Krótka rozprawa między trzemi osobami, Panem, Wójtem a Plebanem - Mikołaj Rej (jak polubić czytanie książek txt) 📖
Krótki opis książki:
Krótka rozprawa między trzema osobami… to dialog z 1543 roku polskiego poety Mikołaja Reja. Utwór ukazał się pod pseudonimem - Ambroży Korczbok Rożek.
Rej oprócz pisania zajmował się tłumaczeniem ale także był politykiem i teologiem. Uznawany za „ojca literatury polskiej”. Krótka rozprawa… zaczyna się od wiersza Ku dobrym towarzyszom. Utwór przedstawia spór tytułowych postaci, które reprezentują trzy ówczesne stany społeczne — szlachtę, duchowieństwo i chłopstwo. W rozprawie poruszane są problemy religijne, społeczne, obyczajowe i polityczne, które występowały w tamtych czasach. Jest to pierwszy utwór w którym wprowadzono mowę potoczną.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Mikołaj Rej
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Krótka rozprawa między trzemi osobami, Panem, Wójtem a Plebanem - Mikołaj Rej (jak polubić czytanie książek txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Mikołaj Rej
class="annotation" id="annotation-173">173. wszytkę (daw.) — wszystką, całą. [przypis edytorski]
174. mię (daw.) — mnie. [przypis edytorski]
175. barzo (daw.) — bardzo. [przypis edytorski]
176. dowierać (daw.) — dojrzewać. [przypis edytorski]
177. Wieręć (daw.) — zaprawdę, tak więc, prawdę mówiąc. [przypis edytorski]
178. rychło — szybko, niedługo. [przypis edytorski]
179. dwie niedzieli (daw.) — dwa tygodnie. [przypis edytorski]
180. czyście (daw.) — dobrze. [przypis edytorski]
181. przedsięż (daw.) — przecież, chociaż. [przypis edytorski]
182. harcować (daw.) — bić się pojedynczo przed szykiem wojsk; przen. szermować językiem. [przypis edytorski]
183. pochlebuje (daw.) — pochlebia. [przypis edytorski]
184. gnida — tu przen.: coś małego, nikczemnego. [przypis edytorski]
185. mnie wam dziwno, panie (daw.) — dziwię się wam, panie. [przypis edytorski]
186. docierać na coś (daw.) — godzić w coś, atakować coś, nacierać na coś. [przypis edytorski]
187. czcicie (daw.) — tryb rozkazujący: czytajcie. [przypis edytorski]
188. jedno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
189. zakon stary (daw.) — Stary Testament, judaistyczna część Biblii. [przypis edytorski]
190. więtsze (daw.) — większe. [przypis edytorski]
191. jemi (daw.) — nimi. [przypis edytorski]
192. ji (daw.) — go, jego. [przypis edytorski]
193. nowy zakon (daw.) — Nowy Testament; chrześcijańska część Biblii. [przypis edytorski]
194. słychał (daw.) — słyszał. [przypis edytorski]
195. dobrota (daw.) — dobroć. [przypis edytorski]
196. gołota (daw.) — biedak; ten, który niczego nie ma; goły, ubogi; por. hołysz. [przypis edytorski]
197. wszego obfituje (daw.) — obfituje we wszystko; ma wszystko. [przypis edytorski]
198. wżdy (daw.) — przecież, w końcu. [przypis edytorski]
199. omieszkać z czymś (daw.) — zaniedbać czegoś. [przypis edytorski]
200. naczże (daw.) — na cóż; na co że. [przypis edytorski]
201. naczże to rozkazano (daw.) — na co (dlaczego) to zostało nakazane. [przypis edytorski]
202. ma być dano (daw.) — ma być dane. [przypis edytorski]
203. sługam (daw.) — dziś: sługom. [przypis edytorski]
204. pieniądz w tablicę włoży — da ofiarę; ofiary na kościół zapisywano na tablicy. [przypis edytorski]
205. wiele Bóg prze nie czynił (daw.) — wiele Bóg przez nich uczynił. [przypis edytorski]
206. mienić (daw.) — zmieniać, odmieniać; gniew mienił: zmieniał gniew na uczucie przeciwne. [przypis edytorski]
207. snadź (daw.) — przecież. [przypis edytorski]
208. napraszczać (daw.) — wyprostowywać; por.daw. prościć: prostować. [przypis edytorski]
209. rzekł to oddać we troje (daw.) — przyrzekł oddać to potrójnie; przyrzekł, że odda (konstrukcja na wzór łac. Acc. cum inf.). [przypis edytorski]
210. niemasz (daw.) — dziś: nie masz. [przypis edytorski]
211. nie masz ci ocz ciążyć (daw.) — nie ma się o co żalić; ciążyć o coś: skarżyć się. [przypis edytorski]
212. bychmy (daw.) — byśmy, gdybyśmy. [przypis edytorski]
213. k’zbawieniu (daw.) — ku zbawieniu; do zbawienia. [przypis edytorski]
214. przyść — daw. przyiść; dziś: przyjść. [przypis edytorski]
215. nie będziemli dobrze czynić (daw.) — konstrukcja z partykułą -li: jeśli nie będziemy dobrze postępować. [przypis edytorski]
216. iście — rzeczywiście, naprawdę. [przypis edytorski]
217. mieć na pieczy (daw.) — uważać na coś, zważać na coś, starać się o coś. [przypis edytorski]
218. więtszą (daw.) — większą. [przypis edytorski]
219. chociam o tym słychał (daw.) — chociaż o tym słyszałem. [przypis edytorski]
220. ondzie (daw.) — tam. [przypis edytorski]
221. o świętym Marcinie — na świętego Marcina; święto obchodzone 11 listopada. [przypis edytorski]
222. Iż go za hojnego mają (...) za płaszcz niebo kupił — św. Marcin, biskup z Tours, żył w IV w.; w żywocie tego świętego zapisano jego miłosierny uczynek: u bram miasta Amiens oddał żebrakowi połowę swego płaszcza, a następnie w nocy miał widzenie, w którym Chrystus odziany w tenże płaszcz mówił swoim aniołom, że Marcin okrył go nim; to zdarzenie poprzedziło bezpośrednio nawrócenie św. Marcina, który wcześniej był rzymskim żołnierzem z armii Konstancjusza II. [przypis edytorski]
223. komorą żyć (daw.) — nie mieć własnego domu; tułać się po domach innych (sypiając w ich komorach). [przypis edytorski]
224. prawie (daw.) — prawdziwie; całkiem. [przypis edytorski]
225. jako hardzi pani (daw.) — jak hardzi panowie. [przypis edytorski]
226. ty (daw.) — dziś: te. [przypis edytorski]
227. płata (daw.) — opłata, podatek. [przypis edytorski]
228. skąd inąd (daw.) — dziś: skądinąd. [przypis edytorski]
229. imienie (daw.) — mienie, własność, majątek. [przypis edytorski]
230. przekażać (daw.) — kazić; zanieczyszczać. [przypis edytorski]
231. duszne (daw.) — dziś: duchowe. [przypis edytorski]
232. czciecie (daw.) — czytacie; od czyść: czytać. [przypis edytorski]
233. o Bodze (daw.) — dziś Msc.lp: o bogu. [przypis edytorski]
234. ji (daw.) — dziś: jego, go. [przypis edytorski]
235. ony (daw.) — te, owe. [przypis edytorski]
236. quesumus (...) oremus (...) alleluja (...) collecta — nazwy poszczególnych modlitw (najczęściej ich początkowe wyrazy) w kościele katolickim w liturgii łacińskiej; tu: uosobione i traktowane jako narzędzia zarobkowania. [przypis edytorski]
237. ona (daw.) — owa, ta. [przypis edytorski]
238. wijatyk (z łac. viaticum: zaopatrzenie na drogę) — wiatyk; komunia święta przyjmowana przez śmiertelnie chorą osobę; ostatni sakrament. [przypis edytorski]
239. dzierżać (daw.) — dzierżyć, trzymać. [przypis edytorski]
240. Długa nań była feria — feria to część modlitewnika (brewiarza) wyznaczona na pewien dzień, niekiedy bardzo obszerna. [przypis edytorski]
241. kłusze (daw.) — kłusuje; kłusić: szybko biec, spieszyć się. [przypis edytorski]
242. kustodya (daw.) — kustodia; zespół zakonów podlegający kustoszowi; urząd w hierarchii kościoła katolickiego. [przypis edytorski]
243. dziekania — urząd w hierarchii kościoła katolickiego piastowany przez dziekana stojącego na czele wikaratu okrągowego. [przypis edytorski]
244. prebenda — kościele rzymskokatolickim wynagrodzenie związane z pełnieniem funkcji kościelnej (np. proboszcza). [przypis edytorski]
245. kanonia — urząd w kościele rzymskokatolickim pełniony przy katedrze a. kolegiacie; także: beneficjum związane z tym urzędem. [przypis edytorski]
246. płat (daw.) — opłata, podatek. [przypis edytorski]
247. przedsię (daw.) — przecież, wszakże. [przypis edytorski]
248. prawie (daw.) — prawdziwie, całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]
249. miestce (daw.) — miejsce. [przypis edytorski]
250. podawca (łac. collator: zbierający, ofiarodawca) — kolator; patron lub fundator kościelny; zwykle bywali kolatorami lokalni właściciele ziemscy przekazujący na rzecz kościoła znaczne ofiary i mający za to prawo do przedstawiania (podawania, stąd: podawca) władzom kościelnym kandydatów do różnych beneficjów. [przypis edytorski]
251. nizko (daw.) — dziś: nisko. [przypis edytorski]
252. snadnie (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]
253. niechcę (daw.) — dziś: nie chcę. [przypis edytorski]
254. społu używiemy wszego (daw.) — razem wszystkiego użyjemy; wspólnie będziemy ze wszystkiego korzystać. [przypis edytorski]
255. iście — rzeczywiście, naprawdę. [przypis edytorski]
256. iść gonionego z kimś (daw.) — tańczyć, grać, bawić się z kimś. [przypis edytorski]
257. dwoje prawo (daw.) — podwójne prawo. [przypis edytorski]
258. za sobą — po swojej stronie, na swoją korzyść. [przypis edytorski]
259. kłusz się (daw.) — uciekaj. [przypis edytorski]
260. dzwonek tłukł a świeczki gasił — następstwem rzucenia klątwy przez duchownego było oznajmianie jej zewnętrznymi znakami: dzwonieniem i gaszeniem świec przed wyklętym. [przypis edytorski]
261. jestli (daw.) — jeśli. [przypis edytorski]
262. naszy (daw.) — dziś forma M.lm: nasi. [przypis edytorski]
263. snadź (daw.) — przecież, wszak. [przypis edytorski]
264. te (daw.) — dziś: tę. [przypis edytorski]
265. szańc wygrać (daw.) — wygrać stawkę; wygrać, zyskać. [przypis edytorski]
266. nadziewać się (daw.) — spodziewać się; por. dziś: mieć nadzieję. [przypis edytorski]
267. proście (daw.) — prosto, w sposób oczywisty. [przypis edytorski]
268. roztyrk (daw.) — rozdział, rozłam; por. dziś: rozterka. [przypis edytorski]
269. uroście (daw.) — urośnie. [przypis edytorski]
270. możemy być tego iści (daw.) — możemy być tego pewni. [przypis edytorski]
271. Wieręm (...) ja nie tuszył (daw.) — doprawdy, nie spodziewałem się. [przypis edytorski]
272. ktoby chciał (daw.) — dziś popr.: kto by chciał [przypis edytorski]
273. niewód — sieć do łowienia ryb. [przypis edytorski]
274. szczuka — szczupak. [przypis edytorski]
275. tkniż (daw.) — tryb rozkazujący, konstrukcja z partykuła: tknijże. [przypis edytorski]
276. mieszek — sakiewka na pieniądze. [przypis edytorski]
277. pamiętne (daw.) — czesne, płaca sędziów. [przypis edytorski]
278. pracej, płacej — daw. forma D.lp r.ż.; dziś: pracy, płacy. [przypis edytorski]
279. uźrzysz (daw.) — ujrzysz. [przypis edytorski]
280. ony (daw.) — dziś: tych, onych. [przypis edytorski]
281. roki (daw.) — kadencja; termin. [przypis edytorski]
282. pamiętne (daw.) — czesne; płaca sędziowska. [przypis edytorski]
283. łowny (daw.) — zyskowny. [przypis edytorski]
284. sporzej (daw.) — szybciej; więcej. [przypis edytorski]
285. leda jako (daw.) — byle jak. [przypis edytorski]
286. liszka (daw.) — lis. [przypis edytorski]
287. żadny (daw.) — dziś: żaden. [przypis edytorski]
288. przydzie (daw.) — przyjdzie. [przypis edytorski]
289. snadnie (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]
290. elekcyja (daw.) — wybory. [przypis edytorski]
291. dobrze nie idą za włosy — dobrze, że nie szarpią się za włosy. [przypis edytorski]
292. snadź (daw.) — wszak, przecież. [przypis edytorski]
293. trzeba myślić, jako mu dosyć uczynić (daw.) — trzeba myśleć, jak mu uczynić zadość (jak mu sprostać). [przypis edytorski]
294. weźrzy — daw. tryb rozkazujący: spojrzyj, wejrzyj. [przypis edytorski]
295. zdaleka (daw.) — dziś popr.: z daleka. [przypis edytorski]
296. ugodzić (daw.) — trafić. [przypis edytorski]
297. [być] — w pierwodruku nie dobito. [przypis redakcyjny]
298. wżdy (daw.) — przecież. [przypis edytorski]
299. Wierę (daw.) — zaprawdę, a więc. [przypis edytorski]
300. k’miescu (daw.) — do miejsca; tu: do posady. [przypis edytorski]
301. iście — rzeczywiście, naprawdę. [przypis edytorski]
302. kokosić się (daw.) — nadymać się, pysznić się. [przypis edytorski]
303. wyszej (daw.) — dziś: wyżej. [przypis edytorski]
304. skwara (daw.) — zapach smażonego mięsa. [przypis edytorski]
305. onej pychy przypłacą (daw.) — dziś: przypłacą ową pychę. [przypis edytorski]
306. ony (daw.) — dziś: te, owe. [przypis edytorski]
307. uźrzysz (daw.) — ujrzysz. [przypis edytorski]
308. przedsię (daw.) — przecież, chociaż. [przypis edytorski]
309. ułowić (daw.) — złowić, chwycić. [przypis edytorski]
310. dzierży arendą (daw.) — dzierżawi majątek ziemski, młyn lub karczmę. [przypis edytorski]
311. ostrzyszki (daw.) — dziś popr. pisownia: ostrzyżki; odpadki; tu: poboczne dochody. [przypis edytorski]
312. łacniej (daw.) — łatwiej. [przypis edytorski]
313. wina (daw.) — grzywna, kara pieniężna. [przypis edytorski]
314. w trupiech uleży (daw.) — od w trupiech
Darmowe książki «Krótka rozprawa między trzemi osobami, Panem, Wójtem a Plebanem - Mikołaj Rej (jak polubić czytanie książek txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)