Anafielas - Józef Ignacy Kraszewski (wirtualna biblioteka cyfrowa TXT) 📖

dziś popr. pisownia: dojrzały. [przypis edytorski]

284. mieszkańce — dziś popr. forma M. lm: mieszkańcy. [przypis edytorski]

285. Pergrubie (mit. litew.) — bogini wiosny, kwiatów [Pergrubrijus a. Pergrubius był też męskim bóstwem wiosny. Na jego cześć 22 marca składano ofiary ze zwierząt. Red. WL]. [przypis autorski]

286. Swajstyx, dziś Sveistiks, litew. Svaikstikas (mit. litew.) — bóg gwiazd. [przypis edytorski]

287. Pilwite (mit. litew.) — bóstwo dostatku, bogactwa. [przypis autorski]

288. kiemas a. kiem (litew. kaimas) — wieś. [przypis autorski]

289. biegąc — dziś popr. forma: biegnąc. [przypis edytorski]

290. Lelus (mit. litew.) — Słońce. [przypis autorski]

291. Sutinkaj (trad. litew.) — pierwszego dnia roku nazwanie. [przypis autorski]

292. zeszle — dziś popr. forma: ześle. [przypis edytorski]

293. Goniglis (mit. litew.) — bóstwo pastusze. [przypis autorski]

294. Lelus (mit. litew.) — Słońce. [przypis autorski]

295. biegając chłopięciem — biegając, kiedy byłem małym chłopcem. [przypis edytorski]

296. Bogi — dziś popr. forma M. lm: Bogowie. [przypis edytorski]

297. przeklęctwo — dziś: przekleństwo. [przypis edytorski]

298. ciężący — dziś popr. forma: ciążący. [przypis edytorski]

299. wurszajt (trad. litew.) — kapłan wiejski. [przypis autorski]

300. zpośrodka — spomiędzy, spośród. [przypis edytorski]

301. duchóm — dziś popr. forma C. lm: duchom. [przypis edytorski]

302. Lejlas (z litew.) — motyl. [przypis autorski]

303. bałwan — tu: bożek, kukła a. rzeźba przedstawiająca bóstwo. [przypis edytorski]

304. Bogi — dziś popr. forma M. lm: Bogowie. [przypis edytorski]

305. rozbiegą — dziś popr. forma: rozbiegną. [przypis edytorski]

306. xiężyc — dziś popr. pisownia: księżyc. [przypis edytorski]

307. Wakarinne (z litew. Vakarinė) — Gwiazda wieczorna. [przypis edytorski]

308. Gulbi (mit. litew.) — stróż [duch opiekuńczy; Red. WL]. [przypis autorski]

309. Udegita (z litew. uodega: ogon) — kometa. [przypis autorski]

310. tańcerzóm — dziś popr. forma C. lm: tancerzom. [przypis edytorski]

311. Lajma, właśc. Laima (mit. litew.) — bogini losu, wzywana w przełomowych chwilach, takich jak ślub, poród i śmierć. Przedstawiano ją w postaci staruszki, a czasem kukułki, jej ulubionym drzewem była lipa. [przypis edytorski]

312. roskosz — dziś popr. pisownia: rozkosz. [przypis edytorski]

313. moję — daw. forma B. lp, dziś popr.: moją. [przypis edytorski]

314. z ojcy naszemi — dziś popr. forma N. lm: z naszymi ojcami. [przypis edytorski]

315. puścizna (daw.) — spadek, dziedzictwo, spuścizna. [przypis edytorski]

316. nareście — dziś popr. pisownia: nareszcie. [przypis edytorski]

317. zmięszany — dziś popr. pisownia: zmieszany. [przypis edytorski]

318. układli — dziś popr. forma: ułożyli. [przypis edytorski]

319. wschody (daw.) — dziś: schody. [przypis edytorski]

320. blizki — dziś popr. pisownia: bliski. [przypis edytorski]

321. z miłośnemi leki — dziś popr. forma: z miłosnymi lekami; tj. z ziołami wywołującymi miłość. [przypis edytorski]

322. nareście — dziś popr. pisownia: nareszcie. [przypis edytorski]

323. ramie — dziś popr. forma: ramię. [przypis edytorski]

324. sioła szerocéj pustują — szerzej (tj. na coraz większym obszarze) pustoszeją wsi. [przypis edytorski]

325. numa (z litew.) — chata. [przypis edytorski]

326. czerwonemi oczy — dziś popr. forma: czerwonymi oczami. [przypis edytorski]

327. Pilwite (mit. litew.) — bóstwo dostatku, bogactwa. [przypis edytorski]

328. przez poły (daw.) — w połowie, do połowy. [przypis edytorski]

329. nareście — dziś popr. pisownia: nareszcie. [przypis edytorski]

330. wiater (reg.) — dziś popr.: wiatr. [przypis edytorski]

331. Bodziawołos — zegar. [przypis autorski]

332. wałunda (z litew.) — chwila, pewny rozmiar czasu. [przypis autorski]

333. Nim Bodziawołos Wałundę dosypał — zegar Bodziawołos był zatem zegarem piaskowym, klepsydrą. [przypis edytorski]

334. głównia (daw., reg.) — głownia, płonący kawałek drzewa. [przypis edytorski]

335. spójrzeć — dziś popr. pisownia: spojrzeć. [przypis edytorski]

336. Bóg podróżnych (mit. litew.) — Kielo Dewas. [przypis autorski]

337. pomięszany — dziś popr. pisownia: pomieszany. [przypis edytorski]

338. zieloném darniem (daw. reg.) — w dzisiejszej polszczyźnie wyraz darń jest r.ż., więc popr. forma: zieloną darnią. [przypis edytorski]

339. strumień święty, nad którego brzegiem choroby starte na szmatach wisiały — opis wierzeń: wytarcie się skrawkiem materiału i pozostawienie go nad wodą uważaną za leczniczą miało uwolnić człowieka od choroby. [przypis edytorski]

340. zpod — dziś popr. pisownia: spod. [przypis edytorski]

341. obówie — dziś popr. pisownia: obuwie. [przypis edytorski]

342. zpode — dziś popr. pisownia: spode. [przypis edytorski]

343. imie — dziś popr. forma: imię. [przypis edytorski]

344. Kielo Dewas (mit. litew.) — bóg podróżnych. [przypis edytorski]

345. dopomódz — dziś popr. forma bezokol.: dopomóc. [przypis edytorski]

346. xiążęcy — dziś popr. pisownia: książęcy. [przypis edytorski]

347. spójrzeć — dziś popr. pisownia: spojrzeć. [przypis edytorski]

348. zkądże — dziś popr. forma: skądże. [przypis edytorski]

349. ztąd — dziś popr. pisownia: stąd. [przypis edytorski]

350. bawić się (tu daw.) — zatrzymywać się w jakimś miejscu, przebywać. [przypis edytorski]

351. imie — dziś popr. forma: imię. [przypis edytorski]

352. wróżbit — dziś popr.: wróżbita. [przypis edytorski]

353. Maras (z litew.) — Mór [tj. zaraza. Red. WL]. [przypis autorski]

354. numa (z litew.) — chata. [przypis autorski]

355. dziob (daw. reg.) — dziś popr. pisownia: dziób. [przypis edytorski]

356. wązki — dziś popr. pisownia: wąski. [przypis edytorski]

357. gwiazdzisty — dziś popr. pisownia: gwiaździsty. [przypis edytorski]

358. zpoza — dziś popr. pisownia: spoza. [przypis edytorski]

359. ptacy (...) krakali (daw.) — dziś popr. forma: ptaki krakały. [przypis edytorski]

360. nieznanemi głosy — dziś popr. forma N. lm: nieznanymi głosami. [przypis edytorski]

361. nareście — dziś popr. pisownia: nareszcie. [przypis edytorski]

362. Peleda (z litew. pelėda) — sowa. [przypis autorski]

363. Aussra (mit. litew.: Aušros deivė) — Jutrzenka. [przypis edytorski]

364. małemi krzaki — dziś popr. forma N. lm: małymi krzakami. [przypis edytorski]

365. wiet (z litew.) — dymnik. [przypis autorski]

366. numa (z litew.) — chata. [przypis edytorski]

367. wiśniowemi drzewy — dziś popr. forma N. lm: wiśniowymi drzewami. [przypis edytorski]

368. Kirnis (mit. litew.) — bożek, stróż drzew wiśniowych. [przypis autorski]

369. jutrzeńka — dziś popr. pisownia: jutrzenka. [przypis edytorski]

370. pastusi — dziś popr. forma M. lm: pastuchy (częściej: pasterze). [przypis edytorski]

371. Goniglis (mit. litew.) — bożek pastuchów. [przypis autorski]

372. imie — dziś popr. forma: imię. [przypis edytorski]

373. roskosz — dziś popr. pisownia: rozkosz. [przypis edytorski]

374. wiele — tu: ile. [przypis edytorski]

375. Giwojte (mit. litew.) — gady święte. [przypis autorski]

376. Raupuże (z litew. rupūžė) — Ropucha. [przypis autorski]

377. za nadrą — za pazuchą, w zanadrzu. [przypis edytorski]

378. szerść — sierść; tu zapewne: paski krowiej skóry, którymi obszyto brzeg ubrania. [przypis edytorski]

379. ludzióm — dziś popr. forma C. lm: ludziom. [przypis edytorski]

380. poblizki — dziś popr. pisownia: pobliski. [przypis edytorski]

381. Pirszle i Pirszlis (trad. litew.) — swaty. [przypis autorski]

382. kunigas (z litew.) — xiążę. [przypis autorski]

383. z oszczepy — dziś popr. forma N. lm: z oszczepami. [przypis edytorski]

384. keleweże (trad. litew.) — woźnica wojenny. [przypis autorski]

385. łzóm — dziś popr. forma C. lm: łzom. [przypis edytorski]

386. biedz — dziś popr. forma bezokol.: biec. [przypis edytorski]

387. strzedz — dziś popr. forma bezokol.: strzec. [przypis edytorski]

388. zpod — dziś popr. pisownia: spod. [przypis edytorski]

389. zśliznąć — dziś popr.: ześliznąć. [przypis edytorski]

390. Mergu Wakars (trad. litew.) — Dziewic wieczór. [przypis autorski]

391. swalgon (trad. litew.) — kapłan weselnych obrzędów. [przypis autorski]

392. wejdalotóm — dziś popr. forma C. lm: wejdalotom. [przypis edytorski]

393. Giwojte (mit. litew.) — święte gady. [przypis edytorski]

394. nizko — dziś popr. pisownia: nisko. [przypis edytorski]

395. odgłosum nie słyszał — nie słyszałem odgłosu. [przypis edytorski]

396. wiżos (z litew.) — łapcie, buty plecione z łyka lub skóry. [przypis edytorski]

397. nowina — tu: ziemia świeżo wykarczowana, uprawiana po raz piérwszy. [przypis edytorski]

398. darn (tu r.m.) — darń (r.ż.). [przypis edytorski]

399. wązki — dziś popr. pisownia: wąski. [przypis edytorski]

400. imie — dziś popr. forma: imię. [przypis edytorski]

401. noż — dziś popr. pisownia: nóż. [przypis edytorski]

402. bajoras i smerdy — dworzanie księcia, wasale. [przypis edytorski]

403. lózny — tak w tekście źródłowym; dziś popr. pisownia: luźny (tu określenie sługi nie pełniącego żadnej wyznaczonej funkcji). [przypis edytorski]

404. zkądże — dziś popr. forma: skądże. [przypis edytorski]

405. zbadywać — dziś: badać, wypytywać. [przypis edytorski]

406. Kielo Dewas (mit. litew.) — bóg podróżnych. [przypis edytorski]

407. swoję — daw. forma B. lp, dziś popr.: swoją. [przypis edytorski]

408. zkądżeś — dziś popr. forma: skądżeś. [przypis edytorski]

409. słonić — dziś: osłaniać, chronić. [przypis edytorski]

410. Piérwszym cię słowy złemi nie znieważył (daw.) — nie znieważyłem cię jako pierwszy złymi słowami. [przypis edytorski]

411. twoję — daw. forma B. lp, dziś popr.: twoją. [przypis edytorski]

412. Kad man Perkunas sumusztu (z litew.) — Bodaj mnie Perkun zabił. [przypis autorski]

413. spójrzeć — dziś popr. pisownia: spojrzeć. [przypis edytorski]

414. Bogi — dziś popr. forma M. lm: Bogowie. [przypis edytorski]

415. albożem przysiągł — tu: czyżbym przysiągł; przecież nie przysięgałem. [przypis edytorski]

416. zpod — dziś popr. pisownia: spod. [przypis edytorski]

417. imie — dziś popr. forma: imię. [przypis edytorski]

418. znam, co ci kosztują — wiem, ile są dla ciebie warte. [przypis edytorski]

419. zpod — dziś popr. pisownia: spod. [przypis edytorski]

420. zmięszany — dziś popr. pisownia: zmieszany. [przypis edytorski]

421. xiążę — dziś popr. pisownia: książę. [przypis edytorski]

422. nareście — dziś popr. pisownia: nareszcie. [przypis edytorski]

423. zpod — dziś popr. pisownia: spod. [przypis edytorski]

424. milczącemi usty — dziś popr. forma N. lm: milczącymi ustami. [przypis edytorski]

425. swoję — daw. forma B. lp, dziś popr.: swoją. [przypis edytorski]

426. otrząść — dziś popr.: otrząsnąć. [przypis edytorski]

427. smerda — wasal, dworzanin. [przypis edytorski]

428. gajdis (z litew. gaidys) — kur [kogut]. [przypis autorski]

429. wiżos (z litew.) — łapcie, buty plecione z łyka lub skóry. [przypis edytorski]