Stalky i spółka - Rudyard Kipling (książki w bibliotece .TXT) 📖
Kipling przenosi czytelnika w realia XIX-wiecznej angielskiej szkoły z internatem dla chłopców.
Tytułowy Stalky i jego przyjaciele przeżywają wiele zabawnych, a także dających do myślenia przygód, pokazują młode lata chłopców w świecie, który dla współczesnych nastolatków jest zupełnie obcy. Opowieść o Stalkym i jego kolegach pokazuje jednak, że skłonność do psot, ciekawość świata i przyjacielska solidarność u młodzieży są uniwersalne.
Stalky i spółka to utwór z 1899 roku, inspirowany szkolnymi wspomnieniami autora, ukazujący zarówno przygody chłopców, jak i wartości wychowawcze, ale także autorytaryzm ówczesnych szkół. Kipling zasłynął przede wszystkim jako autor Księgi dżungli, jego twórczość była kierowana głównie do młodzieży.
- Autor: Rudyard Kipling
- Epoka: Współczesność
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Stalky i spółka - Rudyard Kipling (książki w bibliotece .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Rudyard Kipling
— Więc ksiądz wyobrażał sobie, że my z niesłychaną zawziętością psuliśmy dusze mikrusów? — pytał Beetle. — Przede wszystkim mikrusy duszy nie mają, ale nawet gdyby ją miały, to już od dawna byłaby zepsuta.
— Dalibóg, zdawało się, że znam nieprawości wasze w całej ich rozciągłości, skoro jednak sami zadajecie sobie tyle trudu w gromadzeniu wszelkich pozorów przeciw sobie samym, nie możecie nikomu brać za złe...
— Nikomu za złe nic nie bierzemy, Padre. Czy odezwaliśmy się choćby jednym słowem przeciw Mr. Proutowi? — Stalky spojrzał po swych towarzyszach. — My go kochamy. I on nie ma nawet wyobrażenia, jak bardzo go kochamy.
— Hm. W każdym razie znakomicie ukrywacie się z tą miłością. A czyście się też zastanawiali nad tym, kto przede wszystkim wyrzucił was z waszej pracowni?
— Wyrzucił nas Mr. Prout — odpowiedział Stalky znacząco.
— Otóż właśnie ja, a nie Mr. Prout. Ja bynajmniej nie chciałem, obawiam się jednak, że wskutek pewnego mego odezwania Mr. Prout mógł mieć wrażenie...
Nr 5 wybuchnął głośnym śmiechem.
— Znowu ta sama historia, Padre! — rzekł M’Turk. — W Mr. Proucie wrażenia powstają nadzwyczaj szybko. Ale z tego nie wynika, abyśmy go nie kochali, to nieprawda. W nim nie ma ani za grosz złości.
Ktoś zapukał dwa razy do drzwi.
— Pracownia Nr 5 ma się natychmiast udać do kancelarii pana rektora! — zabrzmiał głos Foxy’ego, sierżanta szkolnego.
— Oj! — wykrzyknął wielebny John. — Obawiam się, że ktoś tu beknie, co się zowie!
— Jak Boga kocham, Prout pofagasował staremu! — oburzył się Stalky. — To już dwulicowość z jego strony. Wcale to niepięknie wciągać starego w wewnętrzne spory klasowe.
— Radziłbym umieścić książki... hm... na pewnej części ciała — rzekł wielebny John obojętnym tonem.
— Nie warto! Stary bije po plecach, a to by był hałas okropny — odpowiedział Beetle. — Dobranoc, Padre. Nasz rachunek jest wyrównany.
I znowu stali przed rektorem — Belial, Mammon i Lucyfer. Ale teraz mieli do czynienia z kimś znacznie sprytniejszym od siebie. Mr. Prout przez pół godziny skarżył się, mówiąc rozwlekle i z żalem, a rektor pojął od razu wszystko, czego nie mógł zrozumieć nauczyciel.
— Dokuczyliście do żywego Mr. Proutowi — mówił jakby z namysłem. — Gospodarze klas nie są tu po to, aby im chłopcy dokuczali więcej niż trzeba. Ja również nie lubię, jak chłopcy dają mi się we znaki bardziej niż trzeba. Nie lubię, jak się mi dokucza takimi historiami. Wy dokuczyliście mnie — a to bardzo ciężka wina. Rozumiecie?
— Tak jest, proszę pana rektora.
— Wobec tego ja spróbuję teraz dokuczyć wam i to tak z motywów urzędowych, jak i osobistych, ponieważ zabieracie mi czas. Za starzy jesteście, aby wam wymierzać chłostę, wobec tego trzeba poszukać innego sposobu. Powiedzmy, po tysiąc wierszy na głowę, tydzień aresztu domowego i parę rozrywek tego rodzaju. Na chłostę jesteście już za starzy!
— Bynajmniej, proszę pana rektora! — zaprzeczył Stalky z zapałem, jako że tydzień aresztu domowego w lecie to ciężka kara.
— Bardzo dobrze. Zatem postaramy się zrobić, co tylko jest w naszej mocy. Pragnąłbym bardzo, żebyście mi już więcej nie dokuczali.
Były to uderzenia pełne, wytrzymane, równe, może trochę za powolne. Za niesprawiedliwość uważali chłopcy tylko to, że rektor gawędzi podczas egzekucji.
— Gdybyście — należeli do niższej sfery to — być może — zaraziłoby mnie — na proces dyscyplinarny. Wy — nie zdajecie sobie nawet dobrze sprawy — ze swych przywilejów. Istnieje pewna granica — teraz Beetle — poza którą niebezpiecznie mścić się na własną rękę, bo — nie ruszaj się — prędzej czy później popada się — w konflikt — z władzą wyższą, która wie dobrze — z kim ma do czynienia. Et ego — proszę M’Turk — in Arcadia vixi68. W moim postępowaniu — z wami — jest pewna krzycząca niesprawiedliwość — która powinna przemówić — do — waszych — temperamentów. Koniec. Zameldujcie swemu gospodarzowi klasy, że zostaliście wychłostani przeze mnie.
— Słowo daję! — mówił M’Turk, rozcierając sobie łopatki przez cały czas, jak szli korytarzem. — Ale nam dał dziś szkołę. Ten Prusak Bates ma piekielny cel w oku.
— Czy ja nie głupio zrobiłem — pytał Stalky — że poprosiłem o lanie zamiast kozy?
— Co gadasz! Ja od razu wiedziałem, czym się to skończy. Z oczu staremu to było widać! — rzekł Beetle. — Słowo daję, jeszcze chwila, a byłbym się rozbeczał.
— Mnie też do śmiechu nie było — przyznał się Stalky.
— Zejdźmy na dół do umywalni i zobaczymy, jak to wygląda. Jeden może trzymać lustro, a inni będą się oglądali.
Zajęło im to jakieś dziesięć minut. Pręgi, bardzo czerwone i bardzo równe, ani na włos nie różniły się między sobą tak co do pełni i regularności, jak też czystości rysunku cechującej zawsze pracę prawdziwego artysty.
— Co tam robicie na dole?
Mr. Prout, zwabiony pluskiem wody, stał na schodach wiodących do umywalni.
— To tylko pan rektor wychłostał nas, prosz pampsora, i my się obmywamy z krwi. Pan rektor kazał nam zameldować się u pampsora. Właśnie chcieliśmy iść do pracowni pampsora. (Sotto voce69). Nareszcie i Kopytko ma jeden punkt wygrany.
— A niech się i on ucieszy, biedaczysko! — mówił M’Turk, wkładając koszulę. — Wypocił dzięki nam z pewnością ze dwadzieścia funtów przez ten czas.
— Ale słuchajcie, dlaczego my nie mamy urazy do starego? On sam powiedział, że to krzycząca niesprawiedliwość — i ma rację! — zawołał Beetle.
— Zacny chłop! — bąknął M’Turk za całą odpowiedź.
A Stalky roześmiał się naraz tak serdecznie, że aż się musiał chwycić za krawędź umywalni.
— Czego ryczysz, ośle jakiś? — zawołał Beetle.
— Przyszła mi właśnie na myśl ta krzycząca niesprawiedliwość!
Klęska była niewątpliwa. Jednakże, mimo iż zwycięstwo odniósł Prout, Stalky i Spółka nie mieli do niego urazy. Prawda, że jego zwrócenie się do rektora nie zgadzało się z prawidłami gry, ale chłopcy darowali mu to, poprzestając na własnych zdobyczach.
Wielebny John skorzystał z najbliższej sposobności, aby sprawę omówić. Członkowie ciała nauczycielskiego, składającego się z samych kawalerów, w liceum, w którym pracownie nauczycieli są rozmyślnie rozrzucone wśród klas, sal wspólnych i pracowni uczniów, mogą, jeśli chcą, często odwiedzać swych wychowanków. Nr 5 z właściwą sobie ostrożnością przez kilka lat doświadczał wielebnego Johna. Był to prawdziwy gentleman. Nigdy nie wszedł do pracowni bez pukania; zachowywał się jak gość, a nie jak zabłąkany liktor70; nigdy nie dawał nauk i nigdy z tego, co usłyszał podczas prywatnej pogawędki, nie korzystał w życiu urzędowym. Prout był zawsze nieznośny — King przychodził tylko, aby wywrzeć krwawą zemstę, nawet mały Hartopp, gawędząc o historii naturalnej, nie zapominał nigdy, że jest profesorem. Tylko wielebny John był w Nr. 5 gościem zawsze mile widzianym i upragnionym.
Spójrzmy tedy na niego, jak siedzi w ich jedynym fotelu z fajeczką z giętego głogu w zębach, z potrójnym podbródkiem w swym księżym kołnierzu, sapiąc jak dobroduszny wieloryb, podczas gdy Nr 5 rozprawia o życiu, tak jak mu się ono przedstawia, a szczególnie o ostatniej wizycie u rektora — w sprawie lichwy.
— Chłosta raz na tydzień zrobiłaby wam znakomicie! — mówił wielebny John mrugając na chłopców i trzęsąc się ze śmiechu. — A jak to sami mówicie, słuszność, mimo wszystko, była po waszej stronie.
— Z całą pewnością, Padre. Moglibyśmy tego dowieść, gdyby nam pozwolił mówić — rzekł Stalky — ale on o nic nie pytał. Rektor jest chytry!
— Zna was doskonale! Ha! Ha! Samiście się o to usilnie starali.
— Ale on jest też okrutnie sprawiedliwy! — wtrącił Beetle. — Nie należy do tych, co to rano dadzą w skórę, a po południu wsypią jeszcze kazanie.
— Gdzieżby on mógł! I przy tym, Bogu dzięki, on nie jest duchownym! — odezwał się M’Turk.
Nr 5 bardzo krytycznie zapatrywał się na duchownych na stanowiskach kierowników szkół i zawsze gotów był do dyskusji na ten temat.
— W innych naszych szkołach kierownikami są przeważnie duchowni! — zauważył wielebny John łagodnie.
— To źle wpływa na chłopców — odpowiedział Stalky. — Robi ich zgryźliwymi i kłótliwymi. Co innego Padre! Ksiądz tak się już zrósł z naszą szkołą, jak i my. Ksiądz do naszej szkoły należy. Ale ja myślę o zwykłych duchownych.
— Jestem najzwyklejszym duchownym w świecie; a Mr. Hartopp też.
— Tak, ale on został księdzem, kiedy już był w liceum. Widzieliśmy go, jak jechał na egzamin. To nie szkodzi! — rzekł Beetle. — Ale proszę tylko pomyśleć, co by się stało, gdyby taki rektor został naraz księdzem.
— I cóż by się stało, Beetle?
— O, liceum rozleciałoby się w ciągu roku z całą pewnością!
— Skąd wiecie? — uśmiechnął się wielebny John.
— Jesteśmy tu już prawie sześć lat i mało jest rzeczy odnoszących się do liceum, których byśmy nie znali — odezwał się Stalky. — Mój Boże, przecie nawet ksiądz przyszedł tu o jeden kurs później niż ja. Pamiętam, jak ksiądz na pierwszej godzinie pytał nas, jak się który nazywa. Pod tym względem, to starszymi od nas są tu tylko Mr. King, Mr. Prout i, oczywiście, rektor.
— Tak, tak, niemało zmian zaszło w naszej sali nauczycielskiej.
— Och! — roześmiał się Beetle. — Przychodzili tu, a potem odchodzili, żeby się ożenić! I chwała Bogu.
— Czyżby nasz kochany Beetle nie był zwolennikiem małżeństwa?
— Nie, Padre; proszę sobie nie żartować ze mnie! Spotykałem podczas świąt chłopców, którzy mieli żonatych gospodarzy klas. To po prostu okropne! Niemowlęta, ząbkowanie, wietrzna ospa — wszystko jest w liceum. Żony nauczycieli urządzają herbatki — herbatki, Padre! — i zapraszają chłopców na śniadania.
— To by jeszcze nie było tak straszne! — wtrącił Stalky. — Ale żonaci nauczyciele nie zajmują się swymi klasami, lecz wszystko zwalają na prefektów. Jeden kolega opowiadał mi, że w jego szkole dom oddzielony był od mieszkania gospodarza wielkimi drzwiami, obitymi materacem i korytarzem prawie na milę długim. Rozumie się, że chłopcy mogli robić, co się im podobało.
— Proszę, szatan potępiający grzech!
— Och, zabawić można się tam przepysznie, ale ksiądz wie, co ja myślę. Po pewnym czasie zaczyna się robić coraz gorzej i gorzej, a potem nagle robi się awantura, skandal w gazetach i cała masa chłopców na łeb wylatuje z liceum.
— I naturalnie zawsze ci, którzy nic nie zawinili! — wtrącił M’Turk, trzymając w ręku kociołek. — Może filiżankę kakao, Padre?
— Nie, dziękuję, ja palę. Zawsze ci, którzy nic nie zawinili? Mów dalej, Stalky!
— A wtedy — Stalky zaczął się rozgrzewać — wszyscy mówią: „Któż by był przypuścił coś podobnego! Obrzydliwi smarkacze! Wstrętni malcy!”. A ja bym przysiągł, że powodem wszystkiego są żonaci nauczyciele.
— Daniel przed swymi sędziami71!
— A jednak tak jest! — przerwał M’Turk. — Podczas wakacji spotykałem chłopców, którzy mówili to samo. Wygląda to na pierwszy rzut oka bardzo pięknie — ładny, oddzielny dom z ładną damą, która się tym domem zajmuje. Ale to tylko tak wygląda, a w rzeczywistości jest zupełnie inaczej. Gospodarza domu odciąga to od roboty, prefekci robią się skutkiem tego zbyt wielkimi panami — i... i... wszystko idzie do diabła. Padre, nasza szkoła, to nie taka szkoła, jak inne. My przyjmujemy repetentów72 i wypędków z londyńskich szkół, a zarazem takich grzecznych, dobrze wychowanych chłopczyków, jak Stalky. Jesteśmy do tego zmuszeni, żeby sobie wyrobić markę, a równocześnie wiadomo o nas, że zawsze, czy to główną bramą czy tylnym wejściem, potrafimy ich przemycić do Sandhurst, czy nie?
— Święta prawda, Turk! Mówi, jak z książki!
— Dlatego też my potrzebujemy zupełnie innych nauczycieli niż inne szkoły. Nasza szkoła jest zupełnie innego rodzaju.
— A jak mi jeden kolega mówił — wtrącił Beetle — ich system prowadzi też do wszelkiego rodzaju sekatur.
— O tak! — westchnął wielebny John. — Przy was nawet nieżonaty nauczyciel nie ma ani chwili spokoju, pod tym względem z wami się zgadzam.
Tu spojrzał krytycznie na swych gospodarzy.
— Ale czy wam się nie zdaje, że ludzie — nauczyciele — zanadto siedzą wam wciąż na karku?
— O nie — w lecie absolutnie nie! Wzrok Stalky’ego zwrócił się z miłością ku oknu.
— Granice nasze są szeroko zakreślone i pozostawiają nam dużo swobody.
— Ale, na przykład, ja tu siedzę w waszej pracowni i z pewnością niemało was krępuję, prawda?
— Cóż znowu, Padre! Proszę siadać! Niechże ksiądz nie odchodzi! My naprawdę bardzo się cieszymy, ile razy ksiądz do nas zajrzy!
Szczerość tych głosów była niewątpliwa. Wielebny John zaczerwienił się z lekka z zadowolenia i znowu nabił swą fajeczkę.
— A my przeważnie zupełnie dokładnie wiemy, gdzie się panowie profesorowie znajdują! — zawołał Beetle triumfująco. — Na przykład: czy ksiądz wczoraj po dziesiątej nie był w naszych dolnych sypialniach?
— Byłem na fajeczce u waszego gospodarza
Uwagi (0)