Darmowe ebooki » Tragedia » Balladyna - Juliusz Słowacki (biblioteka online za darmo TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Balladyna - Juliusz Słowacki (biblioteka online za darmo TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki



1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ... 17
Idź do strony:
style="margin-left: 12em">Boże! 
U pustelnika... Mów — ja ci nagrodzę 
Za każde słowo garścią złota — ale 
Chcę wiedzieć wszystko... rozumiesz? Wspaniale 
Nagrodzę ciebie, ale mów otwarcie. 
Choćby co było okropnego — powiedz... 
  GRALON
W borze przez głucho zarosły manowiec 
Pan jechał przodem na koniu lamparcie, 
A my gęsiora jechali za panem... 
Wtem nagle pański koń dał w górę słupa, 
Jakby się spotkał z ognistym szatanem. 
A pan graf z konia rzekł: „Czuć w lesie trupa...” 
  BALLADYNA
z przerażeniem
I z konia zsiadł... i... 
  GRALON
Krzyknął: „Za mną służba 
I pieszo z mieczem pod wierzbę poskoczył. 
Na mchu trup leżał — a piersi mu toczył 
Wianek żelaznych gadzin... 
  BALLADYNA
O!!! 
  GRALON
„To wróżba 
Naszej wyprawy — rzekł graf. — Oto leży 
Przed nami ścierwo zabitego tura”. 
  BALLADYNA
oddychając
Ach! 
  GRALON
„Dobra wróżba dla mężnych rycerzy” — 
Mówił graf Kirkor... my krzyknęli: „Hurra!” 
I znowu na koń... 
  KOSTRYN
Mówiłeś, Gralonie, 
Że trup pod wierzbą? a na białym łonie 
Trupa żelazne leżały gadziny? 
  GRALON
Na ścierwie tura. 
  KOSTRYN
Nieszczęśliwa łania! 
  GRALON
To był tur samiec. 
  KOSTRYN
Gdzie wierzba się kłania? 
Ponad strumieniem? gdzie rosną maliny? 
Wszak tak?... 
  GRALON
Tak, panie. 
  KOSTRYN
Blisko starca chaty? 
  GRALON
Tak... 
  KOSTRYN
I ty mówisz, że tur rosochaty 
Leżał pod wierzbą? 
  GRALON
Tak. 
  KOSTRYN
Przysiąż! 
  GRALON
Dlaczego? 
  KOSTRYN
Bo ja przysięgnę na szatana złego, 
Że nie tur... ale... Broń kłamstwa żelazem! 
 
do Balladyny, dobywając miecza
Tego człowieka trzeba zabić. 
  BALLADYNA
z pomieszaniem
Trzeba. 
  KOSTRYN
napadając
Broń się! 
  GRALON
broniąc się
Co znaczy? 
 
Biją się — Balladyna zdejmuje miecz ze ściany i zachodząc z tyłu, zabija Gralona. BALLADYNA
Masz! 
  GRALON
O jasne nieba! 
Zbrodnia!!! 
 
kona KOSTRYN
Grafini, napadliśmy razem 
Na tego starca: czy wiesz, co to znaczy? 
  BALLADYNA
Wiem! o mój Boże! 
  KOSTRYN
Ja biorę połowę 
Twojego strachu, tajemnic, rozpaczy. 
  BALLADYNA
Co teraz robić, Kostrynie? 
  KOSTRYN
Mieć głowę...   
 
KONIEC AKTU TRZECIEGO 
 
Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/
AKT CZWARTY SCENA I
Sala w zamku Kirkora. — Uczta. — Przez okna widać błyskawice. Grabiec ubrany jak król siedzi na pierwszym miejscu. — Balladyna, Kostryn, Szlachta, Służba zamkowa; Chochlik i Skierka stoją za krzesłem Grabka. JEDEN ZE SZLACHTY
Zdrowie jasnego króla! 
  GRABIEC
do Chochlika
Podziękuj, ministrze. 
  CHOCHLIK
ze śmiesznym gestem
Król dziękuje. 
  GRABIEC
Mój błaźnie, każ, niech pieczomistrze 
Przynoszą nowe danie... 
  SKIERKA
Już kuchta zamkowy 
Nie ma nic na półmisek prócz cielęcej głowy, 
Lecz ta, niedopieczona, na królewskim karku. 
  GRABIEC
Widziałem dwa chodzące pawie na folwarku, 
Upiec je i dać na stół, ja poczekam na nie. 
  KOSTRYN
Służba! przed jasnym królem, na ostatnie danie 
Postawcie złotnikami napełnioną tacę. 
  GRABIEC
biorąc z tacy złotniki, rozdaje Chochlikowi, Skierce — a potem napełnia kieszenię64
Ministrze, za rok usług z góry ci zapłacę, 
A nie drzyj tak poddanych; tobie, miły błaźnie, 
Za tysiąc żartów, złotnik: spraw nam śmiechu łaźnię! 
Sobie także za ciężkie płacę panowanie. 
A to — to mi schowajcie jutro na śniadanie... 
  BALLADYNA
Honor to dla mnie, że gość tak dostojny 
Raczył nawiedzić mój zamek i stoły. 
Pijcie, panowie! 
 
do Kostryna, który ją za rękę ściska, mówi cicho
Chłopcze! siedź spokojny, 
Na Boga! patrzą — odgadną — zginiemy. 
 
do innych
Pijcie, panowie! Panie Chrząszcz z Jemioły, 
Pij waść. — Dlaczego pan Gryf siedzi niemy? 
Proszę wynaleźć wesołą rozmowę. 
  PIERWSZY ZE SZLACHTY
Mówmy o herbach. 
  GRABIEC
Ja mam w herbie króla — 
Złote trzewiki, koronę i głowę. 
  PIERWSZY ZE SZLACHTY
Ja mam dwie trzaski. 
  DRUGI ZE SZLACHTY
A ja mam pół ula. 
  PIERWSZY ZE SZLACHTY
A ty, grafini65? 
  BALLADYNA
Ja?... 
  KOSTRYN
Pani! wszak byłaś 
Księżniczką możnej Trebizonty. 
  GRABIEC
Proszę!!! 
Najświętsza Panno! co ty narobiłaś 
Książąt na ziemi! Miałaś aśćka66 grosze? 
  BALLADYNA
Ja? — o! wspomnienie! Wuj nielitościwy 
Wygnał mię z państwa, zagrabił dzielnicę; 
Przez niego bracia moi królewice 
Zamordowani. 
  GRABIEC
Proszę! co za dziwy! 
Kto by uwierzył?... 
  BALLADYNA
I mnież odmówicie 
Wiary? — nie proszę o pożałowanie. 
Ach ja szczęśliwsza, ja uniosłam życie; 
Lecz matka moja! — Matkę moją, panie, 
Zamurowano w pałacu framudze. 
  GRABIEC
Biedna starzyzna! 
  BALLADYNA
Ale ja was nudzę 
Opowiadaniem tego, co mię boli. 
Proszę pić! proszę! Gdzie krajczy? podstoli67? 
Niech daje wina... Wy czar dolewajcie, 
Bądźcie weseli... 
  GŁOS SŁUGI
za kulisą
Stój, matko! 
  GŁOS WDOWY
za kulisą
Puszczajcie! 
  BALLADYNA
Gdzie ja się skryję? 
  WDOWA
wpada przebijając się przez służbę i staje śród sali — dygając pomieszana
Kłaniam pięknie, moi 
Rycerze. — Córko! ha! to się nie godzi 
Zapomnieć o mnie. 
  BALLADYNA
Co się babie roi? 
Co to za stara kobieta? 
  WDOWA
Wy młodzi 
Hulacie? dobrze. — Ale też o matce 
Warto pomyśleć. — A to mnie jak w klatce 
Zamknięto — stara czeka, czeka, czeka — 
Ani przysłała kawałeczka chleba. 
A to głód, córko! A przynajmniej mleka 
Kropelkę dajcie — wszak tu manna z nieba 
Padać nie będzie dla biednej staruszki. 
  BALLADYNA
Co to się znaczy? to jakaś szalona. 
  WDOWA
A daj mi, córko, te złote dzbanuszki, 
Matce się pić chce. 
  BALLADYNA
Czemu tu wpuszczona 
Ta stara?... 
  KOSTRYN
Wziąść68 ją! idź z Bogiem. — Mój królu, 
To obłąkana. 
  WDOWA
do Balladyny
A powiedz: matulu 
Do twojej matki, nie nazywaj: stara — 
Stara, ta stara — 
  BALLADYNA
Wziąść ją! wyprowadzić!   
  GRABIEC
Cha! cha! cha! — jaka to chłopska maszkara69, 
Dajcie jej pokój: trzeba ją posadzić 
Z nami do stołu. 
  WDOWA
To mi to pan dobry!... 
Widzicie! dajcie ławkę, niech usiędę. 
Tak, tak, tak trzeba, mój rycerzu chrobry70, 
Czcić starą matkę. — Czy to ja uprzędę 
Piękniejszą sobie suknię z pajęczyny? 
To wina mojej kwoczki Balladyny, 
Że ja w łachmanach, rada czy nierada. 
Niech się nie dziwi żaden z was acanów71, 
Że ot 
 
pokazując na suknie
nie złoto, lecz kilka łachmanów 
Ze starych kości na proszek opada; 
Proszę wybaczyć córce mojej... 
  BALLADYNA
Piekło!   
Jak tu wpuszczono tę żebraczkę wściekłą? 
Powiedz, jak weszłaś do złotych pokoi? 
Ja ciebie nie znam... 
  WDOWA
O! święci anieli! 
Nie znasz?... ty matki nie znasz? matki twojej? 
  GRABIEC
Cha! cha! cha! — uszy królewskie weseli 
Taki rozhowor72... 
  WDOWA
Powtórz, córko, śmielej, 
Ty matki nie znasz? twojej własnej matki? 
  BALLADYNA
Czy wy ją znacie, panowie? powiedźcie, 
Co to za wiedźma? 
  WDOWA
Świećcie mi! ach świećcie, 
Niebieskie gwiazdy! — Wy mi bądźcie świadki, 
Jeśli z was który ojcem?... O ty jędzo! 
Ach okropnico córko! to ja ciebie 
Nie znam. 
  BALLADYNA
do Kostryna
Każ, niech ją za wrota przepędzą, 
Szczeka za głośno. 
  WDOWA
Urodziłam z siebie 
Trumnę dla siebie — o Boże! mój Boże!... 
 
Służalce na znak dany przez Kostryna chwytają za ręce.
Puszczajcie! córko! niech pomyśli — córko!... 
O córko! pomyśl — ale tam na dworze 
Ciemno, deszcz pada, a piorun pod chmurką 
Czeka na siwy mój włos, by uderzył. 
Patrzaj przez okno — grom nie będzie wierzył, 
Jak mię zobaczy samą w taką burzę, 
Że ja nie jestem jaką zabójczynią, 
Co się po nocy błąka... 
 
Ciągną ją na znak gniewliwy Balladyny.
Powiem chmurze, 
Niech bije w zamek gromem! Nie targajcie, 
Ja pójdę sama. — Świat teraz pustynią 
Dla starej matki... 
  BALLADYNA
Chleba kawał dajcie. 
  WDOWA
Bodaj cię chleb ten zadławił! zadławił! 
O! nie targajcie; bo i tak podarta 
Sukienka moja — wiatr się będzie bawił 
Z łachmanem starej matki. O! to czarta 
Córka; nie moja! nie moja! nie moja! 
 
wychodzi — wyprowadzona przez służbę BALLADYNA
po długim milczeniu
Czemuście smutni? Wszak pod uczty koniec 
Ludzie szczebiocą, co język przyniesie. 
A wy milczycie jak w zamczysku zbója? 
 
