Henryk Ofterdingen - Novalis (baza książek online txt) 📖

[przypis edytorski]

194. rażon rąk ich ciosy — dziś: rażony rąk ich ciosami. [przypis edytorski]

195. rzeką (daw.) — dziś popr. forma: rzekną; powiedzą. [przypis edytorski]

196. odzian — forma skrócona, dziś: odziany. [przypis edytorski]

197. złotymi iskry — dziś: złotymi iskrami. [przypis edytorski]

198. kruża (daw.) — dzban. [przypis edytorski]

199. gdy im przyjdzie gust — gdy im przyjdzie ochota. [przypis edytorski]

200. drażnić — w oryginale niem. necken, tj. tu raczej: przekomarzać się. [przypis edytorski]

201. uzyskać sympatię — dziś lepiej: zyskać sympatię. [przypis edytorski]

202. admonicja — upomnienie, przygana. [przypis edytorski]

203. odwilżyć — dziś: zwilżyć. [przypis edytorski]

204. jak się to bierze — jak się to traktuje. [przypis edytorski]

205. co innego jest natura — dziś popr.: czym innym jest natura. [przypis edytorski]

206. potyka jedno na drugim — dziś raczej: potyka jedno o drugie. [przypis edytorski]

207. bezpożyteczny — dziś: bezużyteczny. [przypis edytorski]

208. zszeregowanie — dzisiaj: uszeregowanie. [przypis edytorski]

209. do czego miałem ochotę — dziś popr.: mieć ochotę na co. [przypis edytorski]

210. trwalszą (...) jak — dziś popr.: niż. [przypis edytorski]

211. wyżej jak — dziś: wyżej niż. [przypis edytorski]

212. przebłyskać — dziś: przebłyskiwać. [przypis edytorski]

213. Czy chcesz mnie kochać? — w oryginale niem.: „Kannst du mich denn lieben?”, tj. „Czy zatem możesz (potrafisz) mnie kochać?”. [przypis edytorski]

214. przeminiony — dziś: miniony. [przypis edytorski]

215. świątnica — świątynia. [przypis edytorski]

216. wieczór przybyło (...) — dziś popr.: wieczorem (...). [przypis edytorski]

217. stary bohater — Żelazo. [przypis redakcyjny]

218. słupy [pałacu] — tu raczej: kolumny. [przypis edytorski]

219. niebieskomleczny (niem. milchblauen) — dziś: mlecznoniebieski. [przypis edytorski]

220. ze skargą w głosie — w oryginale niem.: mit klagender Stimme, tj. raczej: z żalem głosie. [przypis edytorski]

221. sztucznie (daw.) — artystycznie, kunsztownie; zgodnie z zasadami jakiejś sztuki (rzemiosła). [przypis edytorski]

222. szczękła — dziś popr.: szczęknęła. [przypis edytorski]

223. Freja — Tęsknota. [przypis redakcyjny]

224. wewnętrzny — dziś: wewnętrzny. [przypis edytorski]

225. pod ten czas — dziś popr.: w tym czasie; wówczas, tymczasem. [przypis edytorski]

226. Ginnistan — Wyobraźnia. [przypis redakcyjny]

227. Pisarz — Skostniały rozum. [przypis redakcyjny]

228. wykrzywiał się brzydko mamce — w oryginale niem.: schnitt der Amme finstere Gesichter, tj. rzucał mamce posępne (ponure) spojrzenia. [przypis edytorski]

229. ojciec dzieci — Talent. [przypis redakcyjny]

230. czara z czystą wodą — Prawda. [przypis redakcyjny]

231. matka chłopca — Serce. [przypis redakcyjny]

232. tak piękna, jak samo piękno — w oryginale niem.: wie die Anmuth und Lieblichkeit selbst aussah, tj. wyglądała jak sam wdzięk (urok) i słodycz. [przypis edytorski]

233. bezpożyteczny — dziś: bezużyteczny. [przypis edytorski]

234. róść — dziś: rosnąć. [przypis edytorski]

235. popieścił także Ginnistan — niem. er herzte Ginnistan, tj. przytulił Ginnistan. [przypis edytorski]

236. w cichej rozmowie — w oryginale niem.: in stiller Umarmung, tj. w nieruchomym (cichym, spokojnym) uścisku. [przypis edytorski]

237. a Bajka wzięła pióro (...) — przed tym zdaniem opuszczone: Sophie stieg die Treppe hinauf, tj. Zofia weszła na schody. [przypis edytorski]

238. Pisarz powrócił (...) — przed tym zdaniem opuszczone: Nach geraumer Zeit kam Sophie zurück, tj. po dłuższym czasie Zofia wróciła. [przypis edytorski]

239. Wzięła ją ona na ręce — niem.: die sie an die Brust nahm, tj. raczej: przygarnęła ją do piersi. [przypis edytorski]

240. Zapytał Zofii o radę — dziś popr.: zapytał Zofię o radę. [przypis edytorski]

241. począł głośno mówić — w oryginale niem.: war vorlaut, tj. był przemądrzały. [przypis edytorski]

242. chustkę do nosa — w oryginale niem.: Taschenbuch, tj. notatnik, książeczkę. [przypis edytorski]

243. ojciec Ginnistan — Księżyc. [przypis redakcyjny]

244. grodyszcze — gród, zamek (w oryginale niem. Burg: miasto, gród). [przypis edytorski]

245. kończyste wieżyce — spiczaste wieże (w oryginale niem. spitzen Thürme). [przypis edytorski]

246. spuścisty — spadzisty, stromy. [przypis edytorski]

247. Ze wszech stron (...) — opuszczono wcześniejsze zdanie; w oryginale niem.: Die Burg stand still, denn sie war auf das Gebirge jenseits des Meers gekommen. [przypis edytorski]

248. w (...) przecudnej pełni różnomiennych natur — w oryginale niem.: in der ganzen Herrlichkeit ihrer Naturen, tj. w całej wspaniałości ich natur (właściwych im charakterów). [przypis edytorski]

249. pochody — korowody (w oryginale niem.: Aufzüge). [przypis edytorski]

250. w jałowcach — w oryginale niem. Gebäude, tj. w budynkach. [przypis edytorski]

251. równia — dziś: równina. [przypis edytorski]

252. miast (daw.) — zamiast. [przypis edytorski]

253. objął (...) w ramiona — dziś popr.: wziął w ramiona a. objął ramionami. [przypis edytorski]

254. na chlebie i wodzie — dziś popr. o chlebie i wodzie. [przypis edytorski]

255. jaśń — dziś: jasność. [przypis edytorski]

256. stare siostry — Parki. [przypis redakcyjny]

257. kupa starych urywków — lepiej: sterta resztek (starych kawałków) nici. [przypis edytorski]

258. stare urywki — nici życia. [przypis redakcyjny]

259. zwiją się — dziś: zwiną się. [przypis edytorski]

260. osnowa — nić, nici (w oryginale niem. Faden). [przypis edytorski]

261. przęślica — kądziel (w oryginale niem. Wocken). [przypis edytorski]

262. przędząc — dziś popr. forma: przędąc. [przypis edytorski]

263. bicia będzie dosyć — nie powinno zabraknąć chłosty (w oryginale niem.: es an Züchtigungen nicht fehlen soll). [przypis edytorski]

264. wydrzej — dziś popr. forma: wydrzyj. [przypis edytorski]

265. wspomnij na (daw.) — pamiętaj o. [przypis edytorski]

266. [szukały] wrzecion — w oryginale niem. Wocken: kądzieli. [przypis edytorski]

267. pastwa — tu: żer, pokarm. [przypis edytorski]

268. Połaskotał się po gardle, by wywołać śmiech — w oryginale niem.: Er kitzelte sich, um zu lachen: korciło go, żeby się roześmiać. [przypis edytorski]

269. lutnię — w oryginale niem. Leyer [dziś: Leier]: lirę; lutnia: niem. Laute występuje wcześniej w tekście. [przypis edytorski]

270. Eridan — niem. Eridanus; dziś: Erydan, gwiazdozbiór, którego kształt dla starożytnych astronomów wyobrażał rzekę. [przypis edytorski]

271. narzędzie muzyczne — instrument. [przypis edytorski]

272. niebo polarne — niem. Eismeer: Ocean Lodowaty. [przypis edytorski]

273. (...) by go wyleczyć z przywar dziwnych — po tym zdaniu opuszczone: Ich mußte ihn anbeten, so tief er auch alle meine Empfindungen kränkte. [przypis edytorski]

274. zaśniony — dziś: śpiący. [przypis edytorski]

275. wtem spostrzegli — w oryginale niem. waren aber gewaltig erschrocken, tj.: wtem przerażeni spostrzegli. [przypis edytorski]

276. ponieśli [rany] — dziś popr.: odnieść rany. [przypis edytorski]

277. umotać się [w pajęczynę] — dziś: zamotać (zaplątać) się. [przypis edytorski]

278. rozwścieklony — dziś raczej: rozwścieczony. [przypis edytorski]

279. co wlazło — dziś raczej: ile wlazło; ile wlezie (ile się da). [przypis edytorski]

280. Perseusz (mit. gr.) — syn Zeusa i Danae, założyciel Myken, po śmierci przeniesiony na niebo jako gwiazdozbiór; obciął głowę Meduzie. [przypis edytorski]

281. Hesperydy (mit. gr.) — trzy siostry, nimfy, strażniczki jabłoni o złotych jabłkach. [przypis edytorski]

282. szlachetniej jak — dziś popr.: szlachetniej niż. [przypis edytorski]

283. (...) która jest w tobie nieśmiertelna — następne zdanie opuszczone; w oryginale niem.: Der Phönix gehört dir, tj. Feniks cię usłyszał. [przypis edytorski]

284. zbudź twego męża — w oryginale niem. wecke den Bräutigam auf: obudź narzeczonego (pana młodego). [przypis edytorski]

285. iść na poszukiwanie i rozbudzenie Frei — lepiej: iść na poszukiwanie Frei i obudzić ją. [przypis edytorski]

286. oddał — raczej: przekazał. [przypis edytorski]

287. obecność — w oryginale niem. Begrüßung, tj. pozdrowienie, powitanie. [przypis edytorski]

288. poznać (daw.) — dziś: dowiedzieć się. [przypis edytorski]

289. nie dostawać czego komu (daw.) — dziś: brakować. [przypis edytorski]

290. [przybytek] świętych — w oryginale niem. Selige: błogosławiony. [przypis edytorski]

291. żywie (daw.) — żyje. [przypis edytorski]

292. [Ziemia zadrżała] w podstawach — dziś popr. ziemia zadrżała posadach. [przypis edytorski]

293. wbijały się [tumany kurzu] — dziś: wzbijały się tumany kurzu. [przypis edytorski]

294. Wszystkie opadły w dół — chodzi o wspomniane ciężary. [przypis edytorski]

295. zwolniał — dziś: zwolnił. [przypis edytorski]

296. na szuwar — dziś raczej: na szuwary. [przypis edytorski]

297. naramiennik — w oryginale niem. Armband; tu może: bransoleta. [przypis edytorski]

298. zamianować kogoś przedstawicielem — dziś: mianować kogoś przedstawicielem. [przypis edytorski]

299. oszczędzono ich ogrodów — dziś popr. forma: oszczędzono ich ogrody. [przypis edytorski]

300. spierał się [baldachim] — dziś popr.: wspierał się. [przypis edytorski]

301. żywie (daw.) — żyje. [przypis edytorski]

302. przędząc — dziś popr. forma: przędąc. [przypis edytorski]

303. ścichniony — dziś popr.: ściszony. [przypis edytorski]

304. niewybłysły — forma imiesłowowa utworzona od czas. wybłysnąć. [przypis edytorski]

305. wonieć — pachnieć; por. rzecz. woń. [przypis edytorski]

306. kołysan — forma skrócona od: kołysany. [przypis edytorski]

307. zakreślon — skrócona forma od: zakreślony. [przypis edytorski]

308. ciemnia — dziś: ciemność. [przypis edytorski]

309. oddawa (daw.) — dziś: oddaje. [przypis edytorski]

310. widny (daw.) — dziś: widoczny. [przypis edytorski]

311. zwity (daw.) — dziś: zwinięty. [przypis edytorski]

312. stawa (daw.) — dziś: staje. [przypis edytorski]

313. siędzie (daw.) — dziś: siądzie. [przypis edytorski]

314. zwikła — dziś popr.: zawikła. [przypis edytorski]

315. wnętrzny — dziś: wewnętrzny. [przypis edytorski]

316. sklepisko — dziś raczej: sklepienie. [przypis edytorski]

317. sośnie — dziś popr.: sosny a. sośniny. [przypis edytorski]

318. ubocz — dziś: zbocze a. ubocze. [przypis edytorski]

319. bezsłowy — dziś popr. bezsłowny a. milczący. [przypis edytorski]

320. trysły — dziś: trysnęły. [przypis edytorski]

321. wiszar — urwisko (w oryginale niem.: Gehänge). [przypis edytorski]

322. bezdeń — przepaść, otchłań. [przypis edytorski]

323. dziedzina — tu: kraina. [przypis edytorski]

324. sztucznie (daw.) — tu: artystycznie; zgodnie z zasadami sztuki (kunsztu, rzemiosła). [przypis edytorski]

325. wylane wzajem dla siebie — chodzi o wylewność uczucia. [przypis edytorski]

326. kochanka (daw.) — ukochana. [przypis edytorski]

327. w świętym świętych serca — nawiązanie do nazwy najświętszego miejsca w Świątyni Jerozolimskiej: Kodesz ha-Kodaszim, czyli dosł. „Święte Świętych” (w domyśle: miejsce); było to małe pomieszczenie na planie kwadratu o boku 4,5 metra, w którym początkowo znajdowały się Tablice Mojżeszowe oraz inne święte sprzęty, zaś po zburzeniu pierwszej Świątyni było miejscem, w którym kapłan raz do roku, w święto Jom Kipur, wymawiał imię Boga. [przypis edytorski]

328. barwisty —