Darmowe ebooki » Tragedia » Dziewica Orleańska - Fryderyk Schiller (książka czytaj online txt) 📖

Czytasz książkę online - «Dziewica Orleańska - Fryderyk Schiller (książka czytaj online txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Fryderyk Schiller



1 ... 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 17
Idź do strony:
class="person">Joanna powstaje PAŹ
Herold przysłany z obozu Anglików 
Chce wnijść28. 
  JOANNA
Niech wnijdzie! Bóg go tu przysyła. 
 
Król daje znak przyzwolenia — Paź odchodzi. SCENA XI
Ciż i Herold Angielski DU CHATEL
Z czem i od kogo przychodzisz do króla? 
  HEROLD
Mów do hrabiego Ponthieu, do Karola: 
Król wasz jest w naszym obozie. 
  DUNOIS
Zuchwały! 
Gdyby nie miejsce i nie szata gońca, 
Sprośny twój język jak żmiję w kawały... 
  KAROL
Przestań, Dunois! Mów, czekamy końca. 
  HEROLD
Wódz nasz, żałując krwi, co nadaremnie 
Płynie i płynąć musi w Orleanie, 
Nim da znak szturmu, raz jeszcze przeze mnie 
W spokojne z tobą chce wejść pojednanie. 
  KAROL
On ze mną? 
  JOANNA
występując
Królu, ja na miejscu twojem 
Mówić z nim będę. 
  KRÓL
Mów, natchniona z góry! 
Mów i rządź sama wojną i pokojem! 
  JOANNA
do Herolda
Kto mówi przez cię? 
  HEROLD
Wódz nasz, Salisbury. 
  JOANNA
Kłamiesz, Heroldzie, bo tylko żyjący 
Mówić przez żywych może, nie umarły. 
  HEROLD
O, wódz nasz żyje! I, zdrowiem kwitnący, 
Na zgubę waszą, jako olbrzym karły, 
Gromi swych wrogów. 
  JOANNA
Żył, kiedyś odchodził. 
Lecz Pan go dotknął: olbrzym w prochu leży. 
Wystrzał go z miasta dziś rano ugodził, 
Gdy je z swej średniej przepatrywał wieży. 
Ty się uśmiechasz, że ci oddalone 
Rzeczy obwieszczam... Nie żądam twej wiary, 
Lecz wspomnij o mnie, gdy z pompą niesione 
Spotkasz w obozie pogrzebowy mary! 
Teraz zdaj sprawę z polecenia twego. 
  HEROLD
Jeśli tak wszystko przenikasz, bez tego 
Wiedzieć je musisz. 
  JOANNA
Nawet nie chcę wiedzieć! 
Ale ty słuchaj, co ja mam powiedzieć! 
Słuchaj i w wiernej rzecz powtórz osnowie 
Tym, coć przystali, bo do nich to mówię. 
Królu angielski, książęta Bedfordu 
I Glocesteru! Bóg się upomina 
Rachunku od was z naszej krwi i mordu. 
Bóg sąd swój zaczął, bo przyszła godzina! 
Przyszła Dziewica, której Pan poruczy 
Moc swą nad wami! Ona do was mówi: 
Zrzeczcie się naszej korony i kluczy 
Miast i ziem naszych i pokój ludowi 
Naszemu dajcie — a idźcie w pokoju! 
Albowiem biada, biada wam, wodzowie! 
I ludziom waszym biada, gdy do boju 
Stanie Dziewica! Bo ja to wam mówię: 
Że Pan nie dla was Francyję przeznaczył, 
Ani nas stworzył do wiecznej niewoli! 
Lecz on, on dziedzic, on wnuk naszych króli, 
Co go Bóg w próbach poznał i doświadczył, 
On siądzie z chwałą na ojców stolicy! 
Idź i te słowa odnieś twemu panu! 
Lecz nim pośpieszysz, już sztandar Dziewicy 
Powiewać będzie z murów Orleanu. 
 
Odchodzi, z nią wszyscy — zasłona spada.
AKT DRUGI
Okolica otoczona skałami. SCENA I
Talbot i Lionel, wodzowie angielscy, Filip, książę Burgundii; Fastolf, Chatillon, z wojskiem i chorągwiami TALBOT
Tu, w skał tych cieniu stańmy i warowny 
Zatoczmy obóz; azali nie zbierzem 
Wojsk, które popłoch jako wiatr gwałtowny 
Rozproszył wczoraj. 
 
do Fastolfa
Idź, osadź żołnierzem 
Szczyt i wąwozy skał! Choć w tej ustroni, 
W tej ciemnej nocy, jeśli chyba skrzydeł 
Wróg mieć nie będzie, żartuję z pogoni. 
Przecież ostrożność! Strach nie zna wędzideł, 
I lada powód ima zwyciężonych. 
 
