Anafielas - Józef Ignacy Kraszewski (wirtualna biblioteka cyfrowa TXT) 📖
Anafielas to epos autorstwa Józefa Ignacego Kraszewskiego, opowiadający o dziejach Litwy z czasów panowania wielkiego księcia litewskiego Witolda Kiejstutowicza.
Książę Witold jest jej głównym bohaterem, pojawia się również książę Jagiełło, który później doprowadził do powstania unii Litwy i Korony. Anafielas to jedno z dzieł, dzięki którym Kraszewski jest bardzo ceniony przez Litwinów — w swoich utworach ocalił pogańską i wczesnochrześcijąńską historię Litwy. Epos był wydawany w latach 1843–46.
Kraszewski był jednym z najważniejszych — i najpłodniejszych — pisarzy XIX wieku. Wciągu 57 lat swojej działalności napisał 232 powieści, głównie o tematyce historycznej, społecznej i obyczajowej. Zasłynął przede wszystkim jako autor Starej baśni.
- Autor: Józef Ignacy Kraszewski
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Anafielas - Józef Ignacy Kraszewski (wirtualna biblioteka cyfrowa TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Józef Ignacy Kraszewski
142. numa (z litew.) — chata. [przypis autorski]
143. święty żaltis (z litew. žaltys) — wąż święty. [przypis autorski]
144. słonić — dziś: osłaniać, chronić. [przypis edytorski]
145. rówienny — rówieśnik, równolatek. [przypis edytorski]
146. męzkiéj — dziś popr. pisownia: męskiej. [przypis edytorski]
147. zkąd — dziś popr. forma: skąd. [przypis edytorski]
148. lesny — dziś popr. pisownia: leśny. [przypis edytorski]
149. dziéckiem — tu: będąc dzieckiem; w dzieciństwie. [przypis edytorski]
150. spójrzeć — dziś popr. pisownia: spojrzeć. [przypis edytorski]
151. spomnieć — wspomnieć, przypomnieć sobie, pomyśleć o czymś. [przypis edytorski]
152. nareście — dziś popr. pisownia: nareszcie. [przypis edytorski]
153. xiężyc — dziś popr. pisownia: księżyc. [przypis edytorski]
154. tańcerz — dziś popr. pisownia: tancerz. [przypis edytorski]
155. powiedzie (...) przodzie — autor zdecydował się na taki rym, zatem prawdopodobnie wymawiał: na przedzie. [przypis edytorski]
156. Lajma, właśc. Laima (mit. litew.) — bogini losu, wzywana w przełomowych chwilach, takich jak ślub, poród i śmierć. Przedstawiano ją w postaci staruszki, a czasem kukułki, jej ulubionym drzewem była lipa. [przypis edytorski]
157. radośny — dziś popr. pisownia: radosny. [przypis edytorski]
158. jutrzeńka — dziś popr. pisownia: jutrzenka. [przypis edytorski]
159. nócić — dziś popr. pisownia: nucić. [przypis edytorski]
160. druzgota — dziś popr. forma 3os. lp cz.ter.: druzgocze a. druzgoce. [przypis edytorski]
161. Dejwas (z litew. deivė: bogini) — Boginie. [przypis autorski]
162. Egłe (litew. Eglė) — jodła [właśc.: świerk. Red. WL]. [przypis autorski]
163. wynijść (daw.) — wyjść. [przypis edytorski]
164. uśmiecha (...) z cicha — autor zdecydował się na taki rym prawdopodobnie ze względu na ówczesną reg. wymowę uśmiécha, z é zbliżonym do i, co nie zostało oznaczone w druku. [przypis edytorski]
165. sioło — wieś. [przypis edytorski]
166. swoję — daw. forma B. lp, dziś popr.: swoją. [przypis edytorski]
167. rospacz — dziś popr. pisownia: rozpacz. [przypis edytorski]
168. gieguze (z litew. gegutė) — kukułka. [W mit. litew. kukułka była ulubionym ptakiem Laimy, bogini losu, znała przeznaczenie i potrafiła je przepowiedzieć. Red. WL]. [przypis autorski]
169. rodzicóm — dziś popr. forma C. lm: rodzicom. [przypis edytorski]
170. ług — tu: łąka. [przypis edytorski]
171. zapławić — zalać. [przypis edytorski]
172. statek — tu: dostatek, dobytek, tj. zwierzęta hodowlane. [przypis edytorski]
173. nareście — dziś popr. pisownia: nareszcie. [przypis edytorski]
174. blizki — dziś popr. pisownia: bliski. [przypis edytorski]
175. roskoszny — dziś popr. pisownia: rozkoszny. [przypis edytorski]
176. wreście — dziś popr. pisownia: wreszcie. [przypis edytorski]
177. Krugis z Budrajcami (mit. litew.) — bóstwa kowali, główne i posługacze. [przypis autorski]
178. Wszystkiem cebry ponurzył — wszystkie wiaderka potopiłem. [przypis edytorski]
179. łuczyna — pochodnia, płonący kawałek drzewa służący do oświetlania. [przypis edytorski]
180. młódszy — dziś popr. pisownia: młodszy. [przypis edytorski]
181. Stała jodłą wężowa — żona węża stała się jodłą. [przypis edytorski]
182. Bogi — dziś popr. forma M. lm: Bogowie. [przypis edytorski]
183. wiatróm — dziś popr. forma C. lm: wiatrom. [przypis edytorski]
184. młódszy — dziś popr. pisownia: młodszy. [przypis edytorski]
185. xiężyc — dziś popr. pisownia: księżyc. [przypis edytorski]
186. swoję — daw. forma B. lp, dziś popr.: swoją. [przypis edytorski]
187. Swieczpauksztynis (mit. litewska) — bożek opiekujący się ptakami. [przypis edytorski]
188. Brekszta (mit. litew.) — bogini nocy i ciemności. [przypis edytorski]
189. Budintoj (mit. litew.) — bóstwo czuwania, opieki, straży. [przypis edytorski]
190. bóstwóm — dziś popr. forma C. lm: bóstwom. [przypis edytorski]
191. lesny — dziś popr. pisownia: leśny. [przypis edytorski]
192. modlić się bóstwom — dziś popr.: modlić się do bóstw. [przypis edytorski]
193. Ragana (mit. litew.) — tu: bóstwo drzewa. [przypis edytorski]
194. Miedziojna (litew. Medeina) — bogini lasów. [przypis edytorski]
195. Jodsy (mit. litew.) — złe duchy. [przypis edytorski]
196. łowiec — łowca, myśliwy. [przypis edytorski]
197. wiżos (z litew.) — łapcie, buty plecione z łyka lub skóry. [przypis edytorski]
198. męzki — dziś popr. pisownia: męski. [przypis edytorski]
199. nareście — dziś popr. pisownia: nareszcie. [przypis edytorski]
200. z konary gęstemi — dziś popr. forma N. lm: z gęstymi konarami. [przypis edytorski]
201. gniazdy — dziś popr. forma N. lm: gniazdami. [przypis edytorski]
202. Lazdony dziedzina — zarośla leszczynowe; Lazdona była bóstwem opiekuńczym tego drzewa. [przypis edytorski]
203. gęstemi sploty — dziś popr. forma N. lm: gęstymi splotami. [przypis edytorski]
204. Lajma, właśc. Laima (mit. litew.) — bogini losu, wzywana w przełomowych chwilach, takich jak ślub, poród i śmierć. Przedstawiano ją w postaci staruszki, a czasem kukułki, jej ulubionym drzewem była lipa. [przypis edytorski]
205. sigonota — zielarz. [przypis edytorski]
206. gieguze (z litew. gegutė) — kukułka. W mit. litew. kukułka była ulubionym ptakiem Laimy, bogini losu, znała przeznaczenie i potrafiła je przepowiedzieć. [przypis edytorski]
207. łom — tu: obszar leśny z dużą ilością wiatrołomów, poprzewracanych drzew. [przypis edytorski]
208. liszka (tu daw.) — lis. [przypis edytorski]
209. ztąd — dziś popr. pisownia: stąd. [przypis edytorski]
210. ostróżny — dziś popr. pisownia: ostrożny. [przypis edytorski]
211. zwycięztwo — dziś popr. pisownia: zwycięstwo. [przypis edytorski]
212. meszka — tu: niedźwiedź. [przypis autorski]
213. zkąd — dziś popr. forma: skąd. [przypis edytorski]
214. dójrzeć — dziś popr. pisownia: dojrzeć. [przypis edytorski]
215. chrósty — dziś popr. pisownia: chrusty. [przypis edytorski]
216. wreście — dziś popr. pisownia: wreszcie. [przypis edytorski]
217. myśliwcóm — dziś popr. forma C. lm: myśliwcom. [przypis edytorski]
218. spójrzeć — dziś popr. pisownia: spojrzeć. [przypis edytorski]
219. spójrzeć — dziś popr. pisownia: spojrzeć. [przypis edytorski]
220. staje — daw. jednostka długości, licząca w różnych czasach i regionach od 100 do 1000 m. [przypis edytorski]
221. Ragana (mit. litew.) — tu: bóstwo drzewa. [przypis edytorski]
222. dziupel (daw. reg.) — dziupla. [przypis edytorski]
223. zśród — dziś: spośród, spomiędzy. [przypis edytorski]
224. szyderski — dziś: szyderczy. [przypis edytorski]
225. gieguze (z litew. gegutė) — kukułka. W mit. litew. kukułka była ulubionym ptakiem Laimy, bogini losu, znała przeznaczenie i potrafiła je przepowiedzieć. [przypis edytorski]
226. pastwa (daw.) — ofiara. [przypis edytorski]
227. swoję — daw. forma B. lp, dziś popr.: swoją. [przypis edytorski]
228. spójrzeć — dziś popr. pisownia: spojrzeć. [przypis edytorski]
229. spójrzeć — dziś popr. pisownia: spojrzeć. [przypis edytorski]
230. ócz — dziś popr. forma D. lm: oczu. [przypis edytorski]
231. potwora (daw.) — potwór. [przypis edytorski]
232. Lazdona — bóstwo opiekuńcze leszczyn. [przypis edytorski]
233. Ragana (mit. litew.) — tu: bóstwo drzewa. [przypis edytorski]
234. Miedziojna (litew. Medeina) — bogini lasów. [przypis edytorski]
235. imie — dziś popr. forma: imię. [przypis edytorski]
236. upragniony — tu: spragniony. [przypis edytorski]
237. nareście — dziś popr. pisownia: nareszcie. [przypis edytorski]
238. Saule (z litew. Saulė) — Słońce. [przypis autorski]
239. Wakarinne (z litew. Vakarinė) — Gwiazda wieczorna. [przypis autorski]
240. zmięszany — dziś popr. pisownia: zmieszany. [przypis edytorski]
241. xiążę — dziś popr. pisownia: książę. [przypis edytorski]
242. xiężyc — dziś popr. pisownia: księżyc. [przypis edytorski]
243. zmięszany — dziś popr. pisownia: zmieszany. [przypis edytorski]
244. imie — dziś popr. forma: imię. [przypis edytorski]
245. zpod — dziś popr. pisownia: spod. [przypis edytorski]
246. blizki — dziś popr. pisownia: bliski. [przypis edytorski]
247. oczóm — dziś popr. forma C. lm: oczom. [przypis edytorski]
248. Bogi — dziś popr. forma M. lm: Bogowie. [przypis edytorski]
249. druzgota — dziś popr. forma 3os. lp cz.ter.: druzgocze a. druzgoce. [przypis edytorski]
250. wreście — dziś popr. pisownia: wreszcie. [przypis edytorski]
251. jutrzeńka — dziś popr. pisownia: jutrzenka. [przypis edytorski]
252. źwierzę — prawdopodobnie powinno być w lm: źwierze (tj. jak zwierzęta). [przypis edytorski]
253. młódszy — dziś popr. pisownia: młodszy. [przypis edytorski]
254. sosny staremi i lipy — dziś popr. forma N. lm: starymi sosnami i lipami. [przypis edytorski]
255. Bogi skarały — dziś popr. forma: Bogowie skarali (ukarali). [przypis edytorski]
256. w synie — dziś popr. forma Msc. lp: w synu. [przypis edytorski]
257. Wanda i Wieja (litew. Vanduo, Vėjas) — woda i wiatr. [przypis autorski]
258. Linxmina (mit. litew.) — tęcza. [przypis autorski]
259. wolą — dziś popr. forma B. lp: wolę. [przypis edytorski]
260. olbrzymóm — dziś popr. forma C. lm: olbrzymom; morze było w kolano olbrzymóm — morze sięgało olbrzymom do kolan. [przypis edytorski]
261. morze białe (trad. litew.) — tu: Bałtyk. [przypis autorski]
262. kunigas (z litew.) — xiążę. [przypis autorski]
263. z dziewczęty — dziś popr. forma N. lm: z dziewczętami. [przypis edytorski]
264. obówie — dziś popr. pisownia: obuwie. [przypis edytorski]
265. obówie — dziś popr. pisownia: obuwie. [przypis edytorski]
266. nendry (z litew. nendrė) — trzciny. [przypis autorski]
267. królewnéj — dziś popr. forma D. lp: królewny. [przypis edytorski]
268. czyli (tu daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
269. kiemas (litew. kaimas) — wieś. [przypis autorski]
270. lajwas (litew. laivas) — łódź, statek. [przypis autorski]
271. zwycięztwo — dziś popr. pisownia: zwycięstwo. [przypis edytorski]
272. Khawa (mit. litew.) — bóg wojny. [przypis autorski]
273. z bydlęty — dziś popr. forma N. lm: z bydlętami. [przypis edytorski]
274. nowina — tu: ziemia świeżo wykarczowana, uprawiana po raz piérwszy. [przypis edytorski]
275. tłómaczyć — dziś popr. pisownia: tłumaczyć. [przypis edytorski]
276. nad wszystkie Bogi — dziś popr. forma B. lm: nad wszyskich Bogów. [przypis edytorski]
277. strzeżąc — dziś popr. forma: strzegąc. [przypis edytorski]
278. mrówisko — dziś popr. pisownia: mrowisko. [przypis edytorski]
279. Lecz Pramżu kiedy uderzy o ziemię (...) drży ziemia z strachu i trzęsie się cała — trzęsienie ziemi. [przypis autorski]
280. swoję — daw. forma B. lp, dziś popr.: swoją. [przypis edytorski]
281. karwilis (z litew.) — miesiąc gołębi, maj [wyżej autor podaje, że karwilis to kwiecień. W języku litewskim karvelis to jedna ze starych nazw kwietnia. Red. WL]. [przypis autorski]
282. roskosz — dziś popr. pisownia: rozkosz. [przypis edytorski]
283. dójrzały —
Uwagi (0)