Darmowe ebooki » Tragedia » Balladyna - Juliusz Słowacki (biblioteka online za darmo TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Balladyna - Juliusz Słowacki (biblioteka online za darmo TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki



1 ... 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Idź do strony:
hałasy88 
Rzucimy się na złoty obóz samozwańca. 
 
do Rycerzy stojących na murach
Wy zamykajcie bramy... Niech z każdego szańca 
Na pole walki patrzą mnogie samostrzały! 
Gdybym ja przegrał, zginął, to jeszcze te wały 
Długo bronić się mogą... Niech wam siwe głowy 
Przypomną w chwilę strachu, że mur południowy 
Najsłabszy, że tam trzeba postawić mur ludzi. 
Ale da Bóg, że miasto jutro się obudzi 
Wolne od zgrai łotrów. 
  RYCERZE
Zwyciężysz, Kirkorze! 
  KIRKOR
Jeśli Bóg da... ach! kiedyż ja przyłbicę złożę! 
Kiedyż wrócę do żony? kiedyż ujrzę koniec 
Krwawym sprawom królestwa i rozbojom? 
  JEDEN Z RYCERZY
Goniec. 
 
Wchodzi Goniec kurzawą okryty. KIRKOR
We trzech wysłani w bory, nie przyprowadzacie 
Pustelnika Popiela? 
  GONIEC
Okropność! 
  KIRKOR
Czy w chacie 
Nie znaleźliście starca? mów... walka nas czeka. 
  GONIEC
W celi nie było starego człowieka; 
Lecz na skrzypiącej gałęzi przed chatą 
Trup jego wisiał na grubym powrozie. 
Z białymi włosy i z podartą szatą 
Wicher się bawił i trupa kołysał 
Jak stara mamka. 
  KIRKOR
Trąbić po obozie 
Hasło do walki! — Los jemu dopisał, 
Do śmierci gonił nieszczęściem i zabił 
Nieznaną ręką. — Serceś mi osłabił 
Twoją powieścią, spraw się dobrze w boju. — 
Mówisz, że wisiał? 
  GONIEC
W pustelniczym stroju 
Wisiał przed chatą. Na nieszczęsnym drzewie 
Wrona krakała... 
  KIRKOR
Idźmy! niech w powiewie 
Tańczą chorągwie... idźmy! ścisnąć szyki! 
Nadzieja w męstwie. — Niech zaczną łuczniki!... 
 
wychodzi z wojskiem SCENA III
Namiot Balladyny.
Kostryn i Balladyna w zbrojach — z hełmami zapuszczonymi wchodzą na scenę. KOSTRYN
Zostań w namiocie, nie wychodź na pole, 
Bo, jak przeczuwam, wkrótce Kirkorczycy 
Walkę rozpoczną. Obóz jego w dole, 
A nasz na górze jak gniazdo orlicy. 
  BALLADYNA
Wiele dusz stanie za chwilę przed Bogiem. 
  KOSTRYN
Gdzie młócą żyto, tam plewy z omłotku 
Lecą pod niebo. Stój za gumna89 progiem 
I nie rozplątuj znów na kołowrotku 
Szczero–sumiennym — zaplątanych pasem 
Dziwnej przeszłości. 
 
Wchodzi Żołnierz. ŻOŁNIERZ
Z okropnym hałasem 
Idą do boju szyki Kirkorowe. 
  KOSTRYN
Królewiczątko moje, bądź mi zdrowe! 
  BALLADYNA
Czy zwyciężymy? 
  KOSTRYN
Siedź, pani, w namiocie.   
Niechaj cię próżność nie prowadzi w złocie 
Na oczy słońca i na łuków żądła. 
Bogdaj byś cicho śpiewała i prządła 
Szatę królewską lub śmierci koszulę; 
To albo drugie pewnie ci się przyda... 
Ha! ha! z proc lecą ołowiane kule, 
Patrz, jak kolczate... hej, giermku, gdzie dzida 
I tarcza moja? 
 
bierze tarczę i dzidę z rąk giermka i wychodzi BALLADYNA
sama
Jeżeli zwycięży, 
Jak mu nagrodzę? w ziemi całej łonie 
Nie znajdę kruszcu na zalanie gardła 
Temu Niemcowi. Lecz jeżeli przegra? 
Jeżeli przegra, to się wszystko skończy 
Chwilą okropną, wszystko się rozwiąże 
Jak straszna bajka jakiej czarownicy: 
Przegrała, w piersi przebiła się nożem, 
A nóż zatruty był jadem gadziny. 
Gdzie ta kobieta? Obaczyłam w lesie 
Babę, podobną do roztrzaskanego 
Piorunem dębu... kazałam potworze 
Z krukami śmierci gonić za obozem 
I przynieść jadu czerpanego z węży. 
 
Stara kobieta w łachmanach wchodzi, podnosząc zasłonę namiotu.
Jesteś? 
  STARA
Przyniosłam rożek ludomoru. 
  BALLADYNA
Daj... i uciekaj do ciemnego boru, 
Uciekaj, mówię, stara czarownico; 
A spróbowawszy na kim tego jadu, 
Zapłacę tobie... precz, bo cię pochwycą 
Rycerze moi i na rzece spławią. 
 
Ucieka Stara kobieta.
Okropna jędza... Włos by90 gniazdo gadu 
Wisi w postronkach, a oczy się krwawią 
Jak zęby wilcze obroczone91 w ścierwie. 
Nóż ten zatruty piersi mi rozerwie, 
Jeżeli w ręce męża wpadnę żywa, 
I serce moje bijące ukąsi 
Jak żądło osy. Już po jednej stronie 
Jadem zmazany okropnie poczerniał 
I zarumienił się rdzą, pozieleniał; 
A druga strona jeszcze nie dotknięta 
Śliną wężową, czysta jak tasaki 
Świeżo na krętym brusie92 pociągnione. 
 
Wchodzi Żołnierz.
Co słychać? 
  ŻOŁNIERZ
Panie! wszystko zawichrzone 
Na polu walki jak w burzliwej chmurze. 
  BALLADYNA
Czy przegrywamy? 
  ŻOŁNIERZ
Na szańcowej górze,   
Gdzie rosną brzozy nad źródłem, widziałem 
Grafa Kirkora; otoczony wałem 
Zabitych ludzi, trzyma się i siecze 
Jasną siekierą. 
  BALLADYNA
Z czymżeś ty, człowiecze, 
Do mnie przysłany? 
  ŻOŁNIERZ
Donoszę ci, książę, 
Że dwiestu ludzi przekupionych wczora 
Przeszło na polu z szeregów Kirkora 
Na stronę naszą. Jeśli się rozwiąże 
Na lewym skrzydle łuczników gromada 
Kupiona złotem, pole będzie nasze. 
  BALLADYNA
Jeszcze nie przeszli! opieszała zdrada 
Gorsza niż wierność... Idź w bojową kaszę 
Z łyżką żelazną, jeżeli w nią wpadnie 
Głowa jakiego wodza, będziesz panem... 
Rozumiesz? można spoza góry snadnie93 
Podejść... zaskoczyć na plecy — czakanem94 
Ciąć w łeb stalowy. — Idź — bić — i zabijać. 
 
Wchodzi drugi Goniec. GONIEC
Lewe się skrzydło zaczęło rozwijać 
I pierzchać w Gnezno... wkrótce walki koniec. 
Przy nas zwycięstwo... 
  BALLADYNA
Dobrej wieści goniec 
Niech ma zapłatę... 
 
daje pieniądze
Czy wódz wrogów wzięty?   
  GONIEC
Widziałem sztandar Kirkora zatknięty 
Na małym wzgórku, gdzie rosną trzy brzozy; 
A trupów szaniec95 urósł tak wysoko 
Około niego, że my pełni zgrozy, 
Ani wziąć wodza mogliśmy na oko, 
Ani przestąpić umarłego wału. 
  BALLADYNA
Jeżeliś pełny męstwa i zapału, 
Jeśli chcesz kiesy96 po wierzch pełnej srebra; 
Idź na ten wzgórek, niech ci trupie żebra 
Będą drabiną, postronkami włosy. 
Idź i zabijaj... 
 
Słychać okrzyki.
Co to są za głosy? 
 
Kostryn wchodzi zbrojny i krwią pomazany.
A Kirkor? 
  KOSTRYN
Zginął...   
  BALLADYNA
chowając nóż zatruty po jednej stronie
Miałam nóż gotowy... 
Winnam ci życie. Naczelników głowy 
Niech kat pościna — idź, wydaj rozkazy... 
 
Kostryn wychodzi. GŁOSY ZA NAMIOTEM
Niech żyje wódz nasz, Fon Kostryn! 
  BALLADYNA
Niech żyje 
Wódz wasz, Fon Kostryn... powtarzam wyrazy 
Jak głupia sroka... rzucę się na szyję 
Niemca i węzłem pocałunków zduszę. 
 
Kostryn wprowadza poselstwo ze stolicy — jeden z obywateli niesie na tacy złotej chleb i sól. KOSTRYN
Oto poselstwo z poddanej stolicy. 
  BALLADYNA
Kazałeś wieszać? 
  KOSTRYN
Pierwsi buntownicy   
Już zgromadzeni pod maćkową gruszę; 
A ta się cieszy, że do siego roku97 
Dwa razy będzie nosiła owoce. 
  BALLADYNA
do poselstwa miejskiego
Czego wy chcecie? 
 
Posłowie klękają. POSEŁ MIEJSKI
Aniele z obłoku! 
Do ciebie serca narodu sieroce 
Wznoszą się wszystkie, ty bądź kraju panem. 
Stolica całym zniżona kolanem 
Czeka na ciebie z otwartymi bramy. 
Witaj więc! witaj, miły hospodynie98! 
Serca i skarby, i wszystko, co mamy, 
Pod nogi twoje strumieniem popłynie, 
Boś już zasłużył na wdzięczność narodu 
Skaraniem hersztów, którzy nas uwiedli. 
Ci nas mękami, karą miecza, głodu, 
W mieście trzymali; a nasze zaś serca 
Ciebie szukały. Obyśmy dowiedli, 
Że między nami żaden przeniewierca 
Na gniew twój, wielki panie, nie zasłużył, 
Obyś żył długo, obyś skarbów użył, 
Obyś nieszczęsną przyciśnionych dolą 
I tu przed tobą klęczących na prochu 
Przyjął łaskawie. Chlebem cię i solą 
Witamy, panie. 
  BALLADYNA
do Kostryna
Czy z tego motłochu   
Żaden przeciwko mnie nie nosił broni? 
  KOSTRYN
Dwóch językami walczyło po mieście, 
Lud namawiając do boju. 
  BALLADYNA
Gdzie oni? 
  KOSTRYN
wskazując
Pan burmistrz Kurier i Pismo. 
  BALLADYNA
Powieście 
Obu rycerzy burmistrzów na dzwonie 
Wieży zamkowej. 
  PIERWSZY Z POSŁÓW
Panie! w twoim łonie 
Kamienne serce. 
  BALLADYNA
To wreście, to wreście 
Na wasze prośby ułaskawiam obu. 
Wybić im zęby i wyłamać szczęki, 
Niechaj nie walczą. 
  PIERWSZY Z POSŁÓW
Więc nie ma sposobu 
Ubłagać ciebie przez łzy ani jęki, 
Żelazny panie nasz? 
  BALLADYNA
Jestem kobietą. 
 
widząc, że się cofają z przerażeniem
Cóż to? Cofnęli się jak od zarazy, 
I znów jak wiatrem kołysane żyto 
Biją głowami? 
  PIERWSZY Z POSŁÓW
Na twoje rozkazy 
Czekamy, pani, panuj z ludu wolą. 
  BALLADYNA
Bez ludu woli... 
Dajcie mi chleb z solą. 
Posłowie, ufam drożdżom tego ciasta. 
Chodź tu, Kostrynie. Winnam ci tak wiele, 
Że ci połowa zdobytego miasta, 
Połowa kraju i chleba połowa 
Słusznie należy... 
 
wyjmuje nóż zatruty po jednej stronie i rozcina na dwoje chleb
Wszystkim się podzielę, 
A serce weźmiesz całe. 
  KOSTRYN
klękając
O! królowa! 
  BALLADYNA
kosztując chleb, widzi, że Kostryn także je podaną sobie połową
Czyń, co ja czynię. Nie lękam się jadu 
W chlebie poddanych. Choćby miasto99 żyta 
Użyli łusek żelaznego gadu, 
Smaczną ci będzie żelazem zdobyta 
Bułka... Jedz, proszę... trzeba ludziom wierzyć. 
A teraz każcie z tryjumfem100 uderzyć 
W trąby zwycięskie. Idźmy, wojownicy, 
Do otworzonej żelazem stolicy. 
 
wychodzi oparta na Kostrynie, za nią posłowie i lud SCENA IV
Sala królewska w Gneznie — tron w głębi — Kanclerz u stóp tronu. Panowie państwa. Wawel dziejopis. — Paź. — Dwór. — Sędziowie. KANCLERZ
Wszystko gotowe na przyjęcie pana. 
Zasiądźcie teraz ławy po urzędzie, 
Przy samym tronie wodzowie i sędzie, 
Szafarze zboża, dolewacze dzbana. 
Niech wszystkich razem nowy król powita. 
 
Wchodzi Goniec. GONIEC
Świetny urzędzie, wieść przynoszę ważną, 
Nasz król, pan nowy — kobieta. 
  KANCLERZ
Kobieta!   
  WSZYSCY
Królem kobieta! 
  KANCLERZ
Niech będzie odważną, 
Jak była Wanda... niech tak dobrą będzie, 
Ale szczęśliwszą. 
 
Goniec drugi wchodzi. GONIEC
Prześwietny urzędzie! 
Królowa weszła już do bram stolicy. 
  KANCLERZ
Każcie, niech wszystkie serca na dzwonicy 
Biją dzień cały, tak jak serca ludu. 
  PIERWSZY Z PANÓW
Wieszczbiarz nie może wytłumaczyć cudu, 
Co się ukazał dzisiaj narodowi. 
Lud niespokojny. 
  KANCLERZ
Co za cud? 
  PIERWSZY Z PANÓW
Nad opis. 
Jeżeli chcecie, to go wam opowie 
I w księgi wpisze szlachetny dziejopis 
Królów na Gneznie. 
  KANCLERZ
Przemądry Wawelu, 
Czy sam widziałeś? 
  WAWEL
Co widziało wielu, 
Mogę poświadczyć jak świadek naoczny. 
Dnia tego ranek był po stronach mroczny, 
Lecz się wyjaśnił ku wschodowi słońca — 
Więc jak widziałem prawie sam... od końca 
Niebios, skąd błyszczy gwiazda Oryjona, 
Wyleciał, lecąc sznur żurawi biały, 
A na nim wisząc za śnieżne ramiona 
Mglista niewiasta. 
  KANCLERZ
I wszystko widziały 
Twe własne oczy, przemądry Wawelu? 
  WAWEL
Nie ja widziałem, lecz widziało wielu; 
Mogę przyświadczyć na rzecz z mego czasu. 
  PAŹ
Ja sam widziałem z goplańskiego lasu 
Za żurawiami lecącą dziewczynę. 
Ta na ostatnią orszaku ptaszynę 
Padając, białe zawiązała rączki 
Za szyję ptaka; a głową do ziemi 
Sypała włosów rozwite obrączki 
Jasne jak słońce, i tak na warkoczu, 
Gdy promieniami rozwiał się złotemi, 
Leżała płynąc. 
  KANCLERZ
Trzeba dziecka oczu,   
Aby na szmatach niebieskiego płótna 
Obraz widziały. 
 
Ściemnia się jak przed burzą. JEDEN Z PANÓW
Co to? ciemność smutna 
Na tron upadła i nam na oblicza: 
Jak zaćmionego słońca tajemnicza 
Zieloność — bladzi staniemy przed panią. 
  KILKU
Okropna ciemność. 
 
Wchodzi Strażnik wieży. STRAŻNIK
Nad blaszaną banią   
Królewskich zamków, skąd w niebo wytryska 
Igła złocona, okropne chmurzyska 
Wkoło się czarnym owinęły wiankiem 
I coraz grubsze już wiszą nad gankiem, 
Gdzie ustawiona muzyka króleska. 
A cała nieba równina niebieska, 
Jakby się z jednej urągała chmury. 
  KANCLERZ
Bijcie we dzwony. 
  STRAŻNIK
Łono ma z purpury 
Ognistej... 
  KANCLERZ
Deszczu potrzeba, niech pada. 
  STRAŻNIK
Na czarnym wozie jakaś jędza blada, 
Stu żurawiami wywieziona z piekła, 
Wężami stado wędrujące siekła 
I kierowała nad zamek do chmury. 
Siedzi w mgle teraz, ale jęk ponury 
Piekielnych ptaków z mgły się wydobywa. 
Słyszycie? 
1 ... 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Idź do strony:

Darmowe książki «Balladyna - Juliusz Słowacki (biblioteka online za darmo TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz