Hrabia Monte Christo - Aleksander Dumas (ojciec) (biblioteka szkolna online .txt) 📖

Trzy dni po scenie, którą właśnie opisaliśmy, około piątej po południu, w dniu, w którym miało się odbyć spisanie intercyzy panny Eugenii i Cavalcantiego, pod podmuchami chłodnego wietrzyku kołysały się liście w niewielkim ogrodzie przed domem hrabiego de Monte Christo. Hrabia właśnie szykował się do wyjścia, konie grzebały zniecierpliwione kopytami, powstrzymywane ręką stangreta siedzącego na koźle już od kwadransa — gdy nagle zza bramy wyłonił się elegancki faetonik, który znamy już od dawna, a szczególnie od pewnego wieczoru w Auteuil. Wyskoczył z niego prosto na stopnie ganku pan Andrea Cavalcanti, tak wytworny i rozpromieniony, jakby miał poślubić księżniczkę.

Zapytał jak zwykle prosto z mostu o zdrowie hrabiego i wbiegając lekko na pierwsze piętro, natknął się na niego tuż przy schodach.

Na widok młodzieńca hrabia zatrzymał się. Gdy Andrea Cavalcanti już się rozpędził, nic nie mogło go już pohamować.

— O, dzień dobry, kochany hrabio — zawołał.

— Ach, to pan Andrea! — odparł hrabia na wpół szyderczym tonem. — Jakże zdrowie?

— Jak pan widzi, znakomicie. Muszę z panem hrabią pomówić o całym mnóstwie spraw. Ale może najpierw zapytam: wychodził pan, czy wracał?

— Wychodziłem.

— No to żeby pana nie zatrzymywać, wsiądę — jeśli pan pozwolisz — do pańskiego powozu, a mój Tom pojedzie za nami.

— O nie — odrzekł hrabia z niemal niedostrzegalnym wzgardliwym uśmiechem — wolę już porozmawiać z panem tutaj. Łatwiej pomówić w pokoju i nie ma tu stangreta, który by podsłuchiwał.

Hrabia wszedł do saloniku na pierwszym piętrze, usadowił się, zakładając nogę na nogę, zaprosił gestem młodzieńca, aby także usiadł.

Andrea tryskał radością.

— Wiesz pan zapewne, kochany hrabio — rzekł — że dziś wieczorem odbędą się moje zaręczyny? O dziewiątej podpisujemy u teścia intercyzę.

— O, doprawdy?

— Jak to? Czyżby pan o tym nie wiedział? Pan Danglars nie uprzedził hrabiego?

— Ależ tak, otrzymałem wczoraj list od niego, ale chyba nie wyznaczono w nim godziny.

— Możliwe, kochany teść myśli zapewne, że wszyscy o tym i tak wiedzą.

— A więc całkiem się panu poszczęściło — rzekł Monte Christo — to znakomita partia. Do tego panna Danglars jest naprawdę śliczna.

— O tak — przytaknął skromnie Cavalcanti.

— A poza tym bardzo bogata, jak mi się zdaje.

— Myśli pan, że aż tak bardzo?

— Ależ tak. Mówi się, że pan Danglars przyznaje się tylko do połowy swojego majątku.

— Mówi, że ma piętnaście do dwudziestu milionów — rzekł Andrea, a oczy iskrzyły mu się radością.

— Nie mówiąc już o tym — dodał Monte Christo — że właśnie zabiera się do interesów może już przestarzałych w Anglii, ale zupełnie nowych we Francji.

— A tak, wiem, o czym pan mówi. Chodzi o kolej, na którą podobno już uzyskał koncesję?

— Właśnie! Wszyscy twierdzą, że na tym interesie zarobi co najmniej dziesięć milionów!

— Dziesięć milionów? Ależ to wspaniale! — zawołał Cavalcanti, upajając się metalicznym brzmieniem tych złotych słów.

— I nie zapomnijmy, że cały ten majątek dostanie się kiedyś panu — panna Danglars jest jedynaczką. A zresztą, jak mówił mi pański ojciec, pański majątek niemal dorównuje fortunie narzeczonej. Ale zostawmy te sprawy pieniężne. Wie pan, bardzo zręcznie pan poprowadził całą tę intrygę.

— Nie najgorzej, to prawda. Jestem urodzonym dyplomatą.

— Toteż z pewnością zrobi pan karierę w dyplomacji. Jak pan wiesz, dyplomacji nie można się nauczyć: to kwestia instynktu... A więc serce zdobyte?

— Obawiam się, że tak — odpowiedział Andrea tonem, jaki podsłuchał w Komedii Francuskiej u Doranta czy Walerego odpowiadających Alcestowi.

— A kocha pana choć trochę?

— Ma się rozumieć — rzekł Andrea z triumfalnym uśmiechem — skoro wychodzi za mnie... Ale nie zapominajmy o jednej ważnej sprawie.

— O jakiejże?

— Że nadzwyczaj pomógł mi w tym... Pan, hrabio.

— Ja? Dajżesz spokój, książę — rzekł Monte Christo, wymawiając z ironiczną przesadą tytuł młodzieńca. — Cóż dla pana zrobiłem? Czyż pańskie nazwisko, pozycja i zalety osobiste nie były wystarczające?

— O nie, nie. Może pan zaprzeczać, hrabio, a ja i tak będę twierdził, że pańska pozycja bardziej mi się przysłużyła niż moje nazwisko, pozycja i zalety.

— Mylisz się pan całkowicie — odrzekł zimno Monte Christo, który wyczuł perfidny plan młodzieńca i zrozumiał, dokąd zmierzają jego słowa. — Udzieliłem panu protekcji dopiero wtedy, gdy poznałem stosunki i majątek pańskiego ojca. Komuż zawdzięczam szczęście, że poznałem pańskiego ojca i pana samego? Dwóm moim przyjaciołom, lordowi Wilmore i księdzu Busoniemu. Co było dla mnie zachętą, abym nie tyle ręczył za pana, ile panu patronował? Nazwisko pańskiego ojca, tak znane i szanowane we Włoszech. Przecież sam nie znam pana zbyt dobrze.

Ten spokój i obojętna swoboda dały odczuć Andrei, że uchwyciła go za kark ręka silniejsza niż jego własna, i że nie tak łatwo wydostanie się z tego uścisku.

— Hm — odezwał się — a więc mój ojciec ma naprawdę spory majątek?

— Podobno tak — odparł Monte Christo.

— Nie wie pan, czy uposażenie na ślub już nadeszło?

— Odebrałem już awizo.

— A te trzy miliony?

— Niemal na pewno są już w drodze.

— I rzeczywiście je otrzymam?

— Do licha! Zdaje mi się, że do tej pory nie zawiódł się pan na żadnych obietnicach pieniężnych?

Andrea zdziwił się do tego stopnia, że aż zamyślił się na chwilę.

— Pozostaje mi więc tylko — podjął po tej krótkiej pauzie — zwrócić się do pana z prośbą, którą pan hrabia zrozumie, nawet gdyby nie sprawiła panu przyjemności.

— Słucham — rzekł Monte Christo.

— Zawiązałem dzięki memu majątkowi znajomości z wieloma znakomitymi ludźmi i mam tu już nawet wielu przyjaciół. Ale żeniąc się tak wobec całej tej paryskiej śmietanki potrzebuję poparcia — w braku ręki ojcowskiej — jakiegoś znakomitego nazwiska, którym mógłbym się podeprzeć idąc do ołtarza. A mój ojciec nie przyjedzie przecież, prawda?

— Jest stary, okryty bliznami, twierdzi, że cierpi straszliwie za każdą podróżą.

— Rozumiem. No cóż, to poproszę pana o coś.

— Mnie?

— Tak, pana. Abyś raczył zastąpić mi ojca.

— O, drogi panie! Po tylu naszych spotkaniach zna mnie pan nadal tak źle, że występuje z podobną prośbą? Poproś, abym pożyczył ci pół miliona, a choć takie pożyczki zdarzają się rzadko, słowo honoru, mniej by mnie to krępowało. Wiedz pan — a sądziłem, że już o tym panu mówiłem — jeśli chodzi o mój udział w sprawach tego świata, mam w tym względzie skrupuły, żeby nie powiedzieć — przesądy człowieka Wschodu. Ja, który mam harem w Kairze, w Smyrnie i w Konstantynopolu, ja miałbym patronować małżeństwu?! Nie, nigdy.

— Więc odmawiasz pan?

— Tak. Nawet gdybyś pan był moim synem czy bratem, odmówiłbym tak samo.

