Pieśni - Jan Kochanowski (biblioteka dla seniora .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Jan Kochanowski przez ponad dwadzieścia lat tworzył Pieśni. Utwory te zostały wydane w dwóch tomach — Księgi pierwsze i Księgi wtóre.
W Pieśniach Kochanowski przedstawia świat jako coś niepewnego i chaotycznego. W tym chaosie to właśnie człowiek powinien być zrównoważony, jednocześnie ciesząc się życiem. Epikureizm i hasło carpe diem, które pojawiają się w utworach są zaczerpnięte z filozofii antycznego twórcy Horacego. Pieśni mają zróżnicowaną tematykę, można w nich znaleźć utwory o tematyce miłosnej, religijnej, patriotycznej, filozoficznej i biesiadnej.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Jan Kochanowski
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Pieśni - Jan Kochanowski (biblioteka dla seniora .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Jan Kochanowski
id="annotation-637">637. Mars — w mit. rzym. bóg wojny. [przypis redakcyjny]
638. Czasem (...) pod sieć ugodzi — aluzja do mitologicznej opowieści o tym, jak Wulkan (gr. Hefajstos) zarzucił sieć na kochających się Marsa (gr. Aresa) i Wenus (gr. Afrodytę), i zawstydził ich przed innymi bogami. [przypis redakcyjny]
639. słusze (starop.) — jest rzeczą słuszną, przystoi. [przypis redakcyjny]
640. odejmać sie frasunkowi — uwolnić się od frasunku. [przypis redakcyjny]
641. niewdzięczny* — niemiły (por. dzisiejsze wyrażenie: niewdzięczne zadanie). [przypis redakcyjny]
642. Uderzyć (...) o ziemię — porzucić. [przypis redakcyjny]
643. w twardej nocy — w niedostępnej ciemności, tajemnicy (znaczenie wyrażenia nie do końca jasne). [przypis redakcyjny]
644. na Boga wkładaj — powierzaj Bogu. [przypis redakcyjny]
645. Niepodobnym obyczajem — w sposób niemożliwy do pojęcia. [przypis redakcyjny]
646. Ks. 2, Pieśń XVI — w pieśni pojawia się wiele motywów z utworów Horacego (Carmina I 32, I 38). [przypis redakcyjny]
647. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
648. na służbie — w miejscu, gdzie się przechowuje naczynia stołowe. [przypis redakcyjny]
649. nam k woli (starop.) — dla nas. [przypis redakcyjny]
650. zbytnie (starop.) — zbytnio; bardzo. [przypis redakcyjny]
651. miętka — zdr. od: mięta. [przypis redakcyjny]
652. co ją najdzie wszędzie — którą można wszędzie znaleźć. [przypis edytorski]
653. równe — dobrane. [przypis redakcyjny]
654. chutniej — chętniej, bardziej ochoczo (por. chuć). [przypis redakcyjny]
655. serce miękczy (...) Bogom podziemnym — aluzja do postaci Orfeusza, który potrafił poruszyć za pomocą swej muzyki Furie („jędze”), a nawet rzeczy nieożywione. Kiedy zmarła jego żona Eurydyka, udał się do podziemi i tak oczarował Plutona, że uwolnił on Eurydykę pod warunkiem, że Orfeusz nie odwróci się, dopóki nie wyjdą na ziemię. Kiedy już mieli postawić swe stopy na ziemi, Orfeusz odwrócił się i Eurydyka natychmiast zniknęła. Ogromny żal Orfeusza po powtórnej stracie żony tak rozwścieczył trackie kobiety, że w czasie jednej z orgii z okazji bachanaliów rozerwały go na strzępy; zob. też: Ks. 1, Pieśń XXI, Ks. 2, Pieśń II oraz Ks. 2, Pieśń VI. [przypis redakcyjny]
656. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
657. nadany (starop.) — obdarzony. [przypis redakcyjny]
658. płocha odmienność — niespokojna zmienność. [przypis redakcyjny]
659. na co by bezpiecznie (...) mógł kazać — na czym mógłby polegać bez zastrzeżeń. [przypis redakcyjny]
660. koniecznie — zaprawdę. [przypis redakcyjny]
661. czasza (daw.) — płaski, ozdobny kielich. [przypis redakcyjny]
662. Doniesie czaszę... — aluzja do przysłowia gr., mającego też rzym. i pol. odpowiedniki, mówiącego, że wiele rzeczy leży między ustami a brzegiem pucharu. [przypis redakcyjny]
663. kędzierze (starop.) — kędziory, do których porównano fale morskie. [przypis redakcyjny]
664. wał (starop.) — fala. [przypis redakcyjny]
665. kompas — tu: zegar (kompasem nazywano wówczas zegar słoneczny). [przypis redakcyjny]
666. bydło Proteowe — być może chodzi o foki Okeanosa, których pasterzem był Proteus (Odyseja, ks. IV). [przypis redakcyjny]
667. Ks. 2, Pieśń XVIII — pieśń jest parafrazą ody Horacego (Carmina III 11) noszącej tytuł Ad Mercurium (Do Merkuriusza). [przypis redakcyjny]
668. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
669. ucieszny (daw.) — przynoszący radość. [przypis redakcyjny]
670. strony (daw.) — struny. [przypis redakcyjny]
671. Amfijon — Amfion: w mit. gr. muzyk, który potrafił za pomocą dźwięku liry przenosić kamienie używane do budowania murów Teb, w których panował; zob. też Ks. 1, Pieśń XXI. [przypis redakcyjny]
672. niemowny (daw.) — niemy. [przypis redakcyjny]
673. zalecony (daw.) — sławny. [przypis redakcyjny]
674. trudny — tu: nieprzystępny. [przypis redakcyjny]
675. źrzóbek — źrebak (obecnie gwarowe: źróbek). [przypis redakcyjny]
676. pochopny (daw.) — prędki, wartki. [przypis redakcyjny]
677. nieokrócony (starop.) — nie dający się zjednać. [przypis redakcyjny]
678. brona (daw.) — brama; zob. też: Ks. 2, Pieśń XIII, w. 43. [przypis redakcyjny]
679. Tobie ustąpił stróż (...) / Piekielnej brony, / Cerber — aluzja do historii Orfeusza, który wybrał się do Hadesu śladem swej zmarłej żony Eurydyki; zob. też objaśnienia do Pieśni XXI, Ks. 1. [przypis redakcyjny]
680. trojaki — potrójny. [przypis redakcyjny]
681. Iksyjon, Tytyjus — Iksjon za znieważenie Junony został wtrącony do Tartaru, gdzie cierpi męki przywiązany do koła ognistego; Totyos, mityczny olbrzym, prześladowca Latony, pokonany przez jej dzieci, Apollina i Dianę odbywa okrutną karę w Hadesie: dwa sępy wyżerają mu wątrobę, która wciąż odrasta. [przypis redakcyjny]
682. zmiękczony — czujący ulgę, rozbrojony. [przypis redakcyjny]
683. za czym — następnie. [przypis redakcyjny]
684. dzban — w którym nosiły wodę Danaidy (Dziewki niebogi) skazane za zabicie mężów (zob. w. 31–32) na wieczne napełnianie beczki bez dna (czyli bani bezdennej z w. 27); w mit. gr. Danaidy czerpały wodę za pomocą sit. [przypis redakcyjny]
685. właściwy — tu: własny. [przypis redakcyjny]
686. Jedna (...) wierna łożu małżeńskiemu — tylko jedna z Danaid, Hypermnestra, oszczędziła męża, Lynkeusa. [przypis redakcyjny]
687. panna czci — panna posiadająca cześć. [przypis redakcyjny]
688. wieczny sen — śmierć. [przypis redakcyjny]
689. skądeś ty bezpieczny — stąd, skąd nie spodziewasz się niebezpieczeństwa. [przypis redakcyjny]
690. morzyć — mordować. [przypis redakcyjny]
691. zaśle — wyśle. [przypis redakcyjny]
692. ćma (daw.) — ciemność. [przypis redakcyjny]
693. pogoda — tu: odpowiednia pora. [przypis redakcyjny]
694. Włóż (...) pamiętną — umieść na dowód pamięci. [przypis redakcyjny]
695. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
696. bydlęce (starop.) — jak bydło (bydlęco, po bydlecemu). [przypis redakcyjny]
697. tkać (daw.) — wpychać. [przypis redakcyjny]
698. zstawa (starop.) — starcza. [przypis redakcyjny]
699. wziąć przed się (starop.) — rozważyć. [przypis redakcyjny]
700. poczciwy (starop.) — szlachetny (godny czci), dobry. [przypis redakcyjny]
701. dowcip (daw.) — rozum, inteligencja, talent. [przypis redakcyjny]
702. wymowa — tu: krasomówstwo, umiejętność przemawiania. [przypis redakcyjny]
703. rozterkom zabiega — zapobiega sporom, waśniom. [przypis redakcyjny]
704. serce — tu: odwaga. [przypis redakcyjny]
705. uderz sie — zderz się, stań do walki. [przypis redakcyjny]
706. słusze (starop.) — jest rzeczą słuszną, przystoi; zob. też: Ks. 2, Pieśń XV, w. 9. [przypis redakcyjny]
707. prostak — głupiec. [przypis redakcyjny]
708. o wolność (...) sie oprzeć — walczyć w obronie wolności. [przypis redakcyjny]
709. frymarczy na sławę żywotem — wymienia żywot na sławę (frymarczyć nie ma tu dzisiejszego pejoratywnego znaczenia). [przypis redakcyjny]
710. dać [żywot] — umrzeć. [przypis redakcyjny]
711. Ks. 2, Pieśń XX — poeta przebywający na dworze biskupa Piotra Myszkowskiego wyraża swoją tęsknotę za żoną. W pieśni tej widoczny jest duży wpływ elegii Propercjusza poświęconych rozłące ukochanych z powodu podróży. [przypis redakcyjny]
712. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
713. zazdrość zjednałeś (...) w mojej małej osobie — spowodowałeś zazdrość (u żony) o moją skromną osobę. [przypis redakcyjny]
714. teskliwy (starop.) — smutny; tęskniący. [przypis redakcyjny]
715. na twym obroku — na twym utrzymaniu; obrok: pokarm dla koni. [przypis redakcyjny]
716. niesposobny — słaby. [przypis redakcyjny]
717. użyć — doznać. [przypis redakcyjny]
718. jej sercem — z takim sercem, jak ona. [przypis redakcyjny]
719. społeczny nama (starop.) — wspólny nam. [przypis redakcyjny]
720. warując — strzegąc się. [przypis redakcyjny]
721. lichy (daw.) — słaby, drobny. [przypis redakcyjny]
722. zakładów zgody — rękojmi („zakładników”) zgody (małżeńskiej). [przypis redakcyjny]
723. przed sie nie bierze — nie rozważa. [przypis redakcyjny]
724. takowe zioła,/ Których smak pamięć domu wygładza — prawdopodobnie aluzja do przygody towarzyszy Odyseusza, który spożywszy lotos stracili pamięć i nie chcieli wracać do ojczyzny; wygładzać pamięć: zacierać. [przypis redakcyjny]
725. strony (daw.) — struny. [przypis redakcyjny]
726. nawiedzić (daw.) — odwiedzić. [przypis redakcyjny]
727. sromotny (daw.) — bezwstydny, przynoszący hańbę. [przypis redakcyjny]
728. zstawa (strop.) — nie brak. [przypis redakcyjny]
729. płony (starop.) — bezpodstawny. [przypis redakcyjny]
730. oboje / Twój urząd niesie — obie (te sprawy) należą do twojego urzędu. [przypis redakcyjny]
731. Na ludzkiej chęci wiszą — zależą od ludzkiej chęci. [przypis redakcyjny]
732. pragniewa (...) rozdzielona — pragniemy, rozdzieleni (starop. liczba podwójna). [przypis redakcyjny]
733. Ks. 2, Pieśń XXI — w pieśni pojawiają się liczne motywy z poezji Francesca Petrarki. [przypis redakcyjny]
734. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
735. szczęściem szacuję — uważam za szczęście. [przypis redakcyjny]
736. żywę (starop. forma 1 os. lp.) — żyję. [przypis redakcyjny]
737. rozkosz* (starop.) — przyjemność, zadowolenie (znaczenie nieco inne niż obecnie). [przypis redakcyjny]
738. przeciw — wbrew. [przypis redakcyjny]
739. wdzięczności — tu: wdzięki. [przypis redakcyjny]
740. upleciony — schwytany, opleciony. [przypis redakcyjny]
741. Ks. 2, Pieśń XXII — pieśń jest parafrazą ody Horacego (Carmina I 32) noszącej tytuł Ad lyram (Do liry). [przypis redakcyjny]
742. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
743. wielostrona — wielostrunna. [przypis redakcyjny]
744. Mytyleński mieszkaniec — chodzi o Alkajosa z Mytyleny, poetę gr. żyjącego w VII w. p.n.e. [przypis redakcyjny]
745. zębaty — zaciekły. [przypis redakcyjny]
746. naleźca wina — Bachus (mityczny wynalazca i bóg wina). [przypis redakcyjny]
747. jejże syna — synem Afrodyty był Amor. [przypis redakcyjny]
748. Lyk — Lycus, chłopiec, którego urodę i wdzięki opiewał Alkajos. [przypis redakcyjny]
749. czci Febowa — chlubo Feba-Apollina, opiekuna muz, grającego też na lutni. [przypis redakcyjny]
750. ochłoda — tu: pociecha. [przypis redakcyjny]
751. sprzyjaźliwąm — życzliwą, sprzyjającą. [przypis redakcyjny]
752. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
753. Pogoda — bogini Okazja (Occasio, gr. Kajros) przedstawiana właśnie z włosami na czole i łysym („gołym”) tyłem głowy. [przypis redakcyjny]
754. Zima bywszy zejdzie snadnie — zima przybywszy, łatwo ustąpi. [przypis redakcyjny]
755. Ks. 2, Pieśń XXIV — pieśń jest parafrazą ody Horacego (Carmina II 20) noszącej tytuł Ad Maecenatem (Do Mecenasa). [przypis redakcyjny]
756. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
757. nie leda (starop.) — niezwykłym (nie lada). [przypis redakcyjny]
758. dwojej (starop.) — dwojakiej (tu: ludzkiej i ptasiej). [przypis redakcyjny]
759. Myszkowski — biskup
Darmowe książki «Pieśni - Jan Kochanowski (biblioteka dla seniora .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)