Rycerz Fastolf z żołnierzami odchodzi. LIONEL
Dość o tem, wodzu! Krew się pali we mnie, 
Słysząc to słowo. Po tylu wsławionych 
Zwycięstwach naszych pierzchnąć tak nikczemnie! 
O Orleanie! Orleanie! W tobie 
Grób chwały naszej! Lecz czyż przyszłe wieki 
Uwierzyć zechcą? Kto wystawi sobie, 
Aby zwycięzcy pod Azincourt, Crequi, 
Pierzchli — i przed kim? — przed jedną niewiastą! 
Nie! Musim zdobyć to przeklęte miasto! 
  FILIP
To nas niech cieszy, że nie ludzka siła, 
Ale nas szatan przemógł z ludźmi w zmowie. 
  TALBOT
Tak, szatan głupstwa! Czyżby i wodzowie 
Dzielili wiarę, co gmin omamiła? 
Nie! Przesąd nadto jest błahą pokrywą 
Tchórstwa29 wojsk twoich! To bitwę przegrało. 
  FILIP
Popłoch był wszędzie.  
  TALBOT
Nie, nie, jako żywo! 
Wojsko twe naprzód zgubny przykład dało. 
Wpadliście do nas, wołając, że piekło, 
Że sam Lucyper przeciw nam się wiąże. 
To nas zmięszało. 
  LIONEL
Jużciż30 wyznaj, książę, 
Że skrzydło twoje najpierwej uciekło. 
  FILIP
Bo na nie najprzód uderzyli wrogi. 
  TALBOT
Wiedzieli dobrze, kto im nie dostoi 
I drugim jeszcze da przyczynę trwogi. 
  FILIP
Co? Więc przegrana ma być z winy mojej? 
  LIONEL
Gdybyśmy swoje tylko wojska mieli, 
Orlean naszej nie widziałby klęski. 
  FILIP
Tak, gdyż wy byście jego nie widzieli! 
Kto wam w głąb kraju otwarł wstęp zwycięski? 
Kto zjednał serca Franków i w Paryżu 
Króla waszego osadził na tronie? 
Jako Bóg żywy, gdyby nie te dłonie 
Wwiodły was tutaj, nikt by z was w pobliżu 
Nie widział dymu z francuskich kominów! 
  LIONEL
Gdyby dość było wielkich słów, nie czynów, 
Burgund sam jeden byłby panem świata. 
  FILIP
Boli was, widzę, Orleanu strata, 
Lecz z czyjej winy? Gdy mieszkańcy chcieli 
Mnie poddać miasto, kto z lichej zawiści 
Zerwał układy? 
  TALBOT
Chciałżbyś31, byśmy leli 
Krew ludów naszych dla twojej korzyści? 
  FILIP
Gdybymże32 odszedł, co by z wami było? 
  LIONEL
O, nic gorszego jak pod Azincourtem, 
Gdzie wojsko nasze samo poradziło 
Z całem francusko-burgundzkiem, nad którem 
Tyś sam przewodził. 
  FILIP
Jednak me przymierze 
Snać wam potrzebne było, gdy mi za nie 
Regent wasz tyle poświęcił w ofierze. 
  TALBOT
Ha, nawet naszą cześć przy Orleanie! 
  FILIP
To już za wiele, lordzie! To za wiele! 
Rozmowa taka zostanie pamiętną. 
Na to żem rzucił swoich i na czele 
Mem nieskażonem wyrył zdrady piętno, 
By mi wróg wobec urągać mógł śmiele, 
A jam to znosił duszą obojętną?... 
Nie, nie, lordowie! Toć, gdy los przeznaczył, 
Bym zawsze tylko służył niewdzięcznemu, 
Toć lepiej, żeby brat bratu przebaczył, 
Bym wrócił służyć królowi mojemu. 
  TALBOT
O, rzecz nienową powiadasz nam, książę! 
Wiemy, żeś zaczął z La Hirem układy, 
Że skryty spisek przeciw nam się wiąże, 
Lecz mamy sposób ustrzec się od zdrady. 
  FILIP
Ha, śmierć i piekło! Idź, śpiesz, Chatillonie! 
Dziś jeszcze idziem ku naszej granicy. 
Każ zwijać obóz! Niech ludzie i konie 
Stają do szyku! Żegnam was, Anglicy! 
 
Chatillon odchodzi. LIONEL
Szczęśliwa droga! Nigdy miecz Anglików 
Nie słynął szerzej, jak kiedy w potrzebie 
Bez pomocników i bez przewodników 
Sami w swej sprawie walczyli za siebie. 
Bo na co kłamać zgodę przyjacielską, 
Gdy nas wstręt wieczny rozdziela jak morze, 
Gdy czujem, że krew francuska z angielską 
Z ran chyba w bitwach połączyć się może? 
  SCENA II
Ciż i Królowa Izabela, za nią Paź IZABELA
Cóż to ja słyszę? Co za wpływ złowrogi 
Gwiazdy nieszczęsnej pomięszał wam zmysły? 
Toż czas do swarów, gdy zwycięskie wrogi 
Jak grom spaść mogą na nas, a od ścisłej 
Jedności waszej, śród powszechnej trwogi, 
Jedyne wojska nadzieje zawisły?... 
Nie, książę, cofnij porywcze rozkazy! 
A ty, Talbocie, nie wstydź się przebłagać 
Gniew przyjaciela! 
do Lionela Pójdź mi dopomagać 
Przywrócić zgodę i zatrzeć urazy! 
  LIONEL
Ja? Nie, milady! Mnie to obojętnie, 
Czy się to zgodą, czy niezgodą skończy. 
Owszem, co z sobą trzyma się niechętnie, 
Najlepiej zrobi, kiedy się rozłączy. 
  IZABELA
Ha, teraz widzę, że piekielne czary, 
Jak w bitwie na nas, i tu się sprzysięgły. 
Kto wszczął najpierwszy te szalone swary? 
Skąd się te żmije w sercach wam wylęgły? 
 
do Talbota
Tyż byś to, wodzu?! Niepomny korzyści, 
Co kraj twój jego powinien przymierzu, 
Chciał wzniecać iskrę dawnej nienawiści 
I serce Franka oburzał w rycerzu? 
Lecz cóż poczniecie bez jego ramienia? 
On tron wasz dźwignął i on w każdej porze 
Samą potęgą swojego imienia, 
Byleby zechciał, obalić go może. 
Albowiem wiedzcie, niech Anglija cała 
Falami morza na Francyją biegnie: 
Francyja zgodna dostoi jak skała 
I sama siebie chyba w jarzmo zegnie. 
  TALBOT
Któż by prawdziwej nie cenił przyjaźni? 
Lecz przed fałszywą strzec się rozum każe. 
  FILIP
Temu, w kim wdzięczność dumę tylko drażni, 
Nietrudno kłamać bezwstydne potwarze. 
  IZABELA
Co? Książę, tyż byś twój rozum i serce 
Mógł tak poniżyć? Tak zbyć uczuć syna, 
Byś ojca twego uściskał mordercę, 
Byś się powierzył przyjaźni delfina? 
Aza33 ci, myślisz, przebaczy w swej dumie, 
Żeś go był wtrącił i dźwignął z przepaści? 
Aza nie będzie obmyślał, jak umie, 
By ci na przyszłość uszczuplić tej właści34? 
Nie, nie, Filipie! Bądź księciem i synem, 
A będziesz wyższym od obrazy lichej! 
  FILIP
Nigdym nie myślał o zgodzie z delfinem, 
Ale nie ścierpię cudzoziemców pychy. 
  IZABELA
O, pójdź! Zapomnij niebacznego słowa! 
Wczorajsza klęska serce wodza boli, 
A gorycz myśli łatwo zdradzi mowa; 
Niesprawiedliwym być łatwo w niedoli. 
Ale dość o tem! Czas zgasić w iskierce 
Zgubny ów pożar, nim go wiatr rozdmucha. 
  TALBOT
Co mówisz, książę? Gdzie jest prawe serce, 
Tam rozum chętnie zdrowej rady słucha. 
Królowa mądrze dla nas obu radzi. 
A więc masz! Zgoda zależy od ciebie. 
Uznanie błędu niechaj błąd zagładzi! 
  FILIP
Niech i tak będzie! Ulegam potrzebie. 
  IZABELA
Zgoda, wodzowie! I niech uścisk bratni 
Świętszem niż dotąd spoi was ogniwem, 
By spór ten zgubny był odtąd ostatni! 
 
Filip i Talbot ściskają się. LIONEL
patrząc na nich, na stronie
Nietrwała zgoda za furyi wpływem! 
  IZABELA
Los bitwy wprawdzie ostał się przy wrogu. 
Lecz niech nas męska pokrzepi otucha! 
Na próżno delfin, nieufny snać w Bogu, 
Przyzywa w pomoc przeklętego ducha, 
Straci swą duszę, jak swój kraj i władzę! 
Niewiasta stoi na wojsk jego czele; 
Chcecie? Ja wasze wojska poprowadzę 
I wzorem lepiej niż czarem ośmielę. 
  LIONEL
O, nie, nie! Raczej wracaj do Paryża! 
Anglik w broń ufa, nie w sztuki niewieście. 
  TALBOT
Tak, wracaj! W wojsku przesąd się rozszerza, 
Że nam twa bytność przyniosła nieszczęście. 
  FILIP
Widok twój tutaj osłabia żołnierza 
I dla cię samej przyzwoiciej w mieście. 
  IZABELA
patrząc na nich z podziwieniem
Cóż to ma znaczyć? Co te słowa wróżą? 
I ty, Burgundzie, przeciw mnie jak oni? 
  FILIP
Tak! Żołnierz nie śmie ufać w pomoc bożą, 
Póki rozumie, że twej sprawy broni. 
  IZABELA
Czyście szaleni? Ledwom między wami 
Zgodę zawarła, łączycie się na mnie. 
  TALBOT
Jedź pani z Bogiem! Gdy zostaniem sami, 
Czarta się lękać nie będziem przynajmniej. 
  IZABELA
Czyliż nie jestem przyjaciółką waszą? 
Czyż sprawa wasza nie jest także moją? 
  TALBOT
Tak! Ale sprawa twoja nie jest naszą! 
My toczym wojnę za ojczyznę swoją. 
  FILIP
Ojciec mój poległ z naprawy35 delfina: 
Synowska czułość moją zemstę budzi. 
  TALBOT
Lecz twoja, pani, zawziętość na syna 
Obraża Boga i oburza ludzi! 
  IZABELA
Syna? Przeklęty niech będzie na wieki! 
On śmiał mię sądzić! 
  FILIP
Mścił się ojca swego. 
  IZABELA
On mię potępił! Wygnał w kraj daleki! 
  TALBOT
Prawo i naród domagał się tego. 
  IZABELA
Ha, teraz skutku przekleństw mych doświadczy! 
I, niżbym miała wyrzec przebaczenie, 
Niżby miał posiąść tron ojców, niech raczej... 
  TALBOT
Wolisz poświęcić swą cześć i zbawienie! 
  IZABELA
Wy, słabe dusze! Wy czuć nie możecie, 
Co jest za siła w matki nienawiści! 
Co mi cześć świata? Mój cel na tym świecie 
Jest: niech się nad nim zemsta moja ziści! 
Lecz wy, wy drudzy, co go wojujecie, 
Co, prócz łakomstwa, dumy i zawiści, 
Dało wam oręż przeciw mego syna? 
Skąd prawo wasze? W czem jest jego wina 
Przeciw bądź komu, prócz mnie? Obłudnicy! 
Chcecie świat mamić słowy barwionemi. 
Lecz czyż świat nie wie, że jak rozbójnicy 
Przyszliście dzielić łupy cudzej ziemi, 
Lać krew dla zysku? Ha, a tenże książę, 
Co sobie imię Dobrego wykłamał! 
Z wrogiem na własną ojczyznę się wiąże, 
Ziomkom, królowi, Bogu wiarę złamał, 
Przez co? Przez zemstę? Nieprawda! — Przez chciwość, 
Przez zazdrość tylko! A słuchać was przecie: 
Co trzecie słowo w ustach: sprawiedliwość, 
Choć czyn wasz każdy woła, że kłamiecie! 
Ja, ja przynajmniej obłudą się brzydzę 
I gardzę wami! Lubię wolność moją, 
Mam krew, mam serce; kocham, nienawidzę, 
Lecz,
1 ... 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 17
Idź do strony:

Darmowe książki «Dziewica Orleańska - Fryderyk Schiller (książka czytaj online txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz