Listy z Brazylii - Adolf Dygasiński (nowoczesna biblioteka szkolna .TXT) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Listy z Brazylii Adolfa Dygasińskiego publikowane w latach 1890/91 na łamach „Kuriera Warszawskiego” to niezwykle interesujące studium problemu społecznego, z jakim mierzyła się ówcześnie duża część Polaków. Utwór ważny jest z co najmniej dwóch powodów: po pierwsze ukazuje nieco zapomniany fragment ludowej historii Polski, po drugie kreśli doskonały portret społeczeństwa z przełomu wieków.

Reporterskie oko Dygasińskiego zdaje się dostrzegać wszystko: biedę i cierpienie polskich chłopów, ale też ich naiwność oraz prostoduszność; zapierający dech w piersiach krajobraz Brazylii, ale i obłudę nią rządzących; całkiem logiczne przyczyny emigracji, jak również jej tragiczne skutki.

Uwaga: geotagowanie nałożone na tekst przez redakcję WL odtwarza trasę przebytą przez Dygasińskiego w jego reporterskiej misji.

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Autor: Adolf Dygasiński
Epoka: Pozytywizm
Rodzaj: Epika

Czytasz książkę online - «Listy z Brazylii - Adolf Dygasiński (nowoczesna biblioteka szkolna .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Adolf Dygasiński

Idź do strony:

edytorski]

179. tukao — właśc. tukan, gatunek dużego ptaka z rodziny tukanowatych. [przypis edytorski]

180. inhams — chodzi o inhames, rodzaj pnączy z jadalnymi, bulwiastymi kłączami. [przypis edytorski]

181. cygan (daw.) — piec żelazny z kuchenką do gotowania. [przypis edytorski]

182. Utinam falsus vates sim! (łac.) — Obym był fałszywym prorokiem! [przypis edytorski]

183. zadosyćuczynienie (daw.) — zadośćuczynienie. [przypis edytorski]

184. amicus Plato, amicus Socrates, sed magis amica veritas (łac.) — Platon przyjacielem, Sokrates przyjacielem, ale największą przyjaciółką prawda. [przypis edytorski]

185. Santos — miasto w stanie São Paulo w Brazylii. [przypis edytorski]

186. Paranagua — miasto w stanie Parana w Brazylii. [przypis edytorski]

187. caput geworden (niem.) — zginął, przepadł. [przypis edytorski]

188. casa de barbeiro — golibroda. [przypis autorski]

189. czerniący kogo — dziś: oczerniający kogo. [przypis edytorski]

190. wiewa (gw.) — wiemy. [przypis edytorski]

191. Romanschrifsteller (niem.) — powieściopisarz. [przypis edytorski]

192. Landsmann (niem.) — ziomek, współtowarzysz. [przypis edytorski]

193. Bitte ein Schlafzimmer und Thee, viel Thee! (niem.) — Poproszę pokój i herbatę, dużo herbaty! [przypis edytorski]

194. Zionwil, właśc. Joinville — miasto w południowej Brazylii, stolica stanu Santa Catarina. [przypis edytorski]

195. Porto Allegre — stolica stanu Rio Grande do Sul w Brazylii. [przypis edytorski]

196. cachas, właśc. cachaça — popularny rodzaj alkoholu w Brazylii. [przypis edytorski]

197. Curitiba a. Kurytyba — miasto w Brazylii w stanie Parana, główny ośrodek Polonii brazylijskiej, nazywane również „Chicago Ameryki Południowej”. [przypis edytorski]

198. rejterada — ucieczka. [przypis edytorski]

199. Paranagua, patriotismo, capitano, brazileiro, Alexandria, sympatica (port.) — Paranaguá, patriotyzm, kapitan, brazylijski, Aleksandria, sympatyczna. [przypis edytorski]

200. matté (port.) — susz ze zmielonych liści i gałązek ostrokrzewu paragwajskiego, z którego przyrządza się napar popularny w krajach Ameryki Płd. (Argentynie, Paragwaju, Urugwaju, Brazylii) oraz w niektórych krajach Bliskiego Wschodu (Syria, Liban); inaczej także: yerba mate, herba mate, mate, chimarrão, erva mate, caá mati a. caá mate. [przypis edytorski]

201. zerwała się znowu burza (...) — może nie powinienem zbyt szastać wyrazem burza, przez który marynarze oznaczają zwykle niebezpieczne dla okrętu spotkanie się dwóch wiatrów w jakiejś cieśninie. [przypis autorski]

202. szruba (z niem.) — dziś: śruba. [przypis edytorski]

203. Iguapé — miasto w Brazylii, w stanie São Paulo. [przypis edytorski]

204. comida (port.) — jedzenie. [przypis edytorski]

205. terra incognita (łac.) — ziemia nieznana. [przypis edytorski]

206. Garibaldi, Cavour, Wiktor Emanuel — znani ówcześnie politycy włoscy. [przypis edytorski]

207. „New Herald” — gazeta wydawana w różnych stanach USA od końca XIX w. [przypis edytorski]

208. „Journal de Comercio” — portugalska gazeta wydawana w Rio de Janeiro od 1827 r. [przypis edytorski]

209. „Gazeta Kolońska”, właśc. „Kölner Stadt-Anzeiger” — gazeta wydawana w Kolonii od 1876 r. [przypis edytorski]

210. Contrastâo as declaracôes do sr. Dygasiński com linguagem acostumada da imprensa polaca”... (port.) — Zeznania pana Dygasińskiego są w sprzeczności ze zwykłym językiem prasy polskiej. [przypis autorski]

211. Luiz Guimarâes ministro do Brazil, Lisboa (port.) — Luiz Guimarâes minister Brazylii, Lizbona. [przypis edytorski]

212. piewik — rodzaj owada z podrzędu pluskwiaków mający zdolność wydawania i odbierania dźwięków oraz wykonywania skoków; cykada. [przypis edytorski]

213. beja-flor — właśc. beija-flor, koliber, rodzaj ptaka z rodziny kolibrowatych. [przypis edytorski]

214. zimorodki — rodzaj ptaków z rodziny zimorodkowatych. W czasie pobytu Dygasińskiego w Brazylii, pod koniec XIX w. ptaki te nadal uchodziły za egzotyczne w Polsce, stąd zachowano oryginalne wyróżnienie tego słowa w tekście. [przypis edytorski]

215. aguapé — eichornia, hiacynt wodny, rodzaj roślin wodnych z rodziny rozpławowatych. [przypis edytorski]

216. jasmin-manga — inaczej: plumeria, kwiat Lei, rodzaj roślin z rodziny toinowatych. [przypis edytorski]

217. ixora a. iksora — gatunek rośliny z rodziny marzanowatych. [przypis edytorski]

218. menelaus, właśc. Morpho menelaus — gatunek motyla z rodziny rusałkowatych. [przypis edytorski]

219. automedon, właśc. Eryphanis automedon — gatunek motyla z rodziny rusałkowatych. [przypis edytorski]

220. leonte, właśc. Morhpo Leonte — gatunek motyla z rodziny rusałkowatych. [przypis edytorski]

221. inga, właśc. Inga edulis — drzewo owocowe z Ameryki Południowej. [przypis edytorski]

222. bagu-assu (łac. Mimosa pudica) — mimoza wstydliwa, czułek wstydliwy, gatunek rośliny tropikalnej. [przypis edytorski]

223. ariba, właśc. araribá (łac. Centrolobium tomentosum) — rodzaj drzewa występującego w lasach liściastych, zazwyczaj na skalistych zboczach. [przypis edytorski]

224. ipé a. poui, pau d’arco (łac. Handroanthus) — rodzaj drzewa występującego w Amazonii. [przypis edytorski]

225. jacaranda (łac. Jacaranda mimosifolia) — jakaranda mimozolistna, rodzaj drzewa tropikalnego. [przypis edytorski]

226. sanha-su, właśc. sanhaço — tangarka zielonoskrzydła, rodzaj ptaka z rodziny tanagrowatych. [przypis edytorski]

227. canario de terra (łac. Sicalis flaveola) — szafranka krasnoczuba, gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych. [przypis edytorski]

228. jakas — prawdopodobnie chodzi o jaqueirę (łac. Artocarpus heterophyllus), chlebowiec różnolistny, rodzaj rośliny tropikalnej. [przypis edytorski]

229. japuticaba — żabotikaba, rodzaj rośliny występujący w Brazylii. [przypis edytorski]

230. macuco (łac. Tinamus solitarius) — kusacz samotny, rodzaj ptaka z rodziny kusaczy. [przypis edytorski]

231. anta — tapir amerykański, gatunek ssaka nieparzystokopytnego z rodziny tapirowatych. [przypis edytorski]

232. fazendeiros (port.) — rolnicy. [przypis edytorski]

233. colonos (port.) — osadnicy. [przypis edytorski]

234. jaguar — cętkowany i rzadszy od niego czarny. (Prześliczny okaz czarnego jaguara ze stanu św. Katarzyny, znajduje się w ogrodzie zoologicznym w Hamburgu). [przypis autorski]

235. Pedro II (1825–1891) — Piotr II, ostatni, a zarazem pierwszy rodowity (bo urodzony w Rio de Janeiro) cesarz Brazylii. [przypis edytorski]

236. Izabela I Brazylijska (1846–1921) — córka Piotra II, regentka i ostatnia następczyni tronu Brazylii. [przypis edytorski]

237. Figueiredo, Afonso Celso de Assis (1836–1912) — wicehrabia miasta Ouro Preto i ostatni premier Cesarstwa Brazylii. [przypis edytorski]

238. Solon, Fryderyk, właśc. Frederico Sólon de Sampaio Ribeiro (1839–1900) — brazylijski polityk i wojskowy w stopniu majora. [przypis edytorski]

239. Bayard, Pierre du Terrail de — francuski żołnierz z XVI w. znany z swojego talentu militarnego i bohaterstwa, określany mianem ostatniego z „rycerzy bez trwogi i skazy” (fr. le Chevalier sans peur et sans reproche). [przypis edytorski]

240. Azevedo, José da Costa (1823–1904) — baron de Ladário, brazylijski polityk i dyplomata, minister marynarki za czasów rządów gabinetu Ouro Preto. [przypis edytorski]

241. Melo, Custódio José deo (1840–1902) — brazylijski polityk i oficer marynarki w latach 1881–1889. [przypis edytorski]

242. Oliveira, Candido de, właśc. Cândido Luís Maria de Oliveira (1845–1919) — brazylijski polityk, minister wojny w latach 1878–1886. [przypis edytorski]

243. traktowanie z kim (daw.) — tu: rozmowy, negocjacje, prowadzące do wspólnych uzgodnień (niekiedy zapisywanych w formie traktatu). [przypis edytorski]

244. Gartenlaube, Über Land und Meer (niem.) — Altanka, Na lądzie i nad morzem (prawdopodobnie tytuły typowych motywów malarskich). [przypis edytorski]

Wesprzyj Wolne Lektury!

Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.

Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.

Jak możesz pomóc?

Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056

Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.

Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Nowoczesna Polska zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

E-book można pobrać ze strony: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/dygasinski-listy-z-brazylii/

Tekst opracowany na podstawie: Adolf Dygasiński, Listy z Brazylii, Skład Główny w księgarni nakładowej S. Lewentala, Warszawa 1891.

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego. Reprodukcja cyfrowa pochodzi z zasobów Biblioteki Narodowej. Pomoc w tłumaczeniach z portugalskiego - Szymon Kowalski.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Ilona Kalamon, Aleksandra Kopeć-Gryz, Wojciech Kotwica, Aleksandra Sekuła.

Okładka na podstawie: Polska rodzina pani Bissie pracująca na farmie w okolicy Baltimore, Lewis Hine, domena publiczna

ISBN 978-83-288-6341-5

Plik wygenerowany dnia 2022-04-01.

Idź do strony:

Darmowe książki «Listy z Brazylii - Adolf Dygasiński (nowoczesna biblioteka szkolna .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz