Stalky i spółka - Rudyard Kipling (książki w bibliotece .TXT) 📖

wywnętrzył się im najzupełniej, oni zaś poszli za jego przykładem.

— A nie mówiłem? — jęczał Beetle z czołem okrytym wielkimi kroplami zimnego potu. — Ach, Stalky, ty jesteś naprawdę kretyn.

— Je jig, tu jigs, il jig. Nous jigons83!

M’Turk złożył swą daninę i legł beznadziejnie na zimnym żelazie.

— Co się mogło stać temu cholerycznemu kumetowi? Beetle, nie wylałeś na niego przypadkiem atramentu?

Ale Beetle nie mógł już odpowiedzieć. Bezwładni i wyczerpani leżeli w poprzek na balaskach, których rdza czerwoną kratą odbijała się na ich płaszczach, zaś pod zlodowaciałym nosem Stalky’ego kurzył się jeszcze niedopałek cygara. A wtedy — nie wiadomo skąd i jak, bo nie słyszeli nic — stanął przed nimi sam rektor — rektor bawiący rzekomo daleko i przekupujący egzaminatorów — rektor w fantastycznym szkockim garniturze i kaszkiecie do polowania.

— Rozumie się! — rzekł, kręcąc wąsa. — Doskonale. Mogłem się był domyślić, że to wy. Wracajcie do zakładu, kłaniajcie się ode mnie Mr. Kingowi i poproście go, żeby wam wrzepił ekstrabaty. Ode mnie masz każdy po pięćset wierszy, które należy oddać jutro o piątej po południu. Oprócz tego tydzień domowego aresztu. Nie najstosowniejszy to czas na przekraczanie granic. Pamiętajcie sobie: ekstrabaty!

Przeskoczywszy przez płot, zniknął tak nagle, jak przyszedł. Z urwistej, wgłębionej drogi słychać było kobiecy głos.

— O, stare Prusaczysko! — mówił M’Turk, podczas gdy głosy się oddalały. — Stalky, to twoja wina, matole jeden!

— Trzeba mu dać lanie! — westchnął Beetle.

— Nie mogę. Ja znów muszę rzygać... Gwiżdżę na to, ale jak się King będzie sadził! Ekstrabaty, do wszystkich diabłów.

Stalky nie tylko nie wiedział, co odpowiedzieć, ale nie mógł się nawet zdobyć na słodkie słówka, którymi mógłby udobruchać kolegów. Trójka wróciła do liceum i otrzymała chłostę, po którą ją posłano. King był zachwycony, ponieważ ze względu na wiek chłopców — wyjąwszy specjalny rozkaz — nie miał już prawa karać ich cieleśnie. Na szczęście nie był zbyt biegły w tej szlachetnej sztuce.

— Dziwne, o ile zamiar przewyższa wykonanie! — rzekł Beetle, cytując Szekspira, którym ich tego półrocza karmiono.

Wróciwszy do pracowni, zabrali się do zadania.

— Masz zupełną rację, Beetle! — rzekł Stalky pieszczotliwym, ujmującym głosem. — Gdyby nas stary był posłał do prefekta, dopiero byśmy zobaczyli, po czemu84 łokieć.

— Słuchaj no, Stalky! — zaczął M’Turk z zimną złością — nie mamy zamiaru robić ci żadnych scen, sprawa jest na to zbyt poważna, ale wiedz sobie, że jesteś na indeksie. Pokazało się, że jesteś skończonym osłem.

— Czy ja mogłem zgadnąć, że stary nas złapie? I czego on tam chciał w tym wariackim kostiumie?

— Tylko bez wykrętów! — warknął Beetle groźnie.

— Ostatecznie, w gruncie rzeczy, to wina Stettsona starszego. Gdyby ta cholera nie była złapała dyfterytu, nie byłoby tego wszystkiego. Ale to była szopa! Jak ci naraz stary na nas wleciał!

— Zamknij jadaczkę! Ty nie masz już nic do gadania. Nie liczysz się zupełnie! — odpowiedział Beetle. — Nie masz już żadnych ostróg u swych brudnych pięt, a twoja tarcza została strzaskana. Moim zdaniem powinieneś zostać na miesiąc wykluczony od naszego koryta!

— Cicho bądź! Bo jak ci dam...

— Cicho? Ależ — ależ mamy tydzień aresztu! — M’Turk ryczał prawie, tak okropną wydała mu się ta sytuacja — lanie od Kinga — pięćset wierszy i prócz tego tydzień aresztu! Może chcesz, żebym cię za to jeszcze w rękę pocałował, bydlę jedno?

— Przestań pyszczyć na chwilę. Chciałbym wiedzieć, po jakiego diabła rektor tam wlazł?

— Nic łatwiejszego! — zaczął tłumaczyć M’Turk. — Był zupełnie zdrów i w jak najlepszym humorze. Spodobało mu się zawiązać romans z matką Stettsona starszego. To ona była tam na ścieżce, poznałem ją po głosie. I żebyś sobie wiedział, że to w obecności matki eksternisty kazano nam dać w skórę. W dodatku baba stara i chuda jak tyka. Może jeszcze czegoś chciałbyś się dowiedzieć?

— Gwiżdżę na to — mruknął Stalky. — Przyjdzie czas, zapłacę mu za to.

— Bardzo wierzę! — mówił dalej M’Turk. — Ekstrabaty, tydzień ciupy i pięćset... a ty jeszcze się stawiasz? Beetle, bierz go!

Stalky rzucił w ich stronę Wergilim85.

Rektor wrócił następnego dnia bez żadnego wytłumaczenia i znalazł wiersze czekające już na niego a szkołę rozpuszczoną trochę pod zastępczymi rządami Kinga. Mr. King przemawiał niestrudzenie do swych pupilów stylem szlachetnym i niejasnym, każąc86 o duchu szkół publicznych i tradycjach starych kolegów, albowiem lubił zawsze korzystać ze sposobności. Udało mu się też w dwustu pięćdziesięciu młodych duszach rozbudzić żywiołową nienawiść do wszystkich innych zakładów naukowych, poza tym jednak rezultaty osiągnięte przezeń były nikłe — tak nikłe, iż kiedy w dwa dni po powrocie rektora Mr. King zastał na korytarzu Stalky’ego i Spółkę, wciąż jeszcze nieopuszczających mieszkania, ale w jak najlepszym humorze grających w kule, oświadczył im, że go to nic a nic nie dziwi, przeciwnie, raczej po chłopcach o ich moralności można się tego było spodziewać.

— Kiedy bo, prosz pampsora, w kule grać wolno, to bardzo zajmująca gra! — zawołał Beetle z kolanami białymi od kredy i kurzu.

Natychmiast dostał dwieście wierszy za arogancję i rozkaz udania się do najbliższego prefekta, który miał sprawę osądzić i ukarać go.

Oto, co się stało w pokoju Flinta, zaś Flint był kierownikiem gier i sportu.

— Słuchaj, Flint! King przysłał mnie do ciebie za to, że grałem na korytarzu w „bile”, wołając „łapcie kulę”!

— Cóż mnie to może obchodzić? — odpowiedział prefekt.

— Abo ja wiem! Ale słuchaj — pytał Beetle ze złośliwym uśmiechem — cóż mam mu powiedzieć? On się wścieka ze złości.

— Gdyby rektor ogłosił na korytarzu zakaz gry w kule, mógłbym coś zrobić, nie mogę jednak interweniować na żądanie samego dyrektora87. King wie o tym tak samo dobrze, jak i ja.

Beetle, nie zmiękczając, oczywiście, ani odrobiny wyrażeń, powtórzył to oraculum88 Kingowi, a King natychmiast poleciał do Flinta.

Ten Flint był w zakładzie już siedem i pół roku, wliczając w to pół roku szkoły jakiegoś korepetytora londyńskiego, z której, stęskniony, wrócił znów do rektora po ostateczne tym razem przygotowanie do szkoły wojskowej. W zakładzie znajdowało się czterech do pięciu takich starszych chłopców, nie mówiąc o tych, którzy wypędzeni z innych zakładów za brutalność czy brak wychowania zostali z wolna przez rektora należycie oszlifowani. To nie był uczniak z szóstej klasy; z takim trzeba było postępować ostrożnie, w rękawiczkach. King wkrótce przekonał się o tym.

— Czy mam przez to rozumieć, Flint, że zamierzasz pozwalać na gry publiczne pod oknami swojej pracowni? Jeśli tak, nie pozostaje mi nic innego, jak powiedzieć jedno tylko...

Tu King powiedział nie jedną, ale bardzo wiele rzeczy, zaś Flint słuchał grzecznie.

— Otóż, proszę pana profesora, gdyby rektor uznał za stosowne zwołać zebranie prefektów, musielibyśmy się tą sprawą zająć. Z drugiej strony jednak, zgodnie z tradycjami szkoły, prefekci nie mogą interweniować w sprawach dotyczących całej szkoły, chyba tylko na wyraźny rozkaz rektora.

Spór trwał dłuższy czas; obie strony straciły do pewnego stopnia panowanie nad sobą.

Po herbacie, kiedy prefekci oficjalnie zeszli się w jego pracowni, Flint opowiedział im całą historię.

— King rządził się przez cały tydzień jak szara gęś, a teraz szuka zaczepki. Wiecie równie dobrze jak i ja, że gdyby nie bezustanne kazania Kinga, Beetle’owi kule ani nawet przez myśl by nie przeszły.

— Wiemy o tym — odpowiedział Perowne — ale nie o to idzie. Z wyzwisk, jakimi King uraczył w osobie Flinta prefektów, można by zrobić awanturę na wielką skalę. Wypędki? Źle wychowane niedźwiadki? Nie może być, ażeby prefekci...

— Głupstwo! — odezwał się Flint. — King jest najlepszym nauczycielem literatury, jakiego mamy, i wplątywanie rektora w awantury z nim nie miałoby sensu. Stary i tak dość ma na głowie teraz, kiedy nadchodzi czas egzaminów wstępnych do szkół wojskowych. Zresztą, nasze liceum nie jest szkołą publiczną; powiedziałem to Kingowi. To tylko towarzystwo anonimowe, dające cztery od sta, a mój ojciec jest jednym z akcjonariuszy.

— I cóż to ma do rzeczy? — zapytał Venner, dziewiętnastoletni młodzieniec o czerwonych włosach.

— Nie będziemy chyba sami sobie robili na złość. Mamy wstąpić do wojska — lub wyjść stąd, tak? Rada najęła Kinga, aby nas uczył, a reszta to głupstwo. Rozumiecie?

Rektor, czując może, że w powietrzu wisi jakaś burza, poszedł po obiedzie wypalić cygaro do pracowni Flinta; ale tak często zaczynał wieczory od odwiedzin u któregoś z prefektów, że kiedy niby przypadkiem wstąpił, zapukawszy grzecznie, jak tego etykieta wymagała, nikt go o nic nie podejrzewał.

— Zebranie prefektów? — zapytał, marszcząc brwi.

— Właściwie nie, panie rektorze. Gawędziliśmy trochę. Nie zechce pan rektor usiąść w tym fotelu?

— Dziękuję! Co za wygodnisie z was!

Usadowił się w wielkim, szerokim fotelu Flinta i palił przez chwilę w milczeniu.

— Dobrze, ale skoro już tu wszyscy jesteście, muszę wam powiedzieć, że przynoszę wieści dla niejednego fatalne.

Młode twarze spoważniały. Ze słów rektora można było wnosić, że niektórzy z nich z powodu dodatkowych godzin nauki zostaną wykluczeni od wszelkich sportów. Zapewniało to może przyszłe powodzenie w Sandhurst, na razie jednak oznaczało ruinę pierwszej piętnastki futbolowej.

— Tak jest, przyszedłem po swój funt mięsa. Powinienem był was wziąć przed meczem z Exeterem, ale pobić Exeter było naszym świętym obowiązkiem.

— Ależ, panie rektorze, czy mecz z byłymi uczniami to może nie taki sam święty obowiązek? — zapytał Perowne.

Ten mecz należał do największych uroczystości letniego kursu.

— Można się spodziewać, że ci Starzy Chłopcy nie będą bardzo wytrenowani. A teraz lista. Więc przede wszystkim potrzebuję Flinta, tego żąda Euklides. Będziemy razem robili dedukcje, Perowne, dodatkowe rysunki z zakresu mechaniki. Dawson pójdzie do Mr. Kinga na dodatkowe lekcje łaciny, Venner ze mną będzie robić niemiecki. Bardzo pierwszą piętnastkę uszkodziłem? — skończył z łagodnym uśmiechem.

— Po prostu rozbił ją pan rektor! — odpowiedział Flint. — Czy nie byłoby możliwe zostawić nas w kupie do końca kursu?

— Niepodobieństwo. Tego roku będzie mnóstwo kandydatów do Sandhurst.

— A wszystko na to tylko, aby się dać potem poćwiartować przez tych podłych Afganów! — odezwał się Dawson. — Nie zdaje mi się, żeby do tego było zbyt dużo kandydatów.

— Zaraz, to mi przypomniało jedną rzecz. Ze Starymi Chłopcami przyjeżdża Crandall — zaprosiłem ich dwudziestu, zdaje się jednak, że przyjedzie słaba drużyna. Ale, prawdę mówiąc, nie wiem, czy Crandall na co się przyda. Poraniono go ciężko w walce o ciało Duncana.

— Crandall starszy — artylerzysta? — zapylał Perowne.

— Nie, młodszy, Crandall-Dereń — oficer hinduskiego pułku... Tyś go jeszcze nie znał, Perowne.

— Gazety nic o nim nie pisały. Czytaliśmy tylko o Porcusie. Co Crandall zrobił, panie rektorze?

— Przyniosłem wam pewnien dziennik indyjski, który mi przysłała jego matka. Mogę powiedzieć — chłopak pięknie się spisał. Chcecie, żebym wam przeczytał?

Rektor umiał czytać. Kiedy skończył całą gęsto zadrukowaną szpaltę, wszyscy mu grzecznie podziękowali.

— Pięknie to świadczy o naszej starej budzie! — odezwał się Perowne. — A swoją drogą szkoda, że nie przyszedł na czas, aby uratować Porcusa. To już dziewiąty w przeciągu ostatnich trzech lat, prawda?

— Tak — odpowiedział rektor. — I przypominam sobie, że dokładnie przed pięciu laty w tym kursie uwolniłem go od wszelkich gier z powodu niezbędnych lekcji dodatkowych. Ale à propos — Flint, kogóż ustanawiasz kierownikiem gier i sportu?

— Nie myślałem o tym jeszcze. Kogo pan rektor chciałby polecić?

— Ja? Dziękuję bardzo, ani mi w głowie. Słyszałem wprawdzie czasem za swymi plecami, że stary Prusak Bates to cwaniak, ale nie myślę brać na siebie odpowiedzialności za nowego kierownika gier i sportu. Proszę załatwić to między sobą. Dobranoc.

— I tego człowieka — odezwał się Flint, kiedy się drzwi za rektorem zamknęły — chcecie ubrać w nową kłótnię szkolną!

— Ja chciałem tylko wiedzieć, co ty na to powiesz! — odpowiedział pośpiesznie Perowne. — Dziwnie łatwo dajesz się naciągać, Flint.

— No, mniejsza z tym! Stary rozbił nam pierwszą piętnastkę na kawałki, ale my musimy teraz te kawałki pozbierać i zlepić, inaczej Starzy Chłopcy dadzą nam łupnia! Musimy awansować wszystkich z drugiej piętnastki i dajmy grać starszym chłopcom. Tam są z pewnością fury talentu, który można oszlifować jako tako od dziś do meczu.

Sprawę przedstawiono w liceum jako tak niecierpiącą zwłoki, że nawet Stalky i M’Turk, którzy udawali, że lekceważą futbol, grali teraz z całym zapałem. Awansowano ich, zanim zapał ich zdołał ostygnąć, a wówczas godność ich czapek wymagała już rozwinięcia pewnej gorliwości. Drużyna miała obowiązek pracować co najmniej cztery dni na tydzień i liceum z wolna zaczęło nabierać otuchy.

W ostatnim tygodniu przed meczem zaczęli się zjeżdżać Starzy Chłopcy, a pojawienie się każdego z nich było wprost propocjonalne do ich wartości. Jaśnie wielmożnych panów kadetów z Sandhurst i Woolwich, którzy opuścili liceum przed rokiem, ale dźwigali teraz olbrzymie miecze u boku, witali ci, którzy do niedawna jeszcze siedzieli wraz z nimi na tej samej ławce, serdecznym „Servus, jak się masz, co słychać?”. Młodsi oficerowie obrony krajowej cieszyli się większym szacunkiem, ale mimo wszystko dawano im do poznania, że i oni nie są ulani z najszlachetniejszego metalu. Renegatów, którzy przepadłszy przy egzaminie