Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) đź“–
KrĂłtki opis ksiÄ…ĹĽki:
Potop to druga część pisanej ku pokrzepieniu serc Trylogii Henryka Sienkiewicza.
Autor przenosi czytelnika w lata 1655–1657, pierwsze dwa lata potopu szwedzkiego. Główny bohater to Andrzej Kmicic, młody chorąży, warchoł i hulaka. Ma poślubić — zgodnie z testamentem jej dziadka — Aleksandrę Billewiczównę. Dziewczynie nie podoba się charakter narzeczonego oraz fakt, że Kmicic opowiada się za Radziwiłłami, popierającymi Szwedów. Pod zmienionym nazwiskiem próbuje zrehabilitować się w walce. Sienkiewicz znów usiłuje ukazać Polakom waleczność ich przodków, przypomnieć momenty w historii, które powinny pobudzać do patriotyzmu i niepoddawania się zaborcom. Fakty historyczne przeplatają się z fabularną fikcją, a postaci rzeczywiste z nierzeczywistymi.
Potop ukazywał się w odcinkach w „Czasie”, „Słowie” i „Kurierze Poznańskim” w latach 1884–1886. W wersji książkowej wydane po raz pierwszy w 1886 roku w Warszawie.
Przeczytaj ksiÄ…ĹĽkÄ™
Podziel siÄ™ ksiÄ…ĹĽkÄ…:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
podatkĂłw. [przypis redakcyjny]
288. mane, tekel, fares (z aramejskiego) — policzono, zważono, rozdzielono; takie słowa miały się pojawić na ścianie w czasie świętokradczej uczty króla babilońskiego Baltazara, było to proroctwo śmierci Baltazara i upadku Babilonu (Dn 5, 1-31). [przypis redakcyjny]
289. spust — spuszczenie wody ze stawu w celu wyciągnięcia ryb. [przypis redakcyjny]
290. więcierz — pułapka na ryby, sieć lub kosz wiklinowy w kształcie długiego walca. [przypis redakcyjny]
291. febra — tu: choroba, objawiająca się dreszczami. [przypis redakcyjny]
292. zbarażczyk — tu: weteran spod Zbaraża; w obronie Zbaraża (1649) przed Kozakami Chmielnickiego i Tatarami brały udział wojska polskie pod komendą trzech regimentarzy i księcia Jeremiego Wiśniowieckiego. [przypis redakcyjny]
293. consuetudo altera natura (łac.) — przyzwyczajenie jest drugą naturą. [przypis redakcyjny]
294. kupić się (daw.) — zbierać się, gromadzić się (por. skupiać się). [przypis redakcyjny]
295. inkursja (z łac.) — najazd, napad. [przypis redakcyjny]
296. Koniecpolski, Stanisław (1591–1646) — hetman wielki koronny w latach 1632–1646, kasztelan krakowski, uznawany za jednego z najwybitniejszych polskich wodzów. [przypis redakcyjny]
297. jasyr (z tur.) — niewola. [przypis redakcyjny]
298. Gustaw II Adolf (1594–1632) — król Szwecji w latach 1611–1632, uzdolniony dowódca i reformator armii. [przypis redakcyjny]
299. spyskać — stratować, przeryć ryjami. [przypis redakcyjny]
300. powietrze — tj. morowe powietrze, czyli zarazę. [przypis redakcyjny]
301. obywatelów — dziś popr. forma D. lm: obywateli. [przypis redakcyjny]
302. głową robić (daw.) — myśleć, zastanawiać się. [przypis redakcyjny]
303. rapcie — część umundurowania, paski do powieszania broni. [przypis redakcyjny]
304. do dnia (daw.) — o świcie. [przypis redakcyjny]
305. fatigatus (łac.) — zmęczony. [przypis redakcyjny]
306. rezydentka — tu: uboższa krewna, mieszkająca u bogatszej rodziny. [przypis redakcyjny]
307. najezdnik — najeźdźca, agresor. [przypis redakcyjny]
308. osacznik — członek nagonki myśliwskiej, pomocnik myśliwego, naganiacz, obławnik. [przypis redakcyjny]
309. przezpiecznie — dziś: bezpiecznie. [przypis redakcyjny]
310. Upita (lit. Upytė) — w XVII w. miasteczko, dziś wieś, położona ok. 12 km na płd. zachód od Poniewieży. [przypis redakcyjny]
311. zbarażczyk — tu: weteran spod Zbaraża; w obronie Zbaraża (1649) przed Kozakami Chmielnickiego i Tatarami brały udział wojska polskie pod komendą trzech regimentarzy i księcia Jeremiego Wiśniowieckiego. [przypis redakcyjny]
312. konfident (z łac., przestarz.) — tu: zaufany przyjaciel, ktoś, na kim można polegać (dziś: donosiciel). [przypis redakcyjny]
313. Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, ok. 40 km na płn. od Kowna. [przypis redakcyjny]
314. suponować (z łac.) — przypuszczać, domyślać się. [przypis redakcyjny]
315. pensum (łac.) — dzienna praca, zadanie; tu B. lm pensa: zadania. [przypis redakcyjny]
316. buława (z tur.) — mała ozdobna maczuga, symbol władzy wojskowej, tu: tytuł hetmana wielkiego litewskiego. [przypis redakcyjny]
317. rytmy (starop.) — wiersze. [przypis redakcyjny]
318. kaptować (z łac.) — zdobywać, pozyskiwać. [przypis redakcyjny]
319. ciura — pachołek wojskowy, pomocnik żołnierza. [przypis redakcyjny]
320. triarii (łac.) — najbardziej doświadczeni legioniści, weterani, wprowadzani do walki w kulminacyjnym momencie bitwy. [przypis redakcyjny]
321. sepecik — mały sepet, skrzynka z szufladkami na kosztowności lub dokumenty. [przypis redakcyjny]
322. in rebus adversis — w trudnych sprawach, mimo przeciwności. [przypis redakcyjny]
323. chuda fara — niebogata parafia. [przypis redakcyjny]
324. suffragium (łac.) — głos w wyborach, prawo głosu, tu B. lm: suffragia: głosy. [przypis redakcyjny]
325. pan Koniecpolski — Stanisław Koniecpolski (1591–1646), hetman wielki koronny w latach 1632–1646, kasztelan krakowski, uznawany za jednego z najwybitniejszych polskich wodzów. [przypis redakcyjny]
326. kulbaka — wysokie siodło. [przypis redakcyjny]
327. Krakinów (lit. Krekenava) — miasteczko w środkowej części Litwy, położone ok. 30 km na płd. zach. od Poniewieża. [przypis redakcyjny]
328. podwika (starop.) — kobieta. [przypis redakcyjny]
329. konfidencja (z łac.) — zażyłość, zaufanie. [przypis redakcyjny]
330. zbór helwecki — dom modlitwy jednego z wyznań kalwińskich. [przypis redakcyjny]
331. berdysz — szeroki, ciężki topór na bardzo długim drzewcu, używany przez piechotę do kruszenia zbroi. [przypis redakcyjny]
332. odwach (z niem. Hauptwache: straż główna) — wartownia, kordegarda. [przypis redakcyjny]
333. trabant a. drabant (z niem.) — żołnierz pieszy, żołnierz straży przybocznej. [przypis redakcyjny]
334. dragon — żołnierz, który walczy pieszo, a przemieszcza się konno. [przypis redakcyjny]
335. kolet (z fr. collet: kołnierz) — strój wojskowy, często ze skóry łosia lub wołu. [przypis redakcyjny]
336. rysią (daw.) — szybkim krokiem, chyżo. [przypis redakcyjny]
337. cekhauz (z niem.) — zbrojownia, arsenał. [przypis redakcyjny]
338. bojarzyn putny — uboższy szlachcic litewski lub ruski, służący u bogatszego pana. [przypis redakcyjny]
339. piatyhorska chorągiew — jednostka średniozbrojnej jazdy w wojsku litewskim. [przypis redakcyjny]
340. arkana (z łac.) — sekret, tajemnica. [przypis redakcyjny]
341. emulacja (z łac.) — rywalizacja. [przypis redakcyjny]
342. inkursja (z łac.) — najazd. [przypis redakcyjny]
343. imainować sobie (daw., z łac.) — imaginować sobie, wyobrażać sobie. [przypis redakcyjny]
344. znosić się (daw.) — zmawiać się, mieć konszachty. [przypis redakcyjny]
345. votum (łac.: ofiara, dar, obietnica) — tu: poparcie. [przypis redakcyjny]
346. wolentarz (z łac.) — ochotnik. [przypis redakcyjny]
347. zali (starop.) — czy. [przypis redakcyjny]
348. hajduk — zbrojny służący, lokaj. [przypis redakcyjny]
349. obserwować (z łac.) — zachowywać, uszanować. [przypis redakcyjny]
350. Karol X Gustaw Wittelsbach (1622–1660) — król Szwecji w latach 1654–1660. [przypis redakcyjny]
351. janczar (z tur.) — pieszy żołnierz turecki. [przypis redakcyjny]
352. Adieu, mon frere (fr. frère) — do widzenia, bracie. [przypis redakcyjny]
353. książę Jeremi — Jeremi Michał Wiśniowiecki herbu Korybut (1612–1651), książę, dowódca wojsk polskich w walkach z Kozakami; ojciec późniejszego króla polskiego, Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1640–1673). [przypis redakcyjny]
354. Koniecpolski ojciec — Koniecpolski, Stanisław (1591–1646), hetman wielki koronny w latach 1632–1646, kasztelan krakowski, uznawany za jednego z najwybitniejszych polskich wodzów. [przypis redakcyjny]
355. hajdawery — szerokie, bufiaste spodnie, typowy element stroju polskiej szlachty w XVII w.; szarawary. [przypis redakcyjny]
356. kwarta — ok. 1,125 litra. [przypis redakcyjny]
357. gniłka — mała, dzika gruszka, ulęgałka. [przypis redakcyjny]
358. intrata (z łac.) — dochód. [przypis redakcyjny]
359. awarycja (z łac.) — skąpstwo. [przypis redakcyjny]
360. polityczny (z łac.) — uprzejmy, cywilizowany. [przypis redakcyjny]
361. Birże (lit. Biržai) — miasto w płn. części Litwy, rezydencja Radziwiłłów. [przypis redakcyjny]
362. defensor patriae (łac.) — obrońca ojczyzny. [przypis redakcyjny]
363. hostis, hostis (łac.) — wróg, obcy, tu C. lm hostibus: wrogom. [przypis redakcyjny]
364. repeto (łac.) — powtarzam. [przypis redakcyjny]
365. wyżeniem (daw.) — dziś popr.: wygnamy. [przypis redakcyjny]
366. amicus (łac.) — przyjaciel, tu W. lm amici: przyjaciele. [przypis redakcyjny]
367. suffragium (łac.) — głos w wyborach, prawo głosu, tu B. lm suffragia: głosy. [przypis redakcyjny]
368. rekuza — odmowa ręki, odrzucenie oświadczyn. [przypis redakcyjny]
369. ad libitum (łac.) — do woli, ile tylko chcą. [przypis redakcyjny]
370. Gustaw II Adolf (1594–1632) — król Szwecji w latach 1611–1632, uzdolniony dowódca i reformator armii. [przypis redakcyjny]
371. exquisitissimi (łac.) — wyborni, najwyszukańsi, najlepsi. [przypis redakcyjny]
372. z niebezpieczeństwy — dziś popr. forma N. lm: z niebezpieczeństwami. [przypis redakcyjny]
373. spuszczać się (daw.) — polegać na kimś, liczyć na kogoś, ufać komuś. [przypis redakcyjny]
374. Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, ok. 40 km na płn. od Kowna. [przypis redakcyjny]
375. lama — tkanina jedwabna, przetykana złotymi nićmi. [przypis redakcyjny]
376. rapcie — element umundurowania, paski do troczenia szabli. [przypis redakcyjny]
377. buzdygan (z tur.) — rodzaj broni, ozdobna pałka; w XVII w. symbol władzy oficera. [przypis redakcyjny]
378. periculum (łac.) — niebezpieczeństwo, tu M. lm pericula: niebezpieczeństwa. [przypis redakcyjny]
379. aza (starop.) — czy, czyżby. [przypis redakcyjny]
380. rara avis (łac.) — rzadki ptak. [przypis redakcyjny]
381. banitem — dziś popr. forma N. lp: banitą. [przypis redakcyjny]
382. odzyszczę — dziś popr. forma 1 os. lp cz.przysz.: odzyskam. [przypis redakcyjny]
383. abominacja (z łac.) — obrzydzenie, wstręt. [przypis redakcyjny]
384. Hannibal (247–189 p.n.e.) — wódz wojsk Kartaginy podczas II wojny punickiej 218–201 p.n.e., zaatakował Italię od północy, przeprawę przez Alpy przypłacił utratą słoni bojowych, po latach walk w Italii i Afryce ostatecznie pokonany przez Scypiona zwanego Afrykańskim. [przypis redakcyjny]
385. Scipio Africanus — Publiusz Korneliusz Scypion Afrykański Starszy (235–183 p.n.e.), wódz i polityk rzymski z okresu II wojny punickiej. [przypis redakcyjny]
386. rytmy (starop.) — wiersze. [przypis redakcyjny]
387. Koniecpolski, Stanisław (1591–1646) — hetman wielki koronny w latach 1632–1646, kasztelan krakowski, uznawany za jednego z najwybitniejszych polskich wodzów. [przypis redakcyjny]
388. kontempt (z łac.) — obraza, pogarda, lekceważenie. [przypis redakcyjny]
389. egzekutor (z łac.) — wykonawca. [przypis redakcyjny]
390. pereant hostes (łac.) — niech zginą wrogowie. [przypis redakcyjny]
391. Vivat Carolus Gustavus rex (łac.) — niech żyje król Karol Gustaw. [przypis redakcyjny]
392. promulgować (z łac. promulgo, promulgare: wyjawiam, obwieszczam) — ogłosić. [przypis redakcyjny]
393. Karol X Gustaw Wittelsbach (1622–1660) — król Szwecji w latach 1654–1660. [przypis redakcyjny]
394. promulgacja (łac.) — ogłoszenie, obwieszczenie, ujawnienie. [przypis redakcyjny]
395. Karol X Gustaw Wittelsbach (1622–1660) — król Szwecji w latach 1654–1660. [przypis redakcyjny]
396. Birże (lit. Biržai) — miasto w płn. części Litwy, rezydencja Radziwiłłów. [przypis redakcyjny]
397. krotofila (starop.) — żart, zabawa. [przypis redakcyjny]
398. vivat defensor patriae (łac.) — niech żyje obrońca ojczyzny. [przypis redakcyjny]
399. włosiennica — strój pokutującego. [przypis redakcyjny]
400. suffragium (łac.) — głos w wyborach, prawo głosu, tu B. lm: suffragia: głosy. [przypis redakcyjny]
401. recedere (łac.) — cofnąć, odstąpić. [przypis redakcyjny]
402. Michał Kazimierz Radziwiłł (1635–1680) — krajczy litewski, później otrzymał także tytuły podczaszego litewskiego, kasztelana i wojewody wileńskiego oraz hetmana polnego litewskiego, szwagier Jana Sobieskiego, gorliwy katolik, interesował się nauką, a szczególnie alchemią. [przypis redakcyjny]
403. ordynans (z łac.) — daw. rozkaz. [przypis redakcyjny]
404. Upita (lit. Upytė) — w XVII w. miasteczko, dziś wieś, położona ok. 12 km na płd. zachód od Poniewieży. [przypis redakcyjny]
405. trabant a. drabant (z niem.) — żołnierz pieszy, żołnierz straży przybocznej. [przypis redakcyjny]
406. O, terąue quaterąue beati (łac.) — o, trzy razy i cztery razy błogosławieni, szczęśliwi. [przypis redakcyjny]
407. wyżeń (daw.) — dziś popr. forma 2 os. lp trybu rozkazującego: wygnaj, wygoń. [przypis redakcyjny]
408. samotrzeć (daw.) — sam z dwoma towarzyszami. [przypis redakcyjny]
409. zwykłymi sposoby — dziś popr. forma N. lm: zwykłymi sposobami. [przypis redakcyjny]
410. salus, salutis (łac.) — ratunek, wybawienie, tu B. lp salutem. [przypis redakcyjny]
411. drugiego nieprzyjaciela — mowa o wojnie z Rosją, czego autor nie mógł w 1886 r. napisać wprost ze względu na cenzurę carską. [przypis redakcyjny]
412. kontentować się (z łac.) — zadowalać się, poprzestawać
Darmowe książki «Potop - Henryk Sienkiewicz (biblioteka .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)