— Ach! — wykrzyknął rozczarowany Andrea. — Ale co wobec tego mam robić?

— Masz pan stu przyjaciół, sam tak mówiłeś.

— Tak, ale to pan przedstawił mnie panu Danglarsowi.

— Ależ nie! Ustalmy fakty: zaprosiłem pana na obiad w Auteuil wtedy, kiedy i on był zaproszony, a pan sam mu się przedstawiłeś. Do licha, to pewna różnica.

— Tak, ale przyczynił się pan do mojego małżeństwa...

— Ja? Ależ bynajmniej, proszę mi wierzyć. Niech pan sobie przypomni, co panu powiedziałem, gdy przyszedł pan do mnie z prośbą, abym oświadczył się w pańskim imieniu: „nigdy nie kojarzę żadnych małżeństw, mój zacny książę, to moja stała zasada”.

Andrea przygryzł wargi.

— Ale przyjdzie pan tam przynajmniej?

— Wszak cały Paryż tam będzie?

— O, z pewnością!

— A więc będę i ja.

— A podpisze się pan pod intercyzą?

— O, tu nie widzę żadnej trudności, moje skrupuły tak daleko nie sięgają.

— No, skoro nie chce mi pan dać nic więcej, muszę się tym zadowolić. Ale jeszcze jedno słówko, hrabio.

— Tak?

— Chcę prosić o radę.

— Zastanów się pan; rada to gorsze niż przysługa.

— O! Tę radę może mi pan dać, nie ma tu nic kompromitującego!

— Proszę mówić.

— Posag mojej żony ma wynosić pół miliona liwrów. Czy wypada, abym go odebrał, czy też mam go zostawić u notariusza?

— Jeśli rzeczy mają się odbyć tak jak trzeba, na ogół dzieje się tak: przy podpisaniu intercyzy notariusze umawiają się na spotkanie nazajutrz. I nazajutrz wręczają sobie nawzajem posagi i pokwitowania; następnie, po ślubie oddają te miliony do dyspozycji panu, jako głowie rodziny.

— Bo słyszałem — rzekł Andrea ze źle skrywanym niepokojem — że mój teść ma zamiar ulokować te pieniądze w koncesji na kolej, o której pan przed chwilą mówiłeś.

— Cóż, wszyscy zapewniają, że to sposób, aby potroić ten kapitał w ciągu jednego roku. Pan Danglars to dobry ojciec, umie liczyć.

— No, no, a więc wszystko idzie jak najlepiej — rzekł Andrea — i tylko pańska odmowa rani mi serce.

— Proszę ją przypisać jedynie skrupułom, zupełnie naturalnym w podobnych okolicznościach.

— Cóż robić, niech już tak zostanie. A więc do zobaczenia o dziewiątej.

— Do zobaczenia.

I pomimo lekkiego oporu hrabiego, który na zbielałych ustach zachował jednak konwencjonalny uśmiech, Andrea pochwycił go za rękę, uścisnął ją, wskoczył do faetonu i zniknął.

Kilka godzin, jakie pozostały do dziewiątej, Andrea spędził na załatwianiu różnych spraw; odwiedził między innymi wspomnianych przez siebie przyjaciół, zapraszając, aby pojawili się u bankiera w pełnej gali i olśniewając ich wizjami wspaniałej przyszłości.

Istotnie, o wpół do dziewiątej wieczorem, wielki salon u państwa Danglars, galeria przylegająca do niego i trzy inne salony na piętrze zapełniły się wyperfumowanym tłumem gości; przyciągnęła ich tu nie tyle sympatia, ile przemożne pragnienie bycia tam, gdzie dzieje się coś nowego.

Pisarz należący do Akademii porównałby wieczory w wyższych sferach do kwiatów zwabiających niestałe motyle, wygłodniałe pszczoły i brzęczące trutnie.

Nie potrzebujemy dodawać, że salony jarzyły się od świec; światło spływało po złoconych sztukateriach i jedwabnych obiciach, i całe to pretensjonalne bogate umeblowanie jaśniało pełnym blaskiem.

Eugenia ubrała się z najwykwintniejszą prostotą: biała jedwabna suknia z białym haftem, biała róża na wpół ukryta w czarnych włosach — składały się na cały jej strój, którego nie wzbogaciła żadną ozdobą.

Trzydzieści kroków od niej pani Danglars gawędziła z Debray’em, Château-Renaudem