Krótka rozprawa między trzemi osobami, Panem, Wójtem a Plebanem - Mikołaj Rej (jak polubić czytanie książek txt) 📖
Krótki opis książki:
Krótka rozprawa między trzema osobami… to dialog z 1543 roku polskiego poety Mikołaja Reja. Utwór ukazał się pod pseudonimem - Ambroży Korczbok Rożek.
Rej oprócz pisania zajmował się tłumaczeniem ale także był politykiem i teologiem. Uznawany za „ojca literatury polskiej”. Krótka rozprawa… zaczyna się od wiersza Ku dobrym towarzyszom. Utwór przedstawia spór tytułowych postaci, które reprezentują trzy ówczesne stany społeczne — szlachtę, duchowieństwo i chłopstwo. W rozprawie poruszane są problemy religijne, społeczne, obyczajowe i polityczne, które występowały w tamtych czasach. Jest to pierwszy utwór w którym wprowadzono mowę potoczną.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Mikołaj Rej
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Krótka rozprawa między trzemi osobami, Panem, Wójtem a Plebanem - Mikołaj Rej (jak polubić czytanie książek txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Mikołaj Rej
uledz (daw. ortografia, dziś: ulec): paść trupem, umrzeć. [przypis edytorski]
315. uźrzysz (...) drugą stroną (daw.) — dziś: ujrzysz drugą stronę. [przypis edytorski]
316. czopowe (daw.) — podatek od wyrobu, importu oraz sprzedaży piwa, wódki, miodu i wina; akcyza. [przypis edytorski]
317. gotowem płacić (daw.) — płacić gotówką. [przypis edytorski]
318. przemór (daw.) — (wielki, morzący) głód. [przypis edytorski]
319. sporzej (daw.) — szybciej; więcej. [przypis edytorski]
320. niechcąc (daw.) — dziś: niechcący; mimochodem. [przypis edytorski]
321. snadniej (daw.) — łatwiej. [przypis edytorski]
322. cóż (...) dzierżysz o owym (daw.) — co myślisz o tym. [przypis edytorski]
323. na mycie siedzi (daw.) — pobiera myto: podatek za przejazd drogą, mostem itp. [przypis edytorski]
324. wiesz (daw.) — tu: znasz. [przypis edytorski]
325. od kamienia płacić — opłata za każdy kamień, tj. 32 funty wagi. [przypis edytorski]
326. ceduła (daw.) — zapisana kartka; pokwitowanie. [przypis edytorski]
327. warujże (...) stracić (daw.) — pilnuj, żeby nie stracić. [przypis edytorski]
328. precz bieży (daw.) — odjeżdża (daleko). [przypis edytorski]
329. napiszy (daw.) — tryb rozkazujący: napisz. [przypis edytorski]
330. kiedy się imie igrać (daw.) — kiedy się weźmie za granie. [przypis edytorski]
331. strzedz (daw.) — dziś: strzec. [przypis edytorski]
332. naprost (daw.) — prosto. [przypis edytorski]
333. w ludzioch (daw.) — wśród ludzi. [przypis edytorski]
334. podszpocić (daw.) — przekręcić, uszkodzić. [przypis edytorski]
335. słychamy (daw.) — słyszymy. [przypis edytorski]
336. kielka (daw.) — dziś: kilka. [przypis edytorski]
337. w niwczym (daw.) — dziś: w niczym. [przypis edytorski]
338. łoni (daw.) — zeszłego roku. [przypis edytorski]
339. na swe skrzydło gonić (daw.) — obracać na swoją korzyść. [przypis edytorski]
340. rzkomo (daw.) — dziś: rzekomo. [przypis edytorski]
341. jem (daw.) — dziś: im. [przypis edytorski]
342. o urzędy stoją (daw.) — zależy im na urzędach. [przypis edytorski]
343. rychlej (daw.) — szybciej. [przypis edytorski]
344. prawie (daw.) — prawdziwie, rzeczywiście, całkiem. [przypis edytorski]
345. ostrzedz (daw.) — dziś: ostrzec. [przypis edytorski]
346. ni naczym (daw.) — dziś: na niczym. [przypis edytorski]
347. czcią (daw.) — czytają. [przypis edytorski]
348. ukęś (daw.) — ukąś, ugryź. [przypis edytorski]
349. ktoby (...) chciał (daw.) — dziś popr.: kto by chciał. [przypis edytorski]
350. trzebaby (...) kryć (daw.) — dziś popr.: trzeba by kryć. [przypis edytorski]
351. radszej (daw.) — raczej. [przypis edytorski]
352. swarzyć się (daw.) — dyskutować, rozmawiać; kłócić się. [przypis edytorski]
353. zdaleka (daw.) — dziś popr.: z daleka. [przypis edytorski]
354. gdzieby (...) siedział (daw.) — dziś popr.: gdzie by siedział. [przypis edytorski]
355. ułoga (daw.) — ułomność. [przypis edytorski]
356. targać nogą (daw.) — kuleć. [przypis edytorski]
357. świeboda (daw.) — swoboda, wolność. [przypis edytorski]
358. nokieć a. nogieć — choroba końska; przen. nicpoń, gałgan. [przypis edytorski]
359. zawżdy (daw.) — zawsze. [przypis edytorski]
360. rychlej (daw.) — szybciej. [przypis edytorski]
361. sporzyć się (daw.) — mnożyć się; por. sporo. [przypis edytorski]
362. barziej (daw.) — dziś: bardziej. [przypis edytorski]
363. cirpi (daw.) — dziś: cierpi. [przypis edytorski]
364. ji (daw.) — dziś: go, jego. [przypis edytorski]
365. leda jaki (daw.) — byle jaki. [przypis edytorski]
366. zalot (daw.) — zachód, korowód. [przypis edytorski]
367. by (daw.) — niby, jakby. [przypis edytorski]
368. snać a. snadź (daw.) — wszakże, przecież. [przypis edytorski]
369. wieże (daw.) — dziś forma D.lp r.ż.: wieży; tu: więzienie. [przypis edytorski]
370. kmieć (daw.) — chłop; kmieci a. kmiecy: chłopski. [przypis edytorski]
371. cirpieć (daw.) — dziś: cierpieć. [przypis edytorski]
372. dzwonek (...) kłoda — dzwonek: klątwa kościelna; kłoda: więzienie cywilne. [przypis edytorski]
373. snadnie (daw.) — łatwo, zgoła. [przypis edytorski]
374. szczkawka (daw.) — czkawka. [przypis edytorski]
375. sep (daw.) — zsyp; podatek w ziarnie. [przypis edytorski]
376. wina (daw.) — grzywna, kara pieniężna. [przypis edytorski]
377. ustrzedz (daw.) — dziś: ustrzec. [przypis edytorski]
378. przystaw (daw.) — strażnik, przełożony. [przypis edytorski]
379. tłoka (daw.) — dobrowolna praca przy żniwie z towarzyszeniem muzyki i napitkiem. [przypis edytorski]
380. sztuką — Tak w pierwodruku zam. „stłuką”. [przypis redakcyjny]
381. ciąża (daw.) — kara, fant; wezmą ciążą: wezmą ciążę, wezmą fant a. nałożą karę. [przypis edytorski]
382. dusznie (daw.) — koniecznie. [przypis edytorski]
383. niesporo (daw.) — niedużo. [przypis edytorski]
384. skoro (daw.) — szybko. [przypis edytorski]
385. jedno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
386. on (daw.) — ten. [przypis edytorski]
387. wżdy (daw.) — przecież. [przypis edytorski]
388. w niem (daw.) — dziś: w nim. [przypis edytorski]
389. swarzyć się (daw.) — dyskutować, rozmawiać; kłócić się. [przypis edytorski]
390. wierę (daw.) — zaprawdę, a więc. [przypis edytorski]
391. snadź (daw.) — przecież. [przypis edytorski]
392. wierdunki (daw.) — lm od: wiardunk: podatek, czwarta część grzywny. [przypis edytorski]
393. w ptaki wskoczyć (daw.) — dać się omamić. [przypis edytorski]
394. zabieżyć (daw.) — zajść, dojść. [przypis edytorski]
395. niechaj patrzy każdy swego (daw.) — niech każdy pilnuje swoich spraw. [przypis edytorski]
396. inak (daw.) — inaczej. [przypis edytorski]
397. piszczek (daw.) — grający na piszczałce; surmacz. [przypis edytorski]
398. niestrojny (daw.) — niewłaściwy, nienależyty. [przypis edytorski]
399. naszy (daw.) — dziś: nasi. [przypis edytorski]
400. płużyć (daw.) — opływać w dostatki, pozostawać w dobrobycie. [przypis edytorski]
401. naspiżować (daw.) — zaopatrzyć w żywność. [przypis edytorski]
402. rydl (daw.) — dziś: rydel. [przypis edytorski]
403. żupa — kopalnia soli a. kruszców. [przypis edytorski]
404. wojenne (daw.) — podatek na wypadek wojny. [przypis edytorski]
405. tochmy (...) wygrali (daw.) — to wygraliśmy [przypis edytorski]
406. dalichmy (daw.) — dziś: daliśmy. [przypis edytorski]
407. jużechmy spłacili (daw.) — już spłaciliśmy. [przypis edytorski]
408. jestli (daw.) — jeśli. [przypis edytorski]
409. jałochna (daw.) — młoda krowa, która nie była jeszcze cielna; jałówka, jałowica. [przypis edytorski]
410. wziąć w róg (daw.) — utrzeć rogów, upokorzyć. [przypis edytorski]
411. tram (daw.) — belka, deska. [przypis edytorski]
412. rzkomo (daw.) — rzekomo, niby. [przypis edytorski]
413. jedno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
414. wieśny (daw.) — wiejski. [przypis edytorski]
415. tłuszczej (daw.) — dziś: tłustszej. [przypis edytorski]
416. natknieć (daw.) — konstrukcja z partykułą -ci (skróconą do -ć); od natknąć: zaznaczyć. [przypis edytorski]
417. wieszka — mała wiecha. [przypis edytorski]
418. wieli Bóg o tym (daw.) — konstrukcja z partykułą -li: czy Bóg wie o tym. [przypis edytorski]
419. dusznie (daw.) — koniecznie; szybko. [przypis edytorski]
420. barziej (daw.) — dziś: bardziej. [przypis edytorski]
421. wszędy (daw.) — wszędzie. [przypis edytorski]
422. kaszę jeść z kim (daw.) — mieć z kim do czynienia. [przypis edytorski]
423. kolenda (daw.) — dziś: kolęda. [przypis edytorski]
424. kolenda (daw.) — dziś: kolęda; tu: świadczenia w naturze pobierane przez duchowieństwo katolickie pod koniec roku. [przypis edytorski]
425. woła Illuminare — Illuminare, illuminare Ierusalem, quia venit lux tua: to słowa wyjęte z proroctwa Izajasza, powtarzające się jako antyfona w modlitwach kościelnych przez całą oktawę Trzech Króli [tj. przez osiem dni po święcie Trzech Króli, przypadającym na 6 stycznia; red. WL]. [przypis redakcyjny]
426. dare (łac.) — dawać. [przypis edytorski]
427. nie daszli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li: jeśli nie dasz. [przypis edytorski]
428. przydzie (daw.) — dziś: przyjdzie. [przypis edytorski]
429. wyszego (daw.) — dziś: wyższego. [przypis edytorski]
430. ślubić (daw.) — brać ślub. [przypis edytorski]
431. okrążne (daw.) — opłata. [przypis edytorski]
432. gorze (daw.) — nieszczęście, bieda. [przypis edytorski]
433. nawięcej (daw.) — dziś: najwięcej. [przypis edytorski]
434. narychlej (daw.) — dziś: najrychlej; najszybciej. [przypis edytorski]
435. wszego (daw.) — wszystkiego. [przypis edytorski]
436. wina (daw.) — tu: przyczyna. [przypis edytorski]
437. młod (daw.) — młody. [przypis edytorski]
438. wszytcy (daw.) — dziś: wszyscy. [przypis edytorski]
439. doma (daw.) — w domu. [przypis edytorski]
440. życzność (daw.) — życzliwość, przychylność. [przypis edytorski]
441. prokuracyja (daw.) — praktyka prawnicza. [przypis edytorski]
442. wróbl (daw.) — dziś: wróbel. [przypis edytorski]
443. szczkawka (daw.) — dziś: czkawka. [przypis edytorski]
444. czasemby (daw.) — dziś popr. czasem by. [przypis edytorski]
445. obłądzić się (daw.) — mylić się. [przypis edytorski]
446. rozposażyć (daw.) — wyposażyć. [przypis edytorski]
447. by (daw.) — tu: niby. [przypis edytorski]
448. snadniej (daw.) — łatwiej. [przypis edytorski]
449. nikt nie zwie (daw.) — nikt się nie dowie. [przypis edytorski]
450. sie (daw.) — dziś: się. [przypis edytorski]
451. uszczwać (daw.) — poszczuć, zaszczuć (na polowaniu). [przypis edytorski]
452. miestce (daw.) — miejsce. [przypis edytorski]
453. nie zawżdy miestca ma (daw.) — dziś: nie zawsze ma miejsce. [przypis edytorski]
454. dzwonka ruszać (daw.) — przypominać rzecz niemiłą. [przypis edytorski]
455. na kolbę pokuszać (daw.) — narażać się na kije. [przypis edytorski]
456. powiedać (daw.) — powiadać, mówić. [przypis edytorski]
457. strzedz (daw.) — dziś: strzec. [przypis edytorski]
458. niskąd (daw.) — dziś: znikąd. [przypis edytorski]
459. sam nie zwie (daw.) — sam się nie dowie. [przypis edytorski]
460. sie (daw.) — dziś: się. [przypis edytorski]
461. zrzezać się (daw.) — ponieść stratę. [przypis edytorski]
462. ledwy (daw.) — dziś: ledwie. [przypis edytorski]
463. iście — naprawdę, rzeczywiście. [przypis edytorski]
464. wodzą (daw.) — forma B.lp: wodzę; uzdę. [przypis edytorski]
465. brach (daw.) — brat. [przypis edytorski]
466. sie (daw.) — dziś: się. [przypis edytorski]
467. niemasz (daw.) — dziś: nie masz [przypis edytorski]
468. zdawna (daw.) — dziś popr.: z dawna. [przypis edytorski]
469. chramić (daw.) — chromać, chorować; wiele ich na ten wrzód chramią: wielu choruje na ten wrzód. [przypis edytorski]
470. jedno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
471. zawojek (daw.) — nakrycie, zwł. nakrycie głowy. [przypis edytorski]
472. wałaszek — zdrobn. od: wałach; koń wykastrowany (najczęściej roboczy,
Darmowe książki «Krótka rozprawa między trzemi osobami, Panem, Wójtem a Plebanem - Mikołaj Rej (jak polubić czytanie książek txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)