Brand - Henryk Ibsen (literatura naukowa online .txt) 📖
Krótki opis książki:
Brand — dramat Henrika Ibsena z roku 1865. Głównym bohaterem jest pastor, opierający swoją religijność na dewizie „wszystko albo nic”. Nawet jego nazwisko jest znaczące (oznacza ogień). Dramaturg traktuje jego poglądy z wyraźną sympatią, zarazem jednak nie zamyka oczu na spustoszenie, jakie radykalnie wyznawana wiara sieje pośród ludzi otaczających głównego bohatera. Jego niewątpliwa charyzma doprowadza do rozbicia małżeństwa, poczucie obowiązku — do śmierci syna, a następnie żony, kaznodziejski zapał podsyca konflikty we wspólnocie, a w finale prowadzi do spektakularnego nieszczęścia.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Ibsen
- Epoka: Modernizm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Brand - Henryk Ibsen (literatura naukowa online .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Ibsen
rozchodzą, ku dolinie
Zmierzają jedni, a zaś ninie13
Dwoje się ludzi ku mnie słania...
Ostatnie ślą już pożegnania
Kapeluszami, woalkami...
„Bywajcie zdrowi!... Pan Bóg z wami!”
słońce coraz to bardziej przeciska się przez mgły. Brand stoi nieruchomy, przypatruje się zbliżającym się
Cóż to za blaski! Co za jaśnie! Rozwiewają się kłęby mgławe, Stopy przemiękką depcą trawę,
Słońce złociste snuje baśnie!
Może rodzeństwo? Bok przy boku
Po tym kwiecistym spieszą stoku;
Ona sukniami powiewnemi
Snać nie dotyka nawet ziemi,
On, jakby piórko, lekki!... Ona,
O, skacze na bok, rozbawiona,
Wyrywa mu się od niechcenia...
O, już ją chwyta!.... Słodko, mile
Droga się zmienia w krotochwilę14,
W wesołą piosnkę śmiech się zmienia.
Ejnar i Agnieszka w lekkich strojach podróżnych, oboje rozpromienieni, zjawiają się na wzgórzu. Mgły pierzchły. Szczyty lśnią w porannym słońcu
EJNAR
Agnieszko, motylku mój cudny,
Nic ja się ciebie nie boję;
Zacisnę ja oka swej sieci —
Te oka, to piosnki są moje.
AGNIESZKA
zwrócona twarzą ku niemu, cofa się, tańcząc i uciekając przed nim
Jeżelim ja cudnym motylkiem,
To pozwól mi spocząć na kwiatku,
A chceszli się bawić, więc goń mnie!
Pochwycić? Przenigdy, mój bratku!
EJNAR
Agnieszko, motylku mój cudny!
Zwężają się oka mej sieci!
Już mam cię! Już skarb mój najdroższy
Przenigdy z tych ok nie uleci.
AGNIESZKA
Jeżelim ja wiotkim motylkiem,
To niechże mnie powiew uwodzi!
A chwycisz mnie w oko swej siatki,
Mych skrzydeł się dotknąć nie godzi!
EJNAR
Nie! Lekko ja wezmę do ręki
Ten ciężar mój słodki i lekki
I zamknę go w sercu... Tam baw się,
Tam sobie już igraj na wieki!
zbliżają się ku stromej turni; stają nad przepaścią
BRAND
Stać!... Tutaj przepaść!...
EJNAR
Któż to woła?
AGNIESZKA
wskazując ku górze
O, tam!
BRAND
Ni kroku! Śmierć dokoła!
Z śniegiem spadniecie do tej głębi!
EJNAR
obejmuje Agnieszkę i śmiejąc się, zwrócony ku górze
Nas to nie parzy ani ziębi,
Szczęście jest z nami. Wyjdziem cało!
AGNIESZKA
Zabawkę dziś nam życie dało...
EJNAR
Szczęście nam śle dziś promień słońca:
Sto lat on będzie trwał — bez końca!
BRAND
Więc wy dopiero po stu latach...?
AGNIESZKA
powiewając welonem
O tym ni słowa, proszę ciebie...
Bawić się będziem wszak i w niebie.
EJNAR
Sto lat na wonnych przeżyć kwiatach,
Sto lat bez miary i bez celu
W miłości kąpać się weselu! —
BRAND
No, a co będzie potem?
EJNAR
Potem?
Do nieba pójdziem znów z powrotem.
BRAND
Może wy z nieba tu przyszliście?
EJNAR
Prosta rzecz: z nieba! Oczywiście!
AGNIESZKA
To znaczy: teraz, o tej chwili,
Myśmy tam z dołu tu przybyli.
BRAND
I owszem, owszem... Oko moje
Już zobaczyło was oboje
Tam, gdzie się dzielą te potoki.
EJNAR
Skierowaliśmy tu swe kroki,
Pożegnawszy się z przyjacioły.
Ręką, całunkiem tłum wesoły
Stwierdzał przedrogich wspomnień rój!
Zejdź-że pan ku nam! Panie mój,
Zechciej zabawić się tu z nami,
Posłuchać pieśni nad pieśniami15!
Słodszej nie stworzył żaden czas!
Czemu pan stoi niby głaz?
Prędzej! My cuda ci pokażem!
Ja, panie, byłem wprzód malarzem!
Co to za szczęście, życie, świat
Wciągać w swą sztukę! Człek jest rad,
Że niby Stwórca może oto
Przelichy metal zmieniać w złoto!
Ale nad wszystko, czym mnie Bóg
Obdarzyć raczył śród mych dróg,
To ma Agnieszka!... Słodki plon,
Gdym z południowych wrócił stron
Z farbą i pędzlem — z niczym więcej...
AGNIESZKA
gorąco
A, jakby posiadł sto tysięcy,
Tak pewien siebie, tak zuchwały...
EJNAR
Do wsi tej losy mnie przygnały...
Tu zagościła ona właśnie,
Aby słoneczne chłonąć jaśnie,
Gorzkie powietrze, świerków wonie...
I ja zjawiłem się w tej stronie:
Snać przeznaczenie mnie tu niosło.
Chciałem malarskie swe rzemiosło
Zanurzyć w pięknie tego boru,
Chciałem dla sztuki swej prawzoru
Szukać w obłokach tych, w tej rzece...
I oto, gdy tak na to lecę,
Odrazum został arcymistrzem:
Lice jej stało się ognistszem,
W jej oczach szczęścia blask się jarzy,
Uśmiech nie schodzi już z jej twarzy
— Wszystko początek ze mnie wzięło...
AGNIESZKA
Jeno16, malując to swe dzieło,
Nie wiedział o tym chłopiec pusty17.
Życie pełnymi chłonął usty18,
Aż tu pewnego znów zarania
Jął się19 na powrót malowania...
EJNAR
Wtem, Boże drogi, coś mi wpadło,
Że ze mnie istne jest dziwadło,
Żem nie oświadczył się swej lubej!
Więc zamiast pleść smalone duby,
Od razu wziąłem się do sprawy.
Nasz zacny doktór, zbyt łaskawy,
Nie mógł opędzić się radości:
W dom pozapraszał licznych gości
— Wszystkie powagi, wszyscy księża,
Młódź z okolicy, mąż-ci w męża,
Że jeno patrzeć!... Trzy dni trwały
Hulanki, tańce i hejnały.
Dzisiaj zeszliśmy już mu z karku,
Ale zabawy na folwarku
Bynajmniej jeszcze nie skończono...
Widziałeś to wesołe grono,
Szyfry20, chorągwie, kapelusze,
Całe we wieńcach! Zacne dusze!
Uciesze swej puścili wodze,
Towarzyszyli nam w tej drodze.
AGNIESZKA
A my we dwójkę po tej górze
Skaczemy sobie, dzieci, duże!
EJNAR
Mieliśmy z sobą wina moc!
AGNIESZKA
Od śpiewów brzmiała letnia noc!
EJNAR
O, nawet tłum tych ciężkich mgieł
Bał się dziś z nami brać na kieł21!
BRAND
A teraz dokąd?
EJNAR
Tam, do miasta —
AGNIESZKA
Skąd jestem rodem...
EJNAR
Ma niewiasta
I ja — nasamprzód o tę krztynę
Ku zachodowi, a zaś potem
W stronę fiordu ptaków lotem
Na weselisko me jedyne
Zawiodę skarby — zadyszany
Rumak Egira22 przez bałwany
Hen, nas poniesie w chyżym pędzie!
Później, jak białe dwa łabędzie,
Tam, na południe...
BRAND