Słychać tętent.
Co to za tętent? 
  SŁUGA
Przybył grafa goniec. 
  BALLADYNA
Niech wejdzie... 
 
Goniec wchodzi.
Jakie od męża nowiny? 
  GONIEC
Pan graf pozdrawia... 
  BALLADYNA
A kiedy z powrotem? 
  GONIEC
Burza go w bliskim zaskoczyła lesie. 
Konie ognistym przerażone grzmotem 
Grzęzły po bagnach; sosny się jak trzciny 
Gięły z okropnym hukiem i łoskotem. 
Nie można było dotrzeć do zamczyska, 
I pan graf czeka w pustelnika celi, 
Aż się ta burza wygrzmi i wybłyska. 
  BALLADYNA
Cożeście z panem nowego widzieli? 
  GONIEC
Pan graf pomyślnej dokonał wyprawy. 
Zaledwieśmy wjechali w gnezneńskie ulice, 
Koło czerwonej bramy spotkaliśmy orszak 
Rycerzy uzbrojonych; na ich czele Popiel 
Jechał konno. Koń jego dumny piął się nieraz 
I zawieszał w powietrzu żelazne kopyta 
Nad głowami pokornie klęczącego ludu. 
Wtem Kirkor — któż by myślał? Kirkor samotrzeci73 
Chwyta dłonią koniowi królewskiemu cugle 
Krzycząc: „Srogi tyranie! trzema zabójstwami 
Doszedłeś aż do tronu: idź w piekło!” To mówiąc 
Mieczem rozciął przyłbicę ukoronowaną 
I za szaty chwyciwszy podniósł, wstrząsnął trupa 
I ludowi pokazał. Lud zrazu oniemiał; 
Potem w niebo ogromnym uderzył okrzykiem, 
Nie można było wiedzieć, pochwalał czy ganił. 
Nagle się cały ku nam rzucił szumną falą, 
Chwila — a już nas jako trzy maleńkie mrówki 
Zalał, strzaskał, zdruzgotał. Kirkor jedną ręką 
Trzymał trupa, a drugą swój miecz zakrwawiony. 
My zaś, jego rycerze, pełniąc rozkazanie, 
Mieczów nie dobywali. Wtem tłok ludu, jako 
Bałwan rzucony wiatrem, zniżył się kolanem 
Przed olbrzymią postawą Kirkora i wołał: 
„Niech żyje ludu mściciel! Kirkor król niech żyje!” 
  BALLADYNA
Co mówisz? Kirkor królem? 
  GONIEC
Racz końca wysłuchać. 
Gdy lud głosił go panem, Kirkor miecz błękitny 
W trupiej ocierał szacie; widać, że głęboko 
Dumał, jakimi słowy myśl wyrazić zdoła. 
Na koniec rzekł: „O! Lachy, ja nieznany rycerz, 
Nie mogę przesławnemu władać narodowi; Com uczynił, czyniłem nie dla wyniesienia 
Głowy mojej, czyniłem to dla szczęścia ludu. 
Jam stworzony do ciszy wiejskiej i prostoty, 
Dla mnie za ciężką nawet była godność grafa, 
I zniżyłem ją szczeblem, pojąwszy w małżeństwo 
Zamiast jakiej królewny ubogą chłopiankę; 
Ona zamiast herbowych znaków połączyła 
Z herby moimi dzbanek pełny malin; ona 
Niepodobna królowej; ani państwa pany 
Zechcą chłopianki dzieciom na przyszłość podlegać”. 
  BALLADYNA
Niegodne kłamstwo! kłamstwo! to kłamstwo!... 
  GONIEC
I dalej 
Kirkor tak rzecz prowadził: „Ogłoście po kraju 
Bezkrólewie; a kto się na zamku pokaże 
Uwieńczony prawdziwą koroną Popielów, 
Koroną, w której znany brylant „żmije-oko” 
Między dwoma rubiny na trzech perłach
1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ... 17
Idź do strony:

Darmowe książki «Balladyna - Juliusz Słowacki (biblioteka online za darmo TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz