis redakcyjny]
33. cnota żywa — prawdziwa cnota (inne możliwe rozumienie: cnota ludzi żywych). [przypis redakcyjny]
34. nie życzemy (starop.) — nie sprzyjamy. [przypis redakcyjny]
35. toż (starop.) — dopiero wtedy. [przypis redakcyjny]
36. Przez spary (...) patrza urząd tępy (starop.) — opieszały urząd patrzy pobłażliwie, „przez palce”. [przypis redakcyjny]
37. zbyteczny* (starop.) — nadmierny. [przypis redakcyjny]
38. przesadzony (starop.) — nadmiernie wypełniony. [przypis redakcyjny]
39. bywały (tu forma lm: bywali) — doświadczony; por. wyraz pokr.: bywalec. [przypis redakcyjny]
40. jako wielki — cały wielki. [przypis redakcyjny]
41. Mir (...) wypowiedział (starop.) — zerwał pokój. Obecnie „wypowiada się” wojnę; wówczas mówiono: wypowiadam pokój, opowiadam wojnę. [przypis redakcyjny]
42. dostępować skały (starop.) — zbliżać się do skały. [przypis redakcyjny]
43. spólny skarb (starop.) — wspólny skarb; chodzi tu o skarb państwowy utworzony z podatków. [przypis redakcyjny]
44. pospolity (starop.) — powszechny; por. wyraz pokrewny: rzeczpospolita. [przypis redakcyjny]
45. żądze (starop. D. lp) — żądzy. [przypis redakcyjny]
46. pieszczota* (starop.) — wygodnictwo, zniewieściałość. [przypis redakcyjny]
47. jachać (starop.) — jechać. [przypis redakcyjny]
48. kufla świadomy — znający się na kuflu, czyli na piciu alkoholu. [przypis redakcyjny]
49. karty pisane — malowane, służące do gry. [przypis redakcyjny]
50. przybywa-ć mu — przybywa ci mu, czyli: bogaci się. [przypis redakcyjny]
51. rzkomo (starop.) — rzekomo, pozornie. [przypis redakcyjny]
52. Zawżdy na czymści schodzi państwu niesporemu (starop.) — zawsze czegoś brakuje majątkowi, którego nie przybywa (inne rozumienie: zawsze czegoś brak, by zostać prawdziwym panem). [przypis redakcyjny]
53. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
54. serce roście patrząc — serce rośnie, gdy się patrzy (inne znaczenie daw. imiesłowu). [przypis redakcyjny]
55. mało przed tym (starop.) — niedawno. [przypis redakcyjny]
56. wysszej — wyżej. [przypis edytorski]
57. Śnieg (...) wysszej łokcia leżał — warstwa śniegu była grubsza niż na łokieć, tj. ok. 60 cm. [przypis edytorski]
58. zbieżał (starop.) — przejechał. [przypis redakcyjny]
59. prawie (starop.) — naprawdę, prawdziwie. [przypis redakcyjny]
60. omyślać (starop.; tu forma 3 os. lm: omyślają) — obmyślać, projektować. [przypis redakcyjny]
61. grunt wesela prawego — podstawa prawdziwej radości. [przypis redakcyjny]
62. Kiedy człowiek sumnienia całego — kiedy człowiek ma czyste sumienie. [przypis redakcyjny]
63. przecz (starop.) — dlaczego. [przypis redakcyjny]
64. rada — myśl, postanowienie, zamiar. [przypis redakcyjny]
65. na swobodzie — tu: wolny od trosk. [przypis redakcyjny]
66. chłodnik chróściany — altana z gałęzi. [przypis redakcyjny]
67. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
68. pisany (starop.) — malowany, wzorzysty. [przypis redakcyjny]
69. jakokolwiek — wszystko jedno jak. [przypis redakcyjny]
70. przymkni sie (starop.) — przybliż się. [przypis redakcyjny]
71. przedsię (starop.) — mimo to. [przypis redakcyjny]
72. spełna (starop.) — w całości. [przypis redakcyjny]
73. zmiękczyć — sprawić, że ktoś stanie się skłonny do ustępstw. [przypis redakcyjny]
74. nastateczniejszy — najbardziej stały, poważny. [przypis redakcyjny]
75. tajemna rada — tajne zamysły. [przypis redakcyjny]
76. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
77. Złota to strzała (...) była — w mit. gr. złota i ostra strzała Amora wzbudzała miłość, a tępa strzała gasiła miłość. [przypis redakcyjny]
78. krom wszego (starop.) — bez żadnego. [przypis redakcyjny]
79. niepochybny (starop.) — nie chybiający celu. [przypis redakcyjny]
80. by (starop.) — choćby. [przypis redakcyjny]
81. znał po tobie — doznał od ciebie. [przypis redakcyjny]
82. wdzięczny* (starop.) — miły. [przypis redakcyjny]
83. Byś dobrze i Sybillę laty przerównała — choćbyś nawet przewyższyła wiekiem Sybillę (starożytną wieszczkę słynną z długowieczności). [przypis redakcyjny]
84. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
85. nie dostawać (starop.) — brakować. [przypis redakcyjny]
86. siła (starop.) — dużo. [przypis redakcyjny]
87. ujął chciwości — poskromił chciwość. [przypis redakcyjny]
88. Król macedoński — Aleksander Wielki (356–323 r. p.n.e.), król macedoński, w kolejnych wyprawach zajął Persję, Egipt, Babilon i wiele innych ziem. Symbol wodza nieustraszonego i chciwego wciąż nowych zdobyczy. [przypis redakcyjny]
89. nieużyty (starop.) — nieubłagany. [przypis redakcyjny]
90. Ani zborguje, byś wyciągnął długi — nie poczeka, aż ściągniesz należności od dłużników. [przypis redakcyjny]
91. przedsię (starop.) — przecież. [przypis redakcyjny]
92. piecza (daw.) — staranie (o coś). [przypis redakcyjny]
93. zostoi — ostanie się, zostanie. [przypis redakcyjny]
94. sklep (starop.) — piwnica. [przypis redakcyjny]
95. niedobyty (starop.) — nie do zdobycia. [przypis redakcyjny]
96. Puści (...) nity — rozpadnie się, nie przetrwa; nity: gwoździe. [przypis redakcyjny]
97. Ks. 1, Pieśń VI — Pieśń jest parafrazą ody Horacego (zob. Carmina III 27, w. 13–64) noszącej tytuł Ad Galateam (Do Galatei). [przypis redakcyjny]
98. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
99. droga — tu: podróż, wyjazd. [przypis redakcyjny]
100. pohaniec — poganin, niechrześcijanin; tu: chodzi o Turków i Tatarów. [przypis redakcyjny]
101. w gruncie — od podstaw. [przypis redakcyjny]
102. biednej Europie — w mit. gr. królewna Europa została porwana przez Jowisza, który przybrał postać byka (u Kochanowskiego woła). [przypis redakcyjny]
103. wołu chciała przysieść mało (starop.) — chciała na krótko usiąść na wołu. [przypis redakcyjny]
104. sie z nienagła przymknął (starop.) — powoli się zbliżył. [przypis redakcyjny]
105. zbyć (starop.) — stracić. [przypis redakcyjny]
106. sprawy (starop.) — uczynki. [przypis redakcyjny]
107. na jawiż płaczę swej lekkości — na jawie opłakuję swą lekkomyślność (w niektórych komentarzach: hańbę). [przypis redakcyjny]
108. krom winności (starop.) — bez winy. [przypis redakcyjny]
109. wrota kościane — w mit. gr. i rzym. istnieją dwie bramy poprzez które sny wychodzą z podziemia; złudne sny przechodzą przez bramę z kości słoniowej, a sny prawdziwe przez bramę z rogu. [przypis redakcyjny]
110. by (starop.) — gdyby. [przypis redakcyjny]
111. przypadnie — pokryje się. [przypis redakcyjny]
112. zupełnemu — pełnemu, jędrnemu (w niektórych komentarzach: doskonałemu). [przypis redakcyjny]
113. krasa (daw.) — piękność. [przypis redakcyjny]
114. ci przyciska — nalega, naciska na ciebie. [przypis redakcyjny]
115. Strzyma cię (...) Jedlina i pas — utrzyma cię jedlina i przepaska (odwołanie do znanych z antyku sposobów popełniania samobójstwa przez kobiety). [przypis redakcyjny]
116. w cale (starop.) — w całości. [przypis redakcyjny]
117. winna bywszy — tu: będąc godna. [przypis redakcyjny]
118. Ks. 1, Pieśń VII — pieśń oparta na motywach z poezji Petrarki, a także elegików rzym. (Propercjusza, Tibullusa, Owidiusza). [przypis redakcyjny]
119. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
120. w tej mierze — w tej sytuacji. [przypis redakcyjny]
121. dobra myśl — pogoda ducha, wesołość. [przypis redakcyjny]
122. wszech piękniejsza / Co ich kolwiek... — piękniejsza od wszystkich, co ich... [przypis redakcyjny]
123. zarza (starop.) — zorza. [przypis edytorski]
124. z nienagła (starop.) — stopniowo. [przypis redakcyjny]
125. nieznacznie* (starop.) — będąc niewidoczne. [przypis redakcyjny]
126. zajźrzeć (daw.) — zazdrościć. [przypis redakcyjny]
127. wdzięczny* (starop.) — miły. [przypis redakcyjny]
128. Ks. 1, Pieśń VIII — Pieśń oparta na motywach z rzym. elegii miłosnej (Propercjusz), a także poezji Petrarki. [przypis redakcyjny]
129. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
130. Bożeć pośli (starop.) — niech ci Bóg ześle. [przypis redakcyjny]
131. jako żywo (starop.) — zawsze, póki żyję. [przypis redakcyjny]
132. przejźrzał od wieku — przewidział, postanowił, przeznaczył przed wiekami. [przypis redakcyjny]
133. zwyczajmi twarzy nic nie zelżyła — nie przyniosła ujmy. [przypis redakcyjny]
134. szmarakiem złoto sie dwoi — dzięki szmaragdowi oprawionemu w złoto podwaja ono swą piękność lub wartość (podobnie ciało zyskuje dzięki pięknej duszy; zob. w. 8). [przypis redakcyjny]
135. Szczęśliwy ja człowiek, bych mógł... — Jestem szczęśliwym człowiekiem! Obym mógł... [przypis redakcyjny]
136. błędny — taki, po którym się błądzi. [przypis redakcyjny]
137. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
138.
Darmowe książki «Pieśni - Jan Kochanowski (biblioteka dla seniora .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)