Elektra - Sofokles (biblioteki publiczne .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Elektra i Orestes to dzieci władcy Myken i Argos, Agamemnona, i jego żony, Klitajmestry.
Podczas nieobecności króla, który pod Troją odbija żonę swego brata, Helenę, Klitajmestra dopuszcza się zdrady, a po powrocie męża zabija go i poślubia jego kuzyna, Ajgistosa. Dzieci Agamemnona chcą pomścić śmierć ojca.
Sofokles popełnił tę tragedię w 416 r. p. n. e., ale królewna mykeńska z mitologii greckiej była też główną postacią w utworach Eurypides i Jeana-Paula Sartre.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Sofokles
- Epoka: Starożytność
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Elektra - Sofokles (biblioteki publiczne .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Sofokles
class="verse">Któż rozumnymi pociechy namowy
Troski mi ujmie grobowej?
Przestań więc, przestań co prędzej!
Głos wasz rany nie zagoi,
Nie ma końca dla mej nędzy,
Kresu skardze mojej.
CHÓR
A przecież ja cię jakby matka wierna
Upominałem serdecznymi słowy,
Byś do klęsk dawnych nie przydała nowej.
ELEKTRA
Czyż złość tamtych nie bezmierna?
Przepomnieć zmarłych, czyż to rzecz przystojna?
Kogóż ich pamięć nie wzruszy?
Niechbym, dopóki źdźbło cnoty mam w duszy,
Nie żyła z tymi we czci i spokojna,
Rozdźwięcznych żalów połamawszy pióra,
Ojców mych wyrodna córa!
Bo jeśli zmarłych czas w marny proch zetrze,
Ci krwią nie spłacą za krew i ohydy,
To ludzi zbożność i wszelakie wstydy
Wnet się ulotnią w powietrze.
PRZODOWNICA CHÓRU
My tu przyszłyśmy, o dziecię, w twej sprawie
I własnej także; nie uznasz słów naszych,
To zwycięż, a my pójdziemy za tobą.
ELEKTRA
Wstyd mi, niewiasty, jeżeli zawodząc
Tak bezustannie, niesforną się wydam;
Lecz życia groza do tego mnie zmusza.
A więc wybaczcie; bo któraż szlachetna
Tak nie postąpi na widok klęsk domu,
Które tak we dnie oglądam i w nocy,
Że rosną raczej, niźliby znikały.
Bo naprzód matki, która mnie zrodziła,
Wstrętne postępki — a potem w mym domu
Z ojca zbirami26 przebywać mi przyszło;
Ci mi panują i od nich zależę.
Czy mi co dadzą, czy w nędzy pogrążą.
A dalej, jak się wydadzą dni moje,
Że tutaj w ojca oglądam sadybach
Egista, widzę w ojcowskich go szatach,
Patrzę, jak w miejscu, gdzie jego powalił,
Spełnia ofiary przy domu ognisku!
Aż przyszło ujrzeć mi hańbę ostatnią —
Tego mordercę w ojcowskiej łożnicy
Z nieszczęsną matką, jeżeli już matką
Nazwać tę trzeba, co z nim się związała.
Z wstydu tak ona wyzuta, iż żyjąc
Z nim drżeć przestała przed kaźnią Erynii,
I jakby świętym urągając rzeczom,
Dzień obliczywszy, w którym to zgładziła
Ojca naszego podstępnie — taneczne
Stroi obchody i składa ofiary,
Dla zbawczych bogów miesięczną podziękę.
A ja, nieszczęsna, oglądać to muszę,
Płaczę i ginę, i jęczę nad ojca
Słynną biesiadą, nieszczęściem brzemienną,
Sama ze sobą; bo płakać do syta,
Jakbym zechciała, i tego nie wolno.
Wyniosła bowiem ta w mowach swych pani
Takie przekleństwa w twarz głośno mi rzuca:
„Bogów zakało, czyż tobie jedynej
Zmarł rodzic? Inni czyż próżni żałoby?
Zgiń ty ze szczętem i niechby cię nigdy
Z nędzy podziemne nie zwolniły bogi!”
Taki gwałt czyni, chyba że kto szepnie,
Iż Orest wraca; wtedy w gniewu szale
Przystąpi z krzykiem: „Nie tyś temu winna?
Nie twoimż dziełem, twoim, co mi z ręki
Skradłaś Oresta, aby go ratować?
Lecz wiedz, że hojnie mi za to zapłacisz”.
Tak ona wyje, a wręcz jej wtóruje
Ów gach jej głośny, z pomocą gotowy,
Ów całą duszą niewieściuch i truteń,
Ów kobiet drużba w rycerskiej potrzebie.
Ja zaś, Oresta czekając jak zbawcy,
W nieszczęściach moich i nędzy marnieję.
Bo czyn zwiastując ciągle już zniweczył
On wszystkie, które żywiłam, nadzieje.
I wobec tego ja, dziewka, ni miary,
Ni folgi zdolna, a w złego zalewie
Wkrótce zło inne zgotuję w mym gniewie.
PRZODOWNICA CHÓRU
Powiedz nam, proszę, czy Egist w pobliżu,
Kiedy to mówisz, czy poszedł gdzie w pole?
ELEKTRA
Tak, on na polu, bo gdyby był w domu,
Nie myśl, bym z wnętrza wychodzić tu śmiała.
PRZODOWNICA CHÓRU
Toż się odważniej wdam z tobą w rozmowę,
Jeżeli rzeczy po prawdzie tak stoją.
ELEKTRA
Jego tu nie ma, więc badaj, co zechcesz.
PRZODOWNICA CHÓRU
Pytam się tedy, co mniemasz o bracie,
Czy przyjdzie, czy się ociąga? Mów o tym.
ELEKTRA
Przyrzeka, ale nie spełnia przyrzeczeń.
PRZODOWNICA CHÓRU
Zwykł mąż, co wielką myśl knuje, rzecz zwlekać.
ELEKTRA
A ja bez zwłoki ratowałam jego!
PRZODOWNICA CHÓRU
Ufaj, on dzielny i pomni27 na drogich.
ELEKTRA
Ufam, inaczej już dziś bym nie żyła.
PRZODOWNICA CHÓRU
Nie mów nic więcej, bo widzę, jak z domu
Siostrzyca twoja, Chrysotemis, zdąża
Dary ofiarne dźwigając w swym ręku,
Jakie się zmarłym pod ziemią należą.
Z pałacu wychodzi Chrysotemis.
CHRYSOTEMIS
Czemuż, o siostro, przed domu bramami
Znowu twą dawną zawodzisz piosenkę?
Przecz28 nie pouczył cię jeszcze czas długi,
By próżnym gniewom nie folgować darmo?
Przecież wiem tyle, że cierpię ja równie
Nad rzeczy stanem i, gdyby sił stało,
To bym zjawiła me dla nich uczucia.
Lecz wśród tej nędzy trza zwijać nam żagle,
W czyn się nie stroić, co wrogom nie szkodzi.
Obyś i ty więc czyniła to samo!
Choć słuszność, wiem to, nie w mojej jest mowie,
Lecz w twoim sądzie — wolności że pragnę,
Przeto do władców we wszystkim się nagnę.
ELEKTRA
Straszne, że będąc ojca swego córą,
Jego nie pomnąc o matkę się troszczysz;
Bo wszystkie twoje dla mnie upomnienia
Przejęłaś od niej, nie z własnej masz duszy.
Więc jedno z dwojga: albo myśl twa błędna,
Albo nie pomnisz świadomie o drogich.
Mówisz ty przecie, że nabrawszy siły
Wnet byś odkryła swą dla nich nienawiść.
A mnie, gdy pomstę gotuję rodzica,
Ty, miasto29 poprzeć, odwracasz od czynu.
Poucz mnie bowiem lub ucz się ode mnie,
Czy zysk bym miała zniechawszy żałoby?
Nie żyjęż? Życia mi starczy, choć we mnie
Ból; a tych gryzę, skąd płynie na groby
Cześć, jeśli zmarłym ta miłość co znaczy.
Twoja nienawiść li30 w słowach się iści,
W rzeczy31 przestajesz32 wśród ojca siepaczy;
I choćby miano wszelakie korzyści,
Z których ty dumna, mnie przynieść w daninie,
Ja nimi wzgardzę. Niech tobie zastawą
Stół błyszczy, życie dostatkiem opłynie;
Bo dla mnie będzie jedyną to strawą,
Że się nie truję33. Twe szczęście nie budzi
Pragnień w mej duszy; gdybyś rozum miała,
Wzgardziłabyś nim. Najtęższego z ludzi
Zwano cię dzieckiem; dziś będziesz się zwała
Twej matki córką34, w twarz rzucą ci winy,
Żeś zdrajcą ojca i zdrajcą rodziny.
PRZODOWNICA CHÓRU
O, nie zbyt gniewnie, na bogi! Z mów waszych
Dla obu płynie nauka i każda
Z przemowy drugiej coś zyskać by mogła.
CHRYSOTEMIS
Ja, o niewiasty, do mów jej przywykłam
Niemal i już bym na nie była głuchą,
Gdyby nie wieści, że wielka jej grozi
Kaźń, która głośne te skargi uciszy.
ELEKTRA
Mów o tej grozie, bo jeśli przewyższy
To, co dziś cierpię, natenczas już zmięknę.
CHRYSOTEMIS
A więc ci powiem wszystko, co mnie doszło.
Chcą oni ciebie, gdy skarg nie zaniechasz,
Wtrącić, gdzie nigdy już słońca promieni
Nie ujrzysz; żywa, w zamkniętej ciemnicy
Gdzieś poza miastem masz płakać twe bóle.
Więc zaradź temu, byś potem wśród klęski
Mnie nie ganiła; czas teraz namysłu.
ELEKTRA
Więc to ich wolą, tę kaźń mi wymierzyć?
CHRYSOTEMIS
Tak, skoro Egist do domu powróci.
ELEKTRA
Niechby dlatego się zjawił co prędzej!
CHRYSOTEMIS
Nieszczęsna, jakąż wypraszasz ty klątwę!
ELEKTRA
Aby już przyszedł, jeśli to zamierza.
CHRYSOTEMIS
Czegóż pożądasz? Gdzież rozum u ciebie?
ELEKTRA
Tego, by od was gdzieś uciec najdalej.
CHRYSOTEMIS
I o to życie już nie dbasz zupełnie?
ELEKTRA
Pięknym me życie, że podziw aż budzi.
CHRYSOTEMIS
Byłoby pięknym, gdybyć rozum służył.
ELEKTRA
Nie ucz, bym względem mych drogich zła była.
CHRYSOTEMIS