Panienka z okienka - Deotyma (darmowa biblioteka internetowa TXT) 📖

białych, postawionych zupełnie prosto, które z warkoczowego koszyczka wytryskają w górę, jakby pieniąca się fontanna. Taki przystrój843, podobny do pióropuszów końskich, dzisiejszym oczom wydałby się dziwnym, a nawet może śmiesznym, ale wówczas był bardzo wzięty; a niewiasty lubiły go i za to, że łudząc oko, dodawał im wzrostu, czemu i pani Flora była rada, bo jej postać kształtna, lecz nieco przysadzista, wiele na tej złudzie zyskiwała.

Jeśli strój pięknej wdowy zwracał oczy swoją krasą844 i wybujałą pełnią kształtów, za to ubiór Hedwigi odznaczał się wstrzemięźliwością barw i kroju. Szła ona drobnym kroczkiem po drugiej stronie pana Schultza z oczami utkwionymi w ziemię; dzięki jednak znanej panieńskiej sztuce, mimo spuszczonych powiek, widziała wszystko i wszystkich, a już co najpierw dostrzegła, to żółty szustokor pod filarem. Na ten widok zaćmiło jej się w oczach, ale i tu panieńskie czary przyszły jej nieomylnie w pomoc i, choć tylko już wpółprzytomna, szła dalej, niby przez sen płynąc i budząc wkoło miłe szmery.

Suknia jej nie była dziś niebieska w białe floresy, ale biała w niebieskie ciągnione845 kwiateczki. Uszyta ze wschodniego, półprzezroczystego persu846, sięgała po samą szyję, bo pan majster czy zazdrosny o widok jej wdzięków, czy przejęty purytańską surowością, pomimo nalegań pani Flory nie pozwolił w żaden sposób, aby miała stanik wycięty. Więc wkoło jej szyi marszczyła się jak zawsze stokrotkowa kreza, tylko zrobiona z koronki nierównie piękniejszej niż codzienna. W złotych włosach miała, jak zawsze, bramkę z błękitnej wstążki, ale dziś był na niej naszyty diadem z bursztynowych kwiatów, prześlicznych i mgławoprzejrzystych, trzęsących się za każdym jej ruchem jak światełka. U drobnych uszu wisiały takież same kolczyki, obrobione w kształcie serduszek. W pasie też owinęła się bursztynowym sznurem, którego ziarna grube, równe, białawe spadały na przód sukni, jakby dwa różańce zakończone chrzęstliwymi wisiorami. Nawet jej rękawiczki białe, niebieskim jedwabiem haftowane, zapinały się na bursztynowe guziczki.

Ktoś z obecnych, spostrzegłszy u niej ową mnogość morskiego klejnotu, nazwał ją „bursztynową panienką”. Nazwa ta wnet obiegła całą salę, a niejeden, sądząc z oblicza, mówił, że i serce u niej musi być „czyste jak bursztyn”.

Za majstrem i jego dwiema towarzyszkami samotnie stąpał Kornelius w ubiorze holenderskim o dwóch niewesołych kolorach, ciemnostalowym i ciemnoceglastym, co go czyniło podobnym do pęku zardzewiałych kluczy i dobrze licowało z jego posępną twarzą przypominającą twarze więziennych dozorców.

Przybycie nowej gromadki sprawiło niejakie wrażenie w Artusowej sali. Hedwiga ukazywała się tam po raz pierwszy, a i panią Florę (która najpierw dla choroby847 mężowskiej, a potem dla żałoby przebyła parę lat w zamknięciu) witano jakby zmartwychwstałą. Obie panie zostały skwapliwie otoczone. Pan Kazimierz najskwapliwiej nadbiegał i już chciał witać się z Hedwigą, gdy pani Flora, odciągnąwszy go na ubocze, zaczęła mu z żywością rozpowiadać:

— Ach, wasza miłość, ani sobie figurujesz848, co ja przeszłam srogich emocji! Żeby nie ja, waszmość byś tu nie widział swojej panny.

— Wielki Boże! Co się stało?

— Rzecz dość zwyczajna, pan Schultz nam zachorzał849.

— Aha! Co prawda, źle mu z oczu patrzy. No, aleć to nic obłożnego, kiedy przyszedł?

— Nie przyszedł, jeno się przywlókł. On często miewa jakoweś darcie w nogach i jakieś okrutne bolenie na wnętrzu850. Medyk Pagliano zadekretował851, jako to zbytnia wilgoć z picia cerewizji852, ale pan konsul powieda, że Włoch nie zna się na piwie i dlatego takie androny 853plecie, i cały Magistrat go w tym sensie sukursuje854, bo wszyscy oni w piwku się kochają. Owóż dziś przychodzę do nich, już ustrojona... wszak niepodle855, co?

— Ach, boginie z Olimpu856 mogą zajrzeć wacpani!

— Tedy widzę i Hedwiga już wymuskana, jeno pan majster jeszcze się guzdrze i szat nie naciąga, i popija tyzannę857, a precz stęka: „Oj, bieda! Nie mogę pójść, Herr Gott! Nie mogę”. Ja tedy w duszy rada, że nam wolność ostawi, dalej w namowy: „Ostań się waszeć doma858, legnij na becikach859, a ja pannę Hedwigę zabiorę i pomatkuję modelowo”. A tu, figuruj sobie waszmość, jak się dziewczyna wyrwie, tak mało co wszystkiego nam nie popsowała. Powieda: „Kiedy pan majster nie idzie, to i ja nie pójdę, jeno się ostanę, aby dobrodziejowi usługować860”. I już odpina kolce i ściąga rękawice. Ażem się zdumiała, bo to wszelaka panna, kiedy ma iść na taniec, to i po trupach by gotowa skoczyć, a ta benewolnie861 powieda: „Nie pójdę”. No i co waszmość powiesz? Właśnie tą cnotą wygrała. Pan Schultz się rozczulił, że aż oczami zaczął mrugać, a ja na niego wsiadam: „A nie wstyd to waszeci przyjmować takie sakryficjum862? Każ jej pójść ze mną, i basta”. A pan Schultz: „Ja większe zrobię sakryficjum: acz kiszki we mnie piszczą, pójdę”. I zaraz się odział i takeśmy go tu przywlekli, ale ja radzę waszmości, co masz robić, to prędko rób, albowiem on lada moment zacznie znowu stękać i gotów się z nią wynieść przed północkiem.

— Niedobra to impreza — odparł skłopotany pan Kazimierz. — Niełacno tak wielkie plany egzekwować863 na łapu-capu. Ha no, wezmę się do rzeczy, aleś zawdy mi już wacpani fantazję864 zwarzyła.

— No, no, jeśli waszmość nie potrafisz w godzinę przerobić jej konwikcji865, to powiem, że z Wodnej Armaty nietęgie wychodzą konkieranty866.

Ważną tę rozmowę przerwał burmistrz Freimuth, który już od początku krążył około pani Flory; należał on do jej stałych wielbicieli; ach, i ona byłaby dla niego wszystkimi innymi pogardziła, bo i piękny jak bożek, i dwa razy bogatszy od pana rajcy, i burgemeister867, jeden z miejskich królów! Ale cóż, kiedy, niestety, już miał żonę! Wprawdzie chuda była jak szczapa i kaszląca jak owca, mówiono, że niedługo pociągnie, wszelako trudno liczyć na takie gadanie; skrzypiące drzewo nieraz przetrwa najzdrowsze zagajniki. Wiedziała więc mądra wdowa, że pan burmistrz obecnie na nic jej się nie przyda, w każdym razie jego nadskakiwanie pochlebiało jej bardzo słodko, a co więcej, mogło posłużyć za wabik na inne ptaszki. Rozpoczęła więc z nim rozmowę ciętą i świecistą868 jak rotowy ogień, a od czasu do czasu strzelała na bok okiem dla przekonania się, czy w obliczu pana majstra nie dojrzy błysku pożądanej zazdrości.

Ale majster w tej chwili nie patrzył na panią Florę, tylko na Hedwigę, którą tancerze już hurmem otoczyli. Był między nimi śliczny imci pan Morsztyn ze swoim złotym puklem i sire de la Crosade z perłą w uchu, i nawet najmłodszy ze Spiryngów. Zaciekawieni kwitnącą buzią i turkusikowymi oczami „bursztynowej panienki”, wszyscy zapraszali ją do sarabandy869, której hasło już dwaj główni skrzypkowie dawali na chórze, wykonywając przygrywkę śliczną i cieniuchną, jakby rozmową dwóch słowików. Hedwiga, zakłopotana, rumieniąca się po same oczy, kręcąc w ręku bursztynowe wisiory, odpowiadała kawalerom, że „bardzo przeprasza ichmościów, że chyba to będzie na później, bo do pierwszej sarabandy już się przyobiecała imci panu Koryckiemu”.

Właśnie też Kazimierz nadchodził, spojrzał z dumnym uśmiechem po współzawodnikach i wyprowadził ją na środek sali, gdzie kilkanaście par już stawało do sarabandowych zalotów.

Cudny ten taniec hiszpański, wprowadzony do Paryża przez tancerkę Zarabandę870 (która mu też i nazwę zostawiła), stał wtedy u zenitu swojej wziętości. Pary szykowały się do niego we dwa rzędy, mężczyźni po jednej stronie, a kobiety po drugiej, ale każda para była tylko sobą zajęta, między każdą z nich odgrywał się osobny dramacik miłosny, pełen dworskiego wykwintu i godności; przebieg jego był dość powolny, w tempie dosadnie wybijanym, i można twierdzić, że pozostał wspaniałym pierwowzorem, z którego menuet871 później się urodził, a raczej wyrodził, bo gdy sarabanda była tylko czułą, menuet stał się czułostkowym.

Pan Kazimierz zaczynał taniec z myślą — jak sam powiedział — zwarzoną przez ostatnie słowa pani Flory. Tak mało mieć czasu na wykonanie tak wielkiego zamiaru to prawdziwa feralność872! Ale po chwili wrodzone junactwo zapanowało w nim nad wszelką troską i powiedział sobie:

„A może właśnie lepiej tak? Dość już onego politykowania. Raz trza ruszyć z kopyta i pokazać się konkierantem”.

Wkrótce też urok niemego dramatu, pieszczotliwość muzyki rozkołysanej, a zwłaszcza wdzięk istoty, co się przed nim przesuwała jak senne zjawisko, wprowadziły go w takie upojenie, że co chwila zapominał uczonych873 zwrotów tańca, płonął, rwał się, byłby chciał chwycić ją w objęcia i uciec z nią na jaką pustynię. Tymczasem przynajmniej słodkimi słowy czynił sobie folgę874. Powolność ruchów i niejakie w nich przestanki pozwalały na częstą, choć rwaną rozmowę. I tak przy pierwszym ukłonie zapytał:

— Na jaką to pamiątkę wacpanna zawdy się odziewasz w niebieskość i białość? Czy dlatego, że z nieba zeszłaś i że konserwujesz875 niewinność aniołów Pańskich?

Hedwiga, ująwszy suknie w obie ręce i oddawszy mu wzajemny ukłon, odpowiadała:

— Nie, proszę waszmości. To na pamiątkę onych szatek, co mię w nich poganie zabrali. To były ostatnie szatki, w jakie mnie moja matka przyodziała, i kiedy takowe noszę, to mi się wydawa876, jakobym jeszcze pełniła rozkazanie877 mojej świętej matki.

Tu żywsze zwroty przerwały rozmowę. I znowu, w chwili gdy podawał jej rękę, tancerz nagle przystanął, jak gdyby olśniony, oczy sobie drugą ręką przysłonił i spytał:

— W jakiej to kryniczce878 wacpanna się mywasz?

Ona, obiegłszy go dokoła, położyła paluszek na ustach i odrzekła:

— A! To mój sekret.

A znów on, ścigając ją kolisto, wedle figury tańca, pochylił przed nią kolano i, patrząc błagalnie, mówił:

— Zmiłujże się, o panno mego serca, nad mymi oczyma, boć ja oślepnę od glancu879 twojej urody.

Ona wykręciła się na końcu stopy i odparła figlarnie:

— A kto waszmości każe patrzeć?

— Kto? Kto?... — powtarzał kilka razy i pytanie to przeciągnął aż do chwili, w której ostatnia figura taneczna pozwoliła mu ręką przesłać jej od ust pocałunek, naonczas880 dopiero dał odpowiedź:

— Kto mi kazał? A któż, jeśli nie ten bożek, co sam na oczach nosi bindę881, a ludzkie oczy otwiera na to, co jest godne jeno bogów?

Tu smyczki, uciąwszy codę882, zagłuszyły wszelką rozmowę. Kazimierz po zakończeniu tańca podał jej znowu rękę, odprowadził ją na ławeczkę pod filar i stanąwszy tuż obok, mówił głosem przyciszonym a drżącym od wzruszenia:

— Bożek to maluśki, ale srogi. Puścił mi tu w piersi taką haniebną strzałę, że ja z niej muszę umierać, jeśli wacpanna mię nie wykurujesz.

W Hedwidze serce uderzyło jak u wylęknionego ptaka. Zrozumiała, że nadchodzi już chwila przełomu, ta cudowna i groźna chwila pierwszego wyznania, której czysta panieńska dusza i pragnie, i lęka się zarazem.

Cała drżąca zapytała ledwie słyszalnym głosem:

— A jakież ja waszmości mogę podać remedium883?

— Daj mi wacpanna swoją rączkę w dozgonną posiadłość884, a ja ją sobie położę na sercu i pod tą rączką jak pod mekkańskim balsamem885 rana się w ten moment zagoi.

Hedwiga, mieniąc się jak cudowny obraz, odparła już pewniejszym głosem:

— Rada bym ja to dla waszmości uczyniła, bo i miłosierdzie każe rannych opatrować886, ale decyzja nie jest w mojej mocy.

— Jeno czyjej? — zapytał, chmurząc się i brwi naciągając.

— Ano pana Schultza. Wszak ci to mój opiekun wedle prawa. Jemu waszmość się zadeklaruj.

— Nigdy! Za nic w świecie! — zawołał Kazimierz głosem nagle podniesionym. Po chwili zmiarkował swą nieostrożność i mówił znowu ciszej: — Nie można i nie godzi się. Najprzód musiałbym powiedzieć, żem nie jest wacpanny brat.

— A to i lepiej. Niechże raz już się skończy to grzeszne kłamanie.

— Dobrze, ależ pomyśl wacpanna, ja mam się prosić mojego rywalizatora887? Kłaniać się? I to jeszcze przed kim! A jak zrekuzuje888?

— Może i nie zrekuzuje. On się bardzo w waszmości kocha.

— Tak, póki myśli, żem brat.

— Przy tym będzie pochlebion889 proszeniem się waszmościnym.

— Dobrze, ale jak zrekuzuje, to co będzie potem?

— To się obaczy. Po co mamy sobie złą kabałę890 wyciągać przed czasem? A może i pozwoli? Wszak ci on zawdy powieda, że chce mojego szczęścia.

— Więc to wacpanna mianujesz swoim szczęściem?

Hedwiga spojrzała na niego z uśmiechem i rzekła:

— Niby to nie wie wasza miłość?

A na tym ostatnim wyrazie położyła słodki nacisk, jeszcze wymowniejszy niż to jej spojrzenie i ten uśmiech. Kazimierz złożył ręce w zachwycie.

— A toś wacpanna z mańki mię zażyła891. Po takowym słówku jakoż ja mogę się jeszcze rewoltować892. Pójdę, chociażbym wolał iść na bomby i smoki niż w pokłony do tego człeka. Co robić? Wacpanna każesz, pójdę, i to dzisia, w ten moment. Raz kozie śmierć! Niechże już wiem, co mię czeka. Jeno błagam, panno mego życia, panno mego zbawienia, choćby zrekuzował, nie odpuszczaj mię od siebie, jeno ratuj.

— Dobrze, dobrze, najprzód waszmość zrób swoje, a potem i ja zrobię, co się da.

Kazimierz spojrzał raz jeszcze na Hedwigę z niewymowną czułością i puścił się między tłumy dla odszukania pana Schultza.