Brand - Henryk Ibsen (literatura naukowa online .txt) 📖
Krótki opis książki:
Brand — dramat Henrika Ibsena z roku 1865. Głównym bohaterem jest pastor, opierający swoją religijność na dewizie „wszystko albo nic”. Nawet jego nazwisko jest znaczące (oznacza ogień). Dramaturg traktuje jego poglądy z wyraźną sympatią, zarazem jednak nie zamyka oczu na spustoszenie, jakie radykalnie wyznawana wiara sieje pośród ludzi otaczających głównego bohatera. Jego niewątpliwa charyzma doprowadza do rozbicia małżeństwa, poczucie obowiązku — do śmierci syna, a następnie żony, kaznodziejski zapał podsyca konflikty we wspólnocie, a w finale prowadzi do spektakularnego nieszczęścia.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Ibsen
- Epoka: Modernizm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Brand - Henryk Ibsen (literatura naukowa online .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Ibsen
zanim jary68
Dzień uleci w dal głęboką.
Między winchem69 a zatoką
Stoję precz od świata zgiełku,
W tego skrawka nieb światełku,
Na ojczystym przecież stoję
Gruncie dzisiaj!... Pieśni moje,
Uroczyste moje pieśni,
Żegnam! Żegnam! Ku tej cieśni
Ziemskiej zwróć się, mój bachmacie70!
Wyższy cel tam czeka na cię,
Nie rycerski harc się śmieje
Tam ku niebu, nie turnieje,
Nie zwycięski zwój gałązek,
Lecz powszedni obowiązek.
AGNIESZKA
A ten Bóg, co upaść miał?
BRAND
Walić Go nie będzie szał,
Jak tom rano jeszcze chciał —
W cichy pójdę ja z Nim bój...
Mylił, widzę, duch się mój:
Nie rozgłośny czyn szermierzy
Rozochoci, zbohaterzy
Ród ten karli, nie ogromy
Sił bogatych plon widomy71
Dadzą tutaj, tak, nie one
Wzmocnią siły nadwątlone!
Woli trzeba! Wola zbawi,
Lud za sobą śmierć zostawi!
Woli trzeba, zbawicielki
W rzeczy małej, w rzeczy wielkiej!
zwraca się ku stronie wsi, na którą padły już mroki wieczorne
A więc chodźcie, wy zmęczeni,
Skryci śród ojczystych cieni!
Wierząc w siebie, znając siebie,
Odnowimy się w potrzebie;
Powalimy wszelki kłam,
Połowiczność, wrogą nam,
Wolę lwa rozbudzim w łonie!
Dłoń przy pługu na zagonie,
Czy też dłoń, co dzierży miecz,
Jedna sprawa, jedna rzecz!
Dzielność tam, gdzie dzielny mąż,
Tylko trzeba pomnieć72 wciąż,
Aby jego rysik wraz
Miał tablicę w każdym z nas.
zabiera się do odejścia, zastępuje mu drogę Ejnar
EJNAR
Oddaj, coś mi zabrał!
BRAND
Panie,
Ku Agnieszce zwróć pytanie.
EJNAR
do Agnieszki
Wolisz blask promiennych nieb,
Czy więzienny, skalny żleb?
AGNIESZKA
Odejdź, ja tu nic nie wolę.
EJNAR
Mam powtórzyć ci, jak w szkole,
Dawną nauk mądrą treść:
„Łatwiej podnieść, ciężej nieść”?
AGNIESZKA
Twe pokusy wszystkie na nic:
Do ostatnich pójdę granic!...
EJNAR
Nie żal ci tych drogich osób?
AGNIESZKA
Pozdrów-że ich! Znajdę sposób,
Gdy się duch mój uspokoi,
By im rzec o sprawie mojej.
EJNAR
Tam na głębi, na tej złotej,
Białe żagle mkną już w dal...
Jak marzenie, jak tęsknoty
Wioną w szumach, w bryzgach piany
W jakiś kraj zaczarowany,
Śród błękitnych wioną fal.
AGNIESZKA
Niech w dalekie płyną kraje!
Ale tobie niech się zdaje,
Żem umarła...
EJNAR
Bądź mi siostrą...
AGNIESZKA
potrząsa głową
Nie! Ocean nas rozdziela...
EJNAR
Wróć do matki! Zbyt tyś ostrą!
AGNIESZKA
po cichu
Mistrza, brata, przyjaciela
Mam tak dzisiaj stracić wraz?
BRAND
podchodzi bliżej
Czas pomyśleć o tym, czas!
Tu, gdzie z głazem szary głaz
Tworzy skalne te opoki,
Tu, w tej ciągłej mgle głębokiej,
Zatrzymają się me kroki,
Smutny dzień tu czeka nas!
AGNIESZKA
By móc znosić mgły ponure,
Gwiazdy świecą nam przez chmurę.
BRAND
Żądam wiele, bardzo wiele:
Chcę mieć wszystko albo nic!
Odwróć się od prawdy lic,
A wnet pójdziesz na topiele.
Niech cię chęć do próśb nie bierze,
Łask czy względów w żadnej mierze!
Zawiedzie cię życia cel,
Padniesz, jak ofiarne zwierzę.
EJNAR
Niech ci ócz nie skłoni biel!
Rzuć dogmatów chmurne snucie,
Żyj, jak każe ci uczucie!
BRAND
Więc wybieraj — niech się święci
Wola twoja!
znika
EJNAR
Miej w pamięci,
Że wybierasz między tuczą73
A spokojem, między troską
A nadzieją szczęścia boską,
Między nocy ciemnią kruczą
A poranku światłem złotem,
Między śmiercią a żywotem!
AGNIESZKA
wstaje i mówi powoli
A więc w noc! Przez śmierć w tej dali
Poranna się zorza pali!
idzie za Brandem. Ejnar patrzy na nią chwilę w głębokiej zadumie; potem pochyla głowę i odchodzi w kierunku zewnętrznego fiordu
KONIEC AKTU DRUGIEGO
Akt trzeci
W trzy lata później.
Mały, kamiennym murem okolony, ogród na probostwie, u stóp wielkiej ściany skalnej. W głębi wąski, cichy fiord. Drzwi plebanii wychodzą na ogród. Po południu. Brand stoi na schodach przed domem. Agnieszka siedzi na stopniach u jego nóg.
AGNIESZKA
Drogi mój mężu, dzień za dniem
Śledzisz z stłumionym w piersi tchem.
BRAND
Tak, oczekuję wiadomości.
AGNIESZKA
Mężu, w twym sercu przestrach gości.
BRAND
Na wiadomości czekam z domu —
Trzy lata czekam na ten czas,
Co nie nawiedzi nigdy nas.
Jutro — jeżeli wierzyć komu —
Będzie już koniec z nią.
AGNIESZKA
łagodnie i miękko
Na wieści
Nie trzeba czekać w tej boleści...
BRAND
potrząsając głową
Jeśli nie przyjdzie na nią skrucha,
I u mnie będzie cisza głucha.
AGNIESZKA
To twoja matka.
BRAND
Że to matka,
Więc mam się kłaniać do ostatka
Jakimś bożyszczom?
AGNIESZKA
Brand, masz duszę
Twardą.
BRAND
Czy twarda wobec ciebie?
AGNIESZKA
O, nie!
BRAND
Przypomnieć ja ci muszę,
Żem cię ostrzegał, czy w potrzebie
Zdołasz być dla mnie przyjacielem!
AGNIESZKA
z uśmiechem
Zbyt czarnoś patrzał, a i słowa
Nie dotrzymałeś!
BRAND