Krótka rozprawa między trzemi osobami, Panem, Wójtem a Plebanem - Mikołaj Rej (jak polubić czytanie książek txt) 📖
Krótki opis książki:
Krótka rozprawa między trzema osobami… to dialog z 1543 roku polskiego poety Mikołaja Reja. Utwór ukazał się pod pseudonimem - Ambroży Korczbok Rożek.
Rej oprócz pisania zajmował się tłumaczeniem ale także był politykiem i teologiem. Uznawany za „ojca literatury polskiej”. Krótka rozprawa… zaczyna się od wiersza Ku dobrym towarzyszom. Utwór przedstawia spór tytułowych postaci, które reprezentują trzy ówczesne stany społeczne — szlachtę, duchowieństwo i chłopstwo. W rozprawie poruszane są problemy religijne, społeczne, obyczajowe i polityczne, które występowały w tamtych czasach. Jest to pierwszy utwór w którym wprowadzono mowę potoczną.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Mikołaj Rej
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Krótka rozprawa między trzemi osobami, Panem, Wójtem a Plebanem - Mikołaj Rej (jak polubić czytanie książek txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Mikołaj Rej
edytorski]
627. Nieprosz — nazwa psa gończego. [przypis edytorski]
628. niemasz (daw.) — dziś popr.: nie masz. [przypis edytorski]
629. nie wiele (daw.) — dziś: niewiele. [przypis edytorski]
630. ji (daw.) — dziś: go, jego. [przypis edytorski]
631. oprawić (daw.) — przyprawić. [przypis edytorski]
632. jestliś (daw.) — jeśliś; jeśli jesteś. [przypis edytorski]
633. pierno (daw.) — pieprzno. [przypis edytorski]
634. slężak (daw.) — ślężak; gatunek sukni. [przypis edytorski]
635. kaplerzyk (daw.) — kołnierz, naszyjnik. [przypis edytorski]
636. obojczyk (daw.) — ozdobny kołnierz. [przypis edytorski]
637. teperella — kołnierz marszczony. [przypis edytorski]
638. gorgulik — ozdoba przy kołnierzu kobiecym. [przypis edytorski]
639. niźli (daw.) — zanim; jeśli. [przypis edytorski]
640. cewka (daw.) — szpulka do zwijania nici; tu przen.: nici. [przypis edytorski]
641. listewka (daw.) — taśma, ozdobne obramowanie, obszywka. [przypis edytorski]
642. wleść (daw.) — dziś: wleźć. [przypis edytorski]
643. regestr (daw.) — rachunek; wleść w regestr: popaść w długi. [przypis edytorski]
644. boby — dziś popr.: bo by (z czasownikiem). [przypis edytorski]
645. mie — daw. mię; dziś: mnie. [przypis edytorski]
646. teszno (daw.) — tęskno; nieprzyjemnie. [przypis edytorski]
647. nieżadnie (daw.) — jakoś. [przypis edytorski]
648. łoktuszka (daw.) — kobieta owinięta w łoktusę tj. w płachtę. [przypis edytorski]
649. dzisia (daw.) — dziś: dzisiaj. [przypis edytorski]
650. sromota (daw.) — wstyd, hańba. [przypis edytorski]
651. ty (daw.) — dziś: te. [przypis edytorski]
652. zabaczyć (daw.) — zapomnieć. [przypis edytorski]
653. nie wiele (daw.) — dziś: niewiele. [przypis edytorski]
654. borgować (daw.) — dawać na borg, tj. na rachunek. [przypis edytorski]
655. niemasz (daw.) — dziś popr.: nie masz. [przypis edytorski]
656. zacz (daw.) — za co. [przypis edytorski]
657. je (daw.) — ich. [przypis edytorski]
658. bryż (daw.) — haft wypukły. [przypis edytorski]
659. siemię (daw.) — nasiono; ziarno zboża. [przypis edytorski]
660. piszczy (daw.) — tryb rozkazujący, dziś: piszcz. [przypis edytorski]
661. ciągni sie (daw.) — tryb rozkazujący od ciągnąć się: wysilać się na wydatki. [przypis edytorski]
662. ty (daw.) — dziś: te. [przypis edytorski]
663. teszno (daw.) — nieprzyjemnie; tęskno. [przypis edytorski]
664. gody (daw.) — wesele; święto. [przypis edytorski]
665. płat (daw.) — opłata, podatek. [przypis edytorski]
666. bram (daw.) — listwa u szaty (obramowanie), galon. [przypis edytorski]
667. zwysić (daw.) — zyskać, wygrać. [przypis edytorski]
668. wyciągać się (daw.) — wysilać się na koszty. [przypis edytorski]
669. niechaj (daw.) — nie ruszać; zaniechać, porzucić. [przypis edytorski]
670. pawem (daw.) — dziś: pawiem. [przypis edytorski]
671. niemaszli (daw.) — dziś popr.: nie maszli; konstrukcja z partykułą -li: jeśli nie masz. [przypis edytorski]
672. sukniej (daw.) — dziś: sukni. [przypis edytorski]
673. lepak (daw.) — atoli, przeciwnie. [przypis edytorski]
674. poniechać (daw.) — porzucić, zostawić. [przypis edytorski]
675. wszegoby sie napełniły (daw.) — dziś: napełniłyby się wszystkim. [przypis edytorski]
676. odeczcić (daw.) — oddać cześć, ugościć wzajemnie. [przypis edytorski]
677. ochynąć się (daw.) — popaść w niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]
678. na szrot puścić mowę (daw.) — rozpuścić język. [przypis edytorski]
679. ruszać (daw.) — dotykać (niemile), urażać. [przypis edytorski]
680. najść (daw.) — znaleźć. [przypis edytorski]
681. zskapieć (daw.) — znikczemnieć, podupaść. [przypis edytorski]
682. zepsieć (daw.) — spodleć, podupaść. [przypis edytorski]
683. wytecz (daw.) — choroba nożna koni, psów itp. [przypis edytorski]
684. chramać (daw.) — chromać; chorować. [przypis edytorski]
685. przyrodzenie (daw.) — natura; cechy wrodzone. [przypis edytorski]
686. sajan (łac. sagum) — suknia żołnierska. [przypis edytorski]
687. stradyotka (daw.) — krótka szata jeźdźców. [przypis edytorski]
688. dębić (daw.) — uciskać, naciskać. [przypis edytorski]
689. delija (daw.) — delia, w daw. stroju szlachty pol. szata wierzchnia, opończa. [przypis edytorski]
690. wżdy (daw.) — przecież, wszak. [przypis edytorski]
691. on (daw.) — dziś: ten. [przypis edytorski]
692. czuha (daw.) — szuba, długa suknia podszyta futrem. [przypis edytorski]
693. dołoman (daw.) — kurtka wierzchnia, węgierska, dołman. [przypis edytorski]
694. smard (daw.) — nicpoń, urwis. [przypis edytorski]
695. rajtarka (daw.) — trzęsienie febryczne. [przypis edytorski]
696. inakszy (daw.) — inny, odmienny. [przypis edytorski]
697. szyroki (daw.) — dziś: szeroki. [przypis edytorski]
698. węszej (daw.) — dziś: węższej. [przypis edytorski]
699. kuczma (daw.) — rodzaj czapki. [przypis edytorski]
700. gamrat (daw.) — pieczeniarz: człowiek nawykły żywić się cudzym kosztem, lubiący wygodnie żyć z cudzej pracy; darmozjad. [przypis edytorski]
701. rozniemóc się — (daw. pisownia: rozniemódz się) rozchorować się; por. niemoc: choroba. [przypis edytorski]
702. trzebaby (daw.) — dziś popr.: trzeba by. [przypis edytorski]
703. jestli (daw.) — jeśli, czy. [przypis edytorski]
704. pozdno (daw.) — dziś: późno. [przypis edytorski]
705. jedno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
706. kampust (daw.) — maślanka, kwaśne mleko. [przypis edytorski]
707. śniadać (daw.) — jeść śniadanie. [przypis edytorski]
708. naszy (daw.) — dziś: nasi. [przypis edytorski]
709. rządny (daw.) — porządny, oszczędny, gospodarny. [przypis edytorski]
710. niemasz (daw.) — dziś popr.: nie masz. [przypis edytorski]
711. przemor (daw.) — wielki głód; głód morzący (doprowadzający do śmierci). [przypis edytorski]
712. miedzy (daw.) — dziś: między. [przypis edytorski]
713. mieszek — sakiewka na pieniądze. [przypis edytorski]
714. niespory (daw.) — nieduży. [przypis edytorski]
715. ciągnąć się (daw.) — wysilać się na wydatki. [przypis edytorski]
716. owy (daw.) — dziś: owe. [przypis edytorski]
717. barzo (daw.) — dziś: bardzo. [przypis edytorski]
718. rzezane (daw.) — wycinane. [przypis edytorski]
719. kurek — kogucik. [przypis edytorski]
720. natknąć — tu: zatknąć. [przypis edytorski]
721. bieretek (daw.) — berecik; beret, biret; nakrycie głowy aksamitne, zwykle okrągłe. [przypis edytorski]
722. piórek (daw.) — dziś: piórko. [przypis edytorski]
723. śniecić (daw.) — być pustym, zepsutym; por. śnieć zepsuty, pusty kłos zboża. [przypis edytorski]
724. łoni (daw.) — zeszłego roku. [przypis edytorski]
725. ji (daw.) — dziś: go. [przypis edytorski]
726. naszychtować (daw.) — nastawić, naprawić. [przypis edytorski]
727. niemasz (daw.) — dziś popr.: nie masz. [przypis edytorski]
728. hatłas (daw.) — atłas. [przypis edytorski]
729. ony (daw.) — dziś: te. [przypis edytorski]
730. leda nacz (daw.) — na byle co. [przypis edytorski]
731. radby (...) sprostał (daw.) — dziś: rad by sprostał; chętnie by sprostał. [przypis edytorski]
732. niszych (daw.) — dziś: niższych. [przypis edytorski]
733. płat (daw.) — opłata, podatek. [przypis edytorski]
734. łoni (daw.) — zeszłego roku. [przypis edytorski]
735. nokieć — choroba nożna koni i bydła; tu: nicpoń. [przypis edytorski]
736. rzezać (daw.) — wykrawać. [przypis edytorski]
737. płach (daw.) — blacha na piersi; obrona. [przypis edytorski]
738. omierznąć (daw.) — zbrzydnąć. [przypis edytorski]
739. forboty (daw.) — koronka. [przypis edytorski]
740. radbyś (...) miał (daw.) — dziś popr.: rad być miał. [przypis edytorski]
741. smukierz (daw.) — przyozdabiający suknie. [przypis edytorski]
742. kabat (daw.) — płaszcz. [przypis edytorski]
743. w ludziech (daw.) — dziś: w ludziach, u ludzi. [przypis edytorski]
744. swym sprawam (daw.) — dziś: swym sprawom. [przypis edytorski]
745. baczyć — uważać, zważać na coś a. kogoś. [przypis edytorski]
746. chudy (daw.) — tu: biedak. [przypis edytorski]
747. snadnie (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]
748. urości (daw.) — urośnie. [przypis edytorski]
749. zajęczego skakać (daw.) — trwożyć się. [przypis edytorski]
750. zaparty (daw.) — zamknięty. [przypis edytorski]
751. wrota (daw.) — brama, drzwi. [przypis edytorski]
752. niemasz (daw.) — dziś popr.: nie masz. [przypis edytorski]
753. radszej (daw.) — dziś: raczej. [przypis edytorski]
754. swar (daw.) — kłórnia. [przypis edytorski]
755. przyrazić (daw.) — przycisnąć, przygnieść. [przypis edytorski]
756. chytrszy (daw.) — dziś: bardziej chytry, sprytniejszy. [przypis edytorski]
757. właśnie (daw.) — tu: właściwie; w odpowiedni sposób. [przypis edytorski]
758. niem (daw.) — dziś: nim. [przypis edytorski]
759. przestawać na czymś (daw.) — poprzestawać na czymś, zadowalać się czymś. [przypis edytorski]
760. łyczko ciągnąć (daw.) — korzystać. [przypis edytorski]
761. stawać (daw.) — nie brakować, wystarczać. [przypis edytorski]
762. trzebaby (daw.) — dziś popr.: trzeba by. [przypis edytorski]
763. odbłądzić się (daw.) — stać się winnym. [przypis edytorski]
764. radszej sie ku brzegu miejmy (daw.) — raczej trzymajmy się brzegu (nie wypływajmy na zbyt głębokie wody); tu: przen. nie wdawajmy się w zbyt szerokie dywagacje, nie wyciągajmy zbyt śmiałych wniosków. [przypis edytorski]
765. swar (daw.) — rozmowa, dyskusja, kłótnia. [przypis edytorski]
766. chramać (daw.) — chromać, chorować; chramać na czymś: mieć chory jakiś narząd, część ciała lub miejsce. [przypis edytorski]
767. gędzić (daw.) — grać na muzycznym instrumencie. [przypis edytorski]
768. wina (daw.) — grzywna, kara pieniężna. [przypis edytorski]
769. snadnie (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]
770. puścić na skrzydło (daw.) — zaniedbać. [przypis edytorski]
771. niemądr (daw.) — dziś: niemądry. [przypis edytorski]
772. Widzę, iż go k’domu teszno (daw.) — widzę, że mu tęskno do domu. [przypis edytorski]
773. karać się (daw.) — brać sobie do serca przestrogę. [przypis edytorski]
774. przymówka (daw.) — przysłowie. [przypis edytorski]
775. wszytko (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
776. Rzeczpospolita (...) Ku temu, co czedł — Dwie ostatnie części dzieła: monolog uosobionej Rzeczpospolitej i końcowy zwrot do czytelnika nie zachowały się w całości. Jedyny ocalały egzemplarz pełnego wydania utworu Mikołaja Reja (wydany w Krakowie przez Macieja Szarffenberka w 1543 r., stanowiący własność biblioteki hr. Potockich w Krakowie, mieszczącej się niegdyś w domu „pod Baranami”, sygnatura biblioteczna A. 1014) jest od tego miejsca uszkodzony. Poprzedni badacze: Ambroży Grabowski, który w 1838 roku sporządził ręczny odpis tekstu, oraz Roman Zawiliński, redaktor wydania źródłowego dla niniejszej edycji, postarali się o dopełnienie tekstu tam, gdzie to było możliwe. Uzupełnienia te zostały ujęte w nawias kwadratowy; tam, gdzie brakuje tekstu, a nie sposób go uzupełnić, wstawiono wielokropek w nawiasie kwadratowym. [przypis edytorski]
777. jedno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
778. znajdzieli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li: czy znajdzie. [przypis edytorski]
779. mie — daw. mię;
Darmowe książki «Krótka rozprawa między trzemi osobami, Panem, Wójtem a Plebanem - Mikołaj Rej (jak polubić czytanie książek txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)