Agady talmudyczne - Autor nieznany (biblioteka komiksowo TXT) 📖
Na ten wyjątkowy zbiór składają się zwięzłe, ludowe opowieści, sagi, baśnie, legendy, przypowieści, mity, aforyzmy oraz przysłowia wybrane z Talmudu — jednej z najważniejszych ksiąg judaizmu, będącej komentarzem do Tory.
To zwięzłe formy, często odznaczające się stylem biblijnym. Celem opowieści agadycznych jest nie tylko samo opowiadanie, lecz także przedstawienie w aforystycznej formie talmudycznego kodeksu postępowania. Agady, nazywane również hagadami (hebr.: opowiadanie), to część ustnej tradycji, która na stałe weszła do europejskiego folkloru. Agady talmudyczne w przekładzie Michała Friedmana to antologia, którą docenią nie tylko jidyszyści i miłośnicy kultury żydowskiej. To także interesujący materiał źródłowy dla kulturoznawców, religioznawców i literaturoznawców.
- Autor: Autor nieznany
- Epoka: nie dotyczy
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Agady talmudyczne - Autor nieznany (biblioteka komiksowo TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Autor nieznany
— Zaczekajcie — odpowiada prorok — muszę się najpierw zapytać kogo należy.
A kiedy prorok dowiedziawszy się, wrócił do ludu, usłyszał pytanie:
— Co powiedział ci odwieczny opiekun Izraela?
— Opiekun a zarazem strażnik Izraela tak powiedział: „Zaraz nadejdzie poranek i również noc”.
— I również noc? — zapytali ze strachem w głosie.
— Nie bójcie się — odpowiedział prorok. — Nie zrozumieliście mnie jak należy. Poranek dla sprawiedliwych, noc dla niesprawiedliwych. Poranek dla gnębionych, noc dla gnębicieli.
— Kiedy to nastąpi?
— Kiedy wy tego będziecie chcieli.
— Czego więc jeszcze brakuje?
— Skruchy i pokuty — odpowiedział prorok.
W związku z tymi słowami powiada rabi Jochanan:
— Pewien człowiek szedł drogą. Zjawił się przed nim mężczyzna, który zapalił na jego drodze świecę. Podmuch wiatru zgasił świecę. Zjawił się inny i zapalił przed nim nową świecę. Ale niesforny wiatr znowu ją zgasił. Zastanowił się człowiek, co dolej robić. Po namyśle powiedział do siebie: „Już lepiej zaczekam na światło poranka”.
To samo oświadczyli Żydzi przed Bogiem:
— Zapaliliśmy przed Tobą w czasach Mojżesza menorę, a ona zgasła. W czasach Salomona również zgasła. Lepiej więc zaczekać, aż Twoje światło zabłyśnie nad nami wszystkimi, jak powiedział poeta z Psalmów:
O gołębicy, którą Noe wysłał z Arki po potopie, jest powiedziane:
„Nie znalazła miejsca do odpoczynku, więc wieczorem wróciła do Arki”.
Gdyby znalazła takie miejsce, pewnie by nie wróciła.
To samo da się powiedzieć o narodzie żydowskim. Mieszka wśród narodów i nie znajduje odpoczynku. Gdyby znalazł wśród nich spokój i odpocznienie, to kto wie, czy wróciłby do swego kraju.
W mowie przewidującej kary dla Żydów Mojżesz użył takich słów:
„Zagubicie się wśród narodów i pożre was kraj waszych wrogów”.I przyszedł prorok Izajasz i wieszczył:
— I będzie to owego dnia, kiedy zadmą w duży szofar132 i powrócą zagubieni w kraju Asyrii.
Raw na to zwykł odpowiadać:
— Mnie napawają strachem słowa z owego wersetu: „Zagubicie się wśród narodów”. Może ma się tu na myśli coś w rodzaju zagubionej rzeczy, którą można odszukać? Może jednak bardziej przeraża zakończenie tego wersetu: „I pożre was kraj waszych wrogów”.
Rabi Oszaja mawiał zwykle:
— Szczęściem dla Żydów jest to, że Bóg rozproszył ich między różnymi narodami.
Pewien nie-Żyd powiedział kiedyś do rabiego Chaniny:
— My, goje, jesteśmy lepsi od was. O waszych ludziach mówi się, że Joab, naczelny dowódca wojska króla Dawida, sześć miesięcy pod rząd okupował kraj Edomu i w ciągu tych miesięcy jego żołnierze wybili do nogi wszystkich mężczyzn. My natomiast pozwalamy wam, Żydom, mieszkać i żyć wśród nas.
Na to odzywa się rabi Chanina:
— Jeśli chcesz usłyszeć odpowiedź, to udzieli ci jej jeden z uczniów.
Irabi Oszaja przysiadł się do owego goja i powiedział:
— Wiesz, dlaczego nas nie zabijacie? Bo nie możecie tego uczynić. Wszystkich Żydów naraz nie potraficie zgładzić, bo są rozproszeni. Jeśli zabijecie tych, którzy są u was na miejscu, świat określi was mianem „królestwa obciętego”.
Usłyszawszy te słowa, goj zawołał:
— Przysięgam przy bramie Rzymu, że nad tym nie przestajemy łamać sobie głowy.
— Popatrzcie, jak mili są Bogu Żydzi — powiada rabi Szymon ben Jochaja. — Dokądkolwiek zostali wygnani, to Szechina udała się za nami. Zostali wygnani do Egiptu, to Szechina udała się z nimi. To samo z wygnaniem do Babilonii. Oni w Babilonii, a Szechina z nimi. I kiedy w czasach I późniejszych zostaną Żydzi wyzwoleni z diaspory, wyzwolona zostanie również Szechina.
IIPowiada rabi Jochanan:
— Bóg przysiągł: „Nie wstąpię do niebiańskiej Jerozolimy, jeśli przedem nie wstąpię do ziemskiej Jerozolimy”.
A po tym wszystkim powiada Mojżesz w imieniu Boga: „Nie bacząc na to, że przebywają w kraju wroga, Ja ich nigdy nie odrzuciłem. Nigdy nie wzgardziłem nimi do tego stopnia, żeby dopuścić do ich zagłady. Nigdy nie dopuściłem do zerwania Mego przymierza z nimi, albowiem Jam jest Bóg, ich Bóg”.
„Nie odrzuciłem ich” w czasach niewoli babilońskiej. Wtedy także wydali z siebie takich pobożnych, wielkich i mądrych ludzi, jak Daniel, Chanina. Michael i Azaria.
„Nie wzgardziłem nimi” w czasie Hamana, w niewoli perskiej.
Działali wtedy tacy wielcy ludzie, jak Mordechaj i Estera, którzy uratowali naród żydowski od zagłady.
„Nie zostali zgładzeni” w czasach greckich. Działali wtedy wśród nich również wielcy ludzie: Szymon Hacadik i Hasmonejczyk Matitjahu ben Jochanan, arcykapłan, ze swoimi synami.
„Nie zerwałem przymierza z nimi” w czasach panowania Rzymian. Działał wtedy wśród nich Dom Rabiego i jego uczniów.
„Albowiem Jam jest Bóg, ich Bóg” we wszystkich czasach. „Nigdy nie dopuszczę do tego, by ich światło zostało zgaszone, by inny naród ich zmógł”.
„Musisz wiedzieć — powiedział Bóg do Abrahama — że twoje dzieci będą obcymi w obcej ziemi. Musisz wiedzieć, że rozproszę je i musisz również wiedzieć, że ja jako fant zastawię i musisz też wiedzieć, że Ja ten faut wykupię, że Ja je wyzwolę. Ja je oddam w niewolę i Ja je wyzwolę”.
Opowiada rabi Iszmael:
— Kiedy niegodziwy rzymski rząd wydał dekret o zgładzeniu najznakomitszych z mężów żydowskich, ja, z woli moich towarzyszy, wzniosłem się do nieba, żeby tam się dowiedzieć, jaki los czeka Żydów. Kiedy dowiedziałem się, że dekret został już podpisany, udałem się na spotkanie z aniołem, działającym w bezpośredniej bliskości Boga. Anioł ten tak do mnie powiedział:
— Serdeczny przyjacielu, usiądź na moich kolanach, a powiem ci, co stanie się ze świętym narodem Izraela.
Usiadłem, a on, przyglądając mi się, zaczął płakać. Dwie łzy płynące z jego oczu spadły na moją twarz. Powiedziałem wtedy do niego:
— Wspaniała ty moja światłości, dlaczego płaczesz?
— Przyjacielu mój — odpowiedział — chodź ze mną, a zaprowadzę cię do najdalszych pokojów i najtajniejszych izb.
Wziął mnie za rękę i zaprowadził do jakiegoś pokoju. Wyciągnął jakieś książki i papier, na których wypisane były złe dekrety i zarządzenia. Jedne gorsze od drugich.
Zapytałem go:
— Przeciwko komu są wymierzone?
— Przeciwko Żydom.
— Czy Żydzi potrafią przetrzymać związane z nimi cierpienie?
— Zaczekaj, jutro pokażę ci jeszcze gorsze dekrety.
Następnego dnia zaprowadził mnie do jeszcze odleglejszego pokoju. Tam pokazał mi cierpienia stokroć cięższe od poprzednich. Pokazał mi ludzi skazanych na śmierć od miecza, od głodu, wydanych na łup bandytów, i przeznaczonych do niewoli.
Powiedziałem wtedy do niego:
— Wspaniała ty moja światłości! Czy tylko Żydzi zasłużyli na takie kary?
— Każdego dnia przygotowują dla Żydów wciąż nowe straszne dekrety i zarządzenia. Z chwilą jednak, kiedy Żydzi wchodzą do bóżnic i domów nauki i z pasją wypowiadają słowa: „Amen, niech będzie pochwalone Jego wiekuiste Imię na wieki”, nie pozwalamy tym dekretom wyjść poza ściany naszych tajnych pomieszczeń.
Po rozmowie z aniołem, zacząłem opuszczać się na ziemię. Wtedy usłyszałem głośno wypowiedziane po aramejsku słowa:
— Święty przybytek będzie zburzony. Świątynia Pańska spalona. Dwór króla pustki strzec będzie. Młodzieńcy i dziewczęta na łup zbójcom wydani będą, a dzieci królewskie na śmierć. Ołtarz przeczysty zostanie splamiony. Z Jerozolimy pozostanie garstka popiołu. I kraj ziać będzie strachem i zgrozą.
Na dźwięk tych słów zadrżałem, cofnąłem się i upadłem. Zaraz zjawił się koło mnie anioł Hadamiel, który postawił mnie na nogi. Spytał, co mi się stało, więc odpowiedziałem:
— Wspaniała ty moja światłości! Czy jest to możliwe, żeby dla Żydów nie było już ratunku i by musieli zginąć?
— Chodź, zaprowadzę ci do komnat pomocy i pociechy.
W wprowadził mnie do nich. Ujrzałem siedzących tam aniołów, którzy tkali szaty pomocy i wykuwali korony życia, w które wpasowywali rozmaite diamenty i perły. Inna grupa aniołów przygotowywała zioła, smakowite potrawy, a do najlepszych win aniołowie ci dodawali jeszcze słodyczy.
Spytałem Hadamiela:
— Wspaniała ty moja światłości! Dla kogo to wszystko?
— Dla Żydów — odpowiedział mi.
Wśród różnych koron dostrzegłem najpiękniejszą. Inkrustowana była diamentami przedstawiającymi słońce, księżyc i dwanaście gwiazd.
— Dla kogo przeznaczona jest ta korona?
— Dla Dawida, króla Izraela.
Powiedziałem wtedy do anioła:
— Wspaniała ty moja światłości! Pokaż mi cały przepych króla Dawida.
— Zaczekaj — rzekł anioł — za trzy godziny zjawi się król Dawid. Zobaczysz go w całej jego krasie.
Potem anioł posadził mnie na swoich kolanach i zapytał:
— Co widzisz?
— Widzę siedem błyskawic przelatujących naraz.
— Spuść oczy, mój synu — powiedział anioł. — Nie chcę, żebyś się przestraszył. Błyskawice, które widziałeś, lecą na spotkanie z królem Dawidem.
Zaraz też wzburzyły się władze niebios. Anioły, cherubiny i serafiny, i święte zwierzęta, i koła Merkawy (niebieskie powozy), i Obłoki Przepychu, i Herby Śniegu, i Skarby Gradu, i gwiazdy, i aniołowie służebni, i aniołowie ogniści z czwartego nieba, zwanego Zewul. I wszyscy jednym głosem wołają: „Niebiosa śpiewają o majestacie Boga”.
I w odpowiedzi na to wołanie rozległ się potężny głos z raju: „Bóg panuje na niebie”.
I zaraz potem zjawił się król Dawid. On na przedzie, a za nim królowie z jego rodu. Każdy ze swoją koroną. A korona króla Dawida skrzy się i błyszczy jaśniej od pozostałych koron i blask jej dochodzi do krańców świata.
I tak kroczył Dawid na czele potomków swoich, aż doszedł do Świątyni Niebiańskiej. Tam stało, już wcześniej przygotowane, ogniste krzesło. Dawid usiadł na nim i wszyscy królowie z Domu Dawidowego usiedli przed nim i wszyscy inni królowie Izraela stali za nim.
I zaczął król Dawid śpiewać bardzo piękne hymny. Od kiedy świat światem żadne ucho nie słyszało takich hymnów.
I wtedy anioł Metatron i inni aniołowie zawołali:
— Święty, Święty, Święty jest Bóg Zastępów.
I święte zwierzęta wznosiły śpiewy pochwalne:
— Niech będzie pochwalony majestat Boży.
I niebiosa śpiewały:
— Bóg będzie panował na wieki, na wieki!
I ziemia podpowiada:
— Bóg panuje, Bóg panował. Bóg będzie panował wiecznie.
I wszyscy królowie z Domu Dawida śpiewali:
Ty jesteś naszym Ojcem, gdyż nas Abraham nie zna, a Jakub nie poznaje. Ty, Boże, jesteś naszym Ojcem, naszym Zbawcą.
W późniejszych czasach Bóg zwrócił się do Abrahama tymi słowy:
— Twoje dzieci zgrzeszyły przeciwko Mnie.
Na to Abraham odpowiedział:
— Panie świata, niech więc znikną z powierzchni ziemi.
— W takim razie zwrócę się do Jakuba — powiedział Bóg. — On poznał ból wychowania dzieci. Może on się za nimi wstawi.
I zwróciwszy się do Jakuba, rzekł:
— Jakubie, twoje dzieci zgrzeszyły.
— Panie świata — odpowiada Jakub — niechaj za to sczezną.
Na to Bóg powiada:
— U starego nie znalazłem rozumu, a u młodego nie znalazłem rady.
Zwrócił się wtedy do Izaaka:
— Twoje dzieci zgrzeszyły wobec Mnie.
— Panie świata — zawołał Izaak — moje dzieci, a nie Twoje! A z drugiej strony, ile grzechów mogły popełnić? Jak długo trwa życie człowieka? Siedemdziesiąt lat. Odejmij z nich pierwsze dwadzieścia lat, kiedy człowiek jest wolny od kary za swoje czyny. Pozostaje więc pięćdziesiąt. Połowa z nich to czas przeznaczony na spanie. Zostaje dwadzieścia pięć lat. Z nich połowa czasu przeznaczona jest na modlitwy, jedzenie i wszelkie inne codzienne czynności. Mamy więc tylko dwanaście lat i pół roku. Możesz je wszystkie wziąć, jeśli zechcesz, dla siebie. Jeśli nie, niech będzie po połowie. Połowę Ty, połowę ja. A jeśli chcesz, żebym ja za wszystkie te dwanaście lat i pół roku odpowiadał, to nie zapomnij o tym, żem siebie sam składał kiedyś w ofierze dla Ciebie.
Widząc, z jaką determinaqą Izaak wstawia się za nimi, Żydzi zawołali:
— Ty jesteś naszym ojcem!
Na to Izaak odrzekł:
— Nie mnie należy się to uznanie, tylko Jemu, naszemu Bogu.
Przed śmiercią Jakub zwołał synów i tak do nich powiedział:
— Skupcie się wokół mnie, a objawię wam, co zdarzy się w późniejszych czasach.
Synowie nastawili uszu, ale Jakub zamiast przepowiedzieć przyszłość, zaczął ich błogosławić. Widać chciał im ukazać koniec galutu, kiedy przyjdzie Mesjasz i wybawi ich z niewoli. W pewnej chwili zauważył nad sobą Szechinę. Przyglądnął się jej i zrezygnował z objawienia tego, co miało w dalekiej przyszłości nastąpić. Szechina bowiem nie chce, żeby to, co zostało dla ludzi zakryte, miało być wyjawione.
IITak powiada prorok Izajasz w imieniu Boga. Ujawniłem to tylko w sercu. Ustom tego nie powierzyłem. Nawet najbliższym moim aniołom słowa o tym nie powiedziałem.
IIIRabi Jonatan powiada:
— Przeklęci niech będą ci, którzy obliczają czas końca galutu. Oni tak
Uwagi (0)