Anafielas - Józef Ignacy Kraszewski (wirtualna biblioteka cyfrowa TXT) 📖
Anafielas to epos autorstwa Józefa Ignacego Kraszewskiego, opowiadający o dziejach Litwy z czasów panowania wielkiego księcia litewskiego Witolda Kiejstutowicza.
Książę Witold jest jej głównym bohaterem, pojawia się również książę Jagiełło, który później doprowadził do powstania unii Litwy i Korony. Anafielas to jedno z dzieł, dzięki którym Kraszewski jest bardzo ceniony przez Litwinów — w swoich utworach ocalił pogańską i wczesnochrześcijąńską historię Litwy. Epos był wydawany w latach 1843–46.
Kraszewski był jednym z najważniejszych — i najpłodniejszych — pisarzy XIX wieku. Wciągu 57 lat swojej działalności napisał 232 powieści, głównie o tematyce historycznej, społecznej i obyczajowej. Zasłynął przede wszystkim jako autor Starej baśni.
- Autor: Józef Ignacy Kraszewski
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Anafielas - Józef Ignacy Kraszewski (wirtualna biblioteka cyfrowa TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Józef Ignacy Kraszewski
6. macierzyńskiém — dziś popr. forma N. lp. przym.: macierzyńskim. [przypis edytorski]
7. nócić — dziś popr. pisownia: nucić. [przypis edytorski]
8. Bogóm — dziś popr. forma C. lm: Bogom. [przypis edytorski]
9. klękły — dziś popr. forma: klęknęły. [przypis edytorski]
10. wilcy — dziś popr. forma M. lm: wilki. [przypis edytorski]
11. xiążęcy — dziś popr. pisownia: książęcy. [przypis edytorski]
12. wyśpiéwa (...) odzywa — autor zdecydował się na taki rym ze względu na ówczesną reg. wymowę wyśpiéwa, z é zbliżonym do i. [przypis edytorski]
13. Bogi — dziś popr. forma M. lm: Bogowie. [przypis edytorski]
14. ramiony sinemi — dziś popr. forma N. lm: sinymi ramionami (tj. niebieskimi odnogami rzecznymi). [przypis edytorski]
15. ptacy swobodni — dziś popr. forma M. lm: ptaki swobodne. [przypis edytorski]
16. darn (tu r.m.) — darń (r.ż.). [przypis edytorski]
17. Milda (mit. litew.) — bogini miłości. [przypis autorski]
18. Dungus (litew. Dangus) — Niebo. [przypis autorski]
19. Ragany (mit. litew.) — bóstwa drzew w nich ukryte. [przypis autorski]
20. Kaunis (mit. litew.) — bożek miłości. [przypis autorski]
21. karwilis (z litew.) — miesiąc kwiecień [por. litew. karvelis: jedna ze starych nazw kwietnia. Red. WL]. [przypis autorski]
22. Menes (z litew. Mėnulis) — xiężyc. [przypis autorski]
23. cierpienióm — dziś popr. forma C. lm: cierpieniom. [przypis edytorski]
24. zpod — dziś popr. pisownia: spod. [przypis edytorski]
25. miłośny — dziś popr. pisownia: miłosny. [przypis edytorski]
26. Prauryma (litew. Praurimė) — według XIX-wiecznego historyka T. Narbutta litewska bogini świętego ognia, jej istnienia nie potwierdzają inne źródła historyczne ani tradycja ludowa. [przypis edytorski]
27. Dubissa (litew. Dubysa) — rzeka w środkowej części Litwy, dopływ Niemna. [przypis edytorski]
28. Romnowe, częściej Romowe, litew. Romovė — miejsce kultu pogańskich Bałtów, gdzie pośrodku stał wielki dąb z wyobrażeniami trzech najważniejszych bogów; siedziba Krewe. Takich miejsc było na terenie Prus i Litwy kilka. [przypis edytorski]
29. Kiernów (litew. Kernavė) — miasteczko na Litwie, położone ok. 40 km na płn. zachód od Wilna, uważane za najdawniejszą stolicę Litwinów, w średniowieczu ważny ośrodek pogańskiego kultu bogów litewskich. [przypis edytorski]
30. suknia — tu daw.: ubranie, strój (także męski). [przypis edytorski]
31. ubior — dziś popr. pisownia: ubiór. [przypis edytorski]
32. wiżos (z litew.) — łapcie. [przypis autorski]
33. rudemi włosy — dziś popr. forma: rudymi włosami. [przypis edytorski]
34. szłyk (daw.) — czapka z futra. [przypis edytorski]
35. obówie — dziś popr. pisownia: obuwie. [przypis edytorski]
36. numa (z litew.) — chata. [przypis autorski]
37. kunigas (z litew.) — xiążę. [przypis autorski]
38. krokóm — dziś popr. forma C. lm: krokom. [przypis edytorski]
39. Murgowie (mit. litew.) — duchy szczęśliwe, rycerze polegli w boju. [przypis autorski]
40. alus (litew.) — piwo. [przypis autorski]
41. otrząsł — dziś popr. forma: otrząsnął. [przypis edytorski]
42. wązki — dziś popr. pisownia: wąski. [przypis edytorski]
43. Mildoroh (trad. litew.) — ołtarz Mildy. [przypis autorski]
44. wreście — dzię popr. pisownia: wreszcie. [przypis edytorski]
45. xiężyc — dziś popr. pisownia: księżyc. [przypis edytorski]
46. alus (litew.) — piwo. [przypis edytorski]
47. mieciones (z litew.) — napój z wywaru krup z miodem. [przypis autorski]
48. roskosz — dziś popr. pisownia: rozkosz. [przypis edytorski]
49. Dejwas (z litew. dievas) — bóg. [przypis autorski]
50. Jodsy (mit. litew.) — złe duchy. [przypis autorski]
51. Didalis (mit. litew.) — Smok. [przypis autorski]
52. niemi — dziś popr. forma N. lm: nimi. [przypis edytorski]
53. spójrzenie — dziś popr. pisownia: spojrzenie. [przypis edytorski]
54. Ragana (mit. litew.) — tu: bóstwo drzewa. [przypis edytorski]
55. żaltis (z litew. žaltys) — wąż. [przypis autorski]
56. liściami — dziś popr. forma N. lm: liśćmi. [przypis edytorski]
57. Pucis (mit. litew.) — wiatr łagodny. [przypis autorski]
58. mężóm i niewiastóm — dziś popr. forma C. lm: mężom i niewiastom. [przypis edytorski]
59. roskosz — dziś popr. pisownia: rozkosz. [przypis edytorski]
60. Litewka (daw.) — Litwinka. [przypis edytorski]
61. Lajma a. Laima (mit. litew.) — Słońce [Laima jest litewską boginią losu, przedstawianą w postaci kukułki lub staruszki, jej ulubionym drzewem była lipa. Red. WL]. [przypis autorski]
62. na swych ręku — dziś popr. forma Msc. lm: na swych rękach. [przypis edytorski]
63. Ragana (mit. litew.) — tu: bóstwo drzewa. [przypis edytorski]
64. okrywać (...) śpiewać — słowa te w ustach autora mogły uchodzić za rym ze względu na ówczesną reg. wymowę śpiéwać, z é zbliżonym do i, co nie zostało oznaczone w druku (por. formę wyśpiéwa we wstępie). [przypis edytorski]
65. źwierz — dziś popr. forma: zwierz, zwierzę. [przypis edytorski]
66. ludzióm — dziś popr. forma C. lm: ludziom. [przypis edytorski]
67. sercmi — dziś popr. forma N. lm: sercami. [przypis edytorski]
68. Aussra (mit. litew.: Aušros deivė) — Jutrzeńka. [przypis autorski]
69. gwiazdzisty — dziś popr. pisownia: gwiaździsty. [przypis edytorski]
70. ztamtąd — dziś popr. pisownia: stamtąd. [przypis edytorski]
71. roskosz — dziś popr. pisownia: rozkosz. [przypis edytorski]
72. zpod — dziś popr. pisownia: spod. [przypis edytorski]
73. Grajtas (z litew.) — Prędki. [przypis autorski]
74. krucy — dziś popr. forma: kruki. [przypis edytorski]
75. drzewy całemi — dziś popr. forma N. lm: całymi drzewami. [przypis edytorski]
76. ragotina (z litew.) — oszczep. [przypis autorski]
77. głównia (daw. reg.) — głownia, płonący kawałek drzewa. [przypis edytorski]
78. meszka — tu: niedźwiedź. [przypis autorski]
79. Didalis (mit. litew.) — smok. [przypis autorski]
80. ptacy — dziś popr. forma M. lm: ptaki. [przypis edytorski]
81. Kierszus (z litew.) — mściwy. [przypis autorski]
82. nareście — dziś popr. pisownia: nareszcie. [przypis edytorski]
83. zkąd — dziś popr. forma: skąd. [przypis edytorski]
84. mienić — zmieniać. [przypis edytorski]
85. swoję — daw. forma B. lp, dziś popr.: swoją. [przypis edytorski]
86. wiatróm — dziś popr. forma C. lm: wiatrom. [przypis edytorski]
87. przesiękły — dziś: przesiąknięty. [przypis edytorski]
88. blizki — dziś popr. pisownia: bliski. [przypis edytorski]
89. spójrzeć — dziś popr. pisownia: spojrzeć. [przypis edytorski]
90. jękła — dziś popr. forma: jęknęła. [przypis edytorski]
91. Pragaras (mit. litew.) — Piekło. [przypis autorski]
92. wynijść (daw.) — wyjść. [przypis edytorski]
93. zbrodzień (daw.) — zbrodniarz, przestępca. [przypis edytorski]
94. roskosz — dziś popr. pisownia: rozkosz. [przypis edytorski]
95. miłośne dajnos (z litew.) — miłośne śpiewy [z lit. daina: pieśń, piosenka. Red. WL.] [przypis autorski]
96. błogosławieństwy i dzięki — dziś popr. forma N. lm: błogosławieństwami i dziękami (podziękowaniami). [przypis edytorski]
97. przed wroty — dziś popr. forma N. lm: przed wrotami. [przypis edytorski]
98. źwierzęta — dziś popr. forma: zwierzęta. [przypis edytorski]
99. wreście — dziś popr. pisownia: wreszcie. [przypis edytorski]
100. przecięż — dziś popr. pisownia: przecież. [przypis edytorski]
101. moję — daw. forma B. lp, dziś popr.: moją. [przypis edytorski]
102. mięszać — dziś popr. pisownia: mieszać. [przypis edytorski]
103. roskosz — dziś popr. pisownia: rozkosz. [przypis edytorski]
104. Lajma, właśc. Laima (mit. litew.) — bogini losu, wzywana w przełomowych chwilach, takich jak ślub, poród i śmierć. Przedstawiano ją w postaci staruszki, a czasem kukułki, jej ulubionym drzewem była lipa. [przypis edytorski]
105. swoję — daw. forma B. lp, dziś popr.: swoją. [przypis edytorski]
106. ztąd — dziś popr. pisownia: stąd. [przypis edytorski]
107. dobyć się — dostać się, wtargnąć. [przypis edytorski]
108. jest napisano — dziś popr.: jest napisane. [przypis edytorski]
109. imie — dziś popr. forma: imię. [przypis edytorski]
110. Jest napisano na odwiecznym głazie, że go i Perkun nawet nie zwycięży, aż on wprzód wszystkich na ziemi połamie, i imie swoje na świat cały wsławi. — napis na głazie przeznaczenia stanowi, że Perkun będzie mógł zwyciężyć syna Mildy dopiero wtedy, kiedy ten pokona wszystkich nieprzyjaciół na ziemi. [przypis edytorski]
111. Bogini morza kochała rybaka — w mit. litew. Jurata (Jūratė, od litew. jūra: morze), bogini Bałtyku, zakochała się w rybaku, za co Perkun zniszczył jej bursztynowy pałac i pozbawił ją władzy. [przypis edytorski]
112. Lajma, właśc. Laima (mit. litew.) — bogini losu, wzywana w przełomowych chwilach, takich jak ślub, poród i śmierć. Przedstawiano ją w postaci staruszki, a czasem kukułki, jej ulubionym drzewem była lipa. [przypis edytorski]
113. płókać — dziś popr. pisownia: płukać. [przypis edytorski]
114. rybóm — dziś popr. forma C. lm: rybom. [przypis edytorski]
115. źwierzętóm — dziś popr. pisownia: zwierzętom. [przypis edytorski]
116. Kaunis (mit. litew.) — bożek miłości. [przypis edytorski]
117. xiążę — dziś popr. pisownia: książę. [przypis edytorski]
118. lingussoni (trad. litew.) — kapłani pogrzebowi. [przypis autorski]
119. z kapłany — dziś popr. forma N. lm: z kapłanami. [przypis edytorski]
120. nócić — dziś popr. pisownia: nucić. [przypis edytorski]
121. czyli (tu daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
122. Jodsy (mit. litew.) — złe duchy. [przypis edytorski]
123. alus (litew.) — piwo. [przypis edytorski]
124. Kunkietojowie (mit. litew.) — cienie rycerzy. [przypis autorski]
125. alus (litew.) — piwo. [przypis edytorski]
126. Murgowie (mit. litew.) — duchy szczęśliwe [niżej autor daje objaśnienie: rycerze polegli w boju; Red. WL]. [przypis autorski]
127. Anafiel (mit. litew.) — Góra wieczności. [przypis autorski]
128. Wiżun (mit. litew.) — smok pilnujący góry Anafielas. [przypis autorski]
129. przytomny (tu daw.) — obecny. [przypis edytorski]
130. żonóm — dziś popr. forma C. lm: żonom. [przypis edytorski]
131. zmięszać — dziś popr. pisownia: zmieszać. [przypis edytorski]
132. troisty — potrójny. [przypis edytorski]
133. tilusson (z litew.) — kapłan pogrzebowy. [przypis edytorski]
134. Kabirowie (mit. litew.) — duchy podziemne. [Kabiróm — dziś popr. forma C. lm: Kabirom. Red. WL]. [przypis autorski]
135. Brekszta (mit. litew.) — bogini snów. [przypis autorski]
136. xiężyc — dziś popr. pisownia: księżyc. [przypis edytorski]
137. roskosz — dziś popr. pisownia: rozkosz. [przypis edytorski]
138. twoję — daw. forma B. lp, dziś popr.: twoją. [przypis edytorski]
139. Staubunów las (mit. litew.) — Smoków las. [przypis autorski]
140. Budintoj (mit. litew.) — bóstwo czuwania, opieki, straży. [przypis autorski]
141. w głębią — dziś popr. forma B. lp. wyrazu
Uwagi